-2
münih antlaşması ve çekoslovakya'nın bölünmesi [değiştir]
ana madde: münih antlaşması (1938)
almanca konuşan nüfusun yaşamakta olduğu bölgelerin, alman topraklarına katılmasıdır. bu stratejik evrenin adımları, 12 mart 1938'de, avusturya'nın ilhak edilmesiyle başlamıştır. ardından ikinci adım çekoslovakya toprakları içindeki sudet bölgesidir. hitler'in baskısıyla 29 eylül 1938 günü imzalanan münih anlaşmasıyla sudet bölgesi almanya'ya verilmiştir. konferans, alman, i̇talyan, i̇ngiliz ve fransız başbakanlarının katıldığı, çekoslovakya'nın temsici bulundurmadığı bir anlaşmadır. anlaşmanın hayata geçirilmesi konusunda hitler, hiç zaman kaybetmemiştir. anlaşma, 1 ekim 1938'de yine silah kullanılmaksızın, uluslararası anlaşmalara dayanılarak, nüfusunun yüzde elliden fazlasını almanların oluşturduğu sudet bölgesinin almanlarca işgal edilmesine dayanmıştır. 15 mart 1939'da ise çekoslovakya'nın kalanını da topraklarına eklemeleri anlaşmada yer almıştır.
bu olaylara kadar hitler, stratejisinin adımlarını atarken, silah kullanmamıştır. ancak geriye tek sorunlu bölge kalmıştır: danzig bölgesi. versay anlaşmasıyla polonya'ya verilen danzig bölgesi, hâlâ alman yönetiminde olan doğu prusya ile almanya arasındaki kara bağlantısını kestiğinden, alman hükümeti, polonya hükümetinden, doğu prusya'yla arada bir kara bağlantısı oluşturulması yönünde bir teklifi görüşmesini istemiş ve böylece danzig sorunu ortaya çıkmıştır.
alman-sovyet paktı [değiştir]
i̇mzalayan molotov, arkada ribbentrop ve stalin (23 ağustos 1939, moskova)
ana madde: alman-sovyet saldırmazlık paktı
3 mayıs 1939'da sovyet dışişleri komiseri olan litvinov görevden alınarak yerine vyaçeslav mihayloviç molotov atanmıştır. bu atama sovyet dış politikasında keskin bir dönüşe işaret etmiştir. litvinov döneminde sscb, alman yayılmacılığına karşı birleşik krallık ve fransa ile bir protokol oluşturmak için girişimlerde bulunmuş, ne var ki her seferinde reddedilmişti. molotov döneminde ise sscb, alman hükümeti ile bir saldırmazlık paktı için çalışmıştır. uzun diplomatik görüşmeler sonucunda 23 ağustos 1939 günü sscb ile almanya arasında bir saldırmazlık paktı imzalanması karara bağlanmiştır
genel nedenler [değiştir]
almanya: adolf hitler, öncelikle orta avrupa, ardından doğu ve batı avrupa'yı almanya topraklarına katmak amacındadır. i̇kincil planı ise asya'yı, özellikle sovyetler birliği ve yakın doğu'daki stratejik noktaları ele geçirmektir.
japonya: i. dünya savaşı sonunda almanya'nın uzak doğu sömürgeleri japonya'ya verilmişti. üstelik çin'in bir bölümü de japonya'nın hakimiyetindeydi. ancak bu kadar sömürge bile hızla sanayileşen ve büyüyen japon ekonomisini doyuramıyordu. ekonomik çıkarlar için abd ile yakınlaşan japonya, savaşın patlak vermesi ile almanya'ya yakınlaşmıştır. pearl harbor saldırısı ile kesin olarak savaşa girmiştir.
abd: savaşın başında tarafsız kalan abd, sonraları fransa ve birleşik krallık'a silah yardımı yapmıştır. japonya tarafından pearl harbor'da saldırıya uğramış ve kesin olarak savaşa girmiştir. abd'nin savaşa gimesi ve almanların sovyetler birliği'ni istila etmesi savaşın seyri değişmiş, almanya genişleme politikası yerine var olan sınırlarını koruma politikasını uygulamıştır.
sovyetler birliği: i. dünya savaşı'ndan sonra batı yerine orta asya'ya yönelik politikalar izlemiştir. zengin petrol rezervleri sayesinde savaşta lojistik ve teknoloji alanlarında en güçlü devletlerden biri olmuştur. almanya ile saldırmazlık anlaşması yapmasına rağmen alman istilasına uğramıştır. almanlar bu istilası ve sscb'ye karşı aldığı yenilgiler ii. dünya savaşı'nın seyrini değiştirmiştir.
birleşik krallık: adolf hitler tarafından avrupa'daki tek rakip olarak görülen birleşik krallık, almanya'nın avrupa'nın tamdıbına yayılmasını önlemiştir. abd tarafından sürekli mühimmatla desteklenen birleşik krallık, abd'nin savaşa girmesine kadar özellikle kraliyet hava kuvvetleri ile ön plana çıkmış, orta avrupa'da kesin bir hava hakimiyeti sağlamıştır. abd'nin savaşa girmesiyle birlikte kara kuvvetleriyle ön plana çıkan birleşik krallık, ii. dünya savaşı'nın en büyük aktörü olmuştur.
i̇talya: i. dünya savaşı'ndan istediğini alamayan i̇talya dar bir sömürge alanıyla sanayisini beslemeye çalışıyordu. ayrıca i. dünya savaşı'nda i̇tilaf devletleri ile görüş ayrılığına düşen i̇talya, mussolini'nin faşist politikaları nedeniyle avrupa'da sorun teşkil ediyordu. i̇talya'nın eski roma i̇mparatorluğu gibi güçlü bir devlet olmasını isteyen mussolini, almanya ile yakınlaşarak mihver devletler blokunda savaşa girmiştir. i̇talya; kuzey afrika ve balkanlar'da il
