soçi yi unutmadık unutmucaz

finalistleri incelediğimiz zaman her şehrin kendince özellikleri öne çıkıyor: salzburg tam anlamıyla bir sanat başkenti, sadece avusturya'nın değil belki de bütün avrupanın... teknoloji konusunda çok ileri olan koreliler için ufak ama dolu dolu ve şirin bir kent pyöngçang... fakat en önemlisi, iki şehir de sadece ülkelerinde değil, tüm dünyada kış sporları merkezi olarak sükse yapmış şehirler, bu konuda pek çok tesise halihazırda sahipler ve bir kış olimpiyatını kaldırmaları için önlerinde hiçbir engel yok gibi görünüyor... sadece güney kore hakkında güvenlik çekinceleri beyan ediliyor, onu da yoğun diplomatik ilişkiler sonucunda bizzat koreli yetkililer çözüyorlar: kuzey kore, güney koreye kış olimpiyatları için tam destek vereceğini 2006 sonunda tüm dünyaya ilan ediyor. (tabi bu noktada gizlenmiş bir "güney kore bu işi üstlensin, hem belki o zamana kadar züptünyumlu kim jong il füzemizi yapar kafalarına çakarız" düşüncesi olduğunu telakki edenler çıkabilir, ama unutmayalım ki bu tehdit diğer şehirler için de her zaman mevcuttur**)

karşısında bu kadar güçlü adaylar bulunan soçiye de bir bakalım: kendi çapında kayak tesisleri ve güzel bir kış mevsimi bulunan bir yaz tatili başkenti... rusların ve çevresindeki ülkelerde yaşayan insanların "haydi kaymaya gidelim" değil de "haydi yüzmeye, güneşlenmeye gidelim" dediği bir kent; kısaca rusya'nın antalya'sı... düşünsenize, erzurum ve uludağla yarışmak için antalya saklıkenti öne sürmek, hem de rusya gibi bir ülkesiniz ve sınırlarınız içinde kış sporlarıyla nam salmış onlarca daha iyi tesis var...

-belirtmek gerekir ki tesislerinin pek çoğu zaten kullanımda olan güney kore bile 1,5 milyar dolarlık yatırım yapmaya hazır olduğunu, tesislerini yenilemeye ve geliştirmeye eğileceğini beyan etmişti, fakat yine de 8 kat fark olimpiyat üyelerini etkilemiş olmalı-... hatta putin özel sektörden çok büyük rus firmalarını daha olimpiyatları düzenleme hakkını elde etmeden çevresinde topluyor, kalan milyar dolarları da erkenden cebe koyuyor... ülkenin en pahalı yaz tatili merkezini kışıyla da tanıtmak için, dört mevsim turist çeken aktif ve tanınmış bir şehir yaratmak için ilk adımı böylece atıyor putin, hem de olimpiyatlara ev sahipliği yapmak gibi onur verici bir görevle başlıyor bu gelişme...

2004 atina olimpiyat oyunlarından 10 sene sonra yine bir deniz uzağımızda yeni bir olimpiyat oyunları düzenlenecek, bizim için bir şans... ama hikayenin bizi ilgilendiren kısmı sadece bu olursa olimpiyat oyunlarını ilelebet televizyon ekranlarından izleriz, orası kesin...

dipnot: bölgenin tarihi geçmişi, olimpiyatları düzenlemeyi bu yönden ne derece hak ettiği ile kış olimpiyatları için bölgede yapılacak çalışmaların çevreye ne kadar zarar vereceği hala tartışma konusu... bunu da belirtmeden geçmeyelim...

atalarimin mezarlari ustunde yapilacak olimpiyatlardir. bu yuzden dur denilmesi gerekiyor. bolgede hala cerkez toplumuna ait toplu mezarlar bulunuyor. ruslar cerkesleri kafkasyadan cikartmak icin 1.5 milyon kisiyi katletmis ve bir o kadarini surmustur. olimpiyatlarin burda yapilmasi olimpiyatin anlami olan barisa aykiridir

bunu protesto icin cerkes diasporasi dunyanin her yerinde cesitli gosteriler duzenlemistir. ayrica bir imza kampanyasi duzenleyerek hala bu olaya engel olmaya calisiyorlar.

kosova nın bağımsızlığını kazanması ile başlayan yeni süreçte, aşağı yukarı aynı dertlerden muzdarip ancak çok çok daha eskilerden beridir muzdarip olan abhazya nın, olimpiyatların düzenleneceği bölgenin hemen yanıbaşında olmasından ötürü, daha geçen seneye kadar tüm dünya kafkas diasporasıyla beraber kati suretle karşı çıktığı ancak abhaz ülkesinin tam bağımsızlığı ve bu bağımsızlığının tanınması açısından şimdilerde bu çeşitli açma ve germe hareketlerinin, topraklarını müdafa için 1860 larda çarlık rus ordusu ile çarpışa çarpışa hayatını kaybetmiş ubih savaşçılar üzerinde yapılmasını makul gördüğü etkinlik.

