rewen

adolf hitler (d. 20 nisan 1889; braunau am inn, yukarı avusturya, avusturya-macaristan imparatorluğu - ö. 30 nisan 1945; berlin, almanya), avusturya asıllı alman politikacı, devlet adamı ve diktatör. 1933 itibari ile almanya'nın başbakanı ve 1934'den ölümüne kadar almanya'nın devlet başkanıydı. devlet başkanı olduğu dönemde başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı makamlarını birleştirerek führer[1] unvanı altında devlet başkanlığı yapmıştır. 1921-1945 yılları arasında nasyonal sosyalist alman işçi partisi'nin başkanlığını yapmıştı.

hitler, almanya'da i. dünya savaşı sonrasında yaşanan büyük buhran'dan güç kazandı. propaganda ve karizmatik bir dille, alt ve orta tabakanın ekonomik istemlerine ümit veriyordu; bunun yanında da belli bir seviyede milliyetçilik, sosyalizm, anti-semitizm ve anti-komünizm de sunuyordu. ekonominin tekrar kurulması, yeniden silahlandırılmış bir ordu ve totaliter ve faşist bir rejimle; hitler saldırgan bir dış politika izleyerek alman "yaşam alanı"nı (lebensraum) genişletmek amacıyla polonya'ya saldırdı. yıldırım savaşı (blitzkrieg) taktikleri ile mihver devletleri ittifakı ile birlikte avrupa'nın büyük bölümünü ve asya'nın bir kısmını istila etti.

abd'nin ii. dünya savaşı'na müttefiklerin tarafına katılması ve kızıl ordu'nun ilerlemesi ile alman ordusu gerilemeye başladı. sovyet güçlerinin 23 nisan 1945'te berlin'e girmesi ile iii. reich'in yıkılacağı kesinleşmişti. istila edilen berlin'de; hitler, eşi eva hitler[2][3](eva braun) ile yeraltı sığınağında (führerbunker)[4] 30 nisan 1945 günü intihar etti. cesedi vasiyeti üzerine takipçileri tarafından yakıldı. 8 mayıs 1945'te alfred jodl'ın imzaladığı teslim belgesiyle büyük alman imparatorluğu tamamen yok oldu.

çocukluğu ve gençlik yılları braunau am inn
bebeklik yıllarıadolf hitler, 20 nisan 1889 tarihinde almanların yoğunlukta olduğu avusturya-macaristan imparatorluğu'na bağlı yukarı avusturya'nın braunau am inn kasabasında o sıralarda gümrük memuru olan alois hitler[5] (1837–1903) ve alois'in üçüncü eşi (aynı zamanda ikinci dereceden kuzenidir ve evlenmek için kiliseden izin alınmıştır.[6]) klara poelzl[7] (1860 - 1907)'ün oğlu olarak doğmuştur. alois'in altı çocuğundan dördüncüsüdür.[8][9] avusturya vatandaşı [10] olarak doğan adolf daha sonra almanya'nın başkan adayı olmak için 1932'de almanya vatandaşlığına geçmiştir.

abd'li gazeteci william l. shirer, nazi imparatorluğu adlı kitabında, hitler'in soyağacı konusunda şunları yazmaktadır.

"hitler’in büyükbabası, johann georg heiedler, gezici bir değirmenciydi. aşağı avusturya’da köy köy gezerdi. 1824’de ilk evlenmesinden beş ay sonra bir oğlu oldu. ama ne çocuk ne anası yaşadı. on sekiz yıl sonra duerrenthal’da çalışırken, strones köyünden kırk yedi yaşında bir köylü kadın olan maria anna schicklgruber ile evlendi. bu evlenmeden beş yıl önce, 7 haziran 1837’de maria’nın gayrimeşru bir çocuğu olmuş, adını alois koymuştu. bu çocuk sonradan adolf hitler’in babası oldu. alois’in babasının, her ne kadar kesin kanıtlar yoksa da johann hiedler olması ihtimali çoktu. ne olursa olsun, johann kadınla evlenmiş, ama bu gibi olaylara uygulanan geleneğe aykırı olarak, çocuğu meşrulaştırmak zahmetine katlanmamıştı. çocuk, alois schicklgruber olarak büyüdü. anna 1847’de öldü, johann hiedler bu ölümden sonra otuz yıl ortalıktan yok oldu. ciksen dört yaşında waldviertel’de weitra kasabasında yeniden ortaya çıktı. bu sefer adını hitler diye yazıyordu. bir noterle üç şahit huzurunda kendisini alois schicklgruber’in babası olarak kaydettirdi." [11]

linz dönemi [değiştir]
babası, alois
annesi, klarailk tahsilini doğduğu kasabada yaptı. orta tahsiline linz şehrinde başladı. o sıralarda, ilerde memur olmasını isteyen babasıyla zıtlaşıyor, ressam olmak istediğini söylüyordu. sevmediği dersleri asıyor, hiç ilgilenmiyordu (ileride öğretmenlerini çok sert biçimde eleştirmiş, sadece tarih öğretmenini çok sevdiğini ve ona çok şey borçlu olduğunu belirtmiştir).

