http://inciswf.com/yobazz.swf
sahne cumhuriyet filminin 1.bölümünden 36 dk ile 38 dk arasında bakmak isteyenler olursa eğer.
çabuk yüklensin diye kaliteyi düşürmek zorunda kaldım,mevzuyu bilmeyenler için;
saltanatın kaldırılması ingilizlerin lozan'a istanbul hükümetini de davet etmesi üzerine hızla alınan bir karardır. 1 kasım 1922 saat 20:40'ta saltanat kaldırılmıştır. kaldırılmasında atatürk'ün tarihi konuşmasının büyük rolü vardır. şöyle ki;
gelenekçi vekiller saltanatın kaldırılmasını istemiyorlardı. bu nedenle olay mecliste 3 farklı komisyona aktarıldı. konunun konuşulduğu odada adım atacak yer yoktu. bazı milletvekilleri dışarıda kalmıştı. görüşmeler özetlenecek olursa;
"hilafet saltanatsız olabilir miymiş, olamaz mıymış, saltanatı kaldırmak hilafet açısından caiz miymiş, değil miymiş, eski ulema ne dermiş... " 2 saat geçmesine rağmen daha önerileri incelemeye başlamamışlardı bile.
mustafa kemal paşa komisyon odasına zorlukla girer, uzun süre sabırla konuşmaları dinler, bakar ki olmayacak söz ister. söz sırasının tevfik rüştü beyde olduğu söylenir. tevfik rüştü bey kendi sırasını paşa'ya verir.
atatürk oturduğu yerin üzerine çıkar, yanında ankara milletvekili hacı mustafa efendi vardır ve şu konuşmayı yapar:
"efendiler!
içinde bulunduğumuz acil şartlara rağmen, safsatayla, nazariyatla vakit geçirdiğinizi görüyorum. hakimiyet ve saltanat, hiç kimse tarafından, hiç kimseye, ilim icabıdır diye, müzakere ile, münakaşa ile verilmez. hakimiyet ve saltanat, kuvvetle, kudretle, zorla alınır. türk milleti de hakimiyet ve saltanatını isyan ederek, bilfiil kendi eline almıştır. bu olmuş bitmiş bir durumdur. söz konusu olan, millete saltanatını, hakimiyetini bırakacak mıyız, bırakmayacak mıyız meselesi değildir. mesele bu olmuş bitmiş durumu ifadeden ibarettir. bu her halde olacaktır. burada toplananlar, meclis ve herkes, meseleyi böyle görürse fikrimce uygun olur. aksi taktirde yine hakikat usulünce ifade olacaktır... "
eliyle işaret eder:
"... fakat ihtimal bazı kafalar kesilecektir."
paşa'nın eli hacı mustafa efendinin boynunun yanından geçer. hacı mustafa efendi saygılı bir sesle;
"afedersiniz efendim. biz meseleyi başka bakımdan mütalaa ediyorduk. şimdi aydınlandık." der.