kanada'da düzenlenen kış olimpiyatlarında kanada'yı oluşturan unsurların hiç biri atlanmadan yapılan görkemli açılış töreni gibi özellikle soçi'nin gerçek sahipleri olan ubıhlar'ın hakim olacağı bir açılış töreni yapılması gereken 2014 yılında gerçekleşecek kış olimpiyat oyunlarıdır.

soçi vadisinde kanının son damlasına kadar savaşmış bir çoğu hayatını kaybetmiş ataların torunu bir ubıh olarak, fiziksel üstünlük, zeka, disiplin ve sıkı antreman yapanın öne geçtiği ve bu özelliği ile dünya üzerinde mevcut olan en insani ve en barışçıl organizasyonlardan biri olan olimpiyatların atalarımın kanları ile sulanmış olan topraklarda yapılmasına itirazım yok. hatta olimpiyatların bu özelliği büyük sürgünden önce o coğrafyada yaşayan çerkes gençlerinin eğitiliş şekline de oldukça yakın olduğundan anlamlı olarak bile değerlendirilebilir.

barış rüzgarlarının o coğrafyada esmesi hoşuma gideceği gibi bir zamanlar hükmettiğimiz toprakları ve atalarımın bir zamanlar üzerinde yaşadığı sevdiği sevildiği savaştığı koruduğu bölgeleri tahminler yürüterek de olsa gidip görebilmek adına bu olimpiyatların, bir koşuşturma içinde hızla geçip giden ömrümüz içinde, bir fırsat olacak olması açısından heyecanlanmıyor da değilim. çarlık rusyası'nın soykırımından sovyet rusya'yı sorumlu tutmadığım gibi bugünün rusyası'nı da çarlık döneminin zorbalıklarından sorumlu tutmak gibi mantık dışı bir düşünce içinde değilim.

bizzat ailesi büyük kayıplar vererek bu savaşların içinden çıkıp gelmiş türkiye'ye yerleşmiş insanların torunları olmam hasebiyle hem çerkesliğinden hem türklüğünden gurur duyan bir insan olarak şu ana kadar yapılmış olan 2014 soçi kış olimpiyatları'nın soçi'de yapılmaması konusundaki propagandaların hiç birine katılmıyorum üstelik bu şekilde bana göre hatalı bir yaklaşım yerine hem 21 mayıs 1864 soykırımının tanınması hem çerkes halklarının hem de artık dili konuşma hayatından tamamen silinmiş olan ubıh halkının dünyaya tanıtılması ve georges dumezil'in tevfik esenç ile uzun çalışmalar sonucunda hazırlamış olduğu bugün sorbonne kütüphanelerinde bulunan fransızca - ubıhça sözlük gibi önemli bir çalışmanın ingilizce ve türkçe'ye kazandırılması ve ubıhça'nın kurtarılabilmesi için gereken çalışmaların yapılabilmesi adına da bu olimpiyatların mükemmel bir fırsat olabileceğine inanıyorum. tabi ki kullanmayı değerlendirmeyi bilecekler için. yoksa düşmanca tavır takınıp biz bu olimpiyatların atalarımızın mezarlarının üzerinde yapılmasını istemeyiz demekle hiç bir kazanım elde edilemez. oysa ki akıllı yaklaşımlar ile çok önemli kazanımlar elde edilebilir en azından soçi'nin gerçek sahipleri olan ubıh'ların tanınması kaybolan kültürel değerlerinin korunabilmesi adına.

“soçi olimpiyatlari’na hayir kampanyasi” organizasyon komitesi üyeleri
soruyor:

"uluslararası olimpiyat komitesi’nin soçi’yi ev sahibi olarak seçme kararının arkasındaki gerekçeyi anlamaya çalışırken, olimpiyat oyunlarına ev sahipliği yapmak için seçilecek aday şehirlerden biri auschwitz olsaydı ne olurdu diye sormadan edemedik. 1.5 milyon insanın sistematik olarak aç bırakılarak ve işkenceye maruz bırakılarak öldürüldüğü auschwitz’i olimpiyatlar için ev sahibi olarak seçmek vicdanlı ve kabul edilebilir bir karar olur muydu? peki, 18–19.yy rus-kafkas savaşları sırasında rusya'nın uyguladığı vahşi politikanın bir sonucu olarak çerkesler için bir mezarlık haline gelmiş soçi ve çevresinde olimpiyat oyunlarının yapılmasını kabul etmemiz nasıl beklenebilir? "

olimpiyatların gerçekleştirileceği tarihe kadar 21 mayıs 1864 tarihine ithafen her ayın 21'inde saat 21'de taksim'deki rus konsolosluğu önünde protesto edilecek olimpiyatlardır. protestolar ciddiye alınmalıdır ve alınmaktadır...

tarih 1864 yılının yaz mevsimine hazırlanırken kuzey kafkasya ve kaf dağının evlatları sonu belli olmayan, karanlık bir kışa hazırlanıyordu. yüzyıllardır emperyalist rusya ve onun işbirlikçilerine karşı verdikleri mücadelede artık tükenmişlerdi. direnecek ve savaşacak mecalleri kalmamıştı. nereden kalsın ki, bir yanda toplar ve son model silahlarıyla ve yüz binlerce askerle koca bir ordu, diğer tarafta ise namusu ve şerefinden başka varlığı ve bileğinden ve duasından başka silahı olmayan bir millet..