on üç yaşında tüberkülozdan babasını kaybetti (3 ocak 1904).[12] daha sonra ağır bir ciğer hastalığı geçirmiş, doktorun tavsiyesiyle bir yıl kadar okuldan ayrı kalmış, sonra da maddi sorunlar nedeniyle okula geri dönememiştir. annesine bakma sorumluluğuyla inşaatta işçi olarak çalışmaya başladı.

okuduğu kitaplar içindeki anti-semitizim (yahudi düşmanlığı) ise o zamanlar başlamıştır. ilk başlarda bu fikre karşı çıksa da yahudilerin birbirlerini kültür, sanat, politika, iş hayatı gibi bütün alanlarda kayırdıklarını düşünmeye başlayınca, yahudileri sevmemeye başlamıştır. kendisi bu konuyu şöyle der:

"ne zaman bir tiyatro gösterisi, bir müzik abartılırsa yahudi yapımı bir şey olduğunu görüyordum. bunu abartanlar da yahudilerdi. birçok alanı ele geçirdikleri için tüm alanlarda birbirlerini kayırıyorlardı. güzel bir alman yapıtı 10 üzerinden 5 alamazken yahudi yapıtları 10 alıyordu. bu yüzden bir anti-semitist olmaya karar verdim."

on dokuz yaşına geldiğinde annesini kaybetti (21 aralık 1907).[12] annesiyle hep ayrı bir bağı olduğundan söz eder ve o öldüğünde babasının ölümünden daha fazla üzüldüğünü anlatır.

viyana dönemi [değiştir]annesi ölmeden hemen önce 1907 yılının ekim ayında ressam olma ümidiyle viyana güzel sanatlar akademisi sınavına girmiş ancak başarısız olmuştu.[13] annesi öldükten sonra da 1908 yılının eylül ayında tekrar başvurdu ancak yine başarısız oldu.[13] bir süre, yapıp sattığı resimlerden kazandığı parayla yaşadı. bu yılları hitler sefalet olarak tanımlasa da annesinden kalan miras ve babasının ölümü sebebiyle verilen yetim maaşı o günlerde bir yargıç yardımcısının aldığı paraya denkti.[14] 1912'de viyana'dan münih'e geldi.

siyasi hayatı [değiştir]
i. dünya savaşı'nda hitler (sol) ve foxl (köpek), 1915)
hitler'in deutsche arbeiterpartei (dap) yani alman işçi partisi'ne kayıtlı olduğunu gösteren kart. bu kartta dikkati çeken bir bilgi üye numarası olan 555'in aslında 55 oluşudur. partiye üye sayısını çok göstermek için üyeler 500'den başlayarak numaralandırılmıştır.
1933'de berlin'de
soldan sağa: "putzi" ernst hanfstaengl, adolf hitler ve hermann göring (tempelhof havalimanı, 1 haziran 1934)
sepp dietrich ve heinrich himmler ile (hitler'in doğum gününde reichskanzlei'nin önünde, 20 nisan 1937, wilhelmstraße, berlin)1914'te i. dünya savaşı çıkınca hitler, bavyera ordusuna gönüllü olarak girmiş ve batı cephesi'nde albay julius list komutasındaki bavyera 16. redif piyade alayı ("list alayı")'na verilmiştir. birinci ypres muharebesi, somme muharebesi, arras muharebesi ve passchendaele muharebesi'ne katılmış[15] ve 1914'de ikinci sınıf demir haç ve ağustos 1918'de birinci sınıf demir haç madalyasını almıştır. son rütbesi onbaşı (gefreiter) idi.

alman devrimi [değiştir]münih devrimi'ne katılmış ve bir ara sosyalist aktivisti olmuştur. [kaynak belirtilmeli] daha sonra yüzbaşı karl mair başkanlığındaki bayerische reichswehr gruppennkommando nr.4 (bavyera ordusu'nun istihbarat şubesi)'nde eğitimi alıp karşı devrim eylemlerinde bulunmuştur.

alman mağlubiyetinden sonra hitler, arkadaşı mühendis gottfried feder ve altı kişi tarafından kurulmuş olan alman işçi partisi (deutsche arbeiterpartei, dap) isimli bir partiye katıldı ve kısa sürede bu oluşumun üst basamaklarına kadar ilerleyip lider koltuğuna oturdu. 29 temmuz 1923'te partinin adını nasyonal sosyalist alman işçi partisi (nationalsozialistische deutsche arbeiter partei, nsdap)[16][17] olarak değiştirdi. taraftarlarına kısaca "nazi" ismi verildi.

