terör niye coştu ekonomi niye iyi anlatıyorum

50 karakter sınırı sebebiyle "terör niye coştu ekonomi niye iyi görünüyor anlatıyorum" olacaktı başlık, kısaltmak zorunda kaldım.

evet beyler, umarım bu başlık giblenir. ekonomi bilgimi sizlerle paylaşacağım ve 2002-2012 arasında terörün niye bu kadar coştuğunu, ekonominin neden birden bire düzelmeye geçtiğini sizlere anlatacağım. sıkıcı olmayan bir dille anlatmaya çalışacağım, lütfen 3 dakika ayırın okuyun. aydınlanın..

panpalar, çok iyi ekonomisi olan, çok sağlam temelli ekonomisi olan ülkelerde para kurları değişken değildir pek. taş çatlasa 4-5 kuruş fark olur. para kuru nedir bilmeyenler için söyleyeyim: yabancı paranın yerli paraya karşı değeri. misal türkiye'de dolar bir gün 1,75 tl ise, ertesi gün 1,76 tl'ye yükselmesi...

bu sağlam temelli ülkeler ingiltere, fransa, almanya sayılabilir. bu ülkelerde para kurları değişken olmadığı için elinde avro dolar sterlin gibi yüklü miktarda para bulunan iş adamları bu ülkelerde para yatırmaktan kaçınır. çünkü kurlar değişken değildir fazla, yani türkiye'deki gibi dolar bir gün 1,75 tl iken, olaylar falan olunca ertesi gün 2,00 tl'ye fırlamıyor.. bu da iş adamlarının istedikleri kadar paza kazanamamaları demek. bu iş adamlarının da 10.000 doları falan yok, kimisinin milyon dolarları, kimisinin de milyar dolarları var...

peki ne yapmalı bu iş adamları? tahmin edebileceğiniz üzere, kurların son derece kolayca değişebileceği ülkelerde para yatırmalı..

kurları aşırı değişken olan ülkeler sandığınız gibi fakir ülkeler değildir gelişmekte olan ülkelerdir brezilya arjantin nijerya ve türkiye gibi

iş adamları, ellerindeki yüklü miktarda dolar'dan avro'dan sterlin'den iyice kar yapmak için, para kurlarında bu para birimlerinin değerlerinin düşmesini bekler. para değeri düşünce (mesela dolar 1,40 tl'ye düştü diyelim) derhal gelirler türkiye'ye, ellerindeki bu dövizi yatırırlar. bu yatırılan dövize sıcak para denir. tanıdık geldi değil mi? ekonomi programlarında hep söylenir: sıcak para.

sıcak para domino taşları gibidir, biraz sıcak para geldi mi arkası da geliverir. sonuçta türkiye'nin kasası dövizle dolup taşar, para kurlarında dövizin değeri düşer. örneğin, sıcak para ülkeye girmeye başladığında dolar 1,50 tl ise, sıcak para tümüyle ülkeye yatırıldığında bu para değeri 1,30'a kadar düşer.. bu, iş adamları için zarar sanılabilir ama öyle değildir kesinlikle..

dövizin ucuzlaması güzel bir iştir. türkiye'nin ithalat gücü yükselir, yani, yabancılara mal karşılığında vereceğimiz paramız olur. bildiğiniz gibi dünya ticareti dolar-sterlin üzerinden yürüyor. mesela güney koreli bir şirketten 200 adet çamaşır makinesi ithal edildi, siz bunun karşılığında türk lirası veremezsiniz. güney kore "gibtir git lan, bana dolar, avro, sterlin falan ver. hiçbiri yoksa altın ver" der. ki bu çok doğal, türkiye de böyle ticaret yapıyor.

sıcak para'nın faydası budur, artık yabancılara verebileceğiniz paranız olur. ak parti iktidarında artan özelleştirmenin ve artan ithalatın sebebi budur. bu benim tahminim iddiam falan değildir, bu böyledir. eski hükümetlerde de böyleydi.

ak parti döneminde türkiye'nin gelişiyor gibi görünmesinin sebebi de budur panpalar. döviziniz var, yabancı bir şirkete verebilecek paran var artık. veriyorsun dövizi, "gel bana bir baraj kur" diyebiliyorsun. o yabancı şirket alıyor dövizi (dolar, avro, sterlin vs.) ve türkiye'ye gelip işini yapıyor. ak parti döneminde türkiyedeki yapılanmalarda yabancı şirketlerin ön plana çıkması da bu yüzdendir. bazı türk şirketleri olabilir, ama onlarda çok büyük oranlarda yabancıların hissesi var unutmayın..

şimdi gelelim sıcak para-pkk bağlantısına panpalar...

sıcak para (yani sıcak paranın sahibi iş adamları), güvenli ülke ister. güvenli ülke nedir? güvenli ülke, yakın vadede savaşa girme riski olmayan, yönetiminde anlaşmazlık olmayan (mesela devlet yöneticilerinin kavga etmesi büyük bir anlaşmazlıktır), devrim tehlikesi yaşamayan ülkedir. terörün de önemi vardır.

iş adamları, baktıki parayı yatırdığı ülke güvenilmez bir hale geliyor, işler taka sarıyor, hemen koşa koşa gelir ve yatırdığı parayı çeker (ekonomistlerin deyimiyle sıcak paranın kaçması). yukarıda demiştim ya, sıcak para domino taşları gibidir diye, sıcak para kaçmaya başladı mı arkası kesilmez.. hükümet zütünü yırtsa da durduramaz, adamlar kaçırır parayı. ee ne olur peki? ülkenin kasasındaki döviz miktarı azalır, bu da dövizin değerlenmesi demektir (dolar, avro gibi para birimleri bunun için muazzam bir yükselişe geçer).

dövizi kalmayan ülke yannanı yemiştir. ithalat yapamaz, şunu bilinki dünya'da ithalatsız yaşayan bir ülke yok. abd bile ithalat yapar. ithalat illa cep telefonu falan değildir.. tarım ürünü olabilir, yakıt olabilir, demir-krom-çelik-kauçuk olabilir.. sıcak para kaçtı mı ülkenin ekonomisi durgunlaşır, fabrika üretimleri azalır ve ta ta ta taaaammm nur topu gibi ekonomik kriziniz olur. ekonomik kriz, hükümetlerin korkulu rüyasıdır. en yakın örneği: türkiye, ekonomik kriz yüzünden 10-15 yıl önce nice bakanlar, başbakanlar kaybetti.. yunanistan'a bakın: adamlar her ay başbakan değiştiriyor. ekonomik kriz, ülkenin askeri ve siyasi gücünü de azaltır.

sıcak paranın kaçmaması, dolayısıyla ekonomik krizin yaşanmaması için ne yapılmalı? savaş riskine girmeyeceksin. dış politikada aşırı cesur, aşırı radikal adımlar atmayacaksın (bu bizi anlatıyor işte).

ak parti döneminde terör bunun için coşmuştur. türk silahlı kuvvetleri, 2002-2012 döneminde kaç defa geniş kapsamlı kara harekatı yaptı? 1. yazıyla: bir. 2008'de yapılmıştır, iki hafta sürmüştür. ki bu iki haftalık operasyon bile sıcak paranın korkmasına sebep olmuştur (hatırlarsanız 2008'de türkiye ekonomisinde dalgalanma oldu).

işte şu anki hükümetin politikası şu: aşırı cesur, aşırı radikal adımlar atmayalım (yani kuzey ırak'ı işgal edip de pkk'yı bitirme operasyonu yapmayalım), her ne kadar artistlik yapsak da kesinlikle hiç kimseyle uzun süreli bir savaşa girmeyelim. az önce sıcak para nasıl kaçmaz anlatmıştım, şu anki hükümetin iç ve dış politikası, sıcak paranın kaçmamasına dayalıdır.

peki, bu politikayla ne oluyor? kuzey ırak'a uzun süreli ciddi bir operasyon düzenlenmiyor, teröre karşı savunma stratejisi izleniyor. böylece sıcak para'nın sahibi iş adamları "iyi lan iyi, türkiye güvenli, paramız orda kalsın kar ederiz" diyor. iş adamları, oturdukları yerden para kurlarının dalgalanmalarıyla para kazanırken, doğuda her gün 2-3 vatan evladı canından oluyor.. para kurlarında günlük 1-2 kuruş değişim oluyor ya, işte o küçücük değişim, iş adamlarına on binlerce türk lirası kazandırıyor.. özellikle dövizin değeri fırladı mı (mesela siyasi istikrarsızlık olunca da döviz fırlar) paralarının üstüne para biniyor...

velhasıl, sıcak para kaçmasın diye teröre karşı pasif kalınıyor. bu sebeple terör güç kazanıyor. bayramlaşmaya gelenler bombalanarak ölüyor, karakollar basılarak gencecik çocuklar şehit ediliyor.. "şehitler ölmez vatan bölünmez" sesleri göklerde yankılanırken, sıcak para sahipleri "parama bugün para bindi, affferim türkiye" diyor...

tarihten de bir not vereyim, böylece şüpheleriniz temizlensin:

tansu çiller - mesut yılmaz - bülent ecevit dönemindeki bitmek bilmeyen enflasyonu, ekonomik krizi hatırlıyor musunuz? peki, aynı dönemde teröre karşı etkin bir mücadele verildiğini?

evet, yukarıda uzun uzun anlattığım şey aynen oldu. teröre karşı etkin bir mücadele yürütülürken sıcak para türkiye'den kaçtı, ekonomik kriz başladı. sonuç: devrilen başbakanlar.. doğan güreş, osman pamukoğlu gibi kahramanlar da bu ekonomik krizler silsilesinde mücadele veriyordu hatırlarsanız..

not: merak edeniniz olabilir, sıcak para sahipleri, türkiye'ye parayı sokarken hiçbir vergi vermiyor. 1996 yılında tansu çiller döneminde imzalanan "gümrük birliği anlaşması" sayesinde avrupa'dan gelen hiçbir yatırımdan kuruş vergi alınmıyor. aslında tansu çiller, kendisinin devrilmesine de sebep olmuştur binevi..

edit: imla.

edit2: sıcak paradan kazanç sağlamayı kısa geçtim, yoksa bu entry'nin iki katı daha yazardım. ama kazanç sağlama olayı nasıldır öğrenmek isteyen panpalar var, onlar için: http://inci.sozlukspot.com/e/97800805/

edit3: para kurlarının dalgalanmasıyla ekonominin dalgalanmasını karıştıran panpalarımız var. bu ikisi farklı şeylerdir, ekonomi dalgalanması ekonomik istikrarsızlığın ayak sesleridir ve hükümetlere bir uyarı sireni niteliğindedir..

edit4: okuyan panpalardan ricam, lütfen entry girip görüşünüzü bildirin. bu yazının inci sözlük dışındaki kitleye ulaşmasını da temenni ederim, size kalmış..

bu gece daha gelmem sanıyordum ama geldim *

öncelikle yorum yapan, görüşlerini paylaşan panpalara teşekkürü bir borç bilirim.

@432 yazımla ilgili eleştirilerine yol açan şey sanırım anlatımımdan kaynaklanıyor. zira ben yazımın hiçbir yerinde "ekonomik krizlerin sebebi sadece sıcak paradır" demedim panpa. ama sen << ayrıca bir ülkede kriz yaşansması sadece güvenlik sebebiyle sıcak paranın piyasadan çekilmesi ile mi olur? avrupa ve amerikadaki kriz neden kaynaklandı öyleyse? >> demişsin. halbuki, yazımın ufak bir yerinde yöneticiler arasındaki anlaşmazlığın, siyasi istikrarsızlığın ve bilimum sebeplerin ekonomik krizlere yol açtığını belirtttim. ekonomik krizlerin birsürü sebebi vardır arkadaşlar. en basit bir sebebi söyleyeyim: plansız üretim. 19. yüzyılda biliyorsunuz dünya endüstrilerle dolup taşıyordu.. teknolojik ürün fabrikaları, hiç alan olur mu, bu mal satılır mı diye plan program yapmadan üretim yaptı. sonuç olarak ellerinde onbinlerce mal kaldı, birsürü firma battı, ülkeler krize girdi.. bu krizin etkisi ikinci dünya savaşı'na kadar sürmüştür.. en yakın zamandan örnek vereyim: plansız programsız mortgage işlemleri. 2008'de hatırlarsanız dünya, ekonomik krize girdi. açık konuşmak gerekirse, bu krize sadece mortgage sebep oldu diyemeyiz. zira mortgage sistemi henüz oturmamıştı, heleki türkiye'de yayılmamıştı bile. onun için, türkiye'de 2008-2009 yıllarında yaşanan ekonomik istikrarsızlığı "sadece" bu global krize bağlamak tutarsız olacaktır..

panpam, sıcak paraya büyük devletlerin bağlı olduğundan, avroyu doları da büyük devletlerin bastığından bahsetmişsin. seni üzmek istemem, ama benim yazımı dikkatsizce okuduğunu anlıyorum bu dediklerinden. zira yazımda üstüne basa basa belirttiğim şeyle eleştirmeye çalışmışsın beni, hatırlatayım tekrar: "sıcak para sahibi iş adamları gelişmekte olan ülkelere gider. çünkü sağlam temelli ekonomisi olan zengin ülkelerde para kurları fazla değişken değildir, gelişmekte olan ülkeler brezilya, nijerya, türkiye vb'dir.." sıcak para, ciddi şekilde abd almanya gibi zengin ülkeleri etkileyemez. ancak, birden fazla faktördeki sıkıntılar bir araya gelirse (sıcak para-emlak sektöründe işlerin taka sarması-sigorta şirketlerinin batması) bu zengin ülkelerin ekonomisi sarsılır.. basit bir örnek vereyim: dünya üzerindeki birçok sigorta şirketi avrupa asıllıdır. diyelimki, çok büyük bir doğal afet oldu (allah göstermesin). sigorta şirketleri zor durumda kalabilir. ama bu faktör, ülkeyi krize sürüklemez tek başına. çünkü sağlam temelli bir ekonomisi var. ama diyelimki, üstünden çok geçmeden veya eşzamanlı olarak, emlak sektöründe bir kriz meydana geldi. bankalar batmaya başladı (lehman brothers gibi). işte bu, o sağlam temelli ülkeyi tedirgin eder ve sarsmaya başlar. krizin boyutları büyürse, ve hatta yeni krizler de üstüne binerse, o ülke ekonomik krize girer...

@433 pkk'nın sağladığı istikrarsız ortam nedeniyle türkiye, petrol aramalarında ilerleyemiyor. inanmıyorsan basit bir internet aramasıyla görebilirsin panpa, taner yıldız, "pkk sebebiyle petrol aramalarını ilerletemiyoruz" dedi. türkiye'nin ortadoğudaki petrole ortak olamaması, sıcak para sahibi iş adamlarının işine gelir mi gelmez mi? bunu senin takdirine bırakıyorum...

not: sıcak para sahibi iş adamları arasında çok sayıda petrol firması ortakları var.

edit: imla