osmanlının girit açılımı

osmanlı 93 harbinde ruslara yenilince ayaklanmalar tekrar başladı.

25 Ekim 1878deki Halepa Sözleşmesi

1. Girit Valisi sadece Müslümanlardan seçilmeyecekti, Hıristiyan da olacaktı.

2. Vilayet genel meclisinde Rumlar çoğunlukta olacaktı.

3. Hıristiyan kaymakamlar Müslüman kaymakamlardan sayıca fazla olacaktı.

4. Vilayet Meclisi ve mahkeme dili Rumca olacak; ancak resmi zabıtlar ve dilekçeler Rumca ve Türkçe olabilecekti.

5. en önemlisi asayişi sağlayan jandarma, yerli halktan seçilecekti.

Osmanlı bu açılıma da “Evet” dedi. “Yeter ki kardeş kanı dursun,” diyordu. Fotyadi Paşa, Sava Paşa, Kostaki Anthopulos Paşa ve Nikolaki Sartinski Paşa sırasıyla Girit’e vali atadı. Diyeceksiniz Artık bu açılım adaya sükûnet getirmiştir. Açılımın üçüncü aşaması: Avrupa’ya müdahale hakkı verildi. 1885-1888de Giritte 2 ayaklanma çıktı ama en büyük isyan 1896da oldu. Artık taraflardan biri asker değildi. 250 yıldır birlikte yaşayan komşular birbirine silah sıkmaya başladı. Girit yanıyordu. ingiltere, Fransa, italya, Almanya, Rusya olaylara müdahale etti. Asayiş amacıyla savaş gemilerini Girit’e gönderdiler.

Ve Osmanlıya yine bir sözleşme dayattılar.

1. Girit valisi kesinlikle Hıristiyan olacaktı.

2. Bu Vali, adada karışıklık çıkması halinde Batıdan silah ve asker yardımı isteyebilecekti.

3. Hemen genel af ilan edilecekti.

4. Memurların üçte biri Hıristiyan olacaktı.

5. Avrupalı hukukçular adli bir ıslahat reformu hazırlayacaktı.

Girit’in Hıristiyan valisi, kasten Osmanlıdan asker yardımı istemiyordu; Türklerin Girit’ten gitmesini istiyordu. Girit’te oluk oluk Türk kanı akıyordu. Tek tek öldürmeler kısa zamanda toplu katliamlara neden oldu. Elida, Ahladina, Nisiya, Balyovici, giba, Lisinsi, Mulina, iskalavos, Handra, Akriba, Lamnon, Ziru gibi Türk köyleri yakılıp yıkıldı; Müslüman ahalisi öldürüldü. Türkler adadan kaçış yolu arıyordu artık.

Sonunda Osmanlı 18 Nisan 1897de Yunanistan’a savaş açtı. bir ay içinde yunanistanı perişan edip atinaya girmek üzereyken rus Çarı II. Nikolay’ın isteği ve ingiltere’nin baskısıyla II. Abdülhamid Türk ordusunu durdurdu. Yapılan barış görüşmelerinde galip Osmanlı, bırakın bir avuç toprak almayı, savaş tazminatını bile alamadı. Aksine Girit’teki nüfuzunu kaybetti...

Açılımın dördüncü aşaması: Giritte Özerklik ilan edildi.

aynı gerekçeler bugün kıbrıs ve pkk meselelerinde de geçerlidir. gibinize taşağınıza vura vura okumayın

1. Avrupa’nın bu kandırmasıyla Türk askeri 1898de Girit’ten çekildi.

2. Ada özerk ilan edildi.

3. Giriti’n kaderi, Avrupalılara bırakıldı. Avrupalılar, Rumların ve Türklerin can ve mal güvenliklerini güvence altına aldıktan sonra adadan ayrılacaklardı. Girit’e böylece barış gelecekti. Harika!

4. Tabii bu arada bir şart daha ileri sürüldü: Girit valisini seçme hakkı Osmanlı padişahına bırakıldı. Ancak istisnai bir durum vardı; büyük devletlerin o valiyi onaylaması gerekiyordu. Yoksa kendileri atama yapacaklardı. osmanlının karşı çıkmasına rağmen yunanistan prensi girite vali oldu.

Rumlar hemen adaya Yunan bayrağı çekti. Hani barış gelecekti dıbına koyım. Osmanlı büyük bir diplomasi başarısıyla giriti kendi eliyle yunanistana verdi. Karşılık olarak, Avrupa ülkelerinin ve Yunanistan’ın tepkisini çekmemek için, istanbul’da sahnelenen Girit adlı tiyatro oyununu sansürledi.

Ve sonuç: Toprak Kaybı

dünyanın en aptal örneğini verdin lan sen şu anda.

şöyle ki,

1. osmanlı imparatorluğu adı üstünde bir "imparatorluktu" yani onlarca ırkı tek çatı altında tutmaya çalışan geri kalmış bir ülkeydi. osmanlı'nın şu yaptıklarıyla sen ne kadar türkiye'nin şu anki durumunu benzetebilirsin anlamıyorum amk. sen sadece hep siyasi olarak konuşmuşsun hep haritalar, savaşlar ve anlaşmalar ileri sürmüşsün. yazık. yıkılmakta olan güçsüz bir devetin yaptığı korkak manevraları sen nasıl "avrupalıların sözüne inandı" gibi yorumluyorsun amk. garip.

2- türkiye bir imparatorluk değil. anadolu üzerinde kurulu bir devlet. şu anda anadolunun siyasi durumu 80-90 yıl öncesinden bile farklı. anadolu bir imparatorluğun değil, ulus bir devletin toprağı. bu toprak üzerinde bir çok farklılık var. anadolu'da ki kültürel değişiklikleri hepimiz biliyoruz anlatmaya gerek. bu kadar etkileşim içinde bi toprağın içinde yaşayan farklı ırktan insanların teme farklılıklarını yok sayıp bu insanların üzerine gidersen, isyanlar çıkar ve bölücülük başlar.

3- sen osmanlı imparatorluğu'nun "bölünmez bir bütün" olarak görebilir misin? hayır. ama türkiye'yi görürsün. çünkü aynı toprakları seninle birlikte senin istemediğin farklılıklarını reddettiğinin insanlarda vatan olarak görüyor. bu nedenle türkiye bölünmez bir bütündür. ancak sen hala aptal ve gerikafalı bir paranoya ile kürtlere toprak verilecek elden çıkacak gözüyle bakıyorsun. bir yerde haklısın, çünkü günümüzdeki güncel politikalar, ideolojik ayrılıklar ve derin hatalar üzerine çizilmiş tamamen göz boyamaya dönük hareketler. bu da oldukça yanlış.

4- bende bu günlerde yapılan eylemlerin bir "barışa" açılacağını zannetmiyorum. çünkü bunu senden ve senin gibi cahillerden de görüyoruz ki zaten pkk ilk amacına ulaştı. bu amacına yıllar önce ulaştı. bilinçlerimizde zaten oraları biz ayırdık. kıllı zütlerimiz üzerinden, "toprakarımızı alıyorlar" diye bağırdık. hata ettik. ve daha sosyakültürel olarak hazır olmayan insanları ve pkk tarafından ikiye bölünmüş insanları barıştırmaya çalışmanın çok anlamsız olduğunu aklı başında olanlar zaten anlar. ancak, siz ve sizin gibiler hala faşizme yakın bir pencereden bakıyorsunuz bu olaya.

5- türkler, kürtler, lazlar, çerkezler, zazalar ve daha bir çok halk anadolu'nun bütününü oluşturuyorlar. bu farklılıkları birlikte tutacak tek şey ise kardeşliktir. kardeşlik öyle meclislerde ki çoğunluklarla, bölücü örgütlerle olmaz. onların diline, dinine veya yaşamlarına saygı göstermekle başlar. unutulmamalıdır ki türkiye ancak böyle güçlü kalabilir. ancak bu kardeşliği ve bu ortamı sağlayacak ideoojik kabiliyetleri olmayanlarsa o zaman vay halimize be.

6- yani bu süreç bizim başımızı çok ağrıtacak. ancak, aynı toprakları paylaştığımız halkların kültürlerini ve farklılıklarını kabul etmekten korkmayın. işte o zaman gerçek barış sağlanacak. öyle kodomonlarla, ümmetçilere ve milliyetçlerle olacak iş değil bu. bu halkların çoğunluğuyla kitlesel olarak olacak meselelerdir. bunu sağlamak için ideolojik temelde bugünkinden farklı manevralar gerekir.

7- hadi şimdi dağılın. kendinizi komik duruma düşürmeyin.

bunu da eksileyen gerizekalılar var

resmi tarihte bununla ilgili nerdeyse hiç bilgi yoktur. yunanistan osmanlının zor anından faydalanıp giriti işgal etti yazar sadece. olayın aslını anlatayım.

özet mözet yok tarih özürlüler sizi.

Osmanlı ordusu Girit’i 1645-1669 yılları arasında Venediklilerden aldı. bölgeye zorunlu bir şekilde türk göçü başlatmadı ancak anadoludan girite türkler yerleştiler ve burada yunan halkla birlikte yaşamaya başladılar. girit osmanlı için faydalı bir limandı. sonuçta akdeniz de kocaman bir ada ve buradan akdeniz ticareti kontrol edilebiliyordu.

zamanla türk ve yunan halk birbirine çok kaynaştı komşu/akraba/kanka oldular. hatta ortaya giritçe diye türkçe yunanca arası bir dil çıktı. bu dil bugün konuşulan girit aksanlı yunancanın babası sayılır.

osmanlı ekonomisi zayıfladıkça ve akdeniz önemini kaybettikçe girit halkı yoksullaşmaya başladı. hatta türk-yunan ortak isyanları çıktı. halk sadece eskisi gibi para kazanabilmek istiyordu ancak 1768'de çariçe katerina ortodoks yunan halkın aklına girerek ticari filoya sahip zengin tüccar Yanis Daskoloyanis önderliğinde bütün rumları isyana teşvik etti. bütün türkler olayı şaşkınlıkla karşıladı herkes bir ekmek kavgasının neden devlet kavgasına dönüştüğünü merak ediyordu. aynı bugün sıkça duyduğumuz türk-kürt kardeştir biz aynı toprağın insanıyız sözleri o gün giritte türk-yunan kardeştir biz burda kaç yıldır yaşıyoruz şeklinde ortaya çıktı. 100 yıldır birlikte yaşayan türkler ve rumlar arasında karşılıklı güvensizlik başladı.

bu isyanlar sadece askeri yöntemlerle bastırıldı ve ekonomik açıdan girit daha çok geriledi. isyan bastırılınca ingiltere rusya ve fransa bu durumdan hoşnut kalmadı çünkü osmanlı doğu akdenize sahipti ve akdeniz hala önemli bir denizdi. Bu nedenle 1821’de Mora Yarımadasında başlayıp Girit’e sıçrayan isyan Avrupa’dan çok destek buldu. Bu desteğin siyasi yanı gibi kültürel yanı da vardı. Rönesans’la birlikte Batıda antik Yunan hayranlığı başlamıştı.

Rumların camilere, tekkelere, çiftliklere, vakıflara saldırmasını; Türk köylülerini öldürmesini Avrupa sadece seyretti. Can güvenlikleri kalmayan köylerdeki Müslümanlar şehirlere göç etti. Ancak Rumlar şiddeti her geçen gün artırdı. Osmanlı, Mısırdaki Kavalalı Mehmet Ali Paşadan yardım alarak ayaklanmayı ancak 4 yılda bastırabildi. Cephe savaşları için eğitilen askerler küçük çetecilerle başa çıkmakta zorlanmıştı çünkü gerilla savaşı hiçbir zaman cephe savaşı gibi değildir. (bkz: rusyanın afganistana müdahalesi) ingiliz, Fransız ve Rus donanmaları Mora’daki Navarin Limanındaki 57 Türk gemisini batırıp sekiz bin Mehmetçiki şehit ettiler.

RUSLAR dindaşları Yunanlıları, ingilizlere kaptırmamak için, Çar II. Aleksander’ın yeğeni Grand Düşes Olga’yı Yunan Kralı Georgios ile evlendirdi. Bu düğünde bir dedikodu çıktı; Ruslar çeyiz olarak Girit’i Yunanlılara verecekti! Dedikoduya o kadar inanıldı ki, Girit’in fanatik milliyetçi dağlıları Sfakyalılar, Mihail Korakas önderliğinde ayaklandılar. 16 Ağustos 1866da Selino kazasındaki Müslümanları kadın çocuk demeden öldürdüler. Osmanlı ordusu çetecilerin peşine düştü. Tam isyanı bastıracakken devreye ingiltere ve Fransa girdi. osmanlı yine başarısız oldu ve giritteki rumlarda ayrılıkçı hareket son sürat devam etti.

batılıların teklifi şu oldu

1. ilk şart, askeri harekât hemen durdurulmalıydı.

2. Ayrıca silah bırakacak isyancılar için umumi af çıkarılmalıydı.

Tanıdık geliyor mu? Devam edelim:

3. Girit yoksuldu; ada halkı iki yıl vergiden muaf olmalıydı.

4. idari reformlar da yapılmalıydı; Padişahın atayacağı valinin biri Türk, diğeri Rum iki yardımcısı olmalıydı.

5. Ayrıca resmi yazışmalarda Türkçe zorunluluğu kaldırılmalıydı.

Osmanlı açılımı kabul etti. Türkler rahatladı; köy ve mezralarına döndü. Müslümanlar, “Bu açılım ne kadar güzelmiş,” demeye başladı.