adolf hitler (d. 20 nisan 1889; braunau am inn, yukarı avusturya, avusturya-macaristan imparatorluğu - ö. 30 nisan 1945; berlin, almanya), avusturya asıllı alman politikacı, devlet adamı ve diktatör. 1933 itibari ile almanya'nın başbakanı ve 1934'den ölümüne kadar almanya'nın devlet başkanıydı. devlet başkanı olduğu dönemde başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı makamlarını birleştirerek führer[1] unvanı altında devlet başkanlığı yapmıştır. 1921-1945 yılları arasında nasyonal sosyalist alman işçi partisi'nin başkanlığını yapmıştı.

hitler, almanya'da i. dünya savaşı sonrasında yaşanan büyük buhran'dan güç kazandı. propaganda ve karizmatik bir dille, alt ve orta tabakanın ekonomik istemlerine ümit veriyordu; bunun yanında da belli bir seviyede milliyetçilik, sosyalizm, anti-semitizm ve anti-komünizm de sunuyordu. ekonominin tekrar kurulması, yeniden silahlandırılmış bir ordu ve totaliter ve faşist bir rejimle; hitler saldırgan bir dış politika izleyerek alman "yaşam alanı"nı (lebensraum) genişletmek amacıyla polonya'ya saldırdı. yıldırım savaşı (blitzkrieg) taktikleri ile mihver devletleri ittifakı ile birlikte avrupa'nın büyük bölümünü ve asya'nın bir kısmını istila etti.

abd'nin ii. dünya savaşı'na müttefiklerin tarafına katılması ve kızıl ordu'nun ilerlemesi ile alman ordusu gerilemeye başladı. sovyet güçlerinin 23 nisan 1945'te berlin'e girmesi ile iii. reich'in yıkılacağı kesinleşmişti. istila edilen berlin'de; hitler, eşi eva hitler[2][3](eva braun) ile yeraltı sığınağında (führerbunker)[4] 30 nisan 1945 günü intihar etti. cesedi vasiyeti üzerine takipçileri tarafından yakıldı. 8 mayıs 1945'te alfred jodl'ın imzaladığı teslim belgesiyle büyük alman imparatorluğu tamamen yok oldu.

çocukluğu ve gençlik yılları braunau am inn
bebeklik yıllarıadolf hitler, 20 nisan 1889 tarihinde almanların yoğunlukta olduğu avusturya-macaristan imparatorluğu'na bağlı yukarı avusturya'nın braunau am inn kasabasında o sıralarda gümrük memuru olan alois hitler[5] (1837–1903) ve alois'in üçüncü eşi (aynı zamanda ikinci dereceden kuzenidir ve evlenmek için kiliseden izin alınmıştır.[6]) klara poelzl[7] (1860 - 1907)'ün oğlu olarak doğmuştur. alois'in altı çocuğundan dördüncüsüdür.[8][9] avusturya vatandaşı [10] olarak doğan adolf daha sonra almanya'nın başkan adayı olmak için 1932'de almanya vatandaşlığına geçmiştir.

abd'li gazeteci william l. shirer, nazi imparatorluğu adlı kitabında, hitler'in soyağacı konusunda şunları yazmaktadır.

"hitler’in büyükbabası, johann georg heiedler, gezici bir değirmenciydi. aşağı avusturya’da köy köy gezerdi. 1824’de ilk evlenmesinden beş ay sonra bir oğlu oldu. ama ne çocuk ne anası yaşadı. on sekiz yıl sonra duerrenthal’da çalışırken, strones köyünden kırk yedi yaşında bir köylü kadın olan maria anna schicklgruber ile evlendi. bu evlenmeden beş yıl önce, 7 haziran 1837’de maria’nın gayrimeşru bir çocuğu olmuş, adını alois koymuştu. bu çocuk sonradan adolf hitler’in babası oldu. alois’in babasının, her ne kadar kesin kanıtlar yoksa da johann hiedler olması ihtimali çoktu. ne olursa olsun, johann kadınla evlenmiş, ama bu gibi olaylara uygulanan geleneğe aykırı olarak, çocuğu meşrulaştırmak zahmetine katlanmamıştı. çocuk, alois schicklgruber olarak büyüdü. anna 1847’de öldü, johann hiedler bu ölümden sonra otuz yıl ortalıktan yok oldu. ciksen dört yaşında waldviertel’de weitra kasabasında yeniden ortaya çıktı. bu sefer adını hitler diye yazıyordu. bir noterle üç şahit huzurunda kendisini alois schicklgruber’in babası olarak kaydettirdi." [11]

linz dönemi [değiştir]
babası, alois
annesi, klarailk tahsilini doğduğu kasabada yaptı. orta tahsiline linz şehrinde başladı. o sıralarda, ilerde memur olmasını isteyen babasıyla zıtlaşıyor, ressam olmak istediğini söylüyordu. sevmediği dersleri asıyor, hiç ilgilenmiyordu (ileride öğretmenlerini çok sert biçimde eleştirmiş, sadece tarih öğretmenini çok sevdiğini ve ona çok şey borçlu olduğunu belirtmiştir).

