-
1.
+5 -3Pgibopat zihninizi nasıl kontrol eder?
Pgibolojik Manipülasyon
“iç huzuru yakaladığınızda ve kendinizle ilgili hisleriniz gerçekten olumlu olduğunda, başkaları tarafından kontrol ya da manipüle edilmeniz neredeyse imkânsızdır.”
Wayne Dwyer -
2.
+3 -1Pgibolojik manipülasyon, başkalarının algılarını ve davranışlarını ve fikirlerini onlar fark etmeden el altından, aldatarak ve hatta tavizkâr taktikler kullanarak değiştirmeyi ve yönlendirmeyi amaçlayan sosyal etkilerden biridir. Bu metotlar, çoğunlukla başkaları pahasına, manipülatörün çıkarları doğrultusunda sömürücü, tacizkâr, kurnaz ve aldatıcıdır. Buteknikleri gündelik hayatın dışında özellikle reklamcılık, siyaset, pazarlama ve istihbarat alanlarında insanları etkilemek ve ikna etmek için sık bir şekilde kullanılırlar.
Klinik Pgibolog Dr. George Simon’a göre, manipülasyona başvuran kişiler birçok yönden ekgib, agresif isteklerini ve ihtiyaçlarını gizli tutan, kurbanları üzerinde hangi taktiklerin işe yarayacağını bilen ve kendi çıkarları için çevresindeki kişilere zarar vermekten çekinmeyen kişilerdir. Manipülatörler bununla birlikte, güçlü hissedebilmek, ilişkide baskın taraf olabilmek ve kontrolü kaybetmemek isterler. Bu durumu sağlayabilmek için birçok yönteme başvuran manipülatörlerin yöntemlerini aşağıda bulabilirsiniz. -
-
1.
+3 -4Manipülatör ne la vibratör gibi
-
-
1.
+2Sus amk cahili
-
1.
-
1.
-
3.
+3 -1Başarılı bir manipülasyonun koşulları
George K. Simon’a göre, pgibolojik manipülasyon öncelikle şunları içerir:
1. Manipülatörün gizlenmiş saldırgan niyetleri ve davranışları,
2. Manipülatörün kurbanın pgibolojik kırılganlıklarını bilmesi (böylece hangi taktiklerin en etkili olduğunu saptaması),
3. Manipülatörün gerektiğinde kurbana zarar vermekten vicdan azabı duymayacak kadar merhametsiz olması.
Sonuç olarak manipülasyon kamufle edilir. (ilişkili olarak agresif ya da pasif agresif) -
4.
+2 -1Yalan söyleme
Birinin o anda yalan söylediğini anlamak güçtür fakat her ne kadar (artık çok geç olduğunda) ortaya çıkacağını bilseler de manipülatörler bunu yapar. Kendinize yalan söylenme riskini azaltmanın etkili bir yolu, bazı kişilik tiplerinin (sosyapatların, pgibopatların veya manipülasyon uzmanlarının) yalan söyleme ve aldatma konusunda uzman olduğunu, bunu sürekli yaptıklarını ve çoğunlukla da ince ve kurnaz bir yöntemle yaptıklarını anlamak ve kabul etmektir. Kararlarınızı temeli zayıf bilgi parçaları üzerine kurmaktan kaçınmaktır. Hükmünüzü vermeden önce bilgi kaynaklarını doğrulamak ve ifadelerin geçerliliğini test etmek her zaman en doğrusudur. Bu konuda vakit harcamanız ve bu şekilde düşünmeniz sizi yalan girdabına çekilmekten koruyacak en iyi savunma mekanizmasıdır -
5.
