ALINTI + EN iYi CEVAP
______________________________

Bu soru Allah’ın varlığına getirilen en eski itirazlardan birisidir. Aslında felsefe dünyasında, aşağıda vereceğimiz muhtemel cevaplar yüzünden fazla ciddiye alınmasa da, halk arasında çok yaygındır. Ateistlerin bu soruyu kullanarak geliştirmeye çalıştıkları itiraz şu şekilde özetlenebilir:

Allah her şeye kadirdir.
Allah kaldıramayacağı bir taş yaratabilir mi?
Cevap 1: Yaratabilir. O zaman Allah taşı kaldıramaz, demek ki her şeye kadir değildir Bu durum Allah’ın temel sıfatları ile çeliştiği için Allah yoktur.

Cevap 2: Yaratamaz. O zaman Allah her şeye kadir değildir, zira böyle bir taş yaratamaz. Bu durum da Allah’ın temel sıfatları ile çeliştiği için Allah yoktur.

Yukarıdaki itiraza cevap vermeden önce soruyu iyi anlamamız gerekiyor. Soru aslında şu şekilde de ifade edilebilir: “Allah, ‘her taşı kaldırabilen birisinin kaldıramayacağı bir taş’ yaratabilir mi?” Bu soruda “her taşı kaldırabilen birisinin kaldıramayacağı taş” ifadesi, açıkça görüleceği üzere çelişki içeren bir ifadedir. Çelişki içeren ifadenin ne olduğunu anlamanın en kolay yolu bunla ilgili örneklere bakmaktır: “Hem siyah, hem siyah olmayan kalem”, “Evli bekar”, “Dört kenarlı üçgen” vb. Aslında yukarıdaki soru benzeri başka ifadelerle de sorulabilir: “Allah evli bekar yaratabilir mi?”, “Allah dört kenarlı üçgen yaratabilir mi?”.

Allah’ın çelişkili şeyler yaratabilip yaratamadığı konusunda felsefeci ve kelamcılar arasında görüş ayrılığı vardır. Burada, bunların hangisinin doğru yaklaşım olduğunu belirlemeden, her iki durumda da ateistik iddiaların geçersiz olduğunu göstermekle yetineceğiz. Şimdi bu iki görüş çerçevesinden de bakıp, yukarıdaki sorunun nasıl cevap bulduğuna bakalım.

1. Allah’ın çelişki içeren şeyleri yaratması anlamsızdır görüşü:

Bu görüşün savunucularına göre Allah’ın her şeye kadir sıfatı, Allah’ın “mümkün” olan her şeyi yaratabileceği anldıbına gelir. Mesela fizik yasalarının farklı olduğu bir evren mümkün olduğu için, Allah fizik yasaları farklı bir evren yaratabilirdi. Ancak çelişki içeren şeylerin var olması imkânsızdır. Böyle cisimlerin var olması mantıksal olarak “mümkün” değildir; mümkün olmadığı için de “Allah’ın onları yaratması” tipi söylemler anlamsızdır; bu yüzden Allah’ın her şeye kadir sıfatı açısından bir sorun yoktur. Zira yukarıda dediğimiz gibi Allah “mümkün” olan her şeyi yaratabilir. Bu görüşü savunanlara göre çelişki içeren şeyleri içeren ifadeler anlamsızdır. Dört kenarlı üçgen mümkün olmadığı gibi, böyle bir ifade anlamsız ve saçmadır. Dolayısı ile yukarıdaki soru da aslında anlamsızdır. Bu görüşü savunan biri yukarıdaki soruya şöyle cevap verecektir: Allah’ın böyle bir taş yaratmamasıyla ilgili söylem mantıksal açıdan saçmadır.

2. Allah çelişki içeren şeyler yaratabilir görüşü:

Çelişkili şeylerin varlığı, çelişmezlik ilkesi olarak bilinen mantık yasası gereği imkânsız olarak kabul edilir. Ancak bu ikinci görüşü savunan felsefecilere göre Allah isterse çelişmezlik ilkesini devre dışı bırakabilir. Çünkü Allah mantık yasalarının da yaratıcısıdır. Onların üstündedir. (ilk görüşe göre mantık yasaları Allah’ın Doğasından kaynaklandığı için yaratılmış değildir.) Böyle olduğu için aslında mantık yasalarını değiştirebilir. Allah bu ilkeyi devre dışı bıraktığı anda, “hem siyah, hem siyah olmayan kalem” veya “dörtkenarlı üçgen” mümkün varlıklar olur. Dolayısı ile bu ilkeyi devre dışı bırakarak Allah, böyle bir kalem yaratabilir. Bu ikinci görüşü savunan biri yukarıdaki soruya şöyle cevap verecektir: “Evet, Allah böyle bir taş yaratabilir. Bunu da şu şekilde yapar; önce çelişmezlik ilkesini devre dışı bırakır, ondan sonra da öyle bir taş yaratır ki, hem kaldıramaz, hem kaldırabilir. Dolayısı ile her şeye kadir sıfatı ile çelişen bir durum oluşmaz. Sonuçta ateistik iddia, çelişmezlik ilkesi kullanılarak yapılmaktadır; çelişmezlik ilkesinin kalkması, iddianın yapılabilebileceği mantıksal bir zeminin kalmaması anldıbını taşımaktadır.

Yukarıdaki analizden de görebileceğiniz gibi, Allah’ın çelişkili şeyleri yaratabilip yaratamadığı konusunda görüşümüz ister pozitif, ister negatif olsun; yukarıdaki sorunun Allah’ın her şeye kadir sıfatı ile çelişmeyen cevabı vardır. Dolayısı ile ateistin böyle bir soru aracılığı ile Allah’ın varlığı aleyhine bir iddiada bulunması mümkün değildir.