Ust edit: eksi veren oc. Ne zaman okudun da eksi verdin amk liselisi. sanatin kapitalizmin ayakta durmasina nasil buyuk bir katki sagladigini anlatacagim.
su ornekle baslayalim:
http://petapixel.com/asse...ds/2011/11/rhine_mini.jpg
bu gordugunuz Andreas GURSKY' nin rhine II adli fotografi. 4.3 milyon dolara satildi. evet resim degil fotograf. isterseniz buyuk bir ciktisini bastirip evinizin salonunu 4.3milyon dolarlik bu fotografla susleyebilirsiniz. isminin yanindaki II'ye de dikkat edin. Bu foto bir foto-set'in ikinci fotografi. Digerleri de buna yakin fiyatlara satildi. Peki neden sanata bu kadar para harcaniyor? Zenginler sanati neden yatirim araci olarak goruyor. Neden Gelecekte insanlarin bu eserlere verecek daha fazla paralarinin olacagini dusunuyorlar?
kapitalizmde insanlar, bankalar, ulkeler ortada dolanan para miktarini surekli arttiriyor. ulkeler, bankalar hatta bazi insanlar yoktan var ettikleri (paranin nasil yoktan var edildigini aciklayacagim) parayi birseyler satin alarak ya da baskalarina borc vererek piyasaya suruyor. Bu paranin baska bir yandan piyasadan cekilip bir sekilde depolanmasi gerekiyor -ki piyasaya yeni vedaha fazla parasurulebilsin. iste burada sanat devreye giriyor. Soyle bir ornek verelim: bir koydeki tum paranin ve esyalarin esit degerde oldugunu dusunun. bir demirci 10 dolara 1 kilo demir alip bu demirden 5 orak yapip 10ar dolardan satarsa bu denge bozulur. Koydeki para aynidir ama koydeki esyalarin degeri +40 dolar olmustur. Bu surekli devam edemez. Dolayisiyla koye yeni para girmelidir. bir de buyuk dusunelim. Fabrikalar her gun birseyler uretiyor. 1ay once yerin altinda bekleyen demir aradan bir ay gecmeden islenip iphone'unuzun arka kapagi oluveriyor. cam+plastik+demir satin alip, isgucu ve bilgi eklenerek ortaya cikarilan milyonlarca iphone, evler, arabalar, teknoloji urunleri... 100 yil once dunya uzerindeki para ve krediler bunlari almaya yetmezdi. yoktan ortaya cikarilan bu degerleri satin alabilmek icin onlari satin alacak paraninda yoktan ortaya cikmasi gerekiyor. Asil sorulmasi gereken bu parayi yoktan ortaya cikarip ilkharcayan kim? piyasaya surulen dolarlar ortaya cikan bu degerleri satin alip piyasada donmesi yerine sanat sayesinde piyasadan toplanip yerine yenilerinin surulmesi icin yer aciliyor. burada kapitalizm icin 100M dolarlik bir tablo satilmasi, 100M dolarlik banknotlarin paket yapilip topraga gomulmesiyle ayni sey. bu sayede piyasaya yeni paralar,krediler surulebiliyor. yani dunyanin yuzde 99u is-emek-bilgi uretip ortaya yeni bir deger cikarirken kalan yuzde 1i de ortaya bu degerleri satin alabilecek parayi ortaya cikariyor. paranin odak noktalarinda toplanip yok olmasi gerekiyor. bir deklansore basmak sanatci icin yoktan 4.3M dolar var etmek. Ama aslinda kapitalizm icin o 4.3M dolarin yok olmasi ve piyasaya yeni 4.3 milyon dolar sokup istedigini alabilmek demek. Bazen yoktan var olmus bir fotografla, bazen yerin altindan cikarilmis petrolle.
(bkz: israilin nasıl zenginlestigini acikliyorum)