0
Türkiye Gazetesi Sorumlu Müdürü
Dil
Kullanılan dil çok önemlidir. Kısa ve anlaşılır cümleler kullanılmalı. Ağdalı anlatımlardan kaçınılmalıdır. Bir cümlede onbir kelimeden fazla kullanmamaya çalışılmalıdır. Uzun cümleler ve uzun yazılar okuyucuyu sıkmaktadır. Uzun yazılarda ara başlık ihmal edilmemelidir. iyi Türkçe ve düzgün üsluptan taviz vermemek gerekir.
Haberler sade, açık ve doğru olmalıdır. Bunun için 5 N ve 1K kuralı aranmalıdır. Yani kısaca “ne, nerede, ne zaman, niçin, nasıl ve kim?” soruları aranmalıdır.
Olayların türüne göre değişik tarz dil kullanılmalıdır. Ekonomik olaylar anlatılırken bol rakam sıralanır, magazin haberlerinde renklilik, spor haberlerinde de heyecan hakimdir. Okura soru sorulmamalı, dolambaçlı anlatımlardan kaçınılmalıdır.
Gazete, bir günlük ömre sahiptir. Herşey zamanında yazılmalı, okuyucu yönlendirilmemelidir, yanıltılmamalıdır.
Gazetelerde sayfalar ekonomi, dış haberler, magazin, kültür sanat, politika, vb. şekilde sınıflandırılmıştır. Değişen ihtiyaçlara göre internet, sigorta, eğitim, sağlık, kadın, oto vb. sayfalar da yapılmaktadır. Sayfalar genellikle servis şeflerinin kontrolünde, diğer ilgilerinin bilgisi dahilinde yapılır. Önemli haberler, bu sayfalardan birinci sayfaya alınarak anonslanabilir. Özellikle ekonomi haberleri ve sayfaları gittikçe fazla bir yer işgal etmeye başlamıştır.
Çağın Gereklerine Göre Yeni Sayfalar
Birkaç yıl öncesine kadar ihtiyaç olarak kabul edilmeyen bazı alanlar veya konular günümüzde ayrı sayfa olarak okuyucuya sunulabilmektedir. ilerde okuyucunun talepleri doğrultusunda yeni sayfalar veya bölümler olabilecektir.
Örneğin, 5-6 yıl öncesine kadar bilgisayar, internet veya bilişim, iletişim günlük hayatımıza bu denli girmemişti. Bu konulara ayrı sayfa veya bölüm olarak fazla yer verilmiyordu. Ama, günümüzde hemen hemen her gazete bu alanlarla ilgili ayrı sayfalar yapmakta, hatta bazı gazeteler ilave verebilmektedir. Gençliğin bu çağdaş sektörlere yöneldiği bir zamanda, bunlara gözünü kapayan bir gazetenin yaşama şansı olamaz.
Hangi gazete okuyucunun nabzını daha iyi tutarsa, talepleri daha iyi karşılarsa pazar payını, yani tirajını o ölçüde arttırır. Bu havayı yakalayamayanlar da okuyucu bulamaz, yani yaşayamaz.
Benzer bir örnek, ekonomide verilebilir. Ekonomiyle herkes ilgileniyor. O yüzden gazetelerin ekonomi servislerinde finans ve borsa birimleri de ayrıca kurulmaktadır. Bunlar için de ayrı sayfalar verilmektedir.
ilerde toplumun yeni talepleri olabilecektir. Bunu iyi algılayan ekipler başarılı olur, diğerlerinin hayat hakkı sınırlıdır.
Spor sayfaları ve haberleri, haber merkezi dahil başlı başına ayrı bir bölümdür. Adeta ayrı bir gazete gibi çalışmaktadır.
Haber Objektif Olmalı
Haber mutlaka objektif ve yorumsuz olmalıdır. Yorum yapılmışsa, bu, haber metninden ayrı verilmelidir. Haberi yazan veya kullanan kendi görüşleri doğrultusunda çarpıtma yapmamalıdır. Yanlış, çarpıtılmış haberler o yayın kuruluşunun güvenilirliğini, saygınlığını bitirir.
Yazarlar veya başkaları haberle ilgili kendi görüşleri doğrultusunda yorum yazabilir, ama bu ayrı bir şekilde verilmelidir. Haber ile yorum kesin bir şekilde ayrılmalıdır.
Okuyucu yanıltılmamalıdır. Günümüzdeki iletişim imkanlarında okuyucu aldatıldığını kolay anlar ve bu yarayı onarmak mümkün olmaz. Böyle bir hataya düşülmüş ise okuyuculardan açıkça özür dilenmelidir. Gerektiği zaman düzeltme yapmaktan çekinilmemelidir.
Gazetecilikle ilgili fikirlerine hepimizin değer verdiği, gazeteciliğin duayeni diyebileceğimiz Sayın Nezih Demirkent’in 15.08.2000 tarihli Dünya gazetesindeki Salı yazısının bir bölümünü, konumuzla ilgili olduğu için (ilgili kuruluşların adını çıkararak) aynen alıyorum:
“Haber değerlendirmenin önemi
Basının dibe vurduğunu gösterecek örnekler saymakla bitecek gibi değil. Haber değerlendirmede yapılan yanlışlara çoktan razı olduk, ama bir de maksatlı ve anlamsız haberlerin neden gazetelerde yer bulduğunu anlayabilmiş değiliz. Hafta içinde .. bir ortağıyla birlikte Samandıra’da “Otokent” adı altında bir tesisin temelini attı. Kuruluşa Güney Afrikalı bir grup da ortaktı. Bu grup, otomotiv sanayine girmeye karar vermişti. Açılışı dokuzuncu Cumhurbaşkanı Demirel yapacaktı. Haber, ertesi günü bu grubun yayınlarında tam sayfaya varan ölçülerde yer aldı. Rakip grubun iki gazetesi açılışı değerlendirmediler. Herhalde bir bildikleri vardı. Bazı gazeteler ise dokuzuncu Cumhurbaşkanının yaptığı açılışlara değinmek gereğini duydu. Bu haber, aynı gurubun diğer saygın bir gazetesinde ise onsekizinci sayfada resim altı olarak “koltuklar boş kaldı” başlığıyla verildi. Tesisi kimin yaptığı yazılmamıştı, buna karşılık Demirel’in protokol tribününün boş kalmasına üzüldüğü belirtiliyordu. Ayrıca, Demirel’i dinleyen bazı işadamlarının isimlerine yer verilmişti. Bildiğimiz kadarıyla haberin unsurları vardır. Gazetecilere 5N 1K kuralı adı altında öğretilen kurallar maksatlı haberler dışında daima aranır. Özellikle “kim?” sorusunun cevabı olmalıdır. Bu grubun otomotiv sektörüne girmesinin, böyle verilmiş olmasının belli bir nedeni olmalıdır. Sanırım gazetenin okur temsilcisi, buna değinmek gereğini duyar. Ancak görünen, basının dibe vurduğu yolundaki görüşlerin doğruluğudur.
Topluma karşı sorumlu olduklarını bilmeyen kişiler, gazeteci olamaz. Halkı bilgilendirme yerine eğlendirmeye ve okurun üç-beş kuruşunu almaya kalkışanlara sadece sirklerde rastlayabilirsiniz.”
Tümünü Göster