+2 -1Provakasyon ve Aşağılama Yoluyla Ego Kamçılama
Politika, spor ve insan eylemlerinin olduğu diğer tüm alanlarda, en büyük manipülasyon metotlarından birisi provakasyon ve aşağılamadır. Bir insan provakasyon, aşağılama veya toplum önünde küçük düşürme aracılığıyla aptalca şeyler yapmaya zorlanabilir. Yaralı bir ego tehlikelidir ve manipülasyona müsaittir. Bu tarz bir yolla aptalca bir şey yapmak üzere provake edildiğinizde konu her ne olursa olsun yapacağınız şeyin buna değip değmeyeceğini düşünün. Yaralanmış egonuzun sizi deliye çevirmesine izin vermek çok kolaydır. Aptalca bir şey yapmadan önce bekleyin ve her şeyi bir süreliğine dondurun, böylece etraflı bir biçimde düşünmeniz kolaylaşır. Provakasyon her zaman bir amaca yöneliktir ve bu amacı tamamen arkanızda bırakmadan tepki göstermeyiniz. Aksi takdirde kör bir şekilde tuzağa düşersiniz. -
6.
+2 -1Salt Beyin Yıkama
En az aşırı tutucu şahıslar kadar pazarlama ve reklam şirketleri tarafından da kullanılan bir manipülasyon taktiğidir. Bir şeyi bir kişi ya da kitle önünde tekrar tekrar yaparsanız bu, onların muhakeme güçlerini ele geçirir. Bu tarz manipülatif insanlardan korunmanın tek yolu dinlediğiniz şeyleri mantık süzgecinden geçirmek olabilir. Bazı şeyleri sırf insanlar öyle söylediği için kabul etmeyin. inanmadan önce araştırıp doğrulayın. Kendi tarzınızla düşünmeniz bu konuda yapacağınız -
7.
+2 -1incelikli Duygusal Şantaj
incelikli duygusal şiddet, ilişkilerde sıklıkla görülmektedir. ilişkilerdeki manipülasyon tekniklerinden birisi olup sıklıkla fark edilmez. Bir kişiye değer verirsiniz ve kadın ya da erkek, kendisi için beslediğiniz duyguları çıkarları için kullanır. ilişkilerde çok sık görülen bir durumdur ve kurban bu kadarının artık yeterli olduğuna karar verene kadar devam eder. Bazen, insanların hayatlarımızı mahvetmesine izin veririz ve onlara karşı olan hislerimizden faydalanmasına göz yumarız. Bu doğru bir davranış değildir. Sınırı nerede çizeceğinizi iyi bilin. Çünkü özveri ve fedakârlık bir noktadan sonra anldıbını yitirir. -
8.
+2 -1Mahrum Bırakma
Mahrum bırakma, insanları istemediği işlere sürükleyen bir diğer duygusal manipülasyondur. Bu tarz bir manipülatif pgiboloji aile içinde ve sosyal yaşantıda zirve yapar. Mahrum bırakma, insanları itaat ettirmek için kullanılır ve kişilerin bunu yenmesi gerçekten çok zordur. Bağımsızlaşma ve kendi gelir kaynağınızı yaratmanız bu manipülasyon tuzağından kurtulmak için tek yoldur. -
9.
+2 -1Ego Okşama
Çok yoğun duygusal manipülasyon metotlarından birisidir. Ego okşama, ilişkileri bile parçalama gücüne sahiptir. Yalanlarla beslenerek egonuz devasa boyutlara ulaşana kadar okşanır böylece manipülatör sizi bir kuklaya dönüştürür. Kısaca kibir, felaketiniz olabilir. insan bu durumdan ancak alçakgönüllü ve insanlar arasında adil bir kişi olmaya çalışarak kurtulabilir. Bir insanın bu bahsedilen tezgâhlara ve duygusal tekniklere dikkat etmesi gerekir. Manipülasyon olumlu şekilde de kullanılabilir. insanlar iyi işler yapacak ve doğru seçimlerde bulunacak şekilde de manipüle edilebilir fakat bu o insan açısından çok riskli bir oyun olur. -
10.
+2 -1inkâr (Reddetme)
Manipülatör çoğu zaman yanlış bir şey yaptığını alenen kabul etmek istemez ve reddetme yolunu seçer. -
11.
+2 -1Ussallaştırma (Rasyonalizasyon)
Uygunsuz davranışı için manipülatör tarafından üretilen özürdür. Ussallaştırma, çarpıtmaya yakından bağlantılıdır. Manipülatörler genellikle yaptıkları davranışlar için bir sebep ya da bahane bulmakta uzmanlardır. -
12.