on üç yaşında tüberkülozdan babasını kaybetti (3 ocak 1904).[12] daha sonra ağır bir ciğer hastalığı geçirmiş, doktorun tavsiyesiyle bir yıl kadar okuldan ayrı kalmış, sonra da maddi sorunlar nedeniyle okula geri dönememiştir. annesine bakma sorumluluğuyla inşaatta işçi olarak çalışmaya başladı.

okuduğu kitaplar içindeki anti-semitizim (yahudi düşmanlığı) ise o zamanlar başlamıştır. ilk başlarda bu fikre karşı çıksa da yahudilerin birbirlerini kültür, sanat, politika, iş hayatı gibi bütün alanlarda kayırdıklarını düşünmeye başlayınca, yahudileri sevmemeye başlamıştır. kendisi bu konuyu şöyle der:

"ne zaman bir tiyatro gösterisi, bir müzik abartılırsa yahudi yapımı bir şey olduğunu görüyordum. bunu abartanlar da yahudilerdi. birçok alanı ele geçirdikleri için tüm alanlarda birbirlerini kayırıyorlardı. güzel bir alman yapıtı 10 üzerinden 5 alamazken yahudi yapıtları 10 alıyordu. bu yüzden bir anti-semitist olmaya karar verdim."

on dokuz yaşına geldiğinde annesini kaybetti (21 aralık 1907).[12] annesiyle hep ayrı bir bağı olduğundan söz eder ve o öldüğünde babasının ölümünden daha fazla üzüldüğünü anlatır.

viyana dönemi [değiştir]annesi ölmeden hemen önce 1907 yılının ekim ayında ressam olma ümidiyle viyana güzel sanatlar akademisi sınavına girmiş ancak başarısız olmuştu.[13] annesi öldükten sonra da 1908 yılının eylül ayında tekrar başvurdu ancak yine başarısız oldu.[13] bir süre, yapıp sattığı resimlerden kazandığı parayla yaşadı. bu yılları hitler sefalet olarak tanımlasa da annesinden kalan miras ve babasının ölümü sebebiyle verilen yetim maaşı o günlerde bir yargıç yardımcısının aldığı paraya denkti.[14] 1912'de viyana'dan münih'e geldi.

siyasi hayatı [değiştir]
i. dünya savaşı'nda hitler (sol) ve foxl (köpek), 1915)
hitler'in deutsche arbeiterpartei (dap) yani alman işçi partisi'ne kayıtlı olduğunu gösteren kart. bu kartta dikkati çeken bir bilgi üye numarası olan 555'in aslında 55 oluşudur. partiye üye sayısını çok göstermek için üyeler 500'den başlayarak numaralandırılmıştır.
1933'de berlin'de
soldan sağa: "putzi" ernst hanfstaengl, adolf hitler ve hermann göring (tempelhof havalimanı, 1 haziran 1934)
sepp dietrich ve heinrich himmler ile (hitler'in doğum gününde reichskanzlei'nin önünde, 20 nisan 1937, wilhelmstraße, berlin)1914'te i. dünya savaşı çıkınca hitler, bavyera ordusuna gönüllü olarak girmiş ve batı cephesi'nde albay julius list komutasındaki bavyera 16. redif piyade alayı ("list alayı")'na verilmiştir. birinci ypres muharebesi, somme muharebesi, arras muharebesi ve passchendaele muharebesi'ne katılmış[15] ve 1914'de ikinci sınıf demir haç ve ağustos 1918'de birinci sınıf demir haç madalyasını almıştır. son rütbesi onbaşı (gefreiter) idi.

alman devrimi [değiştir]münih devrimi'ne katılmış ve bir ara sosyalist aktivisti olmuştur. [kaynak belirtilmeli] daha sonra yüzbaşı karl mair başkanlığındaki bayerische reichswehr gruppennkommando nr.4 (bavyera ordusu'nun istihbarat şubesi)'nde eğitimi alıp karşı devrim eylemlerinde bulunmuştur.

alman mağlubiyetinden sonra hitler, arkadaşı mühendis gottfried feder ve altı kişi tarafından kurulmuş olan alman işçi partisi (deutsche arbeiterpartei, dap) isimli bir partiye katıldı ve kısa sürede bu oluşumun üst basamaklarına kadar ilerleyip lider koltuğuna oturdu. 29 temmuz 1923'te partinin adını nasyonal sosyalist alman işçi partisi (nationalsozialistische deutsche arbeiter partei, nsdap)[16][17] olarak değiştirdi. taraftarlarına kısaca "nazi" ismi verildi.

