0
FREON-11:
Yüksek soğutma gücüne sahiptirLastiğe zarar verdiğinden kompresörlerde kullanılmazDaha çok Turbo kompresörlerde kullanılırFreon-11’nin kimyasal formülü CCl3F’dir
FREON-12:
Freon12 iklimlandirme sistemlerinde ve soğuk depo tesislerinde geniş bir kullanıma sahiptir Az miktarda iken tamamen kokusuzdur FREON-12’nin kimyasal formülü (CF2Cl2)’dirBileşimi nde karbon ,klor ve flor vardırAtmosferik basınçta kaynama noktası (-298° C) ve donma noktası da (-15778° C)’dir 5-6kg/cm2 basınç altında 20°C'de sıvılaşır Normal basınç ve sıcaklıkta gaz halinde bulunan Freon-12’nin özgül ağırlığı havanın özgül ağırlığından daha büyüktür Suda güç eridiğinden , buharlaştırıcıdaki düşük basınç nedeniyle sisteme sızacak havanın getirdiği su buharı katılaşarak çalışma düzensizliklerine yol açabilirSuyun soğutucu akışkandan ayrılması için kurutucu kullanılmalıdırSiste min hava sızdırmaması gerekir Renksiz olan Freon-12 göz, burun,boğaz ve ciğerleri tahriş etmez, yanıcı ve patlayıcı değildirYağ ile F12 kolayca karışabildiğinden sistemde yağ ayırıcısı kullanmak zorunluluğu yokturF12 nispeten ağır bir akışkan olduğundan büyük yük kayıplarına sebebiyet vermemek için kompresör emişinde ve çıkışında hızlar 7-12m/s ve12-15m/s arasında tutulur
FREON-13:
Genellikle çok kademeli sistemlerin alçak basınç kademesinde kullanılır Çok düşük basınçllı bir gaz olduğu için santrifüj kompresörler için elverişlidirÇok büyük kapasitedeki air-condition tesislerinde, çok düşük sıcaklıklara inilmesi istenen yerlerde, daha çok kimya sanayiinde ve araştırma laboratuvarlarında kullanılır
Freon-13’nün kimyasal formülü (CF3Cl)’dir Atmosfer basıncında buharlaşma sıcaklığı -82°C civarındadırBu değer düşük sıcaklıklar için elverişlidir Sıcaklığın artması ile basınç çok yükselir,20° C civarında çevre sıcaklığında basıncı 32,4kp/cm2 kadardır Soğutma makinasının durması halinde basınç yükselmesini önlemek için tesiste genişleyen akışkan buharını alacak dengeleyici kaplar bulunur Soğutma makinesinin durması halinde basınç yükselmesini önlemek için tesiste genişleyen akışkan buharını alacak dengeleyici kaplar bulundurur F13 yağda erimez ve sistemde yağ ayırıcısı kullanmak zorunlu olur
FREON 114:
Hermetik rotatif kompresörlerde kullanılmıştır
FREON-21:
Kimyasal formülü (CHCl 2F)’dirKlima tesislerinde tercih edilirKorozyon sebebiyle su ihtiva etmemelidirYağ ile karışımı F12 gibidirTurbo kompresörlere uygunlar
FREON-22:
Freon22 ise prensip olarak düşük sıcaklıklarda soğutma elde etmek için geliştirilmiş bir soğutucu akışkandır Freon-22,genellikle, derin dondurucu tesisatında çok düşük buharlaşma sıcaklığı elde etmek için kullanılır Bileşiminde karbon, hidrojen,klor ve flor bulunan Freon-22’nin kimyasal formülü (CHF2Cl)’dir Daha yüksek sıcaklıklarda soğutma elde etmek için de kullanılabilmesine rağmen esas olarak kullanılma alanı sıcaklığı -30° C’nin altında olan soğutma sistemleridir Atmosfer basıncında -40°C'de kaynar
Freon-22’nin özelikleri Freon-12’nin özelliklerine çok yakındır Freon-22 ile birlikte sürüklenen yağlama yağı buharlaştırıcı da, kendiliğinden ayrılmaz, için kompresörle kondansör arasına bir yağ ayırma cihazı yerleştirmek gereklidirSıkıştırma sonunda Freon-22'nin sıcaklığı (130° C)’ye kadar yükselmesi yağlama yağının niteliklerinin bozulmasına neden olabilir Gaz hızları kompresör emişinde 10-12m/s ve çıkışında 12-16m/s arasında olur
FREON-502:
Freon-502 özellikle, düşük sıcaklıklarda soğutma etkisi büyüktür Freon 22 türünden bir soğutucudur ve kaynama sıcaklığı atmosferik basınçta -45°C'dir-40°C ve -20°C sıcaklıkları arasında ki soğutma sıcaklıklarının eldesinde kullanıldığı zaman kompresyo sonu sıcaklığı Freon-22'ninkinden daha düşük olur
AMONYAK:
