orhan gencebay

dünyanın sayılı müzik dehalarından biridir. ki bunu en baba müzik bölümünün en sağlam profesörü ile dahi tartışabilecek kadar kendime güveniyorum. her neyse.

konservatuvar ve trt deki hocaları orhan gencebay ın yeteneğini hazmedememiş ve onun yaptığı müziğe arabesk deyip dışlamıştır. ve yıllarca bu böyle sürüp gitmiştir. orhan gencebay arabesk kavrdıbını her zaman reddetmiştir. zaten yıllar sonra nida tüfekçi den ruhi su ya, alaaddin yavaşça dan, yıldırım gürses e bir çok üstad gencebay a o veya bu şekilde haksızlık ettiklerini itiraf etmişlerdir. zira yunan folkundan, ispanyol flamenkolara, amerikan countrylerinden, rapsodilere, mısır dan, çin seddine, en sağlam blues dan, en baba rock a kadar bir çok müzikal oluşumu eserlerinde kullanmıştır.

her neyse müthiş müzik kariyerine bir bakalım;

altı yaşında klagib batı müzisyeni emin tarakçı dan, keman ve mandolin dersleri alarak müziğe başladı.

"kara kaşlı esmerdi kim bilir kimi sevdi" isimli ilk ciddi bestesini 13 yaşında yaptı.

on üç yaşında, türk sanat müziği ve tambur eğitimine başladı.

on dört yaşında türk müziği' nin bütün makamlarına hakim olacak yeterliliğe ulaştı.

trt radyosu' nun düzenlediği bağlama sınavında, trt tarihinin en yüksek derecesini aldı.

dönemin müzik tutkunu her gencinin hayallerini süsleyen, istanbul konservatuvarı' ndan, özgür müzik yapamadığı gerekçesiyle ayrıldı.

erkin koray ile birlikte türk rockunun temelini attı. bir araya gelemeyiz adlı bestesiyle türkiye' nin ilk underground rock bestesini blues tarzı bağlama riffleri ile çaldı. bu eseri roll dergisi nde, "orhan blues" şeklinde tanımlandı.

erkin koray ile birlikte elektro bağlamayı icat etti ve bugünlere getiren, geliştiren isim oldu.

rüyasında bestelediği "yorgun gözler" adlı eserine kamuran akkor un kırkbeşliği için özel düzenleme yaptı, bu düzenleme vanity fair dergisindeki en iyi 10 american country şarkısı listesine girdi.

kervan plağı kurduğunda yirmidokuz yaşında olmasına rağmen, erkin koray, ajda pekkan, muazzez abacı, mustafa sağyaşar, ahmet özhan, kamuran akkor, semiha yankı, samime sanay, neşe karaböcek, bedia akartürk, nil burak, ziya taşkent, semiramis pekkan, ferdi özbeğen, gönül yazar, sezen aksu gibi dönemin müzik piyasasının en güçlü isimlerini, bu şirket çatısında toplamayı müzikal birikimi ile başardı.

batı müziği bağnazlarının iddia ettiğinin aksine, müziğinin temelinde sadece arap müziği formlarının olmadığını, eserlerindeki arap etkinliğinin toplamda yüzde onu geçmediğini, müziğinin temelinde, adriyatik ten, çin e kadar olan havzadaki hemen her tür müziğin özelliklerinin bulunabileceğini, daha 28 yaşındayken, "türkiye de klagib müziği benden iyi bilen yoktur." ben müziğimde tüm dünya müziği formlarını kullanırım müzik bağnaz olamaz dedi.

"sevemedim kara gözlüm" adlı bir türk sanat müziği bestesi yaptı. kırk küsür farklı sanatçı tarafından albümlerde seslendirildi ve bu bağlamda dünyada bir örneği daha çıkmadı.

30 yaşında notaları tersten dahi deşifre edebilecek, notasal bilgi derinliğine ulaştı.