öldürmeliyiz' diyordu rus komutan, 'hepsini öldürmeliyiz'. 'öldüremezsek sürmeliyiz onları, bir daha dönemeyecekleri yerlere'...
öyle de oldu. geri dönüşü olur mu bilinmez ama şimdiye kadar olmadı. sürüldü bir halk ana vatanlarından. yurtlarından çıkartıldılar insafsızca ve gaddarca. i·nsalık dışı muamelelere tabi tutularak.

sürgün esnasında yaşananları hiç bir tarihçi not etmeye ve rapor tutmaya cesaret edemedi. öylesine 'kara'ydı tablo. tüm bunları bir millete maruz görenlerin kalpleri daha karaydı elbet. hiçbir dil söyleyemez o an yaşananları, hiçbir hafıza kaydedemez, hiçbir lügatte yeri yoktur yaşananları anlatabilecek kelimelerin. hiçbir ölümlü tatmadı o acıları…

ayakları çıplak halde taşlı yollarda yürüyerek, şanslı olanları ise öküz arabalarıyla kendilerini bilinmezlere sürükleyecek limanların yolunu tutmuştu yerlilerin mayıs ayında. öyle bahar filan değildir mayıs kaf dağında. çetindir kışı, soğuk geçer ve uzun sürer.

zaman 1864 yazına doğru ilerlerken çerkesler dünyanın dört bir yanına dağılıverdiler. kimisi en yakın arkadaşından, kimisi akrabalarından, kimisi bakmaya kıymadığı kaşeninden ve kimisi ana babasından kopuvermişti. canlarından can gitmiş, en derin yerlerinden hissetmişlerdi acısını bu ayrılıkların. daha geride bıraktıklarının acısı dağlarken yüreklerini bir de gittikleri yerlerdeki hayat mücadelesi eklenmişti buna. yeni yerler, yeni insanlar, yeni iklimler, yeni topraklar, yeni hayat şartları, yeni dil, kültür, yeni acılar…vatan hasreti ise daha ayrılmadan başlamıştı. tabi bunlar çıktıkları meçhul yolculuğu tamamlayabilen az sayıdaki şanslı insanlardı...

işte sochi kenti bu olayların yaşandığı tarihi çerkesya'nın başkentidir.
sochi zass isimli rus komutanın öldürdüğü cesetlerin kafalarını kopararak sivri kazıklara diktiği yerdir.
rusya'nın yüzbinlerce insanı en vahşice ve en acımasız yöntemlerle katlettikten sonra cesetler üzerinde kızıla boyanan çizmeleri ile zafer yürüyüşü yaptığı yerdir.
sochi günlerce oluk oluk kanın aktığı kızıl çayır anldıbına gelen kbaada vadisinin bulunduğu yerdir. o vadi ki ruslar tarafından kötü çağrışımlar yapasın diye adı sonradan değiştirilen bir yerdir. kan yıkanmıştır onlar için...
dünyanın 3. büyük soykırımı olarak kaydettiği soykırımın yapıldığı yerdir sochi.

ve şimdi ise bu yerde bir kan yıkama operasyonu daha yapmak üzere rusya sochi'de.
barışın ve kardeşliğin sembolü olimpiyatları 2014 yılında bu kente taşımak için son hazırlıklarını son sürat yürütmekte.
birbiri içine geçmiş olimpiyat halkalarına kandan ve cesetten oluşan yeni bir halka ekleneceğinin farkında değil..

işin daha trajik olanı nedir biliyor musunuz?
orada katledilen yüz binlerce insanın ve 150 yıl önce kan gölüne çevrilerek sürülen evladı çerkesya'nın aklına gelir miydi böyle bir durumun olacağı...
bundan 150 yıl önce oradan sürülmüş insanlara 150 yıl sonra burada olimpiyatlar yapılacak ve burası barışın sembolü olacak deselerdi ne tepki verirlerdi acaba...
eminim bu haksızlığı, bu aymazlığı, bu pişkinliği dünyaya haykırmak için rusya'nın şantajlarını, tehditlerini ve sağda solda gizli gizli yaptığı suikastleri hiçe sayarak ölüme rıza gösterip haykırırlardı kimse duymasa da kulakları sağır edercesine...

"gerçekler tohum gibidir. ne kadar gömseniz de bir gün toprağın altından kendiliğinden çıkıverirler."
rusya da bu kuraldan muaf değildir. bir gün o gerçeklerle yüzleşecektir...

çok üzücü bir durum bu. kafkas göçmeni bi aileden gelen bi insan olarak, hemşehrilerimin terörle bağdaştırılmasından rahatsız oluyorum. herkes biliyor ki; şeyh şamil ve diğer kafkasyalı imamlar, nakşibendilik, sufizm gibi geleneklerden geliyorlardı.. sufi geleneğin kök saldığı bir coğrafyada vahhabiliğin, selefiliğin ne işi var? bunu araştırmak lazım.. umarım, olimpiyatları kimse kana bulayamaz..