adolf hitler (d. 20 nisan 1889; braunau am inn, yukarı avusturya, avusturya-macaristan imparatorluğu - ö. 30 nisan 1945; berlin, almanya), avusturya asıllı alman politikacı, devlet adamı ve diktatör. 1933 itibari ile almanya'nın başbakanı ve 1934'den ölümüne kadar almanya'nın devlet başkanıydı. devlet başkanı olduğu dönemde başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı makamlarını birleştirerek führer[1] unvanı altında devlet başkanlığı yapmıştır. 1921-1945 yılları arasında nasyonal sosyalist alman işçi partisi'nin başkanlığını yapmıştı.

hitler, almanya'da i. dünya savaşı sonrasında yaşanan büyük buhran'dan güç kazandı. propaganda ve karizmatik bir dille, alt ve orta tabakanın ekonomik istemlerine ümit veriyordu; bunun yanında da belli bir seviyede milliyetçilik, sosyalizm, anti-semitizm ve anti-komünizm de sunuyordu. ekonominin tekrar kurulması, yeniden silahlandırılmış bir ordu ve totaliter ve faşist bir rejimle; hitler saldırgan bir dış politika izleyerek alman "yaşam alanı"nı (lebensraum) genişletmek amacıyla polonya'ya saldırdı. yıldırım savaşı (blitzkrieg) taktikleri ile mihver devletleri ittifakı ile birlikte avrupa'nın büyük bölümünü ve asya'nın bir kısmını istila etti.

abd'nin ii. dünya savaşı'na müttefiklerin tarafına katılması ve kızıl ordu'nun ilerlemesi ile alman ordusu gerilemeye başladı. sovyet güçlerinin 23 nisan 1945'te berlin'e girmesi ile iii. reich'in yıkılacağı kesinleşmişti. istila edilen berlin'de; hitler, eşi eva hitler[2][3](eva braun) ile yeraltı sığınağında (führerbunker)[4] 30 nisan 1945 günü intihar etti. cesedi vasiyeti üzerine takipçileri tarafından yakıldı. 8 mayıs 1945'te alfred jodl'ın imzaladığı teslim belgesiyle büyük alman imparatorluğu tamamen yok oldu.

çocukluğu ve gençlik yılları braunau am inn
bebeklik yıllarıadolf hitler, 20 nisan 1889 tarihinde almanların yoğunlukta olduğu avusturya-macaristan imparatorluğu'na bağlı yukarı avusturya'nın braunau am inn kasabasında o sıralarda gümrük memuru olan alois hitler[5] (1837–1903) ve alois'in üçüncü eşi (aynı zamanda ikinci dereceden kuzenidir ve evlenmek için kiliseden izin alınmıştır.[6]) klara poelzl[7] (1860 - 1907)'ün oğlu olarak doğmuştur. alois'in altı çocuğundan dördüncüsüdür.[8][9] avusturya vatandaşı [10] olarak doğan adolf daha sonra almanya'nın başkan adayı olmak için 1932'de almanya vatandaşlığına geçmiştir.

abd'li gazeteci william l. shirer, nazi imparatorluğu adlı kitabında, hitler'in soyağacı konusunda şunları yazmaktadır.

"hitler’in büyükbabası, johann georg heiedler, gezici bir değirmenciydi. aşağı avusturya’da köy köy gezerdi. 1824’de ilk evlenmesinden beş ay sonra bir oğlu oldu. ama ne çocuk ne anası yaşadı. on sekiz yıl sonra duerrenthal’da çalışırken, strones köyünden kırk yedi yaşında bir köylü kadın olan maria anna schicklgruber ile evlendi. bu evlenmeden beş yıl önce, 7 haziran 1837’de maria’nın gayrimeşru bir çocuğu olmuş, adını alois koymuştu. bu çocuk sonradan adolf hitler’in babası oldu. alois’in babasının, her ne kadar kesin kanıtlar yoksa da johann hiedler olması ihtimali çoktu. ne olursa olsun, johann kadınla evlenmiş, ama bu gibi olaylara uygulanan geleneğe aykırı olarak, çocuğu meşrulaştırmak zahmetine katlanmamıştı. çocuk, alois schicklgruber olarak büyüdü. anna 1847’de öldü, johann hiedler bu ölümden sonra otuz yıl ortalıktan yok oldu. ciksen dört yaşında waldviertel’de weitra kasabasında yeniden ortaya çıktı. bu sefer adını hitler diye yazıyordu. bir noterle üç şahit huzurunda kendisini alois schicklgruber’in babası olarak kaydettirdi." [11]

linz dönemi [değiştir]
babası, alois
annesi, klarailk tahsilini doğduğu kasabada yaptı. orta tahsiline linz şehrinde başladı. o sıralarda, ilerde memur olmasını isteyen babasıyla zıtlaşıyor, ressam olmak istediğini söylüyordu. sevmediği dersleri asıyor, hiç ilgilenmiyordu (ileride öğretmenlerini çok sert biçimde eleştirmiş, sadece tarih öğretmenini çok sevdiğini ve ona çok şey borçlu olduğunu belirtmiştir).

