0
hatta alın huur evlatları nokta bu
endülüs'ten kaçarak ege'ye manisa'ya yerleşen sefarad kökenli yahudi bir
ailenin çocuğuydu moris. 1855 yılında manisa'da doğmuştu. fakir bir
ailenin çocuğuydu. 9 yaşında yakalandığı ve o yıllarda öldürücü bir
hastalık olan "kuşpalazından" şinasi adlı bir hekimin çabaları ile
kurtulduğu için
ailesi ismine şinasi adını da eklemişti.
genç moris şinasi, önceleri yahudi mezarlığında bekçilik yapmış, ama
okur-yazar olmadığı anlaşılınca işten çıkarılmıştı. daha sonra bir tütün
tüccarının yanına çalışmaya başlamıştı. çalışkanlığı ile kısa sürede
patronunun gözüne girmişti. 21 yaşında yanında çalıştığı tütün tüccarının
iskenderiye kentindeki bürosunun başına geçti moris şinasi. tütün ve
sigarakonusunda edindiği tecrübe ile kısa sürede tanınan bir tüccar oldu.
25 yaşında amerika'ya göç eden moris şinasi, manisa'dan getirttiği
tütünleri amerika'da pazarlayarak ticarete devam etti.
ince kıyılmış tütünden hazırlanan sarma sigaraların kullanıldığı o
yıllarda, otomatik sigara sarma ve paketleme makinesini geliştirip
patentini aldı. yine bir yahudi olan arkadaşı philip'i de ortak alarak
kurduğu şirket philip-moris tütün krallığının kuruluşuna kadar uzandı.
şirket günümüzde de dünya sigara devlerinden biri olarak faaliyet
göstermektedir.
moris şinasi ege'yi ve manisa'yı unutmamıştı. salgın hastalıklardan ölen
çocukları ve hüzünlü ailelerini de unutamıyordu. o yıllarda çocuk
ölümlerine neden olan difteri, boğmaca gibi çocukluk çağı hastalıkları
ile mücadele için servetinin bir kısmını doğup büyüdüğü, hastalığında
bakıldığı manisa'ya vakfetti. kurduğu vakıf manisa'da zamanın en ileri
teknolojisi ile çocuk hastalıkları hastanesi inşa ederek faaliyete geçirdi.
1928 yılında ölen moris şinasi ne yazık ki hastanenin faaliyete geçtiğini
görememiştir.
günümüzde de ege bölgesinin sayılı çocuk hastalıkları hastanelerinden
olanmoris şinasi çocuk sağlığı ve hastalıkları hastanesi sağlık bakanlığına
bağlı olarak çalışmaktadır. moris şinasi'nin hastane için kurduğu vakıf
hastanenin işletme giderlerine katkıda bulunarak bugün de faaliyetini
sürdürmektedir.
diğerleri gibi bir anadolu yahudisiydi moris şinasi. bir anadolu
insanıydı.
500 yıl önce engizisyondan kaçarak kendilerine kucak açan anadolu
hoşgörüsüne sığınmış, anadolu insanı olarak yaşamış ve ölmüştü.
günümüzde de birlikte yaşadığımız ancak gayrimüslim diyerek, azınlık
diyerek biraz ayırdığımız, ötelediğimiz insanlardan biriydi moris şinasi.
anadolu hoşgörüsünü tanımış, benimsemişti. etnik kimlikleri ne olursa
olsun çocuklar ölmesin, aileler üzülmesin diye çabalayan vefakâr
anadolu insanlarından biriydi moris şinasi...
o, bu toprağın insanıydı...
Tümünü Göster