1878 yılında Linde tarafından bulunmuşturHacimsel özgül soğutma yükünün büyük olması nedeniyle soğutma sanayiinde, özellikle buz elde etmek ve üretmek amacıyla kurulan büyük endüstri tesislerinde kullanılır Amonyak buz üretiminde ve +10° C _-40° C arasında soğutma yapılması istenen soğuk depolama tesislerinde soğutucu akışkan olarak kullanılabilirKeskin ve yakıcı kokusu, boğucu ve zehirleyici etkisinden ötürü okul, otel,sinema, kışl a,tiyatro ve konferans salonu gibi insanların toplu halde bulundukları yerlerde soğutucu akışkan olarak amonyağın kullanıldığı soğutma cihazlarından kesinlikle yararlanılmazAtmosfer basıncında buharlaşma sıcaklığı -33°C civarındadır Kritik sıcaklığı 132,4° C, Donma sıcaklığı (-77,6° C), Kritik basıncı 113,3 atm’dir Suda eridiğinde donma noktası alçalır Amonyak, atmosferik basınçta, (-333° C) sıcaklıkta kaynar suda kolay çözünür(-155° C) sıcaklıktaki su diğer sıcaklıklardaki sudan yaklaşık olarak 900 kat daha fazla amonyağı çözerBu çözelti çok tehlikeli ve çok zararlıdırIstıldığın da sudan kolayca ayrılması nedeniyle amonyak, absorpsiyonlu soğutma makinalarında çok kullanılar Küçük soğutma yükleri için pek elverişli bir akışkan değildir(Sistemde akışkan miktarı az olunca ayar ve kontrol güçleşir Kolay yanmaz, fakat: belirli şartlar meydana gelince yanar ve hava ile karışarak şiddetli bir patlayıcı madde haline gelirBu tehlikelerinden dolayı hiç bir zaman iklimlendirme sistemlerinde kullanılmamalıdır Kompresörleden basınçlı kızgın buhar olarak çıkışta meydana gelebilecek yüksek sıcaklık altında oldukça yavaş şekilde hidrojen ve azot gazlarına ayrılma ihtimali vardır Yoğunlaşma basııncı ve yoğunlaşma sıcaklığı düşüktür buharlaşma ısısı yüksektir, üretimi kolay ve maliyeti yüksek değildir, kokulu olduğu için soğutma tesisinde kaçak olup olmadığı kolayca anlaşılabilir
Amonyak yiyecek maddesi muafazasında kullanıldığında sistemin sızdırmaz olmasına özellikle özen gösterilmelidir, zira amonyağa bulaşmış besin maddeleri yenmez
METiLKLORiT:
1878 yılında Vineet tarafından bulunmuştur Soğutma tesislerinde soğutucu akışkan olarak kullanılmaktadır Hafif makina ve teçhizat yapımına imkan verdiğinden küçük soğutma ünitelerine metil klorür kullanılır Metilklorid metilalkole klorlu hidrojenin etkimesinden oluşan bir kimyasal bileşiktirRenksiz,ko kusuz fakat zehirli bir gazdır Kritik sıcaklığı(-143,1° C), kritik basıncı 65,9atm , donma sıcaklığı 91,5° C’dir Atmosferik basınçta (-24° )sıcaklıkta kaynar Yanma sıcaklığı oldukça yüksektir Metilklorid (67kg/cm2) basınç altında ve (305° C) sıcaklıkta sıvı halde bulunur Buharlaşma basıncı ve yoğunlaşma sıcaklığı düşüktür Bu basınç ve sıcaklık soğutma tesisleri için elverişli olan bir sıcaklıktır Metilklorid, genellikle,ev tipi küçük buz dolaplarında soğutucu sıvı olarak kullanılır Ağırlık olarak%10 metilklorid ve %90hava patlayıcı bir karışım oluştururKondenserde soğutucu olarak hava kullanabiliriz
METiLEN KLORiT:
Bu soğutucu akışkanın ancak büyük iklimlendirme tesislerinde çok az kullanılma yeri vardır Kritik sıcaklığı 235,4ºC, kritik basıncı 60,9 atm, kaynama sıcaklığı 39,3ºC,donma sıcaklığı (-96,7ºC) ‘dır Atmasfer basıncı altında kaynama sıcaklığının 39,3ºC gibi yüksek bir değerde olması dolayısıyla bu soğutucu akışkan basıçlı gaz tüpleri yerine kapalı tenekelerde muhafaza edilirMetilen klorür kullanılan sistemlerde gerek yüksek basınç tarafı ve gerekse alçak basınç tarafı bir vakum altında çalışır
ETiLEN:
Bu soğutucu çok düşük sıcaklıklar için çift kademeli sistemlerde kullanılır Kritik sıcaklığı 9,5° C, kritik basıncı 51,6atm, kaynama sıcaklığı (-103,7° C), donama sıcaklığı(-169,1° C)’dırDonma sıcaklığının –169,1° C gibi düşük bir değerde olması çok düşük sıcaklıklardaki uygulamalara imkan verirEtilenin en önemli avantajlarından birisi –103,7° C’ın üzerindeki bütün sıcaklıklarda buharlaşma basıncının bir atmosferden daha büyük olması ve yoğunlaşma basıncınınsa fazla yüksek olmamasıdır Etilen gazının hava ilefazla karışımı zararlıdırFakat genel halde sağlığa zararı önemsizdirHava ile karışımı kolay yanıcı olup, siddeli bir patlayıcıdırSistemde kullanıldığında çok dikkat edilmelidir