on üç yaşında tüberkülozdan babasını kaybetti (3 ocak 1904).[12] daha sonra ağır bir ciğer hastalığı geçirmiş, doktorun tavsiyesiyle bir yıl kadar okuldan ayrı kalmış, sonra da maddi sorunlar nedeniyle okula geri dönememiştir. annesine bakma sorumluluğuyla inşaatta işçi olarak çalışmaya başladı.

okuduğu kitaplar içindeki anti-semitizim (yahudi düşmanlığı) ise o zamanlar başlamıştır. ilk başlarda bu fikre karşı çıksa da yahudilerin birbirlerini kültür, sanat, politika, iş hayatı gibi bütün alanlarda kayırdıklarını düşünmeye başlayınca, yahudileri sevmemeye başlamıştır. kendisi bu konuyu şöyle der:

"ne zaman bir tiyatro gösterisi, bir müzik abartılırsa yahudi yapımı bir şey olduğunu görüyordum. bunu abartanlar da yahudilerdi. birçok alanı ele geçirdikleri için tüm alanlarda birbirlerini kayırıyorlardı. güzel bir alman yapıtı 10 üzerinden 5 alamazken yahudi yapıtları 10 alıyordu. bu yüzden bir anti-semitist olmaya karar verdim."

on dokuz yaşına geldiğinde annesini kaybetti (21 aralık 1907).[12] annesiyle hep ayrı bir bağı olduğundan söz eder ve o öldüğünde babasının ölümünden daha fazla üzüldüğünü anlatır.

viyana dönemi [değiştir]annesi ölmeden hemen önce 1907 yılının ekim ayında ressam olma ümidiyle viyana güzel sanatlar akademisi sınavına girmiş ancak başarısız olmuştu.[13] annesi öldükten sonra da 1908 yılının eylül ayında tekrar başvurdu ancak yine başarısız oldu.[13] bir süre, yapıp sattığı resimlerden kazandığı parayla yaşadı. bu yılları hitler sefalet olarak tanımlasa da annesinden kalan miras ve babasının ölümü sebebiyle verilen yetim maaşı o günlerde bir yargıç yardımcısının aldığı paraya denkti.[14] 1912'de viyana'dan münih'e geldi.

siyasi hayatı [değiştir]
i. dünya savaşı'nda hitler (sol) ve foxl (köpek), 1915)
hitler'in deutsche arbeiterpartei (dap) yani alman işçi partisi'ne kayıtlı olduğunu gösteren kart. bu kartta dikkati çeken bir bilgi üye numarası olan 555'in aslında 55 oluşudur. partiye üye sayısını çok göstermek için üyeler 500'den başlayarak numaralandırılmıştır.
1933'de berlin'de
soldan sağa: "putzi" ernst hanfstaengl, adolf hitler ve hermann göring (tempelhof havalimanı, 1 haziran 1934)
sepp dietrich ve heinrich himmler ile (hitler'in doğum gününde reichskanzlei'nin önünde, 20 nisan 1937, wilhelmstraße, berlin)1914'te i. dünya savaşı çıkınca hitler, bavyera ordusuna gönüllü olarak girmiş ve batı cephesi'nde albay julius list komutasındaki bavyera 16. redif piyade alayı ("list alayı")'na verilmiştir. birinci ypres muharebesi, somme muharebesi, arras muharebesi ve passchendaele muharebesi'ne katılmış[15] ve 1914'de ikinci sınıf demir haç ve ağustos 1918'de birinci sınıf demir haç madalyasını almıştır. son rütbesi onbaşı (gefreiter) idi.

alman devrimi [değiştir]münih devrimi'ne katılmış ve bir ara sosyalist aktivisti olmuştur. [kaynak belirtilmeli] daha sonra yüzbaşı karl mair başkanlığındaki bayerische reichswehr gruppennkommando nr.4 (bavyera ordusu'nun istihbarat şubesi)'nde eğitimi alıp karşı devrim eylemlerinde bulunmuştur.

alman mağlubiyetinden sonra hitler, arkadaşı mühendis gottfried feder ve altı kişi tarafından kurulmuş olan alman işçi partisi (deutsche arbeiterpartei, dap) isimli bir partiye katıldı ve kısa sürede bu oluşumun üst basamaklarına kadar ilerleyip lider koltuğuna oturdu. 29 temmuz 1923'te partinin adını nasyonal sosyalist alman işçi partisi (nationalsozialistische deutsche arbeiter partei, nsdap)[16][17] olarak değiştirdi. taraftarlarına kısaca "nazi" ismi verildi.

