Bahçe saatimiz bir gün, sabah sekiz - on arası, öğlen 12:00-14:00 arası, diğer günde de 10:00-12:00 arası, akşam üstü de 16:00-20:00 arasıydı. Adımlarımla ölçtüğüm yirmiye kırk bir dörtgen alanda bulunmuş olduğum bloktaki mahkum arkadaşlarla çıkıyorduk. Kimisi gruplar halinde volta atıyor, kimisi tek başına, kimileri de duvar diplerine gruplar halinde oturup, sohbet ediliyordu. Bazen de bloğun eski mahkumları futbol veya voleybol maçı oynuyorlardı.
Bloğumuz üç katlı olup, karşılıklı çift daireden altı koğuş bulunuyordu. Her koğuşta ki bölme ( oda ) ve banyo mevcuttu. Benim de bir haftalık sürem dolunca, bahçeye çıkmaya başladım. Çoğunlukla tek başıma volta atıyor veya bir köşeye çömelip top oynayanları seyrediyordum. Zaman zaman da derin hülyalara dalıp, tahliye olduktan sonra yapabilecek olduğum işleri kafamda canlandırıyordum. En çokta ailemi düşünüyordum.
Her akşam saat yedi kırkta koğuşumuzun kapısı nöbetçi gardiyan tarafından kapatılıyordu. Saat 20:00-22:00 gibi nöbet değişiminde gardiyan gelip koğuşun mevcudunu alıp, kapıyı üstümüze kilitlerken, o kapının çıkarttığı sesi ömür boyu asla unutamam. Kapıyı kilitlerken, arkadaki demir sürgüleri çekerken ki çıkan da-da-dan sesleri hepimizde bir ürperti yaratıyor, kendi aramızda yine akşam oldu, ömrümüzden bir gün daha geçti diyorduk. Akşam yemeği yenilip ve çaylar da içildikten sonra televizyon kanallarından herhangi birisine katılıp televizyon seyrediyor veya her akşam olmasa bile eğlencesine yüzük oyunu oynuyorduk. Oyunumuz dörder kişilik gruplar halinde iki grup olup, birimiz masanın öbür yüzüne, diğer grupta öbür yüze geçip, yüzlerimiz birbirine bakacak şekilde oturuyoruz. Her grubun bir ebesi oluyor. Ebe oyunu başlatacağı zaman üç kişi omuz omuza verip, ellerimizi arkaya birleştirip, avuçlarımızı açık tutup, ebe yüzüğü herhangi bir oyuncunun eline koyup, yum eller masanın üstüne çık dediğinde, öbür grubun ebesi kapalı ellere sağ elini aç, sol elini aç, iki elini birden aç dediğinde yüzük çıkarsa kapalı el sayısı toplamı, yüzüğü saklayanın hanesine yazılıp, on beş sayısını tamamlayan oyundan çıkıyordu. Oyunun cilvesi, bazen teşhisi tam koyarmış gibi olduğunda, yüzük sağ elimde var dediğimde, çıkmadığında sekiz sayı birden veriyorsun. Bunu iki - üç sefer yapıp sekizer sayı peş peşe olduğunda kaybeden tarafın morali bozuluyor, grup içerisinde tatlı sözlü sürtüşmeler oluyordu. Oyun bitiminde meyvelerimi yiyip bir taraftan da sohbete devam ediliyor. Her öğün yemeklerimiz ayrı ayrı oluyordu. Öğlen başka yemek, akşam başka yemek hazırlanıyordu. Öğlen yemeği tek çeşit oluyorsa, akşam yemeği iki çeşit oluyor veya öğlen yemeğimiz iki çeşit olup akşam yemeğimi tek çeşit oluyordu.
Koğuştaki arkadaşlarımın çoğunluğunun ziyaretçisi geliyordu. Ziyaretçilerimiz tarafından getirilen çeşitleri sebze ve meyveler bir sırada toplanıp, haftalık erzak tamamlanmasa bile ekgiblerimizi cezaevi kantininden haftalık olarak cuma günleri tamamlamıyorduk. Diğer çeşitli ihtiyaçlarımızı da haftalık pazartesi ve cuma günleri koğuşumuzun kantin sorumlusu tarafından liste yaparak tamamlamıyorduk

