resimdeki mantık hatasını bulana 20tl

E-Çöp Dağları Afrika’da Yükseliyor

Gelişmekte ülkelerin elektronik çöpü, kuralların gevşek olduğu Afrika ülkelerine boşaltılıyor. BM Çevre Programı Direktörü Achim Steiner, elektronik çöpün son yıllarda hızla artarak yılda 50 milyon ton’a ulaştığını ve bunun çoğunluğunun Afrika ülkelerinde depo edildiği uyarısı yaptı. Elektronik çöplerin uygun şekilde atılmaması veya saklanmaması zararlı kimyasalların ve ağır metallerin doğaya karışmasına neden oluyor. Kurşun, arsenik, selenyum, kadmiyum, krom, kobalt ve cıva gibi kimyasallar fakir ülkelerdeki insan sağlığını tehdit eden boyutlara ulaşacak.

Steiner’in açılış konuşmasını yaptığı Nairobi’deki konferansta, uluslararası kimyasal atık ticaretini düzenleyen Basel Anlaşması masaya yatırılıyor. BM Çevre Programı Direktörü Achim Steiner, 21’inci yüzyılda zengin ülkelerden fakir ülkelere elektronik ve kimyasal çöp ticaretinin artacağını, uluslararası anlaşmaların yeni duruma uydurulması gerektiğinin altını çizdi. Steiner, elektronik çöpün özellikle Afrika’da halka açık alanlara dökülmesinini kamu sağlığı için ciddi bir tehdit olduğuna dikkat çekti.

ELEKTRONiK ÇÖP NAiROBi’DE ELE ALINIYOR

Şimdiye dek 160 ülkenin imza koyduğu Basel Anlaşması, 1992’den bu yana uluslararası kimyasal çöp nakliyatına bazı kurallar getiriyor. Ancak gerek BM, gerekse gelişmekte olan ülkeler anlaşmanın kurallarının sıkılaştırılmasını istiyor. Nairobi’deki konferansta bu anlaşmaya imza atmamış olan ve dünyanın en büyük ekonomisi olarak en büyük kirleticilerinden ABD’nin de ikna edilmesine çalışılacak.

Özellikle son 15 yılda artan bilgisayar kullanımı nedeniyle, gelişmiş ülkelerde eski bilgisayar, cep telefon ve diğer elektronik gereçlerin sayısında tarihte görülmemiş bir artış yaşandı. ABD ve Avrupa’daki elektronik çöp, ilk başlarda Çin ve Hindistan’a gönderiliyordu. Ancak bu iki ülkenin kontrollerini sıkılaştırmasıyla, elektronik çöp taşıyan tankerler rotalarını kuralların daha gevşek olduğu Afrika ülkelerine çevirdi. Örneğin, Nijerya’nın Lagos limanına her ay 100.000 kullanılmış bilgisayar geliyor. Bu kullanılmış elektronik cihazların çoğunluğu ne yazık ki yeniden kullanıma girecek düzeyde olmadığı için çöp sayılıyor.

FiLDiŞi SAHiLLERi’NDEKi FACiA UNUTULMAMALI

Elektronik çöpler genellikle yakılıyor; bu yöntem baryum ve cıva gibi tüm tokgib elementlerin ve kimyasalların açığa çıkmasına neden oluyor. Daha sonra bu maddeler havaya veya toprağa karışıyor. Geçen Eylül ayında Fildişi Sahilleri’nde Hollanda bandıralı bir geminin döktüğü tonlarca kimyasal atıktan 10 kişi ölmüş, yaklaşık 100.000 kişi de hastanelere kaldırılmıştı.

Elektronik çöplük tehdidi

BM Çevre Programı’ndan ürküten rapor: Televizyon, cep telefonu gibi elektronik cihaz atıklarındaki artış alarm veriyor. ABD 3 milyon ton, Çin 2.3 milyon ton e-atıkla çevreye en çok zarar veren ülkelerin başında. Cep telefonu atığının Çin’de 2007’ye göre 2020’de 7 kat, Hindistan’da ise 18 kat artacak. Çin’de, ’e-atık’ların parçalanması işleminde de, radyasyon tehlikesini hiçe sayarak ufacık çocuklar çalıştırılıyor. UNEP, bazı e-atıkların, az gelişmiş ülkelerden gelişmiş ülkelere gönderilmesinin yerinde olacağını bildirdi.

ABD ilk sırada

BM Çevre Programı’nın (UNEP) Bali’de açıklanan raporuna göre, ABD, ’e-atık’olarak nitelendirilen telefon, yazıcı, televizyon, bilgisayar ve benzeri elektronik cihaz atıklarının en büyük üreticisi ABD’de yılda 3 milyon ton e-atık ortaya çıkıyor. ABD’yi, 2.3 milyon ton atıkla Çin izliyor. Rapora göre, e-atık miktarı, özellikle gelişmekte olan ülkelerde gelecek on yılda çok büyük oranda artacak.

Yüzde 400 artacak

ÇiN ve Güney Afrika’da 2020’ye kadar bilgisayarları kapsayan e-atıkların 2007 seviyesine göre yüzde 400 oranında artacağı tahmin ediliyor. UNEP icra müdürü Achim Steiner, e-atıkların yeniden işlenmesinin enformal sektöre bırakılmaya devam edilmesi halinde, Çin’in yanı sıra Hindistan, Brezilya ve Mekgiba gibi ülkelerde çevreye verilen tahribat ve sağlık sorunlarının artacağını söyledi.

(Ntv, Şubat 2010)