adolf hitler (d. 20 nisan 1889; braunau am inn, yukarı avusturya, avusturya-macaristan imparatorluğu - ö. 30 nisan 1945; berlin, almanya), avusturya asıllı alman politikacı, devlet adamı ve diktatör. 1933 itibari ile almanya'nın başbakanı ve 1934'den ölümüne kadar almanya'nın devlet başkanıydı. devlet başkanı olduğu dönemde başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı makamlarını birleştirerek führer[1] unvanı altında devlet başkanlığı yapmıştır. 1921-1945 yılları arasında nasyonal sosyalist alman işçi partisi'nin başkanlığını yapmıştı.

hitler, almanya'da i. dünya savaşı sonrasında yaşanan büyük buhran'dan güç kazandı. propaganda ve karizmatik bir dille, alt ve orta tabakanın ekonomik istemlerine ümit veriyordu; bunun yanında da belli bir seviyede milliyetçilik, sosyalizm, anti-semitizm ve anti-komünizm de sunuyordu. ekonominin tekrar kurulması, yeniden silahlandırılmış bir ordu ve totaliter ve faşist bir rejimle; hitler saldırgan bir dış politika izleyerek alman "yaşam alanı"nı (lebensraum) genişletmek amacıyla polonya'ya saldırdı. yıldırım savaşı (blitzkrieg) taktikleri ile mihver devletleri ittifakı ile birlikte avrupa'nın büyük bölümünü ve asya'nın bir kısmını istila etti.

abd'nin ii. dünya savaşı'na müttefiklerin tarafına katılması ve kızıl ordu'nun ilerlemesi ile alman ordusu gerilemeye başladı. sovyet güçlerinin 23 nisan 1945'te berlin'e girmesi ile iii. reich'in yıkılacağı kesinleşmişti. istila edilen berlin'de; hitler, eşi eva hitler[2][3](eva braun) ile yeraltı sığınağında (führerbunker)[4] 30 nisan 1945 günü intihar etti. cesedi vasiyeti üzerine takipçileri tarafından yakıldı. 8 mayıs 1945'te alfred jodl'ın imzaladığı teslim belgesiyle büyük alman imparatorluğu tamamen yok oldu.

çocukluğu ve gençlik yılları braunau am inn
bebeklik yıllarıadolf hitler, 20 nisan 1889 tarihinde almanların yoğunlukta olduğu avusturya-macaristan imparatorluğu'na bağlı yukarı avusturya'nın braunau am inn kasabasında o sıralarda gümrük memuru olan alois hitler[5] (1837–1903) ve alois'in üçüncü eşi (aynı zamanda ikinci dereceden kuzenidir ve evlenmek için kiliseden izin alınmıştır.[6]) klara poelzl[7] (1860 - 1907)'ün oğlu olarak doğmuştur. alois'in altı çocuğundan dördüncüsüdür.[8][9] avusturya vatandaşı [10] olarak doğan adolf daha sonra almanya'nın başkan adayı olmak için 1932'de almanya vatandaşlığına geçmiştir.

abd'li gazeteci william l. shirer, nazi imparatorluğu adlı kitabında, hitler'in soyağacı konusunda şunları yazmaktadır.

"hitler’in büyükbabası, johann georg heiedler, gezici bir değirmenciydi. aşağı avusturya’da köy köy gezerdi. 1824’de ilk evlenmesinden beş ay sonra bir oğlu oldu. ama ne çocuk ne anası yaşadı. on sekiz yıl sonra duerrenthal’da çalışırken, strones köyünden kırk yedi yaşında bir köylü kadın olan maria anna schicklgruber ile evlendi. bu evlenmeden beş yıl önce, 7 haziran 1837’de maria’nın gayrimeşru bir çocuğu olmuş, adını alois koymuştu. bu çocuk sonradan adolf hitler’in babası oldu. alois’in babasının, her ne kadar kesin kanıtlar yoksa da johann hiedler olması ihtimali çoktu. ne olursa olsun, johann kadınla evlenmiş, ama bu gibi olaylara uygulanan geleneğe aykırı olarak, çocuğu meşrulaştırmak zahmetine katlanmamıştı. çocuk, alois schicklgruber olarak büyüdü. anna 1847’de öldü, johann hiedler bu ölümden sonra otuz yıl ortalıktan yok oldu. ciksen dört yaşında waldviertel’de weitra kasabasında yeniden ortaya çıktı. bu sefer adını hitler diye yazıyordu. bir noterle üç şahit huzurunda kendisini alois schicklgruber’in babası olarak kaydettirdi." [11]

linz dönemi [değiştir]
babası, alois
annesi, klarailk tahsilini doğduğu kasabada yaptı. orta tahsiline linz şehrinde başladı. o sıralarda, ilerde memur olmasını isteyen babasıyla zıtlaşıyor, ressam olmak istediğini söylüyordu. sevmediği dersleri asıyor, hiç ilgilenmiyordu (ileride öğretmenlerini çok sert biçimde eleştirmiş, sadece tarih öğretmenini çok sevdiğini ve ona çok şey borçlu olduğunu belirtmiştir).