+2 -1Gürültü Yöntemi, Dikkati Başka Bir Yere Çekme
Bir diğer çok kullanılan yöntemimiz de bu. Bir şeyi saklamak için gürültü çıkarmak, belki hayatınızın bir döneminde sizin de yaptığınız bir şeydir. Belki halen yapıyorsunuzdur farkında olmadan? Burada kilit nokta: Gürültünün, esas saklanacak olandan fazla olması ve onu bastırıp önüne geçmesidir.
Örnek: Mecliste bu adamlar hangi kararları alıyorlar acaba? Onu boş ver sen gürültüye bak; yine kavga çıkmış, küfürler falan. Medya da zaten dünden razı gürültü manipülasyonuna.
Örnek2: “A bakın burada ne varmış!” diyerek dikkat başka bir yere çekilir. Şu an ana haberlerdeki sunumların hepsi buna örnektir. Nerede gereksiz ve anlamsız haber varsa onlar tekrar tekrar gösterilir, en ince ve küçük ayrıntısına kadar aktarılır; ancak ciddi anlamda önemli haberler ucundan azıcık gösterilir... -
13.
+2 -1Yanlışlanamaz Yanlış Bilgi Manipülasyonu
En rahat manipülasyon yöntemidir, çeşitli alanlarda sıklıkla kullanılır. Rahatlığı tereyağından kıl çekmek gibidir tabiri caizse. Üstelik her yerde uyarlanabilir, uygulanabilirdir. Bilginin tam kontrolüne sahip olunan yerlerde kullanılır. Bu yöntemde bilginin gücü hissedilir boyutlardadır kullanan için. Sadece ve sadece bilgiye sahip olunan kaynağın elinizde olması yeterlidir.
Örnek: Bir şirketin patronu "batıyoruz!" dese (ve gerçekte batmıyor olsa), bunun bilgisini çalışanları yanlışlayamaz. Muhasebeciye soracak olursanız, onu da bilgi kaynağı olarak düşünürsek o da patrona çalıştığı için kontrol patronda.
Örnek2: “Best-Seller! En çok satılan ürün!” gibi bilgileri yanlışlayabilmeniz hiç kolay değildir. Zira bu bilgiye erişip kontrol edebilmeniz neredeyse imkansızdır. Eğer bir dükkanınız var ise ve bir türlü elinizden çıkaramadığınız ürünler varsa bu manipülasyon yöntemini kullanabilirsiniz. En çok satılan ürün rafınıza onu koymanız yeterli. -
14.
+2 -1Kavram BozumuTümünü Göster
Zihnimizde kavramlar birbirleriyle bir şekilde bağlıdır. Herkesin zihinsel şeması farklıdır, ancak bazı kitlesel araçlar ve yayınlar sayesinde bazı kavramları ortak paydada buluştururlar. Özellikle dil ve kültür manipülasyonlarında sıklıkla kullanılır. ikili kelimeler, sloganlar, değiştirilen atasözleri ve özdeyişler ile çeşitli kavramlar anlamlarından çıkarak size başka şeyleri çağrıştırır. Uzun süreçlidir ve tekrara dayanır. Çağrışım metodunu temel alır.
Örnek: “Heves” kelimesi size neyi çağrıştırıyor? Yazıya devam etmeden önce durun ve düşünün bunu. Gelip geçici bir his mi çağrıştı? Aslında sözlükteki ilk ve gerçek anlamı bu değil. Gerçek anlamı: istek, arzu, şevk, eğilim. (bkz. TDK). Hayatınız boyunca o kadar çok “geçici” ve “heves" ikilisi bir arada duydunuz ki, artık heves dendiğinde aklınıza ilk kelime "geçici" geliyor değil mi? TDK bile bu hataya düşmüş, ikinci anlam olarak "gelip geçici istek" demiş. Birinci tanımdaki "istek" kavramı nasıl oluyor da aynı zamanda "gelip geçici istek" oluyor?
Örnek2: "Ben bilmem, beyim bilir." sözünü tarihe karıştırmak adına yapılan "Ben Bilmem Eşim Bilir" TV programıdır. ilk söz ataerkil toplumun getirisi, ikinci söz ise bu kültür üzerine yama edilen, oluşturulmak istenen yeni kültür için "yeni toplum programı" yüklemesidir.
