osmanlı o kadar güçlü değil ki lan

başka ülkelerde zaten her yerden demokrasi fışkırıyordu.

osmanlı'dan haz etmeyen, gurur duymayan bi adam olan bi adamım. ama tarafsız düşünmek o kadar'da zor bir şey değil beyler;

bu gerizekalı 'ya haddini ben bildirecem. nasıl zamanında şakirtlere bildirdiysem bu yannan kafalıya'da öyle.

bak arkadaşım;

yazdıkların şeylerin elle tutulur tarafı yok. hem bize diyorsun ki, "haritalar ile düşünme" hem de kalkmış mal gibi, "hazinesi ağzına kadar dolu arap ülkesi cart, curt."

lan mal. tarihte master degree bi adam anlatıyor sana bunları iyi dinle kulağına küpe olsun...

osmanlı imparatorluğu belli bir dönem'de rakipsiz bir şekilde dünya'yı yönetti. evet, aynen öyle rakipsiz bir şekilde dünya'yı yönetti.

ekonomi'den bahsediyorsun, osmanlı hem denizde, hem karada ekonomik dengeleri elinde tutuyordu. osmanlı istese avrupa'da ki ticareti batırabilir, istese'de göklere çıkartabilirdi. ama osmanlı durdu ve tarihte ki çoğu süper güç gibi elinde ki inmakanları kullanmadı. zaten böylece tarihe "osmanlı barış çağı" olarak geçti o dönem.

gel gelelim, askeriye'ye. bırak o günleri şimdi bile asker ocağı, türkler de (şimdi daha çok anadolu halklarında) her zaman önemli, değerli ve en fazla harcama yağılan kurum'dur. nitekim hani sen önemsiz bir şey gibi görüyon ama, osmanlı toprakları o dönem ekonomik bakımdan para kaynıyor. küçüğünden, büyüğüne esnaf zengin. devlet'te halkta kazanıyor durumda. vergiler anında ödeniyor. zaten yavuz selim'den kalma bi halifelik hazinesi var. ordu'da bundan fazlasıyla nasibini alıyor. hem halkın desteğini, hem de parasal desteği. he lise'de öğrenmen gerekird, bunu en basitinden, osmanlı imparatorluğu bütün savaşlarını cihad uğruna yapardı. yani orada mesele türklük, kürtlük değil, gafilleri yok etme meselesiydi. bunu da belirteyim. avrupalılar, devletlerini din için savaşan topluma karşı savunuyordu.

ve osmanlı toplumu. bugünle kıyaslamam gerekirse, hani o her yerinde her şeyinde apple, şu, bu olan kapitalist bir amerikan genci profili vardır ya kafanda.

aynen o hesap. tabii, o dönem öyle farklar olmasına imkan yok. şöyle örnek vereyim;

normal bi esnafın evi büyük sayılabilecek durumda. evinde o su, bu su herşeyi var. rahat yani.

köylü zaten, zor durumda değil. alıcısı var, çünkü ekonomi iyi durumda.

o dönem zaten dünya'da kim ne yapabilir ki. ne canlandırıyorsun aklında bilmiyorum ki dıbına koyim. gerizekalı "hünkar ne derse o" diyo mal. sanki başka ülke de farklı.

he eyvallah. her seferin ardından ülkenin pazarları şenlenir. halk daha da keyiflenir vs. vs.

hatta sana bi örnek böyle bu kadar dedim ama, kanuni döneminde seferde olan yeniçeriler savaşmıyacaklarını beyan ediyorlar. bunun üzerine, sarayda ki altın eşyalar eritilip gönderiliyor onlara.

neden?

çünkü bir ülke o dönemde, diğerine savaş açtığında. hem dış, hem iç ticaret aksar. tüccarlar az mal alır falan. devlet içi disiplin aksar. o para akışının hızlanıdırılması için sefer ganimetleriyle, devletin ilk önce kendi içinde nizamı sağlaması gerekir. tüccarlarda para akışını devam ettirir. yani senin düşündüğün gibi, seferde para kazanılır kasaya konur. mantığıyla değil.

ama osmanlı'da durum böyleyken diğer devletler'de nasıldı dersen...

onlarda, saray'da yakacak kalmamıştı diğebilirim.

yani diyeceğim o'dur ki. düşüncen yanlış.

he o "osmanlı barış çağı" da ne kadar sürdü dersen. çok değil. bazısı 100, bazısı 80, bazısı 60 veya 50 der.

yani öyle ne roma kadar uzun, ne de ingiltere kadar...

ama osmanlı zamanında dünya'nın rakibsiz devleti haline gelmiştir. özetle bu...