40 yaşına geldiğinde bağlama, tambur, divane, hint çalgısı sitar, kazak çalgısı dombra başta olmak üzere tüm telli çalgılara virtüöz seviyesinde, ayrıca; tenor saksafon, keman, piyano, gitar, arp da dahil olmak üzere 40'a yakın enstrümanı icra edebilen bir müzisyen olmuştu.

yasalda 70, toplamda 300 milyonluk toplam albüm tirajıyla, "dünyanın en çok albüm satan sanatçıları" listesine girmeyi başaran tek türk sanatçı oldu.

led zeppelin grubu üyeleri, vanity fair dergisi' ne verdikleri röportajda; "müziğimizin altyapısını, ritm ve rifflerini aldığımız türk" diye bahsetti. ohio university de yazılan bir tez için konuşan jimmy page ona müziğin ilahı dedi.

abd-mısır-israil'in önde gelen üniversiteleriyle, hacettepe üniversitesi' nin ortaklaşa vermiş olduğu montu merit doktorasına sahip oldu.

hamburg müzik akademisinde derslere girmesi için yıllarca büyük paralar teklif edildi. müzikal üretimini aksatacağı gerekçesiyle hep reddetti.

japon ve amerikan müzik bilimciler tarafından, canlı ses örneklerinin alınması ve bu ses örneklerinin, müzik laboratuvarlarında incelenmesi yöntemiyle gerçekleştirilen, abcatt project e (abroad broadcasting carrier for turkish traditional arts), inceleme konusu oldu. aynı araştırmada, sesini bir enstrüman gibi kullanabildiği, yine bu sesin piyanodan çıkan 440 frekanslık la notasıyla aynı müzikal değerde olduğu ve yüksek bariton karakterde olduğu ve canlı seslendirdiği eserlerdeki, ikibuçuk oktavlık denemelerinin, enstrümantal derecede başarılı olduğu sonucuna varıldı

doksanlı yılların ilk yarısından itibaren, itü türk müziği konservatuarı başta olmak üzere, bir çok konservatuvarda, bağlama etütlerine, kendine has tezene tekniği ve bağlama düzeninde yazdığı keman partisyonları ile inceleme konusu oldu.

"the ohio state university" tarih bölüm başkanı tarafından yazılan ve yale üniversitesi yayınlarından çıkacak olan, "türkiye, islam, milliyetçilik ve modernlik" adlı kitabın, kapağında; resminin, içeriğinde de; bazı kariyer bilgilerinin kullanılması için izin istendi.

ünlü metalci rob zombie; spookshow baby şarkısında gencebay'ın akma gözlerimden şarkısının rifflerini, led zeppelin grubu kashmir adlı şarkısında aşk pınarı şarkısının rifflerini kullandı. ortadoğu nun abdulhalim ve ümmü gülsümden sonra en büyük müzisyeni olarak gösterilen hany shaker aşk pınarı şarkısını okumak için özel izin istedi. ispanya israil ve yunanistan ın neredeyse tüm tanınan sanatçıları 70 li yıllarda gencebay şarkılarını albmlerine koydu. nile grubundan karl sanders istanbula geldi gencebay ı özel olarak ziyaret etti. keşke onun gibi bağlama çalabilseydim dedi.

diriliş adlı enstrümantal bestesi, hamburg üniversitesinde incelemeye ve müfredata alındı.

öyle besteler yaptı ki, bir şarkıya 2 dakikalık introlar, 2 dakikalık introlara, 5-6 farklı makam, 3-4 farklı usül, 10 larca farklı melodi sığdırdı. birbirini 10 saniyeden fazla takip eden melodileri hiç olmadı. hep bir varyasyon vardı müziğinde. onun için; onu gerçek manada bir kere dinlemeye başlayan, başka müzisyenlerin müzikleriye asla tatmin olmadı. ama maalesef hala kıymeti bilinmiyor kendisi gibi yoz arabesk şarkıcılarıyla aynı kefeye konuyor dünya standartlarının çok çok üzerinde icra ettiği müziği, cahil kesim tarafından arabesk olarak adlandırılıyor.