Örnek3: Dini kitapların meallerindeki parantez içine alınan yorum cümleleri. Okuyan kişi başlarda bunun yorum olduğunu bilse bile ister istemez okur ve cümlenin anlamı o kadar değişir ki… Kişi, zihnindeki bu değişime engel olamaz, zira kelimeler de çok güçlüdür.
Bu kavram bozumu yöntemi bazen reklamlarda da kullanılabilir. Reklamlarda nasıl kullanılır derseniz, hemen kendimiz bir örnek uyduruverelim:
Örnek: Özel bir hastaneniz var diyelim, manipülasyon yöntemiyle akılda kalıcı bir slogan ve ilk akla gelen olmak istiyorsunuz. O halde şu slogan işinizi görebilir: "Geçici tedavi değil, gerçek şifa X Hastanesi’nde!" Sürekli olarak "geçici tedavi" derseniz ve geniş kitlelere bunun propagandasını sürekli yaparsanız, insanlar "tedavi" kelimesini duyduklarında bunun “geçici” bir şey olduğunu düşünecekler. Ve işe yarar, sürekliliği olan bir tedavi (kesin çözüm) istediklerinden "gerçek şifanın adresi" X Hastanesi’ne gitmeyi isteyecekler hep. Dolayısıyla zihinlerde şu olacak: Gerçek ve kalıcı şifa=X Hastanesi
Örnek2: Veya bir otel sahibisiniz, insanlara "Özgür-Bölgeniz burada! Y Otelleri’nde!” diyerek güzel bir kandırmaca yapabilirsiniz. "Özgür-Bölge" diye bir kavram olabilir mi? Özgürlük bir bölgeye sığdırılabilir mi? Hatta bu kandırmacayı kırmızı-beyaz şeritler içindeki bir sloganla yaparsanız daha manüpilatif olur.
Kuvvetle muhtemel, özel bir hastaneniz veya bir oteliniz yok. Ancak bu yine de bu yöntemi kullanamayacağınız manasına gelmez. Kendinize nasıl uyarlayabileceğinizi yine sizin düşünüp bulmanız gerekecek. -
15.
+2 -1Duygusal Yatırımlarınızdan Avantaj Sağlama
Bir kişiye uygulanabilecek en kötü manipülasyon metodudur. Duygusal olarak ele geçirilmiş veya tehdit edilmiş birçok kişi asla yapmayacağı şeyleri yapmaya zorlanır. Pgibopatlık eğilimi olan insanlar bunu insanlara uygulamaya meyillidir. Böyle bir durumdan kendinizi kurtarmanızın yolu başlamadan gerçekleşmesini engellemektir. Duygusal yatırımlarınızı sözlü bir şekilde yabancılara ifade etmeyiniz. Gerek olmadığı halde zayıf yönlerinizi sergilemeyiniz. Çünkü etrafınızda bundan kendine fayda sağlamak isteyenler bulunabilir. Kendinizi sadece güvenilir olan birkaç kişiye tümüyle açın. -
16.
+2 -1Ekgib / Eksiltilmiş Bilgi Manipülasyonu
Örnek: Siyasetçilerin resmi özgeçmişlerine bakın, bir de her yerde yayınlanmayan geçmiş bilgilerini araştırın. Geçmiş, adı üzerinde geçmiştir elbet, bu yüzden de karşıt görüşlü siyasiler de sadece geçmiş üzerine gidip yine geçmişteki tüm negatifleri propaganda aleti yapabilirler, bu da eksiltilmiş bilgi manipülasyonuna girer. Her zaman iki taraflı düşünmek lazım.
