türk kültürünün

rezerve

geldim reserved

sen varya adamsın

http://inciswf.com/mehmetopuz.swf

Reservet reiz

turan diyorum sayın gececiler

@21 teşekkür ederim kardeşim. var olasın.

giriş 1 (ilk giriş her zaman özet içerir akademik makalelerde.)

Altay ve Tanrı Dağlarının eteklerinde doğup, tarih boyunca geniş coğrafyalara yayılan ve gittiği her yerde hâkim unsur olarak bulunan Türkler, hâkim oldukları coğrafyalarda en çok savaşçılıkları ve teşkilatçılıkları ile akıllarda yer etmişlerdir. Ancak Türk devletlerinden bir tanesi vardır ki savaşçılık ve teşkilatçılıktan çok, tarihte ve akıllarda kültürleri ile iz bırakmıştır.

@3 türk kıyameti başlığını okuyordum tabiki okuyucam senin gibi adamlar zor bulunuyor bu ülkede

giriş 3 (özetinm sonu, artık makale başlıyor)

işte söz konusu olan bu makalede Uygurların siyasi, kültürel ve sosyal hayatlarından bahsederek “Yüksek Tekerlekli Arabalıların” yaşadığı döneme nasıl damga vurduklarını anlatmaya çalışacağız.
Anahtar kelimeler: Uygurlar, Maniheizm, Yüksek Tekerlekli Arabalılar, Turalar, Böğü Kağan

reserve alayım yarın okurum

giriş 2

Kimi zaman “Yüksek Tekerlekli Arabalılar” kimi zaman “Turalar” ya da daha faklı isimlerle çağrılan Uygurlar, doğrudan doğruya, ilk Türk topluluğu olan Hunların torunlarıdır. II. Göktürk devletinin halefi olarak, ondan boşalan Türkistan sahasına hakim olmuşlar, uzun yıllar bulundukları coğrafyalara hükmetmişlerdir. Ancak Uygurların diğer Türk devletlerinden farkı ilk defa başka bir inanış ve kültür olan Maniheizm’i kabul etmekle ortaya çıkmıştır. Bu din sayesinde Uygurların büyük çoğunluğu yerleşik yaşama geçmiş, kültür, ticaret ve sanat unsurları hiç olmadığı kadar yükselmiştir.

Rezerved, birgun elbet okurum pampa.

DEVAM 38 (UYGUR iNSANLARI..)

Uygurlar ahlak itibariyle de mükemmel insanlardı. Samimi bir medeni camia teşkil ediyorlardı. Kadınların cemiyetteki mevkii yüksekti. Diğer Türkler gibi Uygurlar da din meselesinde müsamahalı idiler. Burada Budizm, Maniheizm, Hıristiyanlık ve Şamanlık yerleşmişti. Mutarrız vaziyeti dolayısı ile kendisine karşı uyanık bulunmayı icap ettiren islamiyet’ten de birçok şeyler almışlar, Cuma günü bayram eder ve ibadetlerden önce abdest alırlardı. Mabedleri ve manastırları çoktu. Bunlar rahiplerle dolu idi. ilim de iyi inkişaf etmişti. Çin usulünce kitap basma sanatı da girmişti.

DEVAM 37

Orhun’daki başkent Ordubalık-Karabalsagun, Tamîm b. Bahr tarafından “Büyük şehir, tarımda zengin” diye betimlenir. Burası aynı zamanda bir elişi ürünler merkezi haline gelmişti. Bunun, kendi göçebe veya yarı göçebe hayat tarzlarını korurken, kentsel kültür ve üretimden yararlanmak isteyen Uygur kağanlarının maksatlı bir siyaseti olduğu anlaşılıyor. Barfield’in öne sürdüğü gibi, T’ang’lardan yağmalanan ve gasp edilen zenginlikle finanse edilen bir kere kurulmuş bulunan kentler, tarımsal ve aynı zamanda tüccar ve zanaatçı nüfusu celbetmiştir. O dönemin ticari işleri ile ilgili bir terim olan “qamdu” ise Kaşgarlı Mahmud tarafından şöyle açıklanmıştır; “Dört arşın boyunda, bir karış eninde bir kumaş parçası. Üzerine Uygur hakanının damgası vurulmuştu ve ticari işlemlerde kullanılırdı. Kumaş eskidiği zaman yamanır, yıkanır ve üzerine yeniden damga vurulurdu; bu işlem her yedi yılda bir gerçekleştirilirdi.”

DEVAM 39 (ÖNEMLi BiLGiLER..)

,Uygur ülkesinde bulunan ibadethane ve manastırların harabelerinde keşfolunan çok zengin duvar resimleri ve minyatürler, bize bunların tekmil medeni hayatını canlı olarak göstermektedir ki kısmen neşrolunmuş, kısmen de Berlin, Paris, Londra, Leningrad ve Kalküta müzelerine getirilmiş bulunmaktadır.
Bulunan yazma eserler içinde Sanskritçe, Farsça, Çince ve Tokharca’dan tercümeler (bilhassa dini eserler arasında) çok idi. Tıbba, hukuka ve tarihe ait eserler de bulunmuştur. Tarihi eserler arasında Gök Türklerin meşhur devlet adamı Tonyukuk’a, Uygur hakanı Böğü Kağan’a ve Çinli seyyah Hiuen-Tshang’a ait tarihi eserlerin parçaları bulunmuştur. Bunlardan başka, birçok ticaret vegibaları, Hanların fermanları ve pasaportlar ele geçmiştir. Bu eserlerin hepsi Uygurcadır; fakat arada Manihai Uygurların Manihai harflerle, Hıristiyan Uygurların Süryani harfleriyle yine Türkçe olarak yazdıkları eserler de vardır.

DEVAM 36

Uygurlar aynı zamanda hem Orhun, hem de Doğu Türkistan devletlerinde kürk ticaretlerinde ama kesinlikle aracı ve belki ilk üretici, yani avcı olarak rol oynamışlardır. Uygur memleketinin samuru Çin’de meşhurdu. Orhun bölgesinin samuru meşhur olmalı ki bununla ilgili Gök Türk abidelerinde de şöyle bir bölüm vardır; “Bunça budun saçın kulkakın […b]ıçdı. Edgü özlük atın kara kişin kök teyengin sansız kelürüp kop katı.” Yani “Bunca millet saçını kulağını …kesti. iyi binek atını, kara samurunu, mavi sincabını sayısız getirip hep bıraktı.”

DEVAM 35

Uygurların Orhun Kağanlığı dönemi boyunca hayvan besleme ve hayvansal üretimle ilgili diğer faaliyetler (tarım sektörü ve madencilik de dahil), Uygur ekonomisinin temelini teşkil ediyordu. At gördüğümüz gibi, Çin ile ticari takası yapılan en önemli mallardan biriydi. At ticaretinin Çin kaynaklarına yansıyan bir kısmında, bu konudan şöyle bahsediliyor; “imparator Tai-tsung zamanında Hui-hoların (Uygurlar) hükümdarı imparatorluk sülawlesiyle evlilik bağına sahipti. Hui-holar her yıl 100.000 at gönderiyordu. Buna karşılık imparator onlara bir milyondan fazla ipek veriyordu; yani 1’e 10. Bu yüzden Çin maliyesi o kadar zayıfladı ki, hükümet her yıl Hui-holara borçlandı.”

devam 34

981’de Uygur Han’ı Arslan Han’a gelen Çin elçisi Van-Yen-Di de Beşbalıktaki saray hayatını, teşrifatı, müneccimlerin nüfuzunu, mugibinin Uygur camiasındaki büyük rolünü bir bir anlatır. Burada altın, gümüş ve bakırdan güzel sanat eserleri vücuda getirilirdi. Ziraat işleri de çok mükemmeldi. Yer altından geçirilen kanallar (kehrizler) vasıtasıyla iskân olunan bu ülkede muhtelif hububat ve pamuk yetiştirilirdi.

devam 33 (uygur şehirleri..)

Uygurların kültür hayatı, asrımızda Doğu Türkistan’da ingiliz, Fransız, Alman ve Ruslar tarafından yapılan ilmi taharriyat neticesinde iyice aydınlanmıştır. Uygurlar, 840 yılında Orhun sahasından ayrılıp Beşbalık ve Koço mıntıkalarına yerleşmişlerdir. Gardizi gibi islam coğrafi menbalarında zikredilen Uygur şehirleri, Çin kaynaklarında da anılmaktadır. Hafriyatta bulunan Uygurca yazılar ise, daha birçok kasaba isimlerini meydana koymuştur. Yine Kaşgarlı Mahmud, bazı şehir isimlerini Divân-u Lügâti’t-Türk eserinin “Kesdi” maddesinde şöyle vermiştir; “Bu ülkede beş kent vardır, bu kentlerde yaşayan halklar kafirlerin (maniheist) en güçlüleri ve en iyi okçularıdır; bu kentler Zülkarneyn’in yaptırdığı Sulmı, Qoço, Canbalıq, Beşbalıq, Yangı Balıq’tır.”