türkiye neden araba yapmıyor lan

madem seviyeyi yükselttik, ekşiden çalıntı yapalım bari

yerli otomobil ticari intihar olur" sözüyle dikkatleri üzerine çeken iş adamı.

bu iddianın doğruluğunu incelemeden önce bir kaç noktayı tartışmamız lazım.

öncelikle yerli derken neyi kastediyoruz?
ya da bir ürün için "bu x malı" dememizi sağlayan şey ne?
iphone'a amerikan malı diyoruz. sebep?
parçalarının ciddi bir kısmı çin'de, tayvan'da, güney kore'de üretildi. apple halka açık bir şirket. ortakları arasında 72 milletten adam var

küreselleşme demek sadece yozgatlı dayıların gangnam dansı yapması demek değil. tedarik zincirinin ve sahipliğinde küreselleşmesi demek.

birinci sorudan yola çıkarak ikinci bir soru da sorabiliriz. biz neden yerli otomobil üretmek istiyoruz?

birinci yanıt milli masturbasyon yapmak için istiyoruz. yerli otomobil markamız var mı var demek için. eğer dert buysa, bunun çözümü kolay. bir tane büyük araba üreticisinden rica ederiz, türkiye için özel isim koyarlar.

geçenlerde kongolu bir firma akıllı telefon işine girdi. hatta ekşisözlük'te "kongo akıllı telefon üretirken türkiye'nin bakması" muhabbeti döndü. ancak telefonun sadece adı kongolu. bütün üretim çin'de, yazılım google'dan. kongo'ya ekonomik açıdan çok da bir katkısı yok. ama kongo'nun markası var mı var.

ikinci yanıt ise yukarıda bahsettiğim küresel tedarik zincirinden ya da katma değer pastasından daha çok pay almak. böylece ülkede hem yeni iş olanakları yaratılır hem de ihracatımız artar.
ancak bunu yapmanın tek yolu yerli araba üretmek değil. üretim bantlarını türkiye'ye çekerek de bu sağlanabilir.

"yerli otomobil ticari intihar" derken mustafa koç şunu söylüyor.
otomotiv sektörü "kızıl okyanus"tur.
(bkz: blue ocean strategy)
rekabet çok fazla, kar marjları düşük, otomobil üreticileri sürümden para kazanıyor.

yani toyota araba başına çok fazla para kazanmıyor.
http://capsverlan.tr.cr/p...010507cb15e7626a8361a.png
121,6 milyar dolar özkaynağa sahip olan ve 2012'de 214 milyar dolarlık satış yapan toyota'nın karı sadece 3.3 milyar dolar.

ki bu adamlar 2012'de 9.8 milyon taşıt üretmiş
yani meşhur tedarik zinciriyle amerikalılara "öyle üretim yapılmaz böyle üretim yapılır" diyen toyota taşıt başına sadece 336 dolar kar etmiş.

kar/satış oranı yüzde 1.5
kar/özkaynak oranı yüzde 2.71

tüketici tarafından bakarsak..
türkiye'de kimse sırf "yerli" diye araba almaz. üreticiler kalite ve fiyat bakımından rekabet edebilir bir araba üretmeli ki vatandaş satın alsın.

cola turka en kanlı canlı örnek. ilk başta "yerli kolamız" diye bir gazla aldık. ancak daha sonra piyasadan silindi.

toyota'nın 2011'de sadece reklama 2 milyar dolar para harcadığını düşünürsek mustafa koç'a "abi sen şu işe 3 yıl boyunca 4-5 milyar dolar göm, belki bir ihtimal 10 sene sonra yüzde 2-3 para kazanırsın" demek absürd.

özetle türkiye'de yerli araba davası teknolojik yetersizlikten değil, ölçek ekonomisi sebebiyle zor.

bu mustafa koç'un "vatansever" olup olmamasıyla alakalı bir şey değil. adam araba üretmedi diye vatan haini, tank üretti diye vatansever değil.

madem tank muhabbeti geçti ondan da bahsedelim.
koç tank işine girdi, çünkü tank işi karlı bir iş

1) tsk'nın elinde 3000'den fazla tank var. ancak bu tankların yarısı külüstür, kalan yarısının da ciddi bir kısmı da 10 sene içinde külüstür olacak.
2) ihracat yapma imkanın var.
3) tank ürettiğin zaman diğer zırhlı araçları da kolaylıkla üretebiliyorsun. en komik örneği achzarit'tir herhalde. israil, arap israil savaşlarında bir sürü sovyet yapımı t-54/t-55 ele geçiriyor. bu tanklarda üç beş değişiklik yapıp zırhlı personel taşıyıcı olarak kullanıyorlar.
4) işin arkasında samsung var.
vs vs.

araba olayına geri dönersek..
bu saatten sonra yerli otomobil olayına girmek hakikaten manyaklık olur.

ancak elektrikli araba pazarı henüz fosil yakıtlı araba pazarı kadar doymadı. oradan belki bir ekmek çıkar.

onun için de ciddi anlamda devlet desteği lazım. bu parasal destekten ziyade regülasyonlar yoluyla pazar yaratmak.

sallıyorum
2030'dan sonra fosil yakıtlı arabalar trafiğe çıkamaz.
araba filosu işine girecek firmaların filolarının en az yüzde 50'si yerli olmalı,
taksilerin, dolmuşların, makam arabalarının yerli elektrikli araç kullanması zorunluluktur
2050'den sonra bu yerli zorunlulukları kalkacaktır
vs vs
gibi kanunlar/yönetmelikler çıkarmak.

ki bu tarz bir saykoluğun işe yarayıp yaramayacağı meçhul. değer mi o da apayrı bir tartışma konusu.

https://eksisozluk.com/se...bil-uretimi--2153804?p=13