özet geç piç diyişinizi özledm amınoğullrı

Bu basit formülden de anlaşılacağı üzere, şirketin ciroyu artırması veya bilançosunu küçültmesi Aktif Devir Hızı artırıcı etki yapar. Aktif Devir Hızını şirketin toplam varlıklarını yılda kaç defa döndürdüğü şeklinde yorumlayabiliriz. Bu oran sektörden sektöre değişse de, Aktif Devir Hızı 1,5 olan bir şirket makul miktarda iş yapıyor demektir. 2 ve üzerindeki değerlerin oldukça iyi olduğu söylenebilir. Aktif Devir Hızı yüksek şirketler genellikle komisyoncu diye tabir edebileceğimiz, sürümden kazanan, üretim yapmayan, sattığı ürüne pek katma değer katmayan, düşük kar marjıyla çalışan sektörlerden çıkmaktadır. Hem Aktif Devir Hızı yüksek, hem de yüksek kar marjıyla çalışan şirketler uzun vadeli yatırımcı için çok kıymetlidir.

Duruma bir de tersinden bakmakta fayda vardır. Aktif Devir Hızı düşük bir şirketin cirosu toplam varlıklarına göre düşüktür. Bu durumu sorgulamak gerekir. Şirket kocaman bilançosuyla neden az iş yapmaktadır? Az iş yapılacaksa büyük bilanço tutmanın ne manası vardır? Aktif devir hızı düşük şirketin varlıkları büyük ihtimalle atıl duruyordur, etkin şekilde değerlendirilmiyordur. Uzun vadeli yatırımcı varlıkları atıl bekleyen şirketlerden hazzetmez.

Bedelli Sermaye Artırımı
Bedelli sermaye artırımı, şirketin dış kaynaklar karşılığında (bedel) hisse senedi dağıtarak sermayeyi artırması işlemidir. Bedelli sermaye artırımında şirketin kasasına ek para girer; bedelsiz sermaye artırımındaysa girmez. Bedelli sermaye artırımlarında, şirketin mevcut ortaklarının payları oranında yeni ihraç edilecek hisselerden alma hakları bulunmaktadır; buna “rüçhan hakkı” denir. Mevcut ortaklar isterlerse rüçhan haklarını kullanarak yeni hisselerden satın alabilirler. Sermaye artırımına katılmak istemeyen ortaklar rüçhan haklarını borsada satabilirler. Sermaye artırımına katılmayan ortakların şirket sermayesindeki payları doğal olarak azalacaktır. Bedelli sermaye artırımlarına dair bazı önemli noktalar şu şekildedir:

1. Şirketin mevcut ortaklarına, payları oranında ve nakit karşılığında yeni hisse alma opsiyonu tanınır (rüçhan hakkı).
2. Şirketin ödenmiş sermayesi ve özsermayesi artar.
3. işlem sonucunda şirketin hem hisse senedi fiyatı hem de piyasa değeri değişir.
4. Bedelli sermaye artırımı, mevcut ortakların rüçhan hakları kısıtlanarak, sadece yeni yatırımcılara yönelik de yapılabilir. Halka arz bu şekilde yapılan bedelli sermaye artırımıdır.

Örnek: X şirketinin 100 milyon TL (nominal) ödenmiş sermayesi, 250 milyon TL özsermayesi, 500 milyon TL de piyasa değeri olsun. Buradan X hissesinin fiyatı 500/100 = 5 TL çıkıyor. X şirketinin hisse başı 3.00 TL fiyattan 50% oranında bedelli sermaye artırımı yapacağını varsayalım. Bu durumda şirketin ödenmiş sermayesi 100 milyondan 150 milyona, özsermayesi ise 250 milyondan 250 + (3 x 50) = 400 milyona çıkacaktır. Elinde 10 lot X hissesi olan ve sermaye artırımına katılmak isteyen yatırımcı, 15 TL karşılığında 5 lot yeni hisse alacaktır ve toplam 15 lot hisseye sahip olacaktır. Bu işlem hisse fiyatını (5.00 x 100 + 3.00 x 50)/150 = 4.33 TL, piyasa değerini de 4.33 x 150 = 650 milyon yapar.

Bedelsiz Sermaye Artırımı
Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin özsermaye kalemi altında birikmiş kaynaklar (buna dönem karı da dahil edilebilir) kullanılarak ödenmiş sermayesini artırması işlemidir. Bu işleme “hisse bölünmesi” de denir. Hisse bölünmelerine dair birkaç önemli nokta vardır:

1. Şirketin mevcut ortaklarına, sermaye artırımı oranında yeni hisse karşılıksız olarak dağıtılır.
2. Şirketin ödenmiş sermayesi artar, fakat özsermayesi değişmez.
3. işlem sonucunda şirketin piyasa değerinin de değişmemesi gerekir.
4. Piyasa değerinin aynı kalması için, sermaye artırımının yapıldığı gün hissenin fiyatı ayarlanır.

Örnek: X şirketinin 100 milyon TL (nominal) ödenmiş sermayesi, 250 milyon TL özsermayesi, 500 milyon TL de piyasa değeri olsun. Buradan X hissesinin fiyatı 500/100 = 5 TL çıkıyor. X şirketinin kendi iç kaynaklarından 50% oranında bedelsiz sermaye artırımı yapacağını varsayalım. Bu durumda şirketin ödenmiş sermayesi 100 milyondan 150 milyona çıkacaktır. Şirketin her ortağına, eldeki mevcut 10 lot için, bedavaya 5 lot hisse dağıtılacaktır. Fakat, bu işlem X şirketinin özsermayesi ve piyasa değerini değiştirmez. Bu durumda, hisse bölünmesinin gerçekleştiği gün, X hissesinin açılış fiyatı 5/(1 + 0.5) = 3.33 TL olacaktır. Böylece şirketin piyasa değeri 150 x 3.33 = 500 milyon TL olarak sabit kalmıştır.

Bedelsiz sermaye artırımlarının hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisi pek çok akademik çalışmaya konu olmuştur. Genel mutabakat, hisse senedinin sermaye artırımının açıklandığı gün ile gerçekleştiği gün arasında iyi, gerçekleştiği günden sonra kötü performans gösterdiği yönündedir.

Beta Katsayısı
Beta katsayısı, Modern Portföy Teorisi’nin bize bahşettiği bir kavramdır. Kabaca bahsetmek gerekirse, bu teoriye göre (ki sadece teoridir, pratikte körü körüne bu teoriyi uygulamaya çalışmak beklenmedik sonuçlar doğurabilir!) yeterince çeşitlendirilmiş bir hisse senedi portföyünün riski ve getirisi sadece portföyün genel borsa endeksine olan duyarlılığına bağlıdır. Beta katsayısı da bu duyarlılığı ölçer. iyi çeşitlendirilmiş bir portföyün beta katsayısı basit bir denklem olarak şu şekilde ifade edilir:

Portföy Getirisi = Risksiz Faiz + (Beta Katsayısı x (Borsa Endeksi Getirisi – Risksiz Faiz))

Denklemden de anlaşılacağı üzere, beta katsayısı ne kadar yükcikse, portföyün getirisi endeksin getirisine o kadar paralellik gösterecektir. Beta katsayısı 1.00′den büyük olduğunda, portföyün endeksten daha vahşi hareket etmesi; beta katsayısı 1.00′den küçük olduğunda, portföyün endeksten daha sakin hareket etmesi (teoride!) beklenir.

Çift Dip Formasyonu
Teknik analizde çift dip bir dönüş formasyonudur. Tamamlandığı takdirde düşüş trendinin sona erdiğine işaret eden formasyon yatırımcıya bir fiyat hedefi de verir. Çift dip formasyonunun tamamlanabilmesi için, fiyatların ikinci dipten formasyon başlangıç noktasına ulaşıp bu seviyeyi yukarı kırması gerekir. Bu gerçekleştiği takdirde fiyat hedefi aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

Fiyat Hedefi = Başlangıç Seviyesi + (Başlangıç Seviyesi – Dip Seviyesi)

Aşağıda bir çift dip formasyonu örneği bulunmaktadır:

Çift Dip Formasyonu

Çift Tepe Formasyonu
Teknik analizde çift tepe bir dönüş formasyonudur. Tamamlandığı takdirde yükseliş trendinin sona erdiğine işaret eden formasyon yatırımcıya bir fiyat hedefi de verir. Çift tepe formasyonunun tamamlanabilmesi için, fiyatların ikinci tepeden formasyon başlangıç noktasına ulaşıp bu seviyeyi aşağı kırması gerekir. Bu gerçekleştiği takdirde fiyat hedefi aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

Fiyat Hedefi = Tepe Seviyesi – (Tepe Seviyesi – Başlangıç Seviyesi)

Aşağıda bir çift tepe formasyonu örneği bulunmaktadır:

Çift Tepe Formasyonu

Endeks-i Şahane
BiST 100 Endeksi.

