suriye konusunda yapılan oclugu

fatih sultan mehmet han: mülkün temeli adalet
fatih sultan mehmet zamanıdır... fatih camisinin inşaatına başlanmıştır. fatih inşaatın nasıl gittiğini öğrenmek ister. bunun için inşaat yerine gelir. cami inşaatında çalışan ustalardan rum ipsalantinin cami sütunlarını fatihin istediği gibi uzun değil, kısa kestiğini görür. bu duruma çok sinirlenen fatih, derhal emir verir ve ipsalanti ustanın, sağ eli kesilir.
ipsalanti usta, geçimini inşaatlarda çalışarak sağlamaktadır. evde çocukları aş-ekmek beklemektedir... ne var ki, artık çalışamayacak;mesleğini icra edemeyecektir. çünkü artık sağ eli yoktur. ipsalanti usta, düşünür, taşınır ve fatih`i kadıya şikayet etmeye karar verir.
o günlerde, istanbul kadısı sarı hızır efendidir hızır efendi öyle bir kadıdır ki allahtan başka kimseden korkmayan, hak ve adaleti ne pahasına olursa olsun yerine getirmekten hiç çekinmeyen birisidir... ipsalantinin şikayetini dinledikten sonra hiç düşünmeden padişah fatih sultan mehmeti çağırtır.
kadının huzuruna önce ipsalanti girer ve ayakta durur.
arkasından fatih, mağrur bir eda ile girer. girmesiyle beraber de geçer kadı`nın karşısındaki sedire oturur. bunu gören kadı sarı hızır, sesini yükselterek:
"burası adalet huzurudur. huzurda ayakta durulur. ayağa kalkınız" der.
padişah ayağa kalkar.
kadı iki tarafı da dinler. padişah elini kestirme gerekçesini anlatır. ipsalanti`de suçsuz olduğunu, elsiz kaldığı için geçimini sağlayamadığını söyler...
sonunda kadı, hükmünü verir. kısasa kısas! arkasından da bu hükmün derhal infazını ister. yani, fatih`in sağ kolu kesilecektir...
davalı ve davacı dışarı çıktıktan sonra, herkesi bir üzüntü alır. araya vezirler, paşalar girer;ipsalanti`ye yalvarırılar:
"etme bir iş oldu. gel şu davadan vazgeç. padişah eli kesilmesi doğru olmaz. sana ve ailene ölünceye kadar yetecek miktarda tazminat verilsin. zaten sen, padişah`ın elinin kesilmesi için dava açmadın. aman ne olur davadan vazgeç",diye dil dökerler.
ipsalanti usta da üzgündür. kadının böyle bir karar vereceğinden habersizdir. o, çalışamadığı için geçimini sağlayacak bir tazminat peşindedir.
tekrar kadıya başvurur:
"ben davadan vazgeçtim. padişahın eli kesilmesin. onun eli kesilmekle, benim elim yerine gelmez. sadece bana ve aileme yetecek kadar tazminat verilmesini istiyorum" der.
kadı, iki tarafı tekrar huzura çağırır. hükmünü verir:
"ipsalanti usta, davasından vazgeçip, yalnız tazminat istediğine göre;kendisi, eşi ve iki çocuğunun günlük nafakalarını ölünceye kadar vermeye;ayrıca, elsiz olduğundan, manevi tazminat olarak 100 altın ödemeye" suçluyu mahkum eder.
fatih, ipsalanti ustaya, yüz değil, 150 altın verir ve ömür boyu da geçiminin sağlanmasını temin eder.
mahkeme böyle sonuçlandıktan sonra, fatih tekrar kadı`nın huzuruna girer:
"baka sarı hızır, padişah olduğum için iltimas yoluna gidip de, adaleti yerine getirmeseydin, şu belimdeki kılıç ile başını uçuracaktım" der.
padişah`ın bu sözü üzerine, kadı sarı hızır:
"sen de, ben padişahım diye kararıma karşı çıksaydın ve mahkemenin huzurunu bozsaydın, minderimin altındaki hançerle, ben de seni kalbinden hançerleyecektim."der.

(yeni düşünce dergisi, orhan dokuzoğuz, 5-11 kasım1999, sayı::656, sayfa:70)

bu olaydanda anlaşılacağı gibi kadı giber