osmanlıyı özlemek

sene 1914. sokullu mehmet paşa, osman gazi, orhan gazi şarap içiyorum… eminönü köprüsünde… rahatım o seneler… gözlerim camcuklu, çok tehlikeliyim… gözlerime bakacak bir delikanlı bulamıyorum… bir baktım fatih sultan mehmet... ne var fatih? dedim. kenan abi, kenan abi... buyur fatih dedim. düşman dedi, bizim bu akşam dedi anamızı gibecek dedi. tamam fatih dedim... ben dedim burdayım… bak şarap içiyorum, ben buradayım dedim… siz zaten o senelerde dünyada yoktunuz… ben vardım. fatih dedim ben hallederim bu işi... kenan abi dedi fazla içme! git dedim lan kendine bi şarap al da benim kafamı arıza etme fatih dedim. para yok dedi bende kenan abi.. adamın zaten çok parası yoktu.. akçe vardı. attım fatihe üç tane.. çek git lan dedim kendine bir şarap al gel benim yanıma otur dedim… fatih koştura koştura bi şarap aldı geldi oturdu yanıma… çakal…ben zaten zavallı kardeşim ben çok severdim fatih’i o senelerde… bi sürü top hazırlamış kendine.. böyle halletcez, böyle halletcez… fatih dedim kafana takma bu düşmanın anasını gibmek benim boynumun borcu olsun bu akşam… senin kenan abin varken dedim… bi baktım ben dedi gidiyom dedi kenan abi.. nereye gidiyon fatih dedim… beni bırakmadan gitme dedim… ben dedi savaşmaya gidiyom… git dedim o zaman allah belanı versin git dedim… bi baktım çatara putara silah sesleri, mermi sesleri, top sesleri yanıma bi geldi üç tane asker… kenan komutanım, kenan komutanım... buyur asker dedim.. fatih öldü dedi… ne dedim fatih öldü mü?! öldü dedi komutanım dedi… olamaz, olamazzz, olaaamazzzz, kesinlikle olamaz dedim… fatih’in topları dedim. fatih’ten kalan yarım şarabı da ben bi içtim mi…bi geçtim topların başına... alahuekber, allahuekber… fatih’in topları, fatih’in topları… yer misin, yemez misin düşman…bi baktım aradan bi saat geçti veya geçmedi, beş tane asker… komutanım dedi…kenan komutanım dedi... buyur asker dedim… düşmanın anasını gibtin dedi… istanbul’u feth ettin dedi bu akşam sen… bana bak dedim asker karşımda iştimaya topla dedim… askerler dedim… bu saatten sonra istanbul’u feth eden kişi dedim… fatih sultan mehmet’tir. benim ismim dedim yok... var mıyım dedim ben, yokum… emredersin komutanım… emrettiğin gibi olsun dedim… bu saatten sonra istanbul’u feth eden fatih sultan mehmet oldu… ben yokum dedim… ben dedim hala ayakta yaşıyorum… ama fatih öldü, o öldü, bu öldü… ben yaşıyorum… istanbul’u feth eden benim… istanbul’u feth eden fatih sultan mehmet değildir… ben feth ettim ben istanbul’u…”

amk ilkokuldaki gazlı tarih kitaplarına bakan adam herhalde özler osmanlı devleti'ni. çok büyük devlettir, yüzlerce yıl dünyanın dıbına koymuştur, lakin böyle bir gücü yerleştirmek ve idame ettirmek için de ortalığın dıbına koymak gerekir.

osmanlı adaleti; evet vardır, fakat 5. sınıf tarih ders kitabında anlatıldığı gibi değildir. osmanlı'nın en güçlü yanlarından biri olan devşirme sisteminde ufak yaşlarda ailelerinden alınan çocukların ileride büyük adamlar oldukları anlatıldı bize, ki bu doğrudur, en basit örneği bile bayo sokoloviç (bilindik adı sokollu mehmet paşa) dünyanın dıbına koymuştur, ama hiç bir zaman da o çocukların ve ailelerinin tarafından bakılmadı olaya. al sana o dönem oğlunu askerlere veren bi babanın yazdığı yazı:

lanet olsun sana, ey imparator, üç kere lanet olsun,
yapmış olduğun ve hala yaptığın kötülükler için.
yaşlıları ve papazları tutup zincire vurdun,
çocukları yeniçeri yapmak için.
anaları da ağlıyor, bacıları, kardeşleri de,
ben de ağlayacağım gözlerim çıkana kadar;
yaşadıkça ağlayacağım hatta,
geçen yıl kardeşimdi giden, bu yıl oğlum.

böyle zütten uydurma bi yazı gibi gözüküyo ama istediğin yerden araştırabilirsin, kitap şu an önümde ve bakarak yazdım (konstantiniyye: dünyanın arzuladığı şehir, 1453-1924).

veya hiç biriniz düşünmüyor istanbul'un fethini izlerken lan o dünem istanbul nüfusu 8 binlere düşmüştü, fatih sultan mehmet ne yaptı da ölmeden önce metropole çevirdi orayı diye. iskan politikası, fakat sizin bildiğiniz gibi değil, türk, arap, ermeni, yahudi hiç farketmez anadoluda düzeni olan aileler alınıp istanbul'a, savaştan yeni çıkmış, veba salgını olan şehre zütürüldüler. onlar mutlular mıydı sence ?

ha buraya gelince, bu yapılanlar yanlış mı diyorum ? hayır amk o devleti o seviyeye getirip, yüzyıllarca yönetmek için yapacak başka bişey yok, tabii ki böyle yapacaklardı. ama gelip de osmanlı'yı özledik vs diye ağlayan cahillere söverim arkadaş. o dönemde, o zamanki hedeflere uygun siyaset oydu, zulüm vardı fakat amaca hizmet ediyordu. şimdi sana yapsalar aynı şeyi, kabul eder misin, yoksa isyan mı edersin amk.

bak tekrar söylüyorum, yanlış demiyorum amk. diyorum ki özleyen adam, şu üstte verdiğim iki örnek; devşirme ve iskan politikalarının diğer yüzü, senin başına gelseydi; gene der miydin öyle osmanlı'yı özlüyorum diye diyorum.

özet: gazlı tarihe takılıp kalmayın, olayların sebebini ve geçtiği zamanları iyi yorumlayın.