Fibonacci Düzeltme Seviyeleri
Fibonacci düzeltme seviyeleri teknik analizde hareketli ortalamadan sonra en sık kullandığımız araçtır. Fibonacci düzeltme seviyeleri dipten zirveye yükselmiş bir hisse senedinin nereye kadar düzeltme yapacağını tahmin etmekte kullanılır (aynı şekilde düşüş trendindeki hisse senedinin tepki yükselişini tahmin için de kullanılır). Bu araç her ne kadar Liber Abaci adlı önemli eserin yazarı italyan matematikçi Leonardo Fibonacci’nin meşhur sayılarından etkilenmişse de, arkasında felsefi bir sebep aramamak lazımdır. Fibonacci düzeltme seviyeleri her zaman çalışmaz; ama çalıştığı zamanlarda çalışmasının sebebi, insanların çalışacağına inanmasıdır, nokta.

Matematik eğitimi almış biri olarak kısaca Fibonacci sayılarına değinmezsek ayıp etmiş oluruz. Fibonacci sayıları 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, … şeklinde ilerler. Her sayı, kendisinden önce gelen iki sayının topldıbına eşittir (2 = 1 + 1, 8 = 5 + 3 gibi). Bu seri sonsuza doğru devam ettirildiğinde, iki ardışık Fibonacci sayısının birbirine oranı meşhur altın orana ulaşır (8/5, 13/8, 21/13 … serisi altın orana yaklaşmaktadır). Altın oran eski Yunanlılar ve Romalılar tarafından mimaride sıkça kullanılmıştır; ayrıca ağaç dallarının uzunluğu, çiçeklerin yaprak sayıları, vücut uzunluğumuzun gövdemize oranı gibi pek çok doğal fenomen içerisinde varlığı keşfedilmiştir.

edit1: ya özet geç bin yazarsınız ya da ebenizin dıbına kadar devam ederim

Teknik analizde Fibonacci düzeltme seviyeleri ise şu şekilde hesaplanır:

1) Diple zirve arasındaki mesafe ölçülür.
2) Fibonacci düzeltme seviyelelerimiz sırasıyla 0% (dip), 23,6%, 38,2%, 50%, 61,8% ve 100% (zirve) seviyelerinden ibarettir.

Örneğin dibi 1,50 TL, zirvesi 3,00 TL olan bir hisse senedinin düzeltme seviyeleri sırasıyla 1,50, 1,85, 2,07, 2,25 ( 1,50 + [3,00 - 1,50]*0,5 ), 2,43 ve 3,00′tür. Fibonacci düzeltme seviyelerini tayin eden oranlar, Fibonacci sayılarının oluşturduğu seriden hesaplanır. Örneğin 38,2% oranı kendisinden iki önce gelen sayıya bölünmesiyle bulunur: 13/34 = 38,2%. 61,8% ise 100% – 38,2%’ye eşittir.

Fiyat/Kazanç (F/K) Oranı
Fiyat/Kazanç oranı, bir şirketi değerlendirirken analistlerin ilk baktıkları, oldukça popüler bir çarpandır. Adından da anlaşılacağı üzere şirket hissesi fiyatının hisse başı kazanca bölünmesiyle hesaplanır:

F/K Oranı = Hisse Fiyatı / Hisse Başı Net Kar

Aynı orana aşağıdaki alternatif hesaplama yöntemiyle de ulaşılabilir:

F/K Oranı = Şirketin Piyasa Değeri / Şirketin Net Karı

F/K çarpanı yatırımcıya bir birim kar için kaç birim fiyat ödediğini gösterir. Örneğin hisse fiyatı 3,00 TL olan şirketin yıllık hisse başı net karı 1,00 TL ise, F/K oranı 3x olarak hesaplanır. Bu da yatırımcının yılda 1,00 TL kara ortak olmak için bir defaya mahsus olarak 3,00 TL ödediğini ifade eder. Yatırımcı açısından F/K çarpanı ne kadar düşükse o kadar iyidir. Düşük F/K çarpanı demek, yüksek kara düşük fiyatla ortak olmak demektir. Analistler bu yüzden F/K çarpanına önem verir.

F/K çarpanı sektörden sektöre değişkenlik gösterdiği gibi, piyasa şartlarına karşı da oldukça hassastır. Bazı sektör şirketleri geleneksel olarak diğerlerinden daha yüksek (daha düşük) F/K çarpanıyla işlem görebilmektedir. Piyasanın coşkulu olduğu dönemlerde yatırımcılar bir birim kar için yüksek fiyat ödemeyi kabul ederken, kriz dönemlerinde aynı kar için çok daha düşük fiyat ödeyecek yatırımcı bile bulunamaz. Bu sebeplerden ötürü F/K çarpanı tek başına yeterli bir yatırım kriteri olamaz.

Hareketli Ortalama
Hareketli ortalama, teknik analizin en faydalı ve manalı öğesidir. Genellikle hisse senedi fiyatına, bazen de işlem hacmine uygulanır. Terimi deşmek gerekirse, hareketli ortalama basit bir ortalama alma yöntemidir. “Hareketli” olmasının sebebi, belli bir pencere içerisindeki fiyatlara uygulanmasından gelir. Her gün, ortalamanın hesaplandığı pencere bir sağa kayar.

Örnek: X hissesinin son 10 günlük fiyatları sırasıyla 1.20, 1.25, 1.23, 1.24, 1.27, 1.30, 1.33, 1.40, 1.48, 1.45 olsun. 5. gün, hissenin 5 günlük hareketli ortalaması (1.20 + 1.25 + 1.23 + 1.24 + 1.27)/5 = 1.238′dir. 6. gün, hissenin 5 günlük hareketli ortalaması (1.25 + 1.23 + 1.24 + 1.27 + 1.30)/5 = 1.258′dir. 10. gün, hareketli ortalama (1.30 + 1.33 + 1.40 + 1.48 + 1.45)/5 = 1.392′dir. Genel formül, (son N günlük fiyatların toplamı)/N’dir.

Hareketli ortalama genel trendin yönünü temiz şekilde gösterdiği için faydalıdır. Ayrıca, hisse senedinin son N günde ortalamada hangi fiyattan alınıp satıldığını da özetler. Hisse senedinde N gün boyunca düzenli alım yapan bir yatırımcının ortalama maliyeti, N günlük hareketli ortalamadan fazla uzak olamaz.

iflasa Mesafe
iflasa mesafe, kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s in 3 akademisyenin (Kealhofer, McQuown, Vasicek) kurduğu KMV adlı şirketi satın alarak ele geçirdiği, piyasada “KMV Moody’s Modeli” adıyla geçen kredi riski modelinde kullanılan bir ölçüttür. Yatırımcılar bu formülü kullanarak iMKB’de işlem gören tüm sanayi şirketlerinin iflasa mesafesini objektif şekilde mukayese edebilir. Böylece hangi şirket batmaya ne kadar yakındır bunu net bir şekilde tayin edebilir.

Bahsi mevzu modelde kullanılan formülün basit bir versiyonu aşağıda verilmiştir. Formül için bize lazım olan veriler şunlardır: Son bilançoda açıklanan Varlıklar, Kısa Vadeli Borçlar, Uzun Vadeli Borçlar ve en az son 5 yıllık süre zarfında her çeyrek için Varlıklar kalemi.

iflasa Mesafe = (Varlıklar – Kısa Vadeli Borçlar – 0.5*Uzun Vadeli Borçlar) / (Varlıklar * Standart Sapma)

Formülün payı açık ve nettir. Bir şirketin iflas etmesi borçlarını döndürememesiyle gerçekleşir. Bu yüzden şirket varlıklarından kısa vadeli borçların tamamı (bu borçlar mutlaka döndürülmelidir) ve uzun vadeli borçların yarısı (bu borçlar zamana yayılarak ödenebilir) çıkarılır. Formülün paydasındaki Varlıklar kalemi, mesafeyi standart hale getirerek bütün şirketler için mukayese edilebilmesini sağlar. Paydadaki standart sapma kısmını biraz daha açmak gerekir:

Standart Sapma = En az son 20 çeyrek Varlıklar kaleminin yüzdesel, yıllık standart sapması

Buradaki mantık ise, şirketin varlıklarındaki çeyrekten çeyreğe oynaklık ne kadar fazla ise, şirketin iflasa mesafesinin o kadar az olduğudur. Şirket varlıklarındaki oynaklık azsa, şirket istikrarlıdır ve iflasa mesafesi düşüktür. Konuya ilgili okuyucular şu sayfada birkaç şirketin iflasa mesafe değerlerini bulabilir.

Kıymet-i Hakikiye
Bir varlığın gerçek değeri, makul fiyatı.

