öncelikle ortamın gücü'nü deneyimleyen iki deney hakkında bilgi:
milgram deneyi:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Milgram_deneyi
zimbardo deneyi:
Stanford hapishane deneyi, mahkûm veya gardiyan olmanın pgibolojik etkileriyle ilgili bir incelemeydi. Deney Stanford Üniversitesi'nde pgibolog olan Philip Zimbardo liderliğindeki bir grup araştırmacı tarafından 1971'de yapıldı. Yetmiş kişi arasından yirmi dört lisans öğrencisi gardiyan ya da mahkûm rollerini oynamak üzere seçildiler. Seçilen öğrenciler Stanford pgiboloji binasının bodrum katındaki sahte hapishaneye yerleştirildiler.

Mahkûmlar ve gardiyanlar çok çabuk bir şekilde rollerine adapte oldular. Deney öngörülen sınırların dışına çıkıp tehlikeli ve pgibolojik olarak hasar veren bir duruma geldi. Birçok mahkûm duygusal olarak travma geçirirken gardiyanların üçte biri "gerçek" sadistik eğilim sergilemekten yargılandı. Mahkûmların ikisi daha deneyin başında çıkarılmak zorunda kalındı. Kendisi dahil herkesin rolüne iyice kaptırdığından emin olduktan sonra Zimbardo altıncı günün sonunda deneyi bitirdi.

Ünlü deneyi çevreleyen etik meseleler sıklıkla Zimbardo'nun önceki fakulte arkadaşı Stanley Milgram'ın 1961'de Yale Üniversitesi'nde gerçekleştirdiği Milgram deneyi ile mukayese edilir.
wikipedia'dan alıntıdır.

etkisi büyüktür hocam, güzel tespit.

milgram ve zimbardo deneyi'yle ilgili iki hikaye:
Deneyler nazi savaş suçlusu Adolf Eichmann'ın Kudüs'te yargılanmaya başlamasından üç ay sonra, Temmuz 1961'de başladı. Milgram, deneyleri şu soruya cevap aramak üzere geliştirmişti: "Eichmann ve Yahudi Soykırımında yer alan yüzbinlerce yardakçısı sadece onlara verilen görevi yerine getiriyor olabilir miydi? Onların hepsi yardakçılık suçuyla suçlanabilir miydi?" (wikipedia)
Eichmann Auschwitz'te katliam devam ederken çıkıp bu yaptığımız yanlış demediği için suçlanabilir miydi?
soru: Eichmann bir sadist miydi yoksa ortamın gücü'ne karşı gelemeyerek katliama katılmış bir kişi mi?

Batı illerinde yasayan kürtlerin pkkya egiliminin daha az olmasi bu yuzdendir

zimbardo deneyi'nin sonlandırılmasıyla ilgili hikaye.
deneyi bitiren de soyle bir olaydir: deney devam ederken zimbardo'nun o zamanlar nisanlisi olan kiz olay yerine gelir ve olanlari gorunce sok olur. kiz kendisi de o siralarda pgiboloji'de doktora yapmaktadir. kiz deneyi gorunce "burada ne cehennemler donuyor lanet olasi" diye kizar. zimbardo da "sevgilim gormuyor musun deney yapiyoruz" der. kiz "peki su deneyde su ana kadar neler ogrendin?" diye sorar. zimbardo da "insanlara sinirsiz guc verince ne kadar canilesebileceklerini gordum" der. kiz da "peki deneyi niye sonlandirmiyorsun?" der. zimbardo da "belki daha net sonuclar elde ederim" der. kiz "aslinda burada deneye tabi tutulanin kendin oldugunu gormuyor musun?" der. zimbardo "nasil yani?" deyince kiz da "bu deneyin sahibi sensin, yani deneyin baslayip bitirilmesi senin kontrolunde, yani deney uzerinde senin sinirsiz gucun var, insanlarin aci cektigini goruyorsun ama hala deneyi durdurmuyorsun. demek ki deneydeki deneklerden biri de sensin" der. zimbardo uykusundan uyanmistir artik ve deneyi iptal eder. kaynak:ekşi
1. 16168514 17.05.2009 07:02 ~ 11.06.2009 09:14diesel1907

yavaş yavaş konuya girelim. ortamın gücü'nü gösteren bir başka örnek:
bu yazıyı yazmaya karar vermemi sağlayan başlık:
(bkz: böyle kalleşliğe ben ne yapıyım)

buraya kadar bilgi kısmıydı. biraz daha bilgi verip yorum kısmına geçeceğim. bir sigara içeyim.

şunu da okuyun:
(bkz: şiddetle bir yere varmak)

tüm bu bilgiler ışığında söylemek istediğim şey kısmen ortaya çıktı. pkk'nın silahlı mücadeleyle bitirilememesinin sebebi ortamın gücü. bu gün gelinen noktada ilerleme kaydedememizin sebebi de diyalog sürecinde ortamın gücü'nün ortadan kaldırılamamasıdır. diyalog sürecinde pkk yandaşları çeşitli sebeplerle gösteri, eylem, organizasyonlar yaparak, kendi mahkemelerini kurarak ortamın gücünü diri tuttu. devletinse ortamın gücü'nü ortadan kaldırmaya yönelik bir girişimi yoktu.

kişiler açısından baktığımızda da ortamın gücü'ne kapılmamak kaçınılmaz... ortamın gücü'nden çıkmak için ortamdan çıkmak gerekiyor. ama pkk batıda ve şehirlerde faaliyet göstererek ortam'ı genişletti. sosyal medya'da ortam'ın bir parçası ve ortam'dan fiziksel olarak çıkmış kişilerin yine de ortam'ın içinde olduğunun göstergesi.

yani bütün çevresi arkadaşları pkk'yı destekleyen bir kişi ortamın dışında da olsa sosyal medyada pkk'ya muhalif olamıyor. ortamın gücünden çıkamıyor.

bir de diğer taraf var: pkk'nın karşısında olan kitle: devlet-hükümet ve pkk'ya karşı olan halk kesimi.
bu tarafında kendi ortdıbının kendi gücü var. iki tarafında ortamı kendi dinamikleriyle içindekileri hareket ettiriyor. ancak gücü yönlendiren üst karar mekanizmaları, kuralları koyanlar var. ve ortamın içindekiler bu kurallara göre sorgulamadan aynı yönde otomatik kararlar alıp hareket ediyor. pkk sokağa çıkın dediği zaman sokağa çıkılıyor. ama ortamın gücüyle ve olayların akışıyla şiddetin dozunu, olayların süresini ortamın gücü kendisi belirliyor. aynı şekilde Erdoğan diyalog deyince ortamın içindeki bakanlar, milletvekilleri, valiler, akp seçmeni ortamın gücüyle diyalog taraftarı oluyor. bu yünde hareket ediyor.

biz ortamın neresindeyiz? tabi ki herkes kendi ortdıbının içinde ama zimbardo deneyiyle bir benzetme kuracak olursak pkk, pkk yandaşları, asker-polis-hükümet ayrı ayrı kendi ortamlarının ve aynı deneyin içinde. tıpkı (gardiyan ve mahkum denekler gibi) pkk karşıtı halk ise kendi ortamında ve deneyin içine girip müdahale edebilmek isteyen gözlemci konumunda. ama aslında zaten deneyin içinde. Philipp Zimbardo'nun sevgilisi uyarana kadar deneyi bitirmemesini hatırlayın. tıpkı zimbardo gibi biz de deneyin içinde olduğumuzun farkında olmadan deneyin içindeyiz. içten içe daha keskin sonuçlar elde etmek istiyoruz, olayların azalarak sona ererek belirsizlikle sonuçlanmasını değil büyüyüp keskin bir sonuca ermesini istiyoruz. bu yüzden mücadele devam etsin, ne olacaksa olsun görelim düşüncesindeyiz. aslında müdahale etmeye çalıştığımız deneyin içindeyiz.
-okuduğunuz için teşekkürler-

okudum şuku