on üç yaşında tüberkülozdan babasını kaybetti (3 ocak 1904).[12] daha sonra ağır bir ciğer hastalığı geçirmiş, doktorun tavsiyesiyle bir yıl kadar okuldan ayrı kalmış, sonra da maddi sorunlar nedeniyle okula geri dönememiştir. annesine bakma sorumluluğuyla inşaatta işçi olarak çalışmaya başladı.

okuduğu kitaplar içindeki anti-semitizim (yahudi düşmanlığı) ise o zamanlar başlamıştır. ilk başlarda bu fikre karşı çıksa da yahudilerin birbirlerini kültür, sanat, politika, iş hayatı gibi bütün alanlarda kayırdıklarını düşünmeye başlayınca, yahudileri sevmemeye başlamıştır. kendisi bu konuyu şöyle der:

"ne zaman bir tiyatro gösterisi, bir müzik abartılırsa yahudi yapımı bir şey olduğunu görüyordum. bunu abartanlar da yahudilerdi. birçok alanı ele geçirdikleri için tüm alanlarda birbirlerini kayırıyorlardı. güzel bir alman yapıtı 10 üzerinden 5 alamazken yahudi yapıtları 10 alıyordu. bu yüzden bir anti-semitist olmaya karar verdim."

on dokuz yaşına geldiğinde annesini kaybetti (21 aralık 1907).[12] annesiyle hep ayrı bir bağı olduğundan söz eder ve o öldüğünde babasının ölümünden daha fazla üzüldüğünü anlatır.

viyana dönemi [değiştir]annesi ölmeden hemen önce 1907 yılının ekim ayında ressam olma ümidiyle viyana güzel sanatlar akademisi sınavına girmiş ancak başarısız olmuştu.[13] annesi öldükten sonra da 1908 yılının eylül ayında tekrar başvurdu ancak yine başarısız oldu.[13] bir süre, yapıp sattığı resimlerden kazandığı parayla yaşadı. bu yılları hitler sefalet olarak tanımlasa da annesinden kalan miras ve babasının ölümü sebebiyle verilen yetim maaşı o günlerde bir yargıç yardımcısının aldığı paraya denkti.[14] 1912'de viyana'dan münih'e geldi.

siyasi hayatı [değiştir]
i. dünya savaşı'nda hitler (sol) ve foxl (köpek), 1915)
hitler'in deutsche arbeiterpartei (dap) yani alman işçi partisi'ne kayıtlı olduğunu gösteren kart. bu kartta dikkati çeken bir bilgi üye numarası olan 555'in aslında 55 oluşudur. partiye üye sayısını çok göstermek için üyeler 500'den başlayarak numaralandırılmıştır.
1933'de berlin'de
soldan sağa: "putzi" ernst hanfstaengl, adolf hitler ve hermann göring (tempelhof havalimanı, 1 haziran 1934)
sepp dietrich ve heinrich himmler ile (hitler'in doğum gününde reichskanzlei'nin önünde, 20 nisan 1937, wilhelmstraße, berlin)1914'te i. dünya savaşı çıkınca hitler, bavyera ordusuna gönüllü olarak girmiş ve batı cephesi'nde albay julius list komutasındaki bavyera 16. redif piyade alayı ("list alayı")'na verilmiştir. birinci ypres muharebesi, somme muharebesi, arras muharebesi ve passchendaele muharebesi'ne katılmış[15] ve 1914'de ikinci sınıf demir haç ve ağustos 1918'de birinci sınıf demir haç madalyasını almıştır. son rütbesi onbaşı (gefreiter) idi.

alman devrimi [değiştir]münih devrimi'ne katılmış ve bir ara sosyalist aktivisti olmuştur. [kaynak belirtilmeli] daha sonra yüzbaşı karl mair başkanlığındaki bayerische reichswehr gruppennkommando nr.4 (bavyera ordusu'nun istihbarat şubesi)'nde eğitimi alıp karşı devrim eylemlerinde bulunmuştur.

alman mağlubiyetinden sonra hitler, arkadaşı mühendis gottfried feder ve altı kişi tarafından kurulmuş olan alman işçi partisi (deutsche arbeiterpartei, dap) isimli bir partiye katıldı ve kısa sürede bu oluşumun üst basamaklarına kadar ilerleyip lider koltuğuna oturdu. 29 temmuz 1923'te partinin adını nasyonal sosyalist alman işçi partisi (nationalsozialistische deutsche arbeiter partei, nsdap)[16][17] olarak değiştirdi. taraftarlarına kısaca "nazi" ismi verildi.