Omuz-Baş-Omuz (OBO) Formasyonu
Teknik analizde omuz-baş-omuz (OBO) bir dönüş formasyonudur. Tamamlandığı takdirde yükseliş trendinin sona erdiğine işaret eden formasyon yatırımcıya bir fiyat hedefi de verir. OBO formasyonu sırasıyla sol omuz, baş ve sağ omuzdan oluşur. ideal olarak, sol ve sağ omuzların tepe seviyeleri birbirine yakınken, başın tepe seviyesi daha yukarıdadır. Omuzlarla başı birleştiren çizgiye boyun çizgisi denir. OBO formasyonunun tamamlanabilmesi için, boyun çizgisinin aşağı kırılması gerekir. Bu gerçekleştiği takdirde fiyat hedefi aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

Fiyat Hedefi = Boyun Çizgisi Orta Noktası – (Baş Tepe Seviyesi – Boyun Çizgisi Orta Noktası)

Aşağıda bir OBO formasyonu örneği bulunmaktadır:

Omuz Baş Omuz OBO Formasyonu

Ödenmiş Sermaye
Ödenmiş sermaye, bir şirket kurulurken şirketin içine konulan sermayedir. Şirketin kuruluşunda genellikle ödenmiş sermaye kadar nominal değerli hisse senedi çıkarılır. Örneğin 10 milyon TL başlangıç sermayesiyle kurulacak bir şirketin sermayesi genellikle 10.000.000 paya bölünür, bu payların her biri de 1,00 TL değerindeki hisse senediyle temsil edilir. Ödenmiş sermaye, kuruluştan sonraki yıllarda bedelli sermaye artırımı ve bedelsiz sermaye artırımı yöntemleriyle artırılabilir. Kuruluştan sonraki yıllarda şirket kar etmeye başlarsa, karın bir kısmı yasal düzenleme gereği temettü olarak dağıtılmaz ve özsermayeye eklenir. Şirket uzun yıllar boyunca özsermayeye eklenerek biriken bu karlar karşılığında 1,00 TL değerinde yeni hisse senetleri çıkarırsa, bedelsiz sermaye artırımı yapılmış olur. Bedelli sermaye artırımı ise yatırımcılardan nakit karşılığı yeni hisse senedi çıkarılmasıyla gerçekleştirilir. Özetle, ödenmiş sermaye yeni hisse senedi çıkarılarak artırılır.

Özsermaye Karlılığı
Özsermaye Karlılığı, muhafazakar yatırımcının bir şirketi değerlendirirken dikkate alması gereken en önemli orandır. Naçizane görüşümüze göre yatırım dünyasının popüler çarpanı F/K’dan dahi daha ehemmiyetlidir. Özsermaye Karlılığı formülü aşağıdaki şekildedir:

Özsermaye Karlılığı = Yıllık Net Kar / Toplam Özsermaye

Özsermaye Karlılığı bize şirketin birim sermayesi başına ne kadar kar yarattığını gösterir. Örneğin 100 milyon sermayeli bir şirket 15 milyon net kar ediyorsa, Özsermaye Karlılığı 15% olarak hesaplanır. Bir hisse senedine yatırım yaptığımızda, şirketin özsermayesine ortak oluruz. Hisse senedine yatırım yaparak risk aldığımıza göre, asgari getiri beklentimiz risksiz faiz seviyesinden daha iyi kazanç elde etmektir. Özsermaye Karlılığı bize faiz ile doğrudan mukayese edilebilecek bir oran verir. Örneğin yıllık devlet tahvili faizi 9% seviyesindeyken şirketimiz 15% Özsermaye Karlılığıyla çalışıyorsa, bu bizi yatırımcı olarak memnun etmelidir.

Rüçhan Hakkı Kuponu
Rüçhan hakkı kuponu, bedelli sermaye artırımı başlığında belirttiğimiz gibi, hissedarların bedelli sermaye artırımına katılma hakkını temsil eden, yani mevcut hissedarların yeni hisselerden bedelli sermaye artırımı oranı kadar pay alma hakkını temsil eden menkul kıymettir. Bu bölümde rüçhan hakkı kuponunun makul fiyatının nasıl hesaplandığını bir örnekle açıklayacağız.

Örneğimizde bedelli kullanma fiyatımız 1.00 TL olsun. Ayrıca 100% oranında bedelli sermaye artırımı yapılacağını varsayalım. Hissemizin bedelli sermaye artırımı öncesi fiyatı da 8.00 TL olsun.

Basit bir hesap yapalım:

Bedelli sermaye artırımı oranı 100% olduğundan, sermaye artırımı sonrası fiyat (8.00 + 1.00)/2 = 4.50 TL’dir.

Elinde hisse senedi olmayan bir yatırımcı bedelli semarye artırımına katılmak isterse, önce rüçhan hakkı kuponu satın almalı, sonra da bedelli sermaye artırımına 1.00 TL fiyattan katılmalıdır. Yani:
1) Rüçhan hakkı için fiyat ödenecek (X)
2) Bedelliye katılım için fiyat ödenecek (1.00 TL)
3) Karşılığında 1 lot hisse senedi sahibi olunacak (bedelli artırım sonrası fiyatı 4.50).

Buradan çıkan 1.00 + X = 4.50 denkleminden, rüçhan hakkı kuponunun makul fiyatı 3.50 TL çıkmaktadır.

Bu örneği bana esasen üzerimde çok emeği bulunan, ismi bu dandik sitede zikredilmeyecek kadar değerli olan ustam vermiştir. Kendisini saygıyla anarken, aynı zamanda bu kadar emek verdiği adamın hala içi boş bir takım elbise (ing. Empty Suit) mertebesini aşamamış olmasından dolayı kendisine özürlerimi sunarım.

Piyasa Değeri/Defter Değeri Oranı
Piyasa Değeri/Defter Değeri oranı (PD/DD), muhafazakar değer yatırımcısının bir şirketi değerlendirirken dikkate aldığı en önemli ölçütlerden biridir. Bu oran bize bir şirketin borsadaki değerini özsermayesine göre değerlendirme imkanı verir. PD/DD oranı 1,00′den küçük olan şirketlere yatırım yapmak, şirketin özsermayesine iskontolu olarak ortak olmak demektir. PD/DD oranı iki şekilde hesaplanabilir:

1) PD/DD = Hisse Senedi Fiyatı / Hisse Başı Defter Değeri,

2) PD/DD = Toplam Piyasa Değeri / Özsermaye.

Değerli okurlarımız bu formüller üzerinde biraz kafa yorarsa, ikisinin de aynı rakamı vereceğini kolaylıkla kavrayacaklardır.

Servet-i Randıman Mazlumiye
Boynu bükük portföyümüzün dönemsel performansı.

Temettü Verimi
Temettü Verimi, kar payı dağıtma geleneğine sahip şirketlerin hisse senedi fiyatlarını değerlendirmede kullanılabilecek önemli bir orandır. Temettü Verimi (TV) iki şekilde hesaplanabilir:

1) TV = Hisse Başı Ödenen Temettü / Hisse Senedi Fiyatı,
2) TV = Toplam Ödenen Temettü / Toplam Piyasa Değeri.

Değerli okurlarımız iki formülün de aynı sonucu vereceğini takdir edeceklerdir. Formüllerden de anlaşılacağı üzere, Temettü Verimi hisse senedine yatırım yaptığımızda, bize yatırımımızdan senede kabaca yüzde kaç nakit getiri elde edeceğimizi gösterir. Bu yüzden Temettü Verimi faiz hadleriyle doğrudan mukayese edilebilen bir orandır. Hisse senedi yatırımı devlet tahvili veya bir kamu bankasında mevduat yapmaktan daha riskli bir yatırım olduğundan, muhafazakar yatırımcı genellikle mevcut faiz hadlerinden daha cazip Temettü Verimi’ne sahip hisse senetleriyle ilgilenmeyi tercih edecektir.

Örneğin X hissesi önümüzdeki sene hisse başı 0.05 TL, Y hissesiyse 0.15 TL ödeyecek olsun. iki hissenin de mevcut fiyatının 1.00 TL olduğunu varsayalım. Ayrıca mevcut faiz haddi de 10% olsun. Bu durumda X hissesinin Temettü Verimi 0.05/1.00 = 5%, Y hissesinin Temettü Verimi 0.15/1.00 = 15% olarak hesaplanır. X hissesinin Temettü Verimi faiz hadlerine göre düşükken, Y hissesinin Temettü Verimi faiz hadlerinden daha avantajlıdır.

Ters Omuz-Baş-Omuz (TOBO) Formasyonu
Teknik analizde ters omuz-baş-omuz (TOBO) bir dönüş formasyonudur. Tamamlandığı takdirde düşüş trendinin sona erdiğine işaret eden formasyon yatırımcıya bir fiyat hedefi de verir. TOBO formasyonu sırasıyla sol omuz, baş ve sağ omuzdan oluşur. ideal olarak, sol ve sağ omuzların dip seviyeleri birbirine yakınken, başın dip seviyesi daha aşağıdadır. Omuzlarla başı birleştiren çizgiye boyun çizgisi denir. TOBO formasyonunun tamamlanabilmesi için, boyun çizgisinin yukarı kırılması gerekir. Bu gerçekleştiği takdirde fiyat hedefi aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

Fiyat Hedefi = Boyun Çizgisi Orta Noktası + (Boyun Çizgisi Orta Noktası - Baş Dip Seviyesi)

Hisse Tüyoları ile Borsada Para Kazanmak Mümkün Mü?