Örnek2: Orhan Pamuk'un yurtdışında pazarlanışı olabilir. Yurtdışında yapılan "Türkiye'de 50 baskı yaptı!" bilgisi ekgib bilgidir. “ilk 49 baskı kaçar kopyadan oluşuyordu.” söylenmez. Birinci baskı bin tane bile olabilir…
Örnek3: Kendiniz görün isteriz: Farklı görüşlere yayınlar yapan gazeteleri alın, bir haberi (siyasi olursa iyi olur) seçin ve tüm bu gazetelerde o haberi itinayla inceleyin. Özellikle başlıklara, kullanılan fotoğraflara, haberin sunuluş şekline bakın. Her gazetedeki manipülasyonları ayrı ayrı görebilirsiniz. -
17.
+2Manipülatörler Kurbanlarını Nasıl Kontrol Ederler?
Braiker, manipülatörlerin, kurbanlarını kontrol ettiği, aşağıdaki temel yöntemleri belirlemiştir:
Pozitif Sağlamlaştırma
Bu yöntem genellikle yapılan davranışın güçlendirilmesi ve sıklığının arttırılması için uygulanır. Örnek: Övgü, yüzeysel cazibe, yüzeysel sempati (timsah gözyaşları), etkileyici özür dileme; para, onaylama, hediyeler; dikkat, gülme ya da gülümseme gibi yüz ifadeleri; toplumda saygınlık.
Negatif Sağlamlaştırma
Azarlama, bağırma, iletişimi kesme, gözdağı verme, tehditler, hakaretler, duygusal şantaj, suçluluk tuzağı, küsmek, ağlamak ve kurban rolü oynamak gibi durumlar bu yönteme örnektir.
Aralıklı (Kısmi) Sağlamlaştırma
Kısmi ya da aralıklı negatif sağlamlaştırma, etkili bir korku ve şüphe havası yaratabilir, terörist saldırılarda olduğu gibi. Kısmi ya da aralıklı pozitif sağlamlaştırma, kurbanı sebat etmeye devam ettirebilir. Örneğin, pek çok kumar oyununda, kumarbaz şimdi kazanıyor gibidir ama yine de bütünde para kaybeder.
Ceza (Travmatik)
Tek bir deneyimde travmayla öğrenmek – üstünlük ve hâkimiyet kurmak için sözlü taciz, patlayan öfke ya da gözdağı veren davranışta bulunmak; böylesi bir davranışın tek bir kez meydana gelmesi bile kurbanı, manipülatörü üzmekten, onunla yüzleşmekten, onu yalanlamaktan kaçınmaya yönlendirebilir.
Simon, aşağıdaki manipülatif teknikleri belirler: -
18.
+1Utandırma
Manipülatör alayı (istihza) kullanarak, kurbanın korkusunu ve kendinden şüphe etmesini artırmak ister. Utandırma taktikleri, şehvetli ya da imalı bir bakış, tatsız bir ses tonu, retorik yorumlar, ince alaylar gibi çok kurnazca yapılabilir. Manipülatör sırf ona kafa tutmaya kalktığı için birini utandırabilir. Kurbanda yetersizlik duygusunu beslemek için etkili bir yöntemdir. -
19.
+1Kurban Rolü Oynama, “Zavallı Ben”
Manipülatör, acınma, sempati kazanmak ya da bir başkasından bir şey alabilmek adına şefkat edinmek için, kendini koşulların ya da bir başkasının davranışlarının kurbanı gibi gösterir. Şefkatli ve vicdanlı insanlar, bir insanın acı çekmesine dayanamaz ve manipülatör insanların anlayışına oynamayı kolay bulur. Bu, duygu sömürüsü yönteminden farklı olarak bir savunma değil saldırı taktiğidir. -
20.
+11. Değer Biçme Aşaması
Bazı pgibopatlar, karşılaştıkları hemen herkesten avantaj sağlayan faydacı, saldırgan avcılardır, bazıları da daha sabırlıdır, yollarına çıkacak mükemmel, masum kurbanı beklerler. Her halükarda pgibopat, para, güç ya da etki kazanma kaynağı sağlayacak bireylerin sürekli olarak faydalılıklarını ölçüp biçer. Bazı pgibopatlar mücadeleden hoşlanırken, bazıları kırılgan insanları avlar. Değer biçme aşamasında pgibopat, potansiyel kurbanın zayıf noktalarını tespit etme yeteneğine sahiptir ve bunları baştan çıkarmak için kullanır.