türkçe öğretmeni varsa aranızda baksın bi

Kelime sonlarında bulunan sert süreksiz ünsüzler ( p, ç, t, k ) ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında yumuşayarak "b, c, d, g ( ğ )" ye dönüşürler. Bu kurala ünsüz yumuşaması denir.

kitap-ı › kitabı
umut-u › umudu
bayrak-ı › bayrağı
yaprak-ı › yaprağı
ahenk-e › ahenge
sağlık-ı › sağlığı

Yukarıdaki örneklerde görüldüğü üzere sert süreksiz ünsüzler ünlü arasında kalarak yumuşamışlardır.

NOT: Özel isimlerle yabancı kökenli bazı kelimeler bu kuralın dışındadır.

Hürriyet-i › Hürriyeti
Hukuk-a › Hukuka

istisnalar:
1. Tek heceli kelimelerin çoğunda yumuşama olmaz.

Çit-i › çiti
Tek-i › teki
Çöp-ü › çöpü

2. Tek heceli kelimelerin bazısında ise yumuşama olur.

Kap-ın › kabın

3. Özel isimlerde kesinlikle yumuşama olmaz.

Ürgüp-e › Ürgüp'e
Zeynep-in › Zeynep'in
Yozgat-a › Yozgat'a
Ahmet-a › Ahmet'e

4. Dilimize Batı ve Doğu dillerinden girmiş birçok kelimede yumuşama olmaz.

Devlet › imiz,
Tank › ın
Hukuk › un
Hürriyet › imiz
Sanat › ın
Millet › in

5. Fiil kök veya gövdelerine çeşitli yapım ekleri getirilerek türetilen bazı kelimelerde yumuşama olmaz.

Taşı-t › ımız
Kon-u-t › un

DiKKAT: Ünsüz yumuşaması kuralına uymayan kelimeleri, yumuşatarak yazmak yanlıştır.

Zonguldak › a gittik ( Doğru )
Zonguldağ › a gittik ( Yanlış )

Ayrıca

türkçede de/ da eki ve de/da bağlacı

Son yıllarda sıkça karşılaştığımız ve çok yapılan yazım hataları arasında ilk sıralarda yer alanlar, -de, -da, -te, -ta eklerinin ekli olduğu kelimeden ayrı yazılması ve de, da bağlaçlarının kendisinden önceki kelimeyle birleştirilerek yazılması. Bunda esasında tek nedeni oldupu söylenebilir. Diğer yazım hatalarında farklı sebepler olabilse de bu iki benzer hatanın sebebi, konuştuğumuzu anlamamaktan kaynaklanıyor. Aslında toplumları uzlaşmaz bir yapıya zütüren etkenlerden biri de bu belki.

Yukarıda vurgulayarak kullandığımız örneklere bakarsak belki kendi kendimize dahi bilmediğimiz bu ayrım hakkında karar vermemiz mümkün olacaktır. -de, -da, -te, -ta ekleri (başındaki - işareti bunun bir ek olup, kullanılacağı kelimenin sonuna birleştirilmesi gerektiğini gösteriyor) bulunma durumu ekidir. Bu ayrım ile kullanacağımız şeyin aslında bir ek mi yoksa bağlaç mı olduğunu kavramak gayet kolaylaşıyor. Bir kelimeye eklenen -de, -da eki, onda bulunma durumu ifadesini yüklüyor. Gayet basit bu ayrımı örneklersek sanırım daha da kolay yerleşecek zihnimize.

- Sanırım yer kalmadı. Elmalar arabada mı? (Elmaların bulunduğu yer neresi?)
- Evet, karpuzlar da arabada. (Evet, karpuzlar dahi arabada.)
- Listede tezgahta olmayanlar da var. (Liste içeriği tezgaha konan ve konmayan tüm ürünleri kapsıyor.)
- Hemen hemen her meyvede bulunan C vitamini ve balıkta bulunan Omega3, sağlıklı bir yaşamın vazgeçilmezleri.
- Meyve de yerim balık da.

unutmayın ekler birleşik yazılır

Bulunma durumu ekini (onda, şunda, bunda şeklinde düşünün) kendi kendimize kuracağımız birkaç cümle ile kolaylıkla benimseyebiliriz.
Ayrı yazılan de, da bağlacı ise kendisinden evvel kullanılan kelimeye bile, dahi vurgularını yükler. Yukarıdaki örneklerde bu farkı görebiliriz.
- Öyle olsa da farketmez. (Öyle olsa bile farketmez.)

unutmayın bağlaçlar ayrı yazılır

Bağlaçlar birer kelimedir.