Haftanın perşembe günleri, saat dokuz - beş arası E / 6 blok’a ait ziyaret günüydü. Her ziyarete on beş kişi çağrılıyordu. Süremiz yirmi dakikaydı. Ziyarete gelenler de kalabalık olduğundan, ziyaretçilerle aramızda cam bölme ve demir parmaklıklarda olduğundan, herkes yüksek sesle konuşuyordu. Zaman zaman kimin ne dediği anlaşılmıyordu. Yirmi dakikalık süre kısıtlı olmasına rağmen, biz mahkumlar için yeterli olmasa bile yine de çok memnun kalıyorduk. Gönül doyasıya konuşup koklaşmak, birbirimizin elini tutmak, temas etmek istiyorsa da, kuralı çiğneyemiyorduk. ilk ziyaretime 2 Temmuz 1998 Perşembe günü öğlen saatlerinde, eşim, iki oğlum ve komşumun Nermin Hanımla oğlu Erkan gelmişti. Koğuşumuzdaki Şeref Dayıya, ziyaretçin tarafından evime haber verilsin, benim de çocuklarım, eşim ziyarete gelsin demiştim. Şerif Dayı da ziyarete gelen kızına verdiğim telefon numarasını aramasını, eşimle konuşmasını söylemiş, kızı da harfiyen uygulamış.
Eşim ziyaretime geldiğinde, ilk sorum burada olduğumu nereden öğrendin, telefon açan oldu mu diye sormuştum. O da beni küçük bir kız aradı, senin bu arada olduğunu olduğunu, bugün ziyaret olduğunu söyledi. Anladım ki Şeref Dayının ön üç - ön dört yaşındaki kızı haber vermişti.
Ziyarette çocuklarıma dokunamadım. Saçlarını okşayıp, öpüp koklayamadığımdan içim bir hoş olmuştu. Kendimi tutamayıp ağlamaya başladım. Büyük oğlum Mehmet'in masum masum bakışları, küçük oğlum Mert'in hiç konuşmaması beni delirtiyordu. Kendimi suçlu hissedip, onlara eziyet vermemin üzüntüsü içimi parçalıyordu. Eşimin, kocaman adamsın, çocukların yanında ağlama, bari onları etkileme demesiyle kendimi toparlamaya çalışıyordum. Gardiyanın kegib kegib acı düdüğü ve lambaların sönmesi ziyaretin bittiği anldıbına geliyordu. Son cümlelerimiz veda öpücüklerimiz ve el sallamalarımız başlamıştı. Artık bu hafta görüş yapılmayacaktı.
E / 6 koğuşuna ilk ayak basanlar, bir hafta boyunca bahçeye çıkamıyordu. Mümessilimiz tarafından konulan yasaklı bir emirdi. Ben ve benden sonra gelenler de aynı uygulamaya tabi tutuldu. Buradaki amaç, arkadaşları ismen tanımak, onları süzebilmek, yapısını, karakterini kafana göre çözebilmekti. Bu arkadaşlarımızdan bir tanesi de, 43 yaşındaki Erzincanlı, Boğaztaş köyünden Tuncer’di. Şen şakrak, kafasına bir şey takmayan, iyice hapishane kaşarı olmuş birisiydi. Her lafının altında insanı gülümsetecek bir espiri yatıyordu. Bekar, kimi kimsesi olmayan bir şahıs. Bir an önce cezasını çekip, tahliye gününü bekleyip, özgürlüğüne kavuşmasından başka neyi düşünebilr ki? iş - güç sahibi, evli, çoluk çocuğa karışmış kişiler için hapis yatmak, ömürlerini burada çürütmek hiçte kolay değildi.

Sanki hepimiz bu koğuşa seçmece gibi toplanmış gözüküyordu. En küçüğümüz yirmi iki - yirmi altı yaş arası, en büyüğümüz de elli - elli beş yaşları arasındaydık. Herkes saygıda kusur etmiyordu. Görevliler, görevlerini ihmal etmeyince de, sorun kalmıyordu. idârede en takdir edilen E / 6 koğuşu gösterilmekteymiş.
Sabah kahvaltımız sekiz on beş - sekiz kırk beş arası olup, öğle yemeğimiz saat 13:30 - 14:00 arası olup, çay saatlerimiz, 10:30 - 11:00 arası, öğlen 14:00 - 14:30 arasına, ikindi 17:00 - 17:30 arası, akşam 21:00 - 21:30 arası, meyve veya tatlı saatimiz 22:00-22:30 arasıydı.
Kesin yatma saatimiz de gecenin saat 00:00’de olup televizyon kapatılarak, herkes yatağına çekilmek zorundaydı. Uykusu gelmeyenler, koğuşumuzun kapısının yanında iki - üç sandalye atılarak, oturup, sessiz, kimseyi rahatsız etmeyecek şekilde izin verilmişti. Veya yatağına uzanarak gazeteni oku, sigaranı iç veya uzandığın yerden gözlerini tavana dik, derin hülyalara dalıp, özgürlüğüne kavuştuğunda neler yapabileceğinin hayaliyle yaşa.
Sular akmadığında banyo yapmak, çamaşır yıkamak yasaktı. Sular da genele gece 23:00’den sonra gelip sabah 08:30’a kadar akıyordu. Çoğumuz da banyomuzu erken saatlerde kalkıp yapıyorduk. Çamaşır işi de gece 00:00’den sonra yapılıyordu. Sıcak su haftada bir kere akmaktaydı. Sıcak suyumuz ekgib olmuyordu. Bir metrelik kablo temin edilip, ortadan ikiye bölünmüş, iki ucu açık olup fiş yerine sokulduğunda, diğer iki uca da boş saka tenekesi ezilerek, diğer uçları bağlandığında bir ısıtıcı yapılmış oluyordu. Bunun yasak olduğunu hepimiz biliyorduk. Gardiyanlara yakalattırmamak için sürekli saklıyorduk.
Yemek yeme saatlerimiz haricinde herhangi bir şey yiyip - içmek yasaktı. Çok acıkanlar ise ancak zeytin ekmek yiyebiliyordu. Mümessilimiz Ömer Bey tarafından bir kural konulmuş, herkes buna riayet ediyordu. işin garip tarafı da kendi paranı istediğin gibi harcayamamandı. Koğuşumuzda bulunanların kimisinin parası yoktu. Kendine göre herhangi bir şey alıp yemeye kalksan, diğer arkadaşlarına ikram etmesen ayıp olacak veya bir şey almaya kalktığında mevcudumuz kadar alman gerekecekti. Hele hele maddi durumun da sınırlıysa hiç alamayacaksın demektir. bu vesileyle içindeki canının çektiği yemek yeme, içme duygusunu sömürmen gerekiyordu. Örneğin, eşim ikinci ziyaretime geldiğinde bir koyun butu getirmişti. O bütün yağlarını kızartıp, sabah kahvaltısında yemek çok hoşuma gidiyordu. Ama bunu yapamadım. Ve yapamıyordukta.

