teknoloji cahiliyim şu soruma bir yanıt verin

linux, unix benzeri, serbestçe dağıtılabilen , çok kullanıcılı, çok görevli ve güçlü bir işletim sistemidir. linux'un kalbi olan kernel (çekirdek), başta linus torvalds olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki yüzlerce programcı tarafından ortak geliştirilmiştir. linux sadece intel değil, sparc, alpha, macintosh platformlarında da çalışabilir. çok az donanım ihtiyacı olduğu için evinizde linux'u rahatlıkla kurabilir ve kullanabilirsiniz.

linux işletim sisteminin her aşaması açık olarak internet üzerinde yayınlanmakta, dünyanın dört bir yanında kullanıcılar tarafından test edilmekte, hataları ve ekgiblikleri tespit edilerek düzeltilmekte ve geliştirilmektedir. bu açıklık linux’un en büyük avantajlarından biridir.

linux, andy tannenbaum tarafından geliştirilmiş olan minix işletim sistemine dayanmaktadır. linux torvalds boş zamanlarında minix’den daha iyi bir minix işletim sistemi yaratmak düşüncesiyle 1991 ağustos sonlarında ilk çalışan linux çekirdeğini oluşturdu. 5 ekim 1991 tarihinde 0.02 sürümü linux ilk defa tanıtıldı. linux, comp.os.minix haber grubuna gönderdiği yazıda yeni bir işletim sistemi geliştirmekte olduğunu ve ilgilenen herkesin yardımını beklediğini yazmıştı. i̇şletim sisteminin çekirdeği için verilen numaralar kısa sürede bir standart kazandı. a.x.y şeklinde belirtilen çekirdek türevlerinde y bulunulan seviyeyi, x gelişim aşamasını göstermektedir. tek sayılı x’ler geliştirme aşamalarını çift sayılı x’ler ise güvenilir linux çekirdeklerini göstermektedir. a ise değişik linux sürümlerini belirtir. bu yazının hazırlandığı ağustos 1997 içerisinde en son güvenilir (kararlı) linux çekirdeği 2.0.30, en son gelişim aşamasındaki çekirdek ise 2.1.47’dir.

1.2 linux’un desteklediği donanımlar

linux'un donanımdan sonuna kadar faydalanması neticesinde son derece düşük donanım maliyeti vardır. desteklediği kartlar piyasada her an bulunabilir cinstendir.

en düşük donanım ihtiyacı 386 sx/16 işlemci ve 4mb ramen az 150 mb boş disk bölümü ve bir takas bölümü.

kullanılabilir donanım ihtiyacı; bir pentium işlemci 32mb ram, 1.5 gb boş sabit disk alanı ve bir takas alanı; iyi bir grafik ekran görüntüsü alabilmek için en az 1 ya da 2mb bellekli ekran kartı, fare (ps/2, microsoft, mouseman).

cpu (mi̇b - merkezi i̇şlem birimi)

386 ve üzeri intel uyumlu tüm işlemciler (386, 486, pentium, pentiumii, pentium pro, celeron ve türevleri) ile değişik üreticilerin dağıttığı intel uyumlu işlemcilerde (amd, cyrix) linux sorunsuz olarak çalışabilir. amiga'larda kullanılan motorola işlemcilerde de (68020, 68030, 68040 ve 68060) linux çalışabiliyor. bunların yanında daha gelişmiş sayılan dec alpha, sparc, strongarm, mips, hp pa-risc ve powerpc (macintosh'larda kullanılan) işlemcilerde de linux kurulmuştur.

mimari

isa, eisa, vesa ve mca (ibm ps/2'lerde kullanılan micro channel architecture) mimarilerindeki anakartlar desteklenir. yerel veri yollarından vlb ve pci da linux ile sorun çıkartmadan çalışacaklardır.

bellek

4 gb'a kadar ram desteklenmektedir.

sabit disk

eide ve ide diskler ile mfm ve rll'e sahip 8 ve 16 bitlik sabit disk denetleyicileri linux tarafından desteklenir. benzer şekilde scsi denetleyicisi desteklenen (advansys, adaptec aha 1542, 1522, 1740, 27xx ve 29xx gibi) tüm scsi sabit disk ve cd-rom'larla linux altında çalışabilirsiniz. cd-rom aygıtlarından matsushita/panasonic, mitsumu, sony, soundblaster, toshiba ve atapi gibi türler de desteklenenler arasındadır.

ekran

metin ekranlarda svga, vga, ega, cga veya hercules kartlar ile x window grafik ekranı altında s3, ati mach8/32/64, trident, et3000/4000, paradise, cirrus logic gibi kartlar desteklenir.
ağ kartları
onlarca tip ethernet kartı desteklenir ve halen bu liste gittikçe artmaktadır. 3com, wavelan, western digital, d-link, intel, dec, hp, amd, zenith firmalarının ürettiği kartların çok büyük bir çoğunluğu tanınabilir. genellikle en sık kullanılan ethernet kartları ne2000 ve 3com uyumlulardır.

16450 ve 16550 uart tabanlı seri kartlar ve tüm asenkron modemler linux altında çalışır. internal (makinanın içine takılan) veya external (makinanın dışında duran) modemler ile linux yardımıyla internet'e bağlanabilirsiniz. winmodem'leri linux ile birlikte kullanamazsınız. isa modemler linux ile sorunsuzca çalışır.

ses kartları

linux, soundblaster, proaudio spectrum, gravis ultrasound, awe 32/64, sound blaster live gibi en son çıkmış ses kartlarını destekler.

yazıcılar

linux'un yazıcı desteği nispeten kısıtlıdır. windows uyumlu olduğu söylenen birtakım yazıcılar linux altında çalışmazlar. aslında temel bir kural olarak şunu belirtebiliriz ki paralel veya seri porta takılan her yazıcı ve çizici, sürücüsü olduğu sürece linux tarafından desteklenir. hatta bir yerel ağ üzerinden bu yazıcılar birden çok makinaya paylaştırılabilir.

fare

linux, microsoft, mousesystems ve logitech serial mouse, ati xl, logitech ve microsoft busmouse ile ps/2 mouse desteklenir.

linux, başta ibm-pc uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere apple, atari ve amiga gibi 68000 tabanlı bilgisayarlar üzerinde, sun sparc işlemcili iş istasyonları, alpha işlemcili kişisel bilgisayarlar, mips, powerpc, hp pa-risc ve arm mimarilerinde çalışmaktadır.

ibm uyumlu kişisel bilgisayarlar üzerinde 80386 ve üzeri değişik üreticilerin işlemcileri ile sorunsuz olarak çalışmaktadır. 80286 ve 8086 işlemcili bilgisayarlar için sınırlı kabiliyette linux uygulamaları mevcuttur.

pci, vesa, isa, ve mca mimarilerinde her türlü anakartı desteklemektedir.

teorik olarak 4 gbyte’a kadar ram desteklenmektedir.

at uyumlu diskler (ide, eide ve 16 bitlik mfm, rll veya esdi) desteklenmektedir. kontrol kartına uyumlu destek bulunduğu sürece scsi diskler ve diğer cihazlar desteklenmektedir.

ide-atabi cd-rom sürücüleri, ve bazı özel cd-rom kontrol kartları desteklenmektedir.

metin ekranlarda cga, ega, vga, hercules veya uyumlu kartlar desteklenmektedir. x window ortamında genel vga ve svga uyumlu kartlar ve s3, et4000, 8514/a, ati mach8, ati mach32 gibi birçok görüntü kartı desteklenmektedir.

birçok 10 ve 100 mbit ethernet kartı, isdn, atm, fddi, slip, cslip, ppp desteği verilmektedir.

başta soundblaster, gravis ultrasonud olmak üzere birçok ses kartı desteklenmektedir.
kaynak: ilkvahiy.net http://www.ilkvahiy.net/b...un-bir-yazi-dizisi-17948/
1.3 linux’un desteklemediği donanımlar
birtakım donanım firmaları sadece windpws tabanlı ve uyumlu donanım parçaları üretmeleri ve yazılım firmalarının da bu işletim sistemini destekleyen sürücüleri çıkartamaması nedeniyle linux altında bazı çalışmayan ürünler bulunmaktadır.bunlar:
tüm hp deskjet 820xx serisi ve sadece windows uyumlu yazıcılar.
multiwave innovation commwave v.34 modem
us robotics winmodem serisi ve tüm hcf modemler
us robotics sğortster voice/fax modem (x’ model 1785 internal pnp)
boca modem (model m3361)
boca research 28.8 dahili modem (model mv34ai)
zoltrix 33.6 win hsp voice/speaker phone modem
motorola modemsurfr dahili 56k
compaq 192 pcmcia modem/serial kartı
new media winsurfer pcmcia mode/serial kartı
sharp jx-9210 yazıcısı