taksim gezi parkı protestoları

2013 Taksim Gezi Parkı protestoları, 61. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nin, istanbul'un Beyoğlu ilçesinde bulunan ve sadece umumi hizmette kullanılmak koşulu ile tapuda istanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (iBB) tahsis edilmiş olan Taksim Gezi Parkı'na istanbul 6'ncı idare Mahkemesi ve 2 Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı olduğu halde Topçu Kışlası'nı Taksim Yayalaştırma Projesi çerçevesinde imar izni olmadan yeniden inşa etmesini engelleme eylemi olarak başlamıştır. Polisin orantısız müdahaleleri ve Erdoğan'nın inşaatın yapımında ısrarcı açıklamaları ile protestolar hükümet karşıtı gösterilere dönüşmüş ve başta Ankara, izmir gibi büyükşehirler olmak üzere Türkiye'nin diğer illerine de yayılmıştır.[43][44][45][45] Projenin dayanağı olan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlar istanbul 1. idare Mahkemesi tarafından 6 Haziran 2013 tarihinde iptal edilmiştir.

27 Mayıs 2013 tarihinde iş makinelerinin parka girmesinin ardından bu haberin sosyal medya aracılığıyla kısa sürede yayılması sonucunda bazı aktivistlerin parka gidip çalışmaları durdurmaya çalışmasına polis orantısız müdahalede bulunmuştur.[43][47]

Polisin müdahaleleri sırasında protestolara katılmayan vatandaşlara saldırılması [48][49][50][51], biber gazı tüfeklerinin insanları yaralamak veya öldürmek üzere çok yoğun bir şekilde hedef gözetirelerek kullanılması, bu silahları kapalı mekanlara ya da konutlara atması, çeşitli dükkanlara ve evlere mahkeme kararı olmadan zorla girmesi medya organlarında yer almıştır. Ayrıca birçok ilde polis ile birlikte hareket ederek göstericilere çivili sopalar ile saldıran siviller ortaya çıkmış, daha sonra bu kişilerden bir kısmının sivil polis olduğu dair haberler çıkmıştır. Ayrıca, bu kişilerin polis ile birlikte yakaladıkları kişilere işkence yaptıkları iddiaları medyada yer almıştır. Polisin müdahaleler sırasında kask numaralarını çeşitli yöntemler ile kapattığı gözlemlenmiş, bu durum polislerin müdahale öncesinde yasaları çiğneme niyetinde oldukları şeklinde değerlendirilmiştir.
Bu müdahaleler karşısında protestocular polise karşılık vermişler ve çatışmışlar, müdahaleleri engellemek için kaldırım taşları, çöp konteynerleri gibi malzemelerle yollara barikat kurarak eylemlerine devam etmişlerdir. Eylemler sırasında olayları haber olarak vermeyen medya kanallarına ait araçlar, göstericilerin arasında kalan polis araçları, Gezi parkı şantiyesi için getirilmiş araç ve malzemeler eylemciler tarafından tahrip edilmiştir. Tahrip edilen 6217 nolu polis aracında AK47 Kaleşnikof silah göstericiler tarafından bulunmuş ve polise teslim edilmiştir. Çiğli'deki olaylar sırasında AKP ilçe binası kundaklanmıştır. Olaylar borsa, turizm, ekonomi ve bölge esnafını etkilemiştir.

Türk Tabipleri Birliği'nin (TTB) yaptığı açıklamaya göre 12 Haziran itibari ile olaylar esnasında tazyikli su, kısa mesafeli biber gazı atışları ve plastik kurşunlardan dolayı 7.478 kişi yaralanmıştır. Ayrıca 91 kafa travmasına uğrayan 10 gözünü kaybeden ve 1 de dalağı alınan vak'a mevcuttur. Yoğun biber gazı atılan bölgede kalp krizi nedeni ile ölen bir kişinin ölüm sebebi hakkında inceleme devam etmektedir. TTB, Taksim Gezi Parkı’ndaki ve Ankara’da Mülkiyeliler Birliği’nde kurulan revirlere tedavi yapıldığı sırada polis tarafından gaz bombası ile müdahale edildiğini de bildirmiştir. 3 Haziran günü, Mehmet Ayvalıtaş göstericilerin otoyol kapatma eylemi yaptığı sırada bir aracın ezmesi sonucu, aldığı ağır darbeler sonucu hayatını kaybeden Abdullah Cömert'in Jandarma fezlekesinde yakın mesafeden gaz bombası ile vurulduğu iddia edilmiştir. Ankara'da silahla kafasından vurularak öldürülen Ethem Sarısülük'ün katil zanlısı olan polis tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmıştır. 6 Haziran 2013'te göstericilere müdahale sırasında köprüden düşerek ağır yaralanan komiser Mustafa Sarı hayatını kaybetmiştir. Olayların olduğu günlerde 7 polis intihar etmiş, bu polislerin olayların etkisiyle intihar ettiği iddiası Emniyet Müdürlüğünce yalanlanmıştır.

Eskişehir Anadolu Üniversitesi ingilizce Öğretmenliği bölümünde öğrenci olan 19 yaşındaki Ali ismail Korkmaz, 2 Haziran 2013’de uğradığı saldırı sonucu beyin kanaması geçirmiş ve 10 Temmuz 2013 günü öğle saatlerinde hayatını kaybetmiştir.

15 günde 150.000 adet gaz bombası atıldığı, 3.000 ton su sıkıldığı, OC Gas, CS Gas ve CR Gas olmak üzere 3 çeşit gaz sıkıldığı, göz gibi hassas organlarda kalıcı hasarlar verebilen FN-303 adlı silahtan göstericileri boyamak için ‘bizmut’ içeren kapsüller atıldığı medyada yer aldı.[83] Başbakan Erdoğan'ın göstericilere çapulcu demesi sonrasında bu kelimenin kullanılmasından dolayı 2003 yılında 10milyar TL tazminat ödendiğine dair emsal kararı ortaya çıkınca protestocular kendilerini çapulcu kelimesi ile ifade etmeye başladı. CNN kanalının Türkiye'de ki isim hakkını kullanan CNN Türk haber kanalının gösterilerin yoğun olduğu sırada penguenlerle ilgili belgesel yayınlaması karikatürler ve çeşitli şekillerde tepkilere neden oldu ve penguen de gösterilerde kullanılan sembollerden biri haline geldi.

içişleri Bakanlığı'nın 23 Haziran'da yaptığı açıklamaya göre Bayburt ve Bingöl hariç 79 ilde düzenlenen eylemlere toplam 2.5 milyon kişi katıldı, bundan daha fazla kişi de sosyal ağlar üstünden destek verdi. Olaylara ithafen 7 Temmuz 2013 tarihinde Kadıköy'de 1. Gazdanadam Festivalı düzenlenmiştir.