Borsa Tüyoları ile Borsada Para Kazanmak Mümkün Mü?
Borsada para kazanmak için borsa hakkında en temelden başlayarak borsayı öğrenmemiz yapacağımız yatırımların temelinin sağlam olacağını söylemiştik. Borsa Nedir ? Borsaya Nasıl Girilir ? yazısıyla borsaya giriş yapmış, borsa nasıl oynanır ? konusunda bilgiler vermiştik. Hisse tüyoları ile borsada para kazanmak mümkün mü bir de bundan bahsedelim. Eğer hisse senedi ve hisse senedi çeşitleri hakkında bilgi arıyorsanız hisse senedi nedir? hisse senedi çeşitleri nelerdir ? yazısına göz atmanızda fayda var.

Hisse Tüyoları Nasıl ve Nereden Alınır?
Hisse tüyoları; genellikle sosyal paylaşım platformlarından, alakalı alakasız borsa forumlarından, borsa ile alakalı yazılmış site ve makalelerden alınabilir. Facebookta twitterda rastlamışsınızdır, borsa tüyoları ve hisse tüyoları adına açılmış gruplarda sayfalarda hisseler hakkında yorumlara tüyolara. Eğer bir borsa aracı kurumla borsada alım satım yapıyorsanız destek alabilirsiniz. Günümüzde internetin yaygınlaşmasıyla pekçok insan borsa yatırımlarını internetten yapmaktalar. Borsada para kazanmak için bazı yatırımcılar internette sağdan soldan hisse tüyoları yada borsa tüyoları ile para kazanmak istemekteler. Bu şekilde yapılacak yatırım son derece riskli bir yatırımdır. Borsadan para kazanmak adına borsa tüyoları ile yatırım yaparak para kazanabilirsiniz fakat zarar etmenizde çok büyük olasılıktır. Yani zarar etmeniz daha yüksektir. Çünkü aldığınız hisse tüyoları yatırımcısı size belki mal çıkmaya çalışıyor (maldan kastım elindeki hisse senedi), belki zararını sizden çıkaracak belki de elindeki hisse senedine prim yaptırmaya çalışıyor.

Borsada Nasıl Kazanılır ? Borsada Para Kazanmak için Ne Yapmalı?

Borsada nasıl kazanılır ? dediğinizi duyar gibiyim. Bende zamanında borsa nasıl oynanır ve hisse senetleri nasıl alınır satılır gibi araştırma yaparken hep sormuşumdur bu soruyu. Borsada para kazanmak için destek alabilirsiniz fakat en geçerli yolun borsa yatımcısının kendisini eğitmesi kanısındayım. Neden derseniz; alacağınız eğitim ve elde ettiğiniz tecrübelerle kendi yatırımlarınızı kendiniz yapacaksınız. Sağdan soldan hisse tüyoları dolduruşlarına gelmeyip zararınızı minimuma indireceksiniz. Hisse senetleri hakkında teknik analiz yapacak, hisse senedinin alım satım zamanını bileceksiniz. Kârınızıda zararınızı da bilecek ve bir sonraki yatırmlarınızı bu kriterlere göre yapacaksınız. Böylece borsada para kazanmak kaçınılmaz olacaktır.

Borsada para kazanmak adına elde edilecek bilgi ve birikim bir takım araştırmalar ve zamanla elde edinilebilir. Elde edeceğiniz bilgi ve tecrübe zamanınızı alabilir, eğer yaptığınız araştırmalarda da işinize yarar eğitimleri almazsanız yine zarar etmeniz olasıdır. Hem zamandan hemde incin ordan burdan borsa bilgisi edinmek motivasyonunuzu da kaybettirir. Bu bakımdan borsa hakkında yazılmış iki adet e-kitap önerebilirim. Borsayı başlangıçtan profesyonelliğe adım adım anlatan borsa ve hisse senedi hakkında her bilgiyi bulabileceğiniz e-kitap için burayı tıklayınız. Borsa düşerken dahi hisse senedi bazında kazanmayı öğreten, hisse senetleri teknik analizleri ve borsada sürekli kazananların tekniklerinin anlatıldığı e-kitap için burayı tıklayınız. Bu e-kitapları bilgisayara indirip hemen eğitimlere başlayabilirsiniz. Bu eğitim kitapları ile hem borsayı en ince detayına kadar öğreneceksiniz hem de derli toplu işe yarar eğitim alacaksınız. Bir ömür boyu bu bilgileri kullanacaksınız.

Borsada bu sıralar orta ve uzun vadeli olarak yatırım yapmaktayım. Şu an borsadan para kazanıyorum. Borsa tüyoları yada hisse tüyolarına itibar etmez kendi birikimlerinizle sabırlı bi şekilde yatırım yaparsanız borsadan para kazanmak sizin için kaçınılmaz olacaktır.

Borsa yatırımlarımızda en temelden başlayarak bilgi sahibi olmamız yapacağımız yatırımların temelininde sağlam olacağını Hisse Senedi Nedir ? Hisse Senedi Çeşitleri Nelerdir ? yazımızda söylemiştik. Hisse senedi yatırımlarımızın temel enstrümanı olduğu için göz atmanızda fayda var. Şimdi borsa hisse senetleri nasıl alınır satılır bundan bahsedelim.

Hisse Senetleri Alım Satımı Nasıl Yapılır?
Borsa hisse senetleri alım satımı fiziki olarak yapılmamaktadır. Bunun için bir aracı kuruma yada banka nezdinde yatırım hesabı açtırarak yetki vermeniz gereklidir. Bu konuda detaylı bilgi için Borsa Nedir? Borsaya Nasıl Girilir ? konulu yazımızdan bilgi alabilirsiniz. Borsa hisse senetleri alım satım emirlerini Limitli Fiyat ve Serbest Fiyat şeklinde verebilirsiniz.

Limitli Fiyat : Hisse senedi alım satımı için hisse fiyatının yatımcı tarafından belirlendiği fiyat türüdür. Limitli fiyatta, hisse senetleri yatırımcının belirlediği fiyattan alınır ve satılır.
Serbest Fiyat : Hisse senedinin alım satım fiyatında aracı kurumun serbest bırakılması durumudur. Serbest fiyatta, hisse senedinin alım satım işlemi iMKB ‘de gerçekleşen fiyattan oluşur.
Borsada Hisse Senetleri Alım Satım Emri Nasıl Verilir?
Borsa hisse senetleri alım satım emrini; yazılı ve sözlü olarak verebilirsiniz. Borsa aracı kuruluşa yazılı olarak emir verilmek istenirse, aracı kuruluş tarafından yatırımcıya müşteri emri formu düzenlenir ve bir nüshası verilir. Hisse senedi alım satım emrini telefon, faks, banka ATM yoluyla, internet elektronik ortamda da verebilirsiniz. Emrin süresini yatırımcı istediği gibi belirler.

Hisse Senetleri Alım Satım Kazancı Nasıl Elde Edilir?
Hisse senetleri alım satım kazancı; yatrımcının bağlı olduğu aracı kuruluştan destek alarak elde edilebilir. Fakat aracı kuruluşun bünyesindeki yatırımcı ne kadar çoksa yatırımcı ile alaka düzeyi de o derece zayıflamaktadır. Hisse senetlerinden kazanç sağlamak için en geçerli ve makbul yol bizce yatırımcının kendini eğitmesidir. Böylece yatırımcı, edindiği bilgi ve tecrübelerle bir ömür boyu borsadan para kazanabilir. Peki yatımcı kendini nasıl eğitebilir? Borsa kursları yada borsa eğitim kitapları ile yatımlarını bilinçli bir şekilde yapabilir. Tavsiyemiz borsa eğitim kitapları ile olanıdır. Borsa kursları, maliyet açısından ve eğitime katılım açısından süreklilik gerektirir. Borsa eğitim kitapları, günümüzde artık internet ortamında bilgisayara indirilebilmekte ve hemen borsada kazanç sağlamak için gerekli eğitimleri vermekteler. Tavsiye edeceğim e-kitaplardan (e-kitap diyorum çünkü hemen bilgisayarınıza indirip kurabilirsiniz) ilki 11 sene borsada işlem yapıp, yaptığı işlemlerden hiçbir zaman zarar etmeyen Ayşe Kabasakal’ın Borsa Koçu e-kitabıdır. ister borsaya yeni başlayan ister uzun yıllar işlem yapın bu e-kitap ile borsada kazananlardan olacaksınız. Borsayı en temelden profesyonelliğe kadar adım adım anlatan e-kitap için burayı tıklayınız. Diğer e-kitap ise borsada sürekli kazananların tekniğini anlatan ve bu teknikle borsa düşerken dahi hisse bazlı kazandıran köpekbalığı tekniğidir. incelemek için burayı tıklayınız. Bu e-kitaplar ile borsada kendi bilgi ve birikimlerinizle alım satım yapacak, bir ömür boyu para kazanacaksınız.

