0
[bu kitap] kaçaznuni'nin nisan 1923'te taşnak partisi'nin bükreş'te yapılan yurtdışı konferansına sunduğu rapordur. bu tarihi rapor, bugün ermenistan'da yasaktır. raporun çeşitli dillerde yayımlanan basımları, avrupa kütüphanelerinden toplatılmıştır. kitabın kütüphane kataloglarında adı var, ancak kendisi kütüphane raflarında yoktur. istanbul üniversitesi devrim tarihi araştırma görevlisi mehmet perinçek 'in, moskova'da lenin kütüphanesi'nde, atatürk dönemi türk-sovyet ilişkileri üzerinde yaptığı araştırma sırasında bu raporun rusça basımı bulunmuştur. kitap dilimize türkolog arif acaloğlu tarafından kazandırılmıştır.
kaçaznuni öncelikle, taşnaksutyun konferansına katılan delegelerden kendisini önyargılardan sıyrılarak sabırla dinlemelerini rica etmektedir.
ermeni taşnak hükümetinin ilk başbakanı, sözde ermeni soykırımı iddialarını tümden ortadan kaldıracak çok önemli noktalar ileriye sürmektedir.
şöyle ki:
•
i. dünya savaşı öncesinde, ermeniler tarafından gönüllü silahlı birlikler oluşturuldu, bu hataydı.
•
bu birlikler ve o günkü politikamız kayıtsız şartsız rusya'ya bağlanmıştı.
ve türklerden yana olan güç dengesi hesaba katılmamıştı.
•
1918 yılı sonlarında ingiliz işgali, taşnakların umutlarını yeniden kabartmıştı ve ermenistan'da taşnak diktatörlüğü kurmuşlardı.
•
ermeniler denizden denize ermenistan projesi gibi emperyalist bir talebe kapılmışlar, bu yönde kışkırtılmışlardı.
•
ermeniler, müslüman nüfusu katletmişlerdi, bu nedenle türklerin aldığı tehcir kararı doğrudur ve uygundur.
evet bütün bu saptamalar, ermenistan'ın ilk başbakanı, taşnaksutyun partisi'nin kurucusu kaçaznuni'ye aittir.
kaçaznuni, 1914'ten 1923'e uzanan süreçte, türk-ermeni ilişkilerinin özünü savaş hali olarak değerlendirmektedir. kaçaznuni'nin yaptığı çok doğru saptamaya göre bu savaş, aslında türkiye ile emperyalist devletler arasındaki bir savaştı.
kaçaznuni'nin kitabının en önemli noktası, taşnak partisi ile onun peşine takılan ermenileri savaşın bir tarafı, o günkü türk devletini ise diğer tarafı olarak değerlendirmesidir. bu değerlendirme ortada savaş olduğunu ve soykırım kavrdıbının bu olayda söz konusu olamayacağını belirtir.
kaçaznuni'nin bu değerlendirmesi kimilerini şaşırtsa da, 1915-1918 yenilgileri sonrasında ermeni devlet adamları ve tarihçileri buna paralel değerlendirmeler yapmaktadır.
kaçaznuni, ermenilerin önce çarlık rusyası'nın emelleri doğrultusunda hareket ettiğini, çarlık rusyası'nın yıkılışından sonra da bu sefer batılı devletlerin güdümüne girdiğini, ingiltere, fransa, abd gibi devletlerin bölgedeki çıkarları için türklere karşı savaştıklarını açıkça belirtmektedir.
örneğin kaçaznuni'nin aşağıdaki değerlendirmesi ilginçtir:
müslüman bölgelerde idari yöntemlerle düzen sağlayamadık, silah kullanmak, ordu sevk etmek, yıkmak ve katliam yapmak zorunda kaldık, hatta bu konularda başarısız olduk. (s. 56)
son yıllarda, türkiye'nin üzerine bir kara bulut gibi çökertilmek istenen sözde ermeni soykırımı olayını temellerinden sarsacak belge işte bu kaçaznuni raporudur.
çünkü bu raporu ermenistan'ın ilk başbakanı yazmıştır. olayları en etkin ve yetkili kişi olarak izlemiştir. savaştan sonra olaylar bitip durulduktan ve süre geçtikten sonra savaşın soğukkanlı bir değerlendirmesini yapmıştır. kuşkusuz en ilginç nokta, kitabın yazarının savaşan taraflardan olan ve soykırıma uğradıkları iddia edilen ermenilerin başbakanı olmasıdır. kaçaznuni bu olayları açıkça bir savaş olarak değerlendirmekte, daha önemlisi, emperyalist güçlere alet olunduğunu açık yüreklilikle ortaya koymaktadır.
şimdi, bu kitabın batı'daki bütün kütüphanelerden neden ortadan kaldırıldığını daha iyi anlıyoruz."
cumhuriyet
Tümünü Göster
