bazen uğrayıp kafama esen şeyleri yazıcam

Çağdaş edebiyata bakıyorum. Dizilere, oyunlara, filmlere…

Hemen her dile gelişte aynı feryat: “Teknoloji insanlığın sonu olacak!”

Lakin öte yandan bu korkumuzu frenleyecek bir adım ya da düzenleme gerçekleşmiş de değil.

Hayır, basit bir şekilde bunun için sermayeyi suçlamak mânâsız geliyor bana. Zîrâ insanlığın çoğunluğu, teknolojinin gebe olduğu şeylere sürekli bir hücum halinde ve sürekli beklenti içerisinde bir yandan. Kabul edelim, onu ve onun sunduğu şeyleri arzuluyoruz, şehvetle arzuluyoruz.

Bir yandan da onu öcüleştirmekten, gıyâbında distopyalar üretmekten de geri kalmıyoruz.

Burada bir ikiyüzlülük var.

ilk akla gelen, kolektif bir suçluluk duygusu. Tüketmekten, teknolojiyi talep ve bu neseple dünyayı ve toplumu talan etmekten yana, alttan alta bildiğimiz çirkin manzaraları içten içe kabullenmekten müteşekkil, popülist bir suçluluk duygusu. Sigara bağımlılığı gibi… “Yapmasak çok iyi… Aslında bu işin ilerisi karanlık… Ama n’apalım…”

Bu suçluluğu iyiden iyiye hissetmeli ki, tüketirkenki umarsızlığı, ince bir duyarlılığa, portatif bir hümanizm şemsiyesine anlık bir sığınışla dengeleyebilsin insan. Yoksa, kendi kendisini çıplaklığıyla görmeye zaten yeltenemez de, katlanamaz da…

Ama bu ilk akla gelen şeyin bir de daha ötesi var bana kalırsa:

Thanatos.

Bedenden öte bir beden, ölümden öte bir canlılık hali, içinde yaşam olmaksızın kımıldayan, hareket eden, bedensiz ama bedence seğirip yaşarmışçasına devinen şeylerdeki ölüm temsiliyeti, ölümün aşkınlığı ve sonsuzluğuna uzun uzadıya bir vurgu var makinaların tıkırtısında.

Vücudumda işlev üstlenen ne varsa onu kendimden dışarı atıyorum. Kaslarımın işlevi bir makinenin, beynimin ve hafızamın işlevi başka bir makinenin istihdâmı oluyor. Bedenimin kırılganlığından bir zerre bile taşımayan, ısıya, darbeye dayanıklı bu cihazlar, sonsuzluğa kendilerini yakınsadıkları ölçüde korkunçlaşıyorlar. insanlığın aklında sahneler diriliyor: Issızlığın ortasında, canlı olan hiç kimse tarafından sürülmeyen, başıboş, yaban tayları gibi sarsakça gezip duran arabalar, vinçler, dört bacaklı mekanizmalar…

Kolumun koptuğunu ve ben olmaksızın yerde sürünerek, yarıda bıraktığı son işine kaldığı yerden devam etmeye çabaladığını hayâl ediyorum. Bensiz, ruhsuz bir sürüş. Bir hortlak…

Tenimde ne kadar kabiliyet varsa hepsini eşyaların sırtına yükleyip kendimden öteye atmış olan ben, benim olmadığım yerde onların var olmaya, sürmeye, inatlaşmaya devam ettiğini gördüğümde, dehşete kapılmaktan başka ne yapabilirim?

Eğer insan teknolojide kendi sonunu görüyorsa, kendi eliyle işlediği bu protezler yığınının, kopuk uzvunun nasıl bağımsızca kıvrandığını sezdiği için, içinde “Ben” yahut “Biz” olmayan ama bir o kadar da parçamız olan bu şeylerin, kendi bitişinden sonra da sürdüğünü gördüğü içindir. Cansızın sonsuz can çekişmesinde, kendi nihai ânını bir çırpıda da olsa sezebildiği içindir.

Yarı yarıya parçalanmış, dışındaki ten ve dokusu yırtılmış cyborgların berduşça topalladığı kızıl ufuklar ile, sokaklarda homurdanarak tekleyen zombilerin, hortlakların, seğirerek volta atan vebâlı iskeletlerin sarsak dansı, hepsi birden tek bir şeyi anlattığı için, “ÖLÜM” diye haykırmakta olduğu için benzeşmektedir. Devasa kavanozlar içerisinde yüzüp duran klonların, simyâgerin masasında yatmakta olan golemin, çılgın profesörün düzeneğine bağlanmış dikişli canavarın gözlerinde ışıldayan cinnet, kendi teninden dışarı attığı ve bireyden öte işlemekte olan melekenin, canlılık ve cansızlığın kesiştiği son saniyeye işaret edişindendir.

Makine = Thanatos

insan, içten içe, aslında bilir. Kendi eliyle dirilttiği şeylerden yana kapıldığı dehşet, işte bu sebeptendir.

Hayır.

Teknoloji insanın sonunu getirmeyecek.

Hayır.

insan da teknolojinin sonunu getirmeyecek.

insan zaten doğduğu günden beri kendi sonunu yanında taşımaktadır.

Teknoloji hakkındaki yargı ve yanılgımız ise, umduğumuz sonsuzluğu onda da bulamayacağımızı anlamamızdır sadece.

(Æ)meth.

“Ben” olmaksızın,
hayattan geriye
ölümdür kalan.