Borsa nasıl oynanır ? borsada ne zaman alım satım yapılır? sürekli nasıl para kazanılır? ve borsa hakkında mutlaka bilmeniz gerekenler sayesinde yatırımlarınızın temelini sağlam atacaksınız.

Borsada yatırım yapmak için borsa nasıl oynanır ? borsada nasıl işlem yapılır kavramlarından önce borsa yatırımlarımıza konu olan sermaye piyasalarının en önemli enstrümanı hisse senedi ve hisse senedi çeşitleri konusundan bahsedelim. Borsa yatırımlarımız için en temelden başlamak sonraki adımlarımızın sağlıklı olması açısından yararlı olacaktır.

Hisse Senedi Nedir?
Hisse senedi; anonim ortaklıkları tarafından çıkarılan, ortaklığa yatırılan para kadar sermaye payı alınmasını ifade eden, belirli yasal şartlarla düzenlenmiş kıymetli evraktır.

Hisse Senedi Çeşitleri Nelerdir?
Hisse senedi çeşitleri; Hamiline ve Nama yazılı hisse senetleri, Adi ve imtiyazlı hisse senetleri, Bedelli ve Bedelsiz hisse senetleri, Primli ve Primsiz hisse senetleri, Kurucu ve intifa hisse senetleri şeklinde gruplandırılabilir. Hisse senedi çeşitleri hakkında bilgi edinelim.

Hamiline ve Nama yazılı hisse senetleri :

Hisse senedi belirli bir kişi adına düzenlenmişse ve pay defterine bu kişi adıyla kaydedilmişse nama yazılı hisse senedi, hisse senedi kimin elinde ise o kişiye ait olan hisse senedine ise hamiline yazılı hisse senedi denir. iMKB ‘de hamiline yazılı hisse senetleri işlem görürken, nama yazılı hisse senetleri şirket yönetim kurulunun beyaz ciroyla devrine ilişkin karar almış olma şartıyla borsada işlem görürler.

Adi ve imtiyazlı hisse senetleri :

Adi hisse senetleri, sahiplerine eşit haklar tanır. Borsada hisse senetleri, şirket sözleşmesinde aksi bir hüküm yoksa adi hisse senedi hükmündedir. imtiyazlı hisse senedi ise pay sahibine şirket yönetimine katılma, oy hakkı ve kâra iştirak hakkı tanır.

Bedelsiz ve Bedelli hisse senetleri :

Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin iç kaynaklardan sermayeye aktardıkları tutar karşılığında çıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklara ellerindeki paylar oranında dağıtılmasıdır. Bu tür hisse senetlerine bedelsiz hisse senetleri adı verilir. Bedelli sermaye artırımı ise şirketlerin yeni fon ve kaynak elde edebilmek için bedelli olarak nominal değerinden yada daha yüksek fiyattan satmalarıdır. Bedelli hisse senetleri mevcut ortaklara satılabileceği gibi şirket sermayesinin bedelli artırılması yoluyla ortaya çıkan rüçhan hakkı diğer yatırımcılara da satılabilmektedir.

Primli ve primsiz hisse senetleri :

Üzerinde yazılı olan değerle (nominal değer) ihraç edilen hisse senetlerine primsiz hisse senetleri, nominal değerinin üzerinde bir bedelle ihraç edilen hisse senetlerine ise primli hisse senetleri adı verilir.

Kurucu ve intifa hisse senetleri :

Sermaye payını temsil etmeyen, yönetime katılma hakkı vermeyen fakat şirket kârına iştirak hakkı veren hisse senetlerine kurucu hisse senetleri, kişilerin alacakları veya hizmetleri karşılığı çıkarılan ve ortaklık hakkı sağlamayan hisse senetlerine ise intifa hisse senetleri denir.

Hisse senedi nedir ve hisse senedi çeşitleri hakkında edindiğimiz bilgilerle borsada yatrımlarımıza en temelden başlamış oluyoruz. Bir önceki yazımda Borsa Nedir ? Borsaya Nasıl Girilir ? konusuyla borsaya giriş yapmıştık.

ürkiye gibi bir gün sonrasını bile planlayamadığınız bir ülkede yatırımcı olmak zor iş. çünkü yatırım araçlarında risk faktörünü gözardı etmek olası değil. çok kazanabileceğiniz gibi epey kayba da uğrayabilirsiniz. bilhassa de borsada...

boğaların ve ayıların dünyasına adım atmadan önce dikkat etmeniz gereken hususları öğrenmek pek fena olmaz. dealer veya broker olacak değilsiniz ama para da sizin paranız! işte ipuçları... bol kazançlı yatırımlar!

imkb: tılsımlı mekan
1. geçmişi 1866 yılına, galata bankerlerine kadar uzanan borsamız uzun yıllar süren maceralardan sonra 1985 yılının sonunda çıkan sermaye piyasası kanunu ile birlikte "resmi borsa" ünvanına kavuşmuştur. halen türkiye'nin tek menkul kıymet borsasıdır.

2. işleme başlanan 1986 yılının sonunda borsada işlem yapan üye sayısı 47, işlem gören hisse sayısı ise 80 idi. günlük işlem hacmi 9 milyar tl düzeyinde idi.

3. 2001 yılında ise işlem yapan üye sayısı 128, hisseleri işlem gören şirket sayısı gözaltı pazarı dahil 310'dur. (işleme kapatılanlar rakama dahildir) günlük işlem hacmi ise birkaç yüz trilyon seviyesindedir.

4. imkb'nin istinye'deki modern binasında işlemler tamamen elektronik ortamda yürütülür. hisse senetlerinin takas ve saklama hizmetleri (takasbank tarafından) dünya standartlarında verilir.

5. altın yıllar: 1986'dan bugüne kadar borsa artan bir trend ile büyüdü. bilhassa bazı yıllar borsa yatırımcısının yüzünü epey güldürdü. mesela 1989 yılında borsanın yüzde 511 kazandırdı. bu oran 1993 yılında da tekrarlandı. borsanın getirisi yüzde 505 oldu. 1995 yılı da borsanın rekorlara doymadığı bir yıldı. 1999 enteresan bir yıl oldu. genel seçimler ve yaşanan deprem felaketi nedeniyle borsa tökezledi. yılın son iki ayında ise 2000 yılına ait pozitif beklentiler ve uygulamaya konan ekonomik istikrar yazılımının etkisiyle zirveye taşındı. en nihayet 1999 yılını "dünyanın en fazla kazandıran borsası" ünvanı ile kapadı.

6. bakır yıllar: borsa 1990 yılında körfez krizinden dolayı çöktü. 1994 yılında ise tanınmış 5 nisan devalüasyonu ile çöktü. 1998 yılı ise dünyada ve türkiye'de yaşanan ekonomik krizin etkisiyle borsa için felaket yılı oldu. 2000 yılını da kasım ayında yaşanan kriz nedeniyle büyük düşüşle kapamıştır.

7. 2001 yılına son derece keyifsiz başlayan borsa şubat ayındaki ikinci krizle tarihinin en düşük seviyesine inmiştir. son zamanlarda kendini toparlamış gözükse de sağlam bir çıkış için yeni ekonomik yazılımın başarı belirten olması tek dileğimiz...

türk usulü borsa yatırımcılığı
8. borsamız yeterince derinliği olmayan bir borsadır. yani işlem hacmi istenen seviyede değildir. işlem hacminin yükselmesi için çok sayıda yerli ve yabancı yatırımcının borsaya gelmesi gerekir.

9. kurumsal yatırımcılar teknik analiz ve esas analiz gibi yöntemleri sık sık kullanarak oynarken bireysel yatırımcılar genellikle aldıkları "tüyolar" ile hareket ederler.

ilk adım: hangi para ile yatırım
10. borsaya girdiğiniz para miktarı, kaybedilmesi halinde hazmedilecek çapta olmalıdır. yaşantınızdan kesinti yaparak para biriktirip borsaya girmeyin!

11. karar vermelisiniz: uzun vadeli yatırım mı istiyorsunuz yoksa kısa vade oynayıp devamlı al-sat mı yapmak istiyorsunuz ? ilk tavsiyemiz: tecrübe kazanmadıkça günlük al-sat'lardan uzak durun.

# devamlı günlük al-sat'ları borsayı kumar gibi algılayan insanlar yapar. güniçi seans izleyip alım satım yaparak kısa vadede para kazanmak isterken büyük yatırımcılara yem olabilirsiniz.

12. orta ve uzun vade yatırım ise çoğu vakit tavsiye edilir. şayet tercih ettiğiniz şirket karlılığı yüksek bir şirket ise temettü geliri elde ettiğiniz gibi uzun vadede oluşabilecek fiyat dalgalanmalarını atlattıktan sonra hedeflediğiniz fiyattan satma olanağına kavuşursunuz.

en önemli sermayeniz: bilgi
13. ekonomik ve siyasi gelişmeleri takip etmeyi alışkanlık edinin. ekonomist olmanıza neden yok elbet ama aylık enflasyon miktarlarını öğrenmiş olmak veya meclisteki güncel gelişmelerden haberdar olmak işinize yarar.

14. sektörleri gözden geçirin. sektörlerin potansiyelleri, problemleri ve sektör yatırımları ile ilgili bilgi toplayın.

15. sektörlerden birini veya birkaçını "beğendiniz" diyelim. daha sonra o sektörün "gözde" şirketlerini tespit edin. şirketin pazardaki payına, yatırımlarına, satışlarındaki büyüme potansiyeline bakmak gerekmektedir.

16. kullanmak istemeseniz bile temel analiz ve teknik analiz 'i genel olarak öğrenmenizde yarar var. çünkü birçok insan bu yöntemleri kullanıyor ve kararlarını ona göre alıyor.

analizler mi tüyolar mı ?
17. esasında her ikisi de... analizleri takip ediyorsanız aldığınız tüyoların güvenirliği konusunda yorum yapabilirsiniz.

18. siyasal gelişmeler borsamızı olabildiğince fazla tesirler. kulaktan kulağa yayılan fısıltılar gerçeği yansıtabileceği gibi manipülasyon da olabilir. birileri bir kağıtta suni hareket yaratmak diliyorsa "alım tüyosu" biçiminde haber yayabilirler. alırsınız ve sonra fiyat aşağı gitmeye başladığında senetle başbaşa kalırsınız.

19. esas analiz şirket bilançolarını baz alır. teknik analiz ise hisse senedinde meydana gelen iniş çıkışların aynılarının gelecekte de tekrarlanacağı tezinden hareket eder ve hisse senedi fiyat grafiklerini incelenir.

yükselen trend: sanal portföy yönetimi
20. borsaya girmeden önce kendiniz bir sanal portföy oluşturun. portföyü gerçek alım satım yapıyormuş gibi yönetin. iyi bir alıştırma olacaktır.

21. bazı web sitelerinde "sanal portföy" yarışmaları düzenlenmektedir. bunlara katılarak da alıştırma yapabilirsiniz.

son adım: aracı kurum seçmek
22. gerçek alım satım yapmaya karar verdiğinizde bir bankanın borsa işlemleri bölümünde veya bir borsa aracı kurumunda "yatırım hesabı" açtırmanız gerekmektedir. çünkü alım satımları sizin yerinize "borsa üyesi" olan bu kurumlar yapacaktır. ayrıntılı bilgi için aracı kurumunuzu seçerken dikkat köşemize bir göz atın.

23. bilançosu sağlam firmaları tercih edin.

24. ar-ge (araştırma-geliştirme) faaliyetleri kuvvetli olan firmaları tercih edin. çünkü ar-ge bölümünün hazırladığı rapor ve analizler yol göstericiniz olacaktır.

25. alacağınız hizmetleri ayrıntılı olarak konuşun. anlamadıklarınızı sormaktan çekinmeyin.

26. imzalayacağınız müşteri sözleşmesini iyice okuyun.

27. internet ve/veya telefon hizmetlerini geliştirmiş firmalarla daha kolay çalışırsınız.

son söz: borsayla evlenmeyin !
28. aldığınız hisse senetleri ile duygusal bağ geliştirmeyin! piyasanın ideal olduğu zamanlarda satmaktan çekinmeyin.

29. bir senette kayba uğradığınızda senete kin besleyip, paramı alacağım diye senedin ardından koşmayın.

30. borsada oynarken sakin davranın. sinirli ve gergin olmak yanlış kararlar almanıza neden olur.

Türkiye'de Borsa Tarihi

Türkiye'de ilk borsacılık faaliyetleri 19. yüzyılda başlamıştır. Önceleri sadece yabancı şirketlerin ihraç etmiş oldukları tahvil ve hisse senetlerinin ticaretiyle başlayan borsa hareketleri, Kırım Harbinden sonra devlet borçlanma senetlerinin yaygın şekilde alım satımıyla hızlanmıştır. Nihayet 1866 yılında ilk resmi borsa olan Dersaadet Tahvilat Borsası açılmış ve asrın sonlarına doğru Avrupa'nın sayılı büyük borsaları arasına girmiştir. O zamanlar borsayla daha ziyade azınlıklar ilgileniyordu. Borsa bir ara dört ay kapatılmak zorunda kalmış. 1906 yılında yeniden teşkilatlanmış ve Esham ve Tahvilat Borsası adı altında tekrar faaliyete geçmiştir. Cumhuriyet döneminde 1926 yılında istanbul Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsası kurulmuş, ancak borsaya canlılık kazandırılmamıştır. 1936'daki Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu 1938'de borsanın Ankara'ya nakli devletçi müdahaleler sonucu borsa işleyemez hale gelmiştir. 1941 senesinde borsa yeniden istanbul'a taşınmıştır. 1980'li yıllarda yaşanan hızlı kalkınma ve liberalleşme sonucu sermaye piyasalarımız ve borsada gerçek manada bir hareketlilik görülmüştür.

istanbul Menkul Kıymetler Borsası

istanbul Menkul Kıymetler Borsası (kısa adıyla iMKB) 26 Aralık 1985 tarihinde açılmış ve 2 Ocak 1986 günü ilk seans yapılmıştır.

idari yapı ve kanuni çerçeveleri itibariyle borsalar üç sınıfa ayrılabilir: Tamamen hükumet tarafından kontrol edilen “resmi borsalar” (Paris Borsası gibi), bağımsız statüdeki “özel borsalar” (Amerikan ve Japonya borsaları gibi) ve umumiyetle bankaların kontrolünde olan “banker borsaları” (Almanya ve isviçre borsaları gibi). iMKB bu üç sınıfın karışımı melez bir yapıya sahiptir. Bazı özellikleri ile banker borsalarına daha fazla benzeyen yarı resmi bir borsa durumundadır. iMKB'nin ilk başkanı, 1989'a kadar görev yapmış olan Muharrem Karslı idi.

Borsa üyesi olabilmek için, bankaların SPK'den izin almaları, aracı kurum ve borsa komisyoncularının ise borsa bankerliği belgesine sahip olmaları gerekir. Bankerlik belgesinde belirtilen yetkiler dahilinde, borsa üyeleri kendi nam ve hesaplarına veya başkası nam ve hesabına aracı olarak işlem yapabilirler. Üyeler, aracı olarak yaptıkları işlemler için müşterilerinden komisyon (kurtaj) alırlar. Bu komisyon, yapılan işlemin lira değerine bağlı olarak küçük alım satımlarda yüzde 1'den, yüksek alım satımlarda binde 2'ye kadar değişmektedir.

Bir şirketin hisse senetlerinin borsada işlem görebilmesi için o şirketin borsa kotuna dahil olması gerekir. Bu kararı borsa yönetim kurulu verir. 1990 yılı Ağustos ayında 90 kadar şirketin hisse senetleri iMKB'de işlem görmekteydi.

Borsada işlem gören bir hisse senedi veya tahvili almak veya satmak isteyen yatırımcı, bir borsa üyesi ile temasa geçer ve gerekli emri verir. Borsa üyesinde belirli bir komisyon karşılığı müşterisinin emrini yerine getirmek üzere emri borsaya aktarır. Alım satım emirleri üç kategoride toplanabilir: Piyasa emirleri, limitli emirler ve şartlı emirler. Piyasa emrinde, emir borsaya intikal ettiği andaki en iyi fiyattan işlem yapılır. Limitli emirlerde ise müşteri kabul edebileceği en düşük satış veya en yüksek alış fiyatını belirler. Şartlı emirler ise aracı ile müşteri arasında özel bir antlaşma mahiyetindedir. Mesela, eğer fiyat şu seviyeye düşerse al gibi bir emir şartlı emir sayılabilir.

iMKB'deki fiyat belirleme mekanizması "devamlı müzayede” şeklindedir. Gelen müşteri emirleri, borsa elemanları nezaretinde, üyeler tarafından panolara yazılır. Bu panolarda her hisse senedi için ayrı bir tablo vardır ve her tabloda bir alış bir de satış bölümü vardır. Üye, almak veya satmak istediği miktar ve fiyatı ilgili bölüme yazarak teklif eder. Bir başka üye bu yazının üstünü çizerse teklif kabul edilmiş ve fiyat belirlenmiş olur. iki üye arasında basit bir akit imzalanır ve hazır olan borsa memuruna verilir. Akitler daha sonra bilgisayara geçilir. Mekanizma seans boyunca devam eder. Ağustos 1990 tarihinde bir günlük seans iki saat (sabah 10.00-12.00) sürmekteydi. Böylece oluşan fiyat, miktar ve ilgili istatistikler günlük ve haftalık bültenler yoluyla ilan edilir.

Satışı kesinleşmiş olan hisse senetlerinin alıcıya teslimleri ve bedellerinin satıcıya ödenmesi, işlemi takip eden ilk iş gününde yapılmasıdır. Burada fiziki bir teslim veya ödeme olması şart değildir. Üye kuruluşta bulunan müşteri para ve portföy hesapları ayarlanarak bu gereklilik yerine getirilmiş olur.

Borsa Yatırımları

Diğer yatırımlarda da olduğu gibi, hisse senedi yatırımlarının esas gayesi tasarrufları değerlendirmek ve para kazanmaktır.

Hisse senedi yatırımcısı, iki şekilde para kazanır (veya kaybeder): Birincisi, şirketin ortaklara yapacağı temettü (kar payı) ödemesidir. Şirket idaresi dağıtacağı toplam karı belirlemekte serbesttir ve isterse hiç kar dağıtmaz. Kar dağıtımı halinde her ortak hissesi nisbetinde para alır. ikinci kar şekli ise hisse fiyatlarının yükselmesi ve eldeki hisselerin alış fiyatından daha yükseğe satışı sonucu elde edilecek kardır. Buna sermaye kazancı denir. Fiyatları düşürmesi de mümkündür. Bu durumda sermaye kaybı söz konusudur.

Hisse senedi fiyatlarına tesir eden çeşitli faktörler vardır. Bunlar iki kategoride toplanabilir: Özel faktörler ve Genel faktörler. Özel faktörler, sadece o şirketin hisse fiyatlarını etkileyen olaylardır. Mesela, şirketin beklenenden daha fazla kar etmesi, şirkette umulmayan bir istifa, grev gibi olaylar özel faktörlerdir. Genel faktörler ise, borsayı ve sermaye piyasalarını ilgilendiren makroekonomik faktörlerdir. Enflasyon, iktisadi büyüme hızı, faiz oranları, siyasi şartlardaki değişmeler gibi.

BORSADA NE YAPAYIMKi KAZANAYIM ?

iLK KURAL ana kural olmazsa olmaz kural %100 uyulması gereken kural şudur? Kısa vadede ihtiyacın olan parayla borsaya girme, kredi çekip borsaya girme, borç alıp borsaya girme..

BUNLARI MUTLAKA YAPIN:

Gündemi mutlaka takip edin, Ben şahsen her sabah biraz erken kalkıp işe gitmeden kalkıp bloomberg ht izlerim, Japonya borsası ne yapmış bakarım, gece ABD borsasının kapanışını izlerim.

Ekonomik gündemi, Merkez bankasının kararlarını, aylık enflasyon açıklamalrını, FED in faiz kararlarını işsizlik oranlarının açıklanmasını takip etmek gerekir.

Gündemi SAKIN kaçırmayın, mesela şuan traktörlerde hurda yasası var gündemde , bu yasa yakında çıkarsa traktör hisseleri mutlaka yukarı hareket edecektir

MEVSiMSEL HiSSELER HER ZAMAN KAZANDIRIR: Artık bunu bilmeyen yoktur, ramazandan önce (1-1,5 ay önce gıda hisseleri almak, okullar açılmadan kırtasiye ürünleri, yazın su sektörü, çok sıcaklarda klima sektörü

BiLANÇO DÖNEMLERi: Şirketlerin bilanço dönemlerini izleyin

TEKNiK ANALiZ: Girin google amcaya teknik analizle ilgili bir çok site var girin bakın öğrenmeye çalışın

DEDiKODU: Dedikoduları iyi takip edin, aslı çıkmasa bile siz erken duymuşsanız o gazla kağıtlar biraz yükselir aşağıdan alırsanız verin kar edip çıkın.

HIRS SEBEBi HASARETTiR: kazanmaya başladığınızda göreceksiniz daha çok daha çok diyeceksiniz oysa frenleyip kar cebe yakışır deyip satsanız borsa size zevkli bir kazanç kapısı olacaktır.

SATMADIĞIN SÜRECE kar da zarar da SANALDIR, hisse senedini satmadığınız sürece karda ettim demeyin zararda çünkü çıkabilirde düşebilirde.

Klagib ama çok doğru bir söz: Borsada beklentiler ALINIR ,gerçekler SATILIR.

SPOR HiSSELERiNE DiKKAT: Yukarda dedim ki borsa kumar değil ama spor hisseleri buna müsaittir, bunlarda teknikmiş taktikmiş bilgiymiş işlemez

Geçen yıl kendi takımından bir ayda iyi para kazandım ondan sonra spor hisselerine bulaşmadım, gündemdeki olaylar olmasa şirket birleşmesi beklediğim hisse senedinden alacaktım vazgeçtim.

SIĞ KAĞITLARA BAKMA BiLE: borsada yüzlerce kağıt var mümkün olduğu kadar ilk 30-50-100 hisselerine bakın özellikle acemiyseniz bunlara bakın ve acemilik döneminde SADECE VE SADECE A grubu kağıtları alın satın.

FORUMLARI TAKiP EDiN: Borsayla ilgili onlarca forum var bende bir kaçını takip ederim sizde edin AMA her yoruma bakıp alım satım yapmayın.

Hiç kimsenin amacı size para kazandırmak değildir, elin adamı size niye para kazandırsınki ??? Çoğunun amacı kendi kağıdını pazarlamak yada speklere uşaklık etmektir.

AMA kaliteli youmcularda var benimde takip ettiklerim var iyi niyetliler, ama UNUTMAYIN Ki , siz o siteleri okurken spekler manipültörlerde takip ediyor oraları.

Endeks düşerken paranız varsa alım yapın yükselince satın, USTA BORSACILAR endeks düşerkende kazanır( alarak) yükselirkende kazanır ( satarak)

Herşeye rağmen borsa işlem yaparken unutmayın KAR ZARARIN KARDEŞiDiR, manipülatör yada spekülatör değilseniz her zaman sürekli kazanamazsınız zarar ettiğiniz dönemlerde olabilir, ama önemli olan totaldeki durumunuzdur.

Borsaya aşık OLMA, borsa yüzünden aileni ihmal ETME.

Herkese ulaşan tiyo tiyo değil YEMDiR *

Daldan dala hisse alıp satımı yapmayın o zaman siz değil aracı kurum kazanır.

Esas işiniz bu değilse ve borsayı merak ediyorsanız, bir de “kaybetmek çok canımı yakmaz, zaten üç beş kuruşla bir deneme yapmak istiyorum” diyorsanız doğru yazıya geldiniz demektir.

Nedir bu borsa? En basit yolla arzlarla taleplerin buluşma noktası diye anlatılıyor. Bana sorarsanız kağıt üstünde öyle gibi gözükse de pratikte büyük arz/talep sahiplerinin küçükleri yemesi üzerine kurulu bir oyun. O yüzden varınızı yoğunuzu koyacak kadar borsada olmanızı tavsiye etmem. Ama kenarda köşede amaçsızca duran paranızı yatırıp, “yahu neymiş bu borsa” diye olaya dalmanızda bir sakınca görmüyorum.

Eğer sıfırdan başlıyorsanız borsaya girmeden ve yatırım yapmaya başlamadan önce incelemeniz ve öğrenmeniz gereken bir çok şey var demektir. Bir kere bambaşka bir terminolojiyle karşılaşacaksınız. Lot?, Parite?, Temettü, Halka arz?. Sakın korkmayın. Hepsini bir google’la bulabilirsiniz. Bir süre sonra çok fazla okuyup duyacağınız için hemen tüm terminolojiye hakim olmaya başlarsınız. Belli bir zamandan sonra halen bilmediğiniz terimler karşınıza çıkarsa üzülmeyin. Onlar yüksek ihtimalle hiç bir zaman kullanmayacağınız ileri seviye analizler için kullanılıyordur. Siz zaten borsayı hiç bir zaman o kadar bilmek istemiyorsunuz. isteseydiniz zaten mesleğiniz borsacı olurdu.

Temel bilgileri edinmek için internet siteleri rahatlıkla arşınlanabilir. Bu konuda çok sayıda bilgi veren site mevcut. Bilgiler biraz incin gelebilir. O yüzden önemli bulduğunuz şeyleri not alabileceğiniz ve düzenleyebileceğiniz bir ortam yaratmanızda fayda var. Sonradan dönüp bakmak gerekebilir. Yada ben o kadar uğraşmak istemiyorum diyorsanız sizin için yazılmış çok güzel kitaplar bulabilirsiniz. “Silkelenen Keriz Olmayın” bunların en önde gelenlerinden. Sıfırdan başlayan birine tüm temel bilgileri ve yatırım yaparken dikkat edilmesi gerekenleri olabilecek en basit dille anlatıyor. Kitabın yazarı “Hakan Özerol” borsanın her ne kadar kitabını yazsa da borsada çok para kaybettiğini açık yüreklilikle belirtiyor. Hata açıkça “benim yaptığım hataları siz yapmayın diye bu kitabı yazıyorum” diyor. Başlangıç için kesinlike tavsiye ediyorum.

Kitaplarınızı okuyup, internette gerekli araştırmaları yaptıktan sonra artık borsada yatırım yapmaya hazırsınız demektir. Ancak önce yatırım yapabilmenize olanak sağlayacak bir “yatırım hesabı”na ihtiyacınız var. Yatırım hesabını açacağınız bankayı kendiniz belirleyebilirsiniz. Hemen hemen tüm bankalar bu hizmeti veriyorlar. Seçiminizde önemli olan nokta internet şubesi olan, daha da önemlisi iyi ve kullanımı kolay bir internet şubesi olan bir bankayı seçmeniz. Kısa veya uzun vadeli çok farketmez ama özellikle eğer kısa vadeli yatırım yapmayı düşünüyorsanız hızlı manevraya sahip bir bankacılık uygulaması kullanmanız sizin için avantaj sağlayacaktır. Hisseniz bedeli tavan yapmışken teknik imkansızlıklardan ötürü satamaz ve kar’ınız realize edemezseniz yaptığınız yatırımın bir anlamı olmayacaktır. Bu noktada benim iki tavsiyem olacak.

Birinci önerim iş Bankası. internet şubesini kullanmak çok kolay. Ara yüzleri anlaşılır. ,Yatırım hesabınıza para göndermek veya oradan para çekmek, hisse senedi satın almak/satmak, geçmiş işlemlerinizi görüntülemek gibi özelliklerinin kullanımı çok basit. Bir şeyleri çözmek için zaman harcamıyorsunuz. Ben şahsen kullanmaktan çok memnunum.

ikinci tavsiyem özellikle ipad uygulamasının harkulade oluşu sebebiyle Yapı Kredi Bankası olacak. internet şubesi işBankası kadar iyi olmasa da ipad’de bulunan “Borsa Cepte” uygulaması severek kullandığım bir uygulama. Yapı Kredi hesabınız olmasa da borsa verilerine 15dk gecikmeli olarak ulaşabiliyor ve kendi portföyünüzü oluşturabiliyorsunuz.

Evet artık hesabınızı da oluşturdunuz. Bundan sonra size seçmeniz ve satın almanız gereken hisse senetleri lazım. Hangisini seçeceğinizi belirlemek için okuduğunuz kitaplar ve incelediğiniz internet sitelerinden edindiğiniz bilgileri kullanın. Benim size nacizane önerilerim şunlar olacaktır:

Duygusal davranmayın.
Tüm paranızla yatırım yapmayın. Kaybetseniz bile üzülmeyeceğiniz bir miktar belirleyin.
Sadece başka insanlar öneriyor diye bir hisse satın almayın veya satmayın. Hissesini satın alacağınız şirketi inceleyin.
Almayı düşündüğünüz hisse senedinin borsa verilerine bakın. Fiyat/Kazanç (f/k) oranı, Piyasa Değeri/Defter Değeri (pd/dd) gibi oranları inceleyin. Bazı özel durumlar hariç çoğunlukla sektör ortalamalarının altında olan kağıtları tercih edin. (Onlar sektör ortalamasına göre daha ucuz kalmış demektir).
Herhangi bir hisseyi satın almadan önce yatırımınızın vadesini belirleyin. Kısa vadeli yatırımlar küçük yatırımcı için çok risklidir ve çoğunlukla kaybettirir. Orta veya uzun vadeli yatırımları tercih etmeye çalışın.
Bir hedef belirleyin ve kar’ınızı realize edin. Hisse senedini satın alırken elde edeceğinizi öngördüğünüz bir kar oranı belirleyin. Hisse senedi o orana ulaşınca kağıdı satın. Unutmayın kar realizasyonu yapmadığınız müddetçe kar etmiş sayılmazsınız.
Bir hedef belirleyin zararınızı durdurun. Bir önceki maddede yazdıklarımın tam tersi için de bir öngörünüz olmalı. Örneğin hisse senedi %10 değer kaybederse satacağım diye önceden plan yapın. Böylelikle stop-loss yapmış olursunuz. Yani zararınız artmadan kağıttan çıkar ve yeni yatırım fırsatları ararsınız.
Mümkün olduğunca planınızdan şaşmayın.
Hiç bir hisse senedine körü körüne bağlanmayın. Takım tutar gibi tutmayın. Sürekli düşmeye devam eden bir kağıdı sebepsiz yere elinizde tutmayın.
Tek bir hisse senedine yatırım yapmayın. Onun yerine farklı karakteristiklere sahip hisse senetlerinden bir portföy oluşturun. Adet konusunda uzmanların çok farklı fikirleri olmasına rağmen benim önerim portföyünüzde en az 3 en fazla 5-6 hisse bulundurmanız.
Tek yatırım aracı borsa değildir. Bazen döviz veya altın borsadan daha iyi getiriye sahip olabilir. Bu fırsatları değerlendirin. Tabii değerlendirmek için borsa dışındaki yatırım araçlarını takip etmeniz gerekir.

Borsayı ilk olarak aracı kuruluşla yada banka yatırım hesabınızla alım satım yapabilirsiniz.Her hisse alınıp satıldığında aracı kuruluş yada banka binde 2 ya da binde 1 oranında komisyon alır. Borsa kısa vade, orta vade, uzun vade diye üç ana kulvarda yönlendirilir. Kısa vade 15-20 gün, orta vade 3-6 ay, uzun vade 1-3 sene aralarında olur. Borsada en uygun vade orta vadedir. ilk borsaya başlayacaklar için bist30 hisse senetleri en uygun olanlarıdır. Çünkü bu hisse senetlerinin işlem hacimleri yüksek oldukları için diğer hisse senetlerine göre daha sağlam kağıtlardır. Borsada beklentiyi satın almak en başta gelir. Beklenti nasıl olur? Hisse senedini almayı düşündüğünüz şirketin yapacağı anlaşmalar, kuracağı yeni işletmeler gibi haberleri takip edilirse sonuç sizin için daha verimli olur. Beklentiyi bir kaç ay evvelden takip etmek daha iyi olur. Sezonluk haberleri takip etmekte çok önemlidir. Mesela şirketin yaz sezonunda işlerinin artacağı kesinse o hisseyi almak daha mantıklı olur. Örnek verirsek yaza girerken turizm şirketleri, kışa girerken enerji şirketleri, okulların açılmasına yakın kırtasiye, giyim, ayakkabı işleriyle uğraşan şirketler gibi.
Temettü nedir?
Temettü diğer adıyla kar payı, bir şirketin bir yıllık faaliyet dönemi sonucunda elde ettiği, Net Dönem Karı üzerinden (yasal karşılıklar çıkarıldıktan sonra) dağıttıkları ve ortakların şirkette sermayelerinin bulunması karşılığında elde ettikleri getiridir.
Temettü nasıl dağılır:
Temettüler iki şekilde dağıtılmaktadırlar;

1- Nakit olarak ortaklara ödenen temettüler.
2- Bedelsiz Sermaye artırımına dahil edilerek karşılığında yeni senet dağıtılan temettüler.
Anonim şirketlerin temettü ödemeleri genellikle Mayıs ayı sonuna kadar gerçekleşmektedir. Çünkü anonim şirketlerin temettü ödemeler için “hesap dönemini takiben 5. ayın sonuna kadar” zorunluluğu bulunmaktadır.
Temettü gelirleri daha çok bir yatırım yöntemi olarak tercih edilmektedir. Herhangi bir şirketin temettü ödemelerinden faydalanmak için söz konusu şirketin hisse senetlerini temettü ödemeleri başlamadan bir gün önce almak gerekmektedir. Halka açık şirketlerin sermaye artırımlarından faydalanmak için de aynı koşul söz konusudur.
Destek Direnç Nedir?

Hisse senedi piyasasında hissemizi nerede alıp nerede satmamız konusunda bize en yardımcı olacak iki kelimedir. Destek seviyesi borsada hisseyi nereden alıcamızı, direnç seviyesi ise nereden satıcamızı gösterir. Bu uygulamadateknik analizin bir parçasıdır.
Destek alanları tahtadaki alım iştahının kabardığı taban fiyatları, direnç alanları ise satım iştahının kabardığı tepe fiyatlarını ifade eder. Düşüş trendinde bir hisse destek noktasına ulaştığında nispeten güçlü alımlar ile karşılaşması sonucunda ya bu alanda oyalanmaya başlar ya da eğer alımlar yeterince güçlü ise bir nebze fiyat artışı yaşar; bunun tam tersi direnç noktaları için geçerlidir, yükseliş trendinde bir hisse direnç noktasına ulaştığında satışlar ile karşılaşarak fiyatında bir durulma ya da gerileme yaşar.