25 Temmuz Perşembe 1998
Bölüm 2

http://www.youtube.com/watch?v=TwMJJKHsqqo

Saat 16 sularında kahvede sekiz–on kişi varken, içeriye giren dört sivil polisin uygulama kimlik kontrolü var demesiyle, yüreğim ağzıma geldi. Bu iş buraya kadar, yakayı ele verdik diye düşündüm. Polislerin biri dış kapıyı, ikisi orta sıraları ve diğeri kahve ocağının içine kadar gelip herkesten kimlikleri topladı. içlerinden biri kahvedeki telefonun başına oturarak, tek tek kimlikleri GBT' ye okuttu. Kimlikler okunurken, kaçak olduğum ortaya çıkacaktı. Dışarı çıkıp kaçmayı planlarken, dış kapıya yakın oturan kahvenin müşterisi Kara ibo seslenerek, Burhan seni çağırıyorlar demesiyle yüreğimi ağzıma getirmişti.
Şöyle bir düşündüm. Geçmiş olayları ve gelecekleri beynimin süzgeçlerinden geçirip son kararımı verdim. Teskin olayım dedim. Ve içeri girip polis memurunun yanıma otur demesiyle artık kaçış yolu kalmamıştı.
Bir anda dışarı kaçmayı düşünmüştüm. Kaçarsam nereye kadar kaçabilecektim. Evden sürekli uzak olmam lazım ve çalıştığım kahvenin sahibini sıkıştıracaklar veya kahvenin müşterileriyle irtibat kurup beni yine yakalarlar düşünceleriyle kendi kendimize tuzağa düşmüş olduk. Çınarcık sokaktaki tüm kahvelere girip çıkık ekipçe. Artık polislerin elindeydik. iki senedir çalıştığım kahvenin müşterileri durumumdan ( kaçak ) haberdar değillerdi. Onların gözü önünde, polislerin yanında sus pus oturmak bana acı gelmişti. Kim bilir onlar benim için şu an neler düşünüyor diye kafamda kûr yapıyordum. Neyse ki benim çalışmış olduğum kahveden, ismini sonradan öğrendiğim Bursalı Tekstilci GBT'ye yakalanmıştı. Yanımda bir arkadaş var diye kendi kendime tesellide bulunuyordum. 185 no’lu ganyan bayisinden de bir kişi GBT'ye takılınca üç kişi olduk. Artık çalışmış olduğum sokaktan polis arabasıyla ayrılıyorduk. Arabanın sol tarafında oturuyordum. Çalışmış olduğum sokaktaki esnaflara tanınmamak için sol elimle yüzümün sol tarafını gizlemeye çalışıyordum. Benim için neler düşünürler diye kendimce yorumlar yapıyordum. Sarıgöl semtinden çıkıp, Bozhane semtine geldiğimizde ekip bu sefer birahanenin biraz ötesinde durup, oradaki insanları da GBT'ye sokmuşlardı. ismini sonradan öğrendiğim Orhan Kansızı da almışlardı. Böylece dört kişi olup ikişer taksiye taksim edilip Gayrettepe ikinci Şube’nin yolunu tutmuş bulunuyorduk.
Otoyolda ilerlerken ben ve yanımdaki Bursalı Tekstilci Hüseyin, şoför ve yanındaki komisere kurtulabilmenin yollarını konuşmaya başladık. Adamlara serbest kalabilmek için resmen rüşvet teklif ediyorduk. Onların da ciddi bir şekilde yaptığı yorumları bizi umutlandırıyordu. Komiserim, bizim diğer arkadaşlar da var,onlarla da görüşelim çaresine bakarız deyince, ben iyice ümitlenmiştim. ikinci şubenin demir parmaklıkları arasına girince bu işin yaş olduğunu anca anladım. Üstlerimiz arandı. Bütün cepler boşaltıldı. Üzerimizde sadece gelmiş olduğumuz giysilerle kalıp cebimizde kalan paramızı iade ettiler. Polis memuru tarafından doldurulan forma adımız, soyadımız, doğum tarihimiz, doğum yerimiz, tahsilimiz, mesleğimiz ve ev adresimiz yazılıp tarafımıza imzalatıldı. iki bölüm halinde demir parmaklıklarla aralanmış koridordan ilerleyip, kocaman bir odaya girdik. Bu odanın kapısında Nezarethane Beş yazılıydı. 5 no’lu nezarethaneye girdiğimizde içeride kırk - kırk beş dolaylarında insan vardı. Kimi banklarda, kimileri ayakta, kimileri de yere döşenmiş üç santim kalınlığındaki tahtaların üstünde oturuyordu.
Ben ve kahveden beraber çıktığımız Bursalı Hüseyin’le birlikte bir köşeye ( banka ) oturduk. Ben sigaramı yakıp derin düşüncelere dalarken, Hüseyin laf atmaya başladı. Başımıza bu da mi gelecekti derken, laf lafı açtı. Muhabbetimizi derinleştik. Kendisinin daha önceden ödenmiş para cezasının savcılık tarafından düşümü yapılmayınca GBT'ye takılmış. Kendisi yarın çıkarım deyip yarı sevinçli olmasına rağmen, benim üzüntüm içimi kemiriyordu. Çünkü ben kesilmiş cezamı çekmeye gelmiştim. Tam yatılacak yirmi iki ay cezam vardı. Bu yirmi iki ay nasıl geçer, çoluk çocuk nasıl geçinir, ben olmayınca zoru başarabilirler mi gibi şeyleri düşünmek beni daha çok kahrediyordu. Bir ara ağlayıp rahatlamaya çalıştım.

Tutukluluğumun ilk gecesinde saat 23 sıralarında komşumuzun evini arayıp eşimi istedim. Durumu anlatırken gözlerimden yaşlar süzülüyordu. Ben kahveden ayrılırken patronuma komşumun telefonunu vermiştim. O da hemen evi aramış. Eşim hemen Zeynep ablayı yanına alıp, kahveye doğru yola koyulup, durumun nasıl patlak verdiğini öğrenmeye gitmiş. Annesini aramış ve durumları izah edip yanına çağırmış. Ertesi gün de kayın validem ve kayın pederim çocukların ve eşimin yanına gelmişler.
Cuma sabahı, 8-8:30 arası sayım yapıldı. Onar kişilik sıralar halinde dizildik. Saat dokuzdan sonra isimleri okunan, nezarethaneden çıkıp gidiyor, gidenlerin nereye gittikleri hakkında çoğumuzun bilgisi olmuyordu. Daha sonra öğreniyoruz ki, ismi okunan hakkında G.T. varsa mahkemeye, kesilmiş cezası varsa cezaevine, para cezası alan varsa parasını ödeyip tahliye oluyor ve cezalarını yatıp veya para cezasını ödeyenlerin bilgisayardan düşümü yapılmayanların, tutukluluk hali devam edip, suçun işlenmiş olduğu il veya ilçeden ( savcılığın faksını bekleyip ) neticesine göre ya tahliyesine veya bir bombası patlayıp tutukluluğunun devdıbına karar veriliyordu. ( Buradaki bombanın tanımı ise şöyle: Kişi birkaç suç işlemiş olup, bir iki tanesinden tahliye olup, diğer işlemiş olduğu suçun cezasından haberi olmadığı gibi, hakkında kesilmiş ceza veya G.T. çıkmış oluyor.) . Nezarethanede bulunduğum süreler içerisinde çoğu insanlarımızın para cezası ( trafik, maliye vb. ) veya cezasını hapishanede geçirip, tahliye olup, düşümü yapılmayan kişilerden oluştuğunu gözledim. Bu insanların burada iki - üç gün, hatta daha fazla günler de kaldığı oluyordu. Bürokrasinin ne kadar yavaş işlediğini, ne kadar çok yanlış işlemlerin olduğunu görüyordum. Örneğin, kişinin suç işlemiş olduğu yer ispat olsun, orada cezaevinde yatmış, cezasını çekmiş, fakat bilgisayardan düşümü yapılmamış. Ve bu kişi polise yakalanıp, GBT'ye sokulduğunda aranıyor, sabıkalı, cezasını çekmesi gerekiyor diye göründüğünde apar topar ikinci şubeye getiriliyor. Bu kişinin eli kolu burada bağlı, ulaşmak istediği yere ulaşamadığını da düşündüğünüzde tek çaresi ikinci şubenin çekmiş olduğu faksın karşı taraftan gelecek olan cevaba bağlı kalıyor. Bu cevapta bir ila beş gün arası sürüyor. Şimdi bu kişinin burada boşa geçen günlerini, maddi ve manevi tazminatını kim ödeyecek? Halbuki bu durumdaki kişilerin durumunu hemen GBT'ye okumuş olsalar veya bu tip insanları uyarsalar, bağlı bulunduğum Cumhuriyet Savcılığına git düşümünü yap deseler nezarethaneler de bu kadar kalabalık olmaz. ikinci bir örnek, kişinin kesilmiş cezası var ve kişi de durumunu biliyor ve kaçacak durumda. Buna kendimi örnek vereyim.

Kesilmiş cezam bulunuyor. Beş yıl, on ay ceza almışım. Dört ayını yatmışım, şartla olup dosyam yargıtayca tasdik olduğunda yirmi iki ay yatar cezam var ve kaçak durumundayım. Genel aramada GBT'ye yakalandık. ikinci şubeye veya herhangi bir polis karakolu nezaretine atıldım. Seni yakalayan birim suçu işlemiş olduğum merkez ( adliyeden ) faks çekerek dosyanı istiyor. Bu dosyanın yakalanmış olduğun yerin Cumhuriyet Savcılığına gelmesi en az iki gün, en çok on gün sürüyor. Ve benim dosya da altıncı gününde geldi. ikinci şubeye gelmiş bulundu. Halbuki faks çekilirken bu kişinin kesilmiş cezası var mı? Varsa şu hapishaneye gönderiyoruz. Dosyanın aşağıdaki adrese gönderilse denilse, nezarethaneler bu kadar tıklım tıklım olmaz ve bu kişi de cezaevine gidip ortdıbına, rahatına bakar.
Nezarethanede ne yastık, ne yatak, ne de battaniye var. Hiçbirini bulamazsın. iki - üç günden fazla kalanlar için kirli bir ortam. Jilet vermezler, ayna yok ki suratını göresin. Tırnak makasını, tarağını, saatini alan bu kişilerden ne bekleyebilirsin? Sabun ve havlu zaten yok. Üstelik ziyaretçin gelmiyorsa üstün başın perişan hal alacaktır. Mevsim de yaz olduğundan kapalı yerde o kadar insan birbirlerinin ter kokusunu, sigara dumanını çekmesi hastalığa davetiye çıkarıyor demektir.
.

Buraya gelişimin ikinci günün sabahı. Sayımdan sonra, ismi çağırılanlar tek tek nezarethaneden çıkıp gittiklerinde yer döşemesine geçtim. En azından rahat oturup kalkarım. Yatar uyurum diye düşündüm. Banka oturup uyuklamaktansa rahatımı düşünmüştüm. Böylelikle yanıma üç arkadaş daha geldi. Bunlar Davut, Bahattin ve Selahattin’di. Hepsine sırasıyla kendimi tanıtıp, ne için burada olduğumu, dışarıda ne işle meşgul olduğumu ve aile yapımdan kesitler verdim. Kah şamata, kah ciddi konuşmalarla kısa sürede kaynaştık. Ordulu Davut anlattığına göre bir şirkette koruma görevlisiymiş. Beş yıl önce TV tamirciliği yaparken sonradan öğrenmiş olduğu çalıntı TV almış. Hırsız yakalanmış. Televizyonu Davut’a sattığını söylemiş. Böylece hırsızlık malı satın almaktan Davut hakkında G.T. çıkmış. Adresini beş yıl sonra bulup, Salı günü evinden polis alıp, ikinci kata hırsızlık nezarethanesine getirmişler. Burada dört gün kalmış. Geldiğinde yanında yetmiş milyon parası varmış. ikinci katta oturmaya yer yok. Tuvalet yok, su yok, kantin yok, sigara yokmuş. Bir dal Maltepe içebilmek için polise on beş milyon verdim diyen, hırsızlıktan gelen bütün insanların çoğu işkenceden geçiyor dedi. Parası olan polise verip, aman abi beni dövme diye yalvarıyormuş. işkence odasına gidip gelenleri gördüğümde altıma kaçıracak gibi oldum diyen, ağzı burnu yamulan, üstü başı kan revan içinde gördükçe korkum gittikçe arttı diyen, Filistin Askısı, hayalarından elektrik verme gibi copla dövmek, işkencelerin başında geliyormuş. Her nöbet değişiminde polisler dayak yemeyenleri çağırıp işkence yapıyorlarmış. Sıra buna geldiğinde, işkence odasına gidip, sayın abim, olan bütün param bu. Alın şu altmış milyonu aranızda paylaşın, beni rahat bırakın suçsuzum demiş. Ve dayak yemekten kurtuldum diye anlattı. Her nöbet değişiminde polisler birbirlerine şu adama, şuna, buna dokunmayın diye tembih ediyorlarmış. neden olacak, paralı adamlardan paralarını alıp, kendi aralarında pay edip, o kişiy hesapta koruyorlar oluyor. Gazetelerde okuyoruz. işkence yok, polislerimiz insanlarımıza insan gibi muamele yapacak diye. Bu mu muameleleri? bu mu insana sayı ve sevgileri? Nerede kaldı insan hakları derneği? işte bu gibi yerlere gidip görmeleri gerekiyor.

Dördüncü günün akşamı nezarethane 5'e geldiğimde çok sevinen Davut, burası tam cennetlik diyordu. tuvaletin suyu, kantinin telefonu var diyordu. Çünkü ihtiyaçlarımızı burada karşılayabiliyorduk.
Sinoplu Selahattin Ağabey; T. K. Kooperatifi’nde müdürken zimmetine para geçirmiş. Tam üç yıl kaçak gezmiş. Üç yılın sonunda en yakın akrabası tarafından ihbar edilip yakalanmış. Tam bir fiil üç yıl yatmış. Cezasını çekmiş, GBT'den düşülmemiş. Cezalı pozisyona düşüp enselenmiş. Altı gün boyunca beraberdik. Sinop’tan faksını bekliyordu. Altı gün boyunca evine bir türlü telefonla ulaşmaktı. Evinin telefonu yokmuş. Komşusu da cevap vermiyordu. Adana’ya düğüne gideceklerdi diyor. Beşinci günün öğleni faksı geldi. Yatmış olduğu cezalı günlerin iade bedeli elli altı milyon lira para cezası gelmiş. Bu parayı ödese yol alıp gidecek. Tahliye olacak fakat adamcağız bir türlü evine haber gönderme imkanı bulamıyordu. Yanımızdaki Bahattin kardeş parayı ödemek istediyse de polisler kabul etmedi. Bu hakarete dördümüzün de kafası yatmadı. Polisler bu kadar gaddar olamazdı. Tek dururken halkımız bunlar için " aynasızlar " dememişler. Demek ki büyüklerimizin de bir bildikleri varmış.
Bahattin ise içimizde genç olanıydı. Aslen Trabzonlu, Almanya’da işçiymiş. izine gelmiş. Dönüş yaparken havalimanı polisi tarafından GBT'ye sokulup 1992 yılında yatması gereken cezasıyla karşılaşıyordu. Üç aylık evliymiş. Hanımı Ordulu olup, Gebze’de oturuyormuş. On yedi - on sekiz gündür Almanya’da işimin başında olmam gerekirdi. Ben şimdi ne yaparım. Pasaporta da el koyalarsa işim tamamen ters gidecek diye kara kara düşünüyordu. Arada bir dördümüz volta atarken, üçümüz Bahattin’e teselli vermeye çalışıyorduk. Türkiyemizin bir cennet vatan olduğunu, burada da bir iş sahibi olabileceğini vurguluyorduk. Ama o kim bilir neler düşünüyordu bilemeyiz. ikinci günümün sabahı saat on sıraları gibi Bahattin kantin alışverişini yapmış, hepimize birer paket sigara almıştı. Hep beraber çaysız bir kahvaltı yaptık.

Günler geçmek bilmiyordu. Yapılacak herhangi bir meşgale de olmadığından hepimiz patlıyorduk. Allahtan yanımızda Davut vardı. Bizlere Karadeniz fıkraları anlatarak eğlendiriyordu. Bahattinin maddi durumu iyiydi. Bu kardeşimiz bizler birbirimizden ayrılana kadar tüm öğün yemeklerimizi kantinden alıyordu. Bizlere beş kuruş harcatmazdı. En çok özlediğimiz de çaydı. Öğün yemeklerimiz su, Yedigün, beyaz peynir, kaşar peyniri, zeytin salamdı. Altı gün boyunca hep bunları yedik - içtik.

Birer gün arayla Bahattinin hanımı tarafından kızartılmış tavuk, börek ve gözleme gelmişti. Bu bizler için değişik bir menüydü. Zengin olmanın hali de bir başka oluyor. Bizimkiler ziyaretime geldiğinde akıl edipte bir şeyler getirmemişler.
Bahattin’le bir ara oturup konuşurken bana iki buçuk milyon verdi. Çünkü başımdan geçen olayları, ailesel durumumu anlatmıştım. Dertleşiyorduk. Cebime parasını koymasını, beni daha çok etkilemişti ki ağladım. Kendimi hâr - hâkir gariban görmüştüm. O da bunu anlamıştı ki bana, boşver ağlama, bunların hepsi geçecek, bu parayı da sigara parası olarak veriyorum. Aklına bir şey gelmesin, yanlış anlama diye hitapta bulunmuştu. Ağlamaktan boğazımdaki düğümler çözüldükten sonra teşekkür edebildim.
Birinci günümün akşamında akşam saat 8’de komşumuz Polis Metin ziyaretime gelmişti. Beş dakika ancak konuşabildik. Ziyaret yasaktı. Metinin de polis olmasından dolayı görüşebildik. ihtiyaçlarımı belirttim. Havlu, tişört, külot gibi. Ve cebinden beş milyon çıkarttı. ihtiyaçların olur, alırsın deyince, kendimi yine tutamadım. Ağladım. Sabah sekiz sıralarında tekrar gelip, ihtiyaçlarımı getirip, beş dakika kadar görüşüp, kahvaltılık poğaça ve süt getirmişti. Birer gün arayla beni ziyarete gelmesi, bana yarı memnunluk veriyordu. Her günümün akşamı saat 10-11’den sonra telefon kuyruğuna girip eşimi arıyordum. Her seferinde de ağlıyor, boğazlarım düğümleniyordu. Aileden ayrı kalmak, demir parmaklıklar ardında özgürlüğünün kısıtlı olması, elin - kolunun bağlı olması, bir şeyler yapamamanın acısını buralara düşen bilir.
Nezarethanede bizden başka beş - altı kişi daha vardı. Artık bizler eski tutuklu oluyorduk. Yeni gelenlere buradaki ortamları anlatıp, şöyle yapmayın, böyle yapmayın, yerlere izmarit atmayın diye ricalarda bulunuyorduk. Ben de can sıkıntısından paspas yapıp yerlerdeki izmaritleri topluyordum. Bazen diğer nezarethanelerin kapıları açık olup, kalabalık olduğumuzda buradaki odalara dağılıyorduk. Odanın birisi de kadınlara aitti. Bir ara yedi kadın olmuşlardı. içlerinde güzelleri de vardı. Bunlar ya fuhuştan ya da hırsızlıktan gelmişlerdir diye düşünüyordum. Üç - dört gündür karı yüzü görmeyenler, kadınları kesmeye çalışıyorlardı. Polisler de farkına vardığında hepimizi odaya toplayıp üstümüze kapıyı kilitliyorlardı. Pazartesi sayımda yüz yirmi kişi olmuştuk. Polisler de maşallah iyi çalmışmışlar. Tuttuğunu getirmişler. içlerinde bazı arkadaşlarla konuştuğumuzda yüz ciksen bin - üç yüz altmış bin para cezası için bir -iki gün bile yatanlar vardı.
Pazartesi sabahı saat 11 sularında kuzenim Nuran'la eşimin gelmesi beni çok mutlu etti. Onları gördüğümde dayanamadım, ağladım. Kucakladım, öptüm. Beş dakika zor görüşebildik. Birde ikide konuşmalarımızı kesip ziyareti bitirin diyorlardı. Eşim ve Nuran'la vedalaştıktan sonra, hemen peşinden kardeşim Nihat geldi. Onunla da beş dakika kadar görüşebildim. Nuran'ın çevresi geniş olduğundan istanbul Emniyet Müdürlüğü’nden ziyaret kartı almış. Ancak ziyareti bu şekilde gerçekleştirebilmiş. Halbuki bu aç köpeklerin önüne yem olarak beşer - onar milyon atsam belki de bir saat görüşebileceğim. Neden mi? Hu kaldığım süre içerisinde Trabzonlu Yavuz diye bir arkadaş geldi. Tekstilineymiş. iki saat sonra eşi geldi. Bir saate yakın görüştüler. Kadıncağız gelirken beş tane gömlek getirmiş. Bunlar da rüşvet diye alıyorlar. Bu polisler kendilerini niye bu kadar alçak düşürüyor bilmem. Halbuki insani olarak bir süre koyarsın, görüştürürsün.

30.06.1998 saat 8:00

Üç kişi ve bir sivil polis eşliğinde nizamiyeden içeri girdik. Askerler tarafından üstümüzde sadece külot kalıncaya kadar her tarafımız arandı. Kayıt işlemlerimiz yapıldı. Askerler tırnak makası, sabun, tarak, anahtar gibi şeylerimi aldı. Yüz - yüz elli metre yürüdükten sonra cezaevinin giriş kapısına geldik.
Sağ ayağımı içeri atarak, besmele çekerek, Allahım seni beni buradan kurtar, sağ salim çocuklarıma, özgürlüğüme kavuşayım diyordum dua ederek içeri girdim. Gardiyanların nöbet değişim saati olduğundan, biraz bekledik. Yine tek tek her tarafımız aranarak, baş gardiyanlık odasına girdik. Ana baba adı, doğum yeri, evli bekar olduğu, adres, hastalık gibi sorular sorarak yine form dolduruldu. işlem bitince, merdivenlerden aşağı gardiyanın yanına uğra dediler. Merdivenin altına indim. Gardiyan efendi yine deftere giriş yapıp aynı soruları sorması, üstümü tekrar araması bana iyice sinir yapmıştı. Zaten iki genel aramadan geçtik. Ne aramaya çalışıyor diye mırıldanıyorum ki, cebini boşalt dedi. Paramı masasının üstüne koydum. Beraber saydık. Utanmadan sakalımızı görelim dedi. Beş yüz bin bıraktım. Yetmez demez mi? Biz iki kişiyiz diye yer vermiyorum desen olmaz. Neyin ne olacağını bilmiyorum. Masanın üstüne bıraktık bir milyonu. O da cebine indirdi ve karantina adı verilen koğuşa girdim.

Selamın aleyküm. Hayırlı akşamlar. Hepinize geçmiş olsun deyip, üç - dört adım ilerlediğimde içeriden birkaç kişi selamımı alıp, sana da geçmiş olsun dediler. Ve ileriye doğru git, başkanımız orada dediler. Daha önceden de hapishanede yattığım için gözlerim koğuş ağasını veya mümessili aradı. iki ramazanın arasına sıkıştırılmış bir masasının etrafına toplanmış sekiz - on kişinin arasına doğru ilerledim. Aynı şekilde onlara da geçmiş olsun dedim. Üç - dört kişi ayağa kalkıp yer vermeye çalıştılar ve bir ranzanın kenarına sıkışıp oturduğumda beş - altı kişi gözüme yabancı gelmedi. Çünkü ikinci şubenin nezarethanesinde altı gün kaldığımdan orada tanışmış olduğum arkadaşlar benden önce gelenlerdi. Hoş beş sohbetten sonra, benim boylarda az kıvırcık saçlı, alt - üst eşofman giymiş bir arkadaş söze dalıp,
- Kardeşim tekrar geçmiş olsun, nerelisin? dedi.
- Sana da geçmiş olsun arkadaşım, Orduluyum. Dedim.
- Ordulu musun?
- Orduluyum.
- Neresinden?
- Perşembe.
Neresinden deyince, dur bakalım, akraba çıkacağız dedim kendi kendime.
- Şenyurt’tanım. dedim.
- Ben de Neneli Köyündenim.
- istanbul Sarıyer’de oturuyorum. Cezamı çekmek için burada bulunuyorum. Bu,suç ortağım Hüseyin. Ben de buradan sorumluyum. Adım Coşkun. Dedi.
Hapishanede, bir koğuşta senden eski bir mahkum hemşerinin olması, insana güven verir. Böylece içim biraz rahatlamıştı. Üç kişi geldiğimizden hemen yemek ayarlandı. Tam doymasakta açlığımızı bastırmıştık. Çay söylendi. Yirmi dakika sonra çay geldi. Tam altı gündür çay içmiyordum. Bir - iki yudum çektiğimde bana ilaç gibi geldi. Peş peşe üç - dört bardak çay içince kendime geldim. O gece saat dörde kadar Coşkunla ve diğer arkadaşlarla sohbet ettik, bulmaca çözdük. Bana tek başıma yatabilecek olduğum bir de ranza ayarlandı. 04:15’te yattık, 7:30’da kalktık. Koğuşun içi süpürüldü, paspas çekildi. Sayım saatini bekledik. Sayımdan sonra kahvaltı yaptık. Tekrar sohbete daldık. Bu ara her saat başı nöbetçi gardiyan gelip, gönüllü sekiz - on kişi istiyorum. Gönüllüler, dizilenin yoksa kendim seçerim diyordu. Her seferinde üç - beş kişi çıkıp kalan kişileri kendisi seçiyordu. Bu ara gönülsüzler arasında piyango bana da vurmuştu. Dış kapıdan kantine gelen malları taşıdık. Öğlen saatinde gelen karavana, bulgur pilavı ve kuru fasulyeden açlığımı bastıracak kadar yedim. Karantinaya geldiğimde bir haftalık sakalım vardı. Saçlarım zaten uzundu. Geldiğim gece koğuş koğuş gezerek,
karantinaya gelen mahkum berbere saç tıraşı oldum. iki yüz elli lira verdim. Senden önce gelen mahkumlar yaşça küçükte olsalar abi demekle onlara saygı göstermiş oluyorsun. Biz de Coşkun Ağabeye seslenerek bir permatik ve sabun alarak, saçımı yıkayıp, tırnaklarımı kesip, sakal tıraşımı olup, kendime çeki - düzen vermiştim. Akşam altı sıralarında koğuşa dağıtım yapılacağını duyduğumda, soğuk suyla banyo yapasım gelmemişti. Sonra vazgeçtim. Akşam üstü beş sıralarında Coşkun Abi beni bir kenara çekip, ziyaretçin gelene kadar bazı ihtiyaçların olacak. Al şu paketi yanında bulunsun deyip cebime de iki milyon para sıkıştırdı. Bu vefa örneği beni gerçekten çok duygulandırmıştı. Kendisine, boynuna sarılıp ağladım. O, teselli verdikçe ben daha çok hıçkırıklara boğuluyordum. Boğazlarım iyice düğümlemişti, yutkunamıyordum. Bağıra bağıra ağlayasım vardı ama içime sindiriyordum. Bir bardak bu ve bir sigara beni dindirmişti. Çünkü, karantinada 22 saatim de geçmişti. Hemencecik samimi bir ortam yaratılıp, ona alışmıştım. Koğuşa çıkarsan daha çok rahat edeceksin deseler de gidesim gelmiyordu. Fakat bir kural vardır. Karantinaya gelenlerin çoğu koğuşa çıkar. ( Bir - iki haftalığına gelenlerle hasmı olanları koğuşlara vermiyorlar.

01.07.1998

Dursun’la beraber içeri girdiğimizde altı - yedi kişi vardı. Ayakkabılarımızı çıkarttık. Yerler halıfleks kaplıydı. Masanın yanına oturun dediler ve oturduk. ikimiz birden selâmımızı verip, hayırlı akşamlar dileyip, hepinize geçmiş olsun dedik. Onlar da aynı şekilde selâmımızı alıp ikimize de geçmiş olsun dediler. isimlerini sonradan öğrendiğim Şeref ve Nedim abiyle konuşmaya başladık. ilk etapta gözlediğim kadarıyla koğuşa yeni gelenlere aynı sorular sorulmakta. Onlar soruyor, biz cevaplandırıyoruz.
- Nerelisin?
- Tutuklu musun? Hükümlü müsün?
- Hükümlüysen ne kadar ceza aldın?
- Evli misin? Çoluk - çocuk var mı?
- Nasıl yakalandın?
- icraatın neydi?
Bu arada çay ikram edildi. içeriye giren geçmiş olsun, hoşgeldin deyip öbür odaya geçenler de vardı. Tahminim, o odanın da koğuş olduğunu yanıltmadı. Bulunduğumuz odada altlı - üstlü iki ranza, bir yemek masası, sekiz kişilik, bir televizyon ve kıyafet dolapları yan yatırılarak mutfak tezgâhı kurulmuş, üstünde aygaz ve bir arkadaş yemek yapmakla meşguldü.
Akşamın sekizinde sayım yapıldığında mevcudumuz on yedi kişiydi. Koğuşa yeni gelenlere saygı ve hürmet gösterilerek misafirperverlik örneği sunuluyordu. Beş kişilik servisin öbür odaya verildiğini sezinledim. Bizler de sekiz kişi sofraya oturarak, akşam yemeğini yedik. Diğer kalanları da,sofradan kalkanların yerine oturarak, yemeklerini yiyerek yemek faslı tamamlanmış oluyordu. Çaylar ikram edildi, saat on sularında da meyveler yendi. Sıcak sularımız hazırlanmış. Banyo yapmamızı istediler. Havlu, iç çamaşır, sabun, jilet gibi malzemelerimiz soruldu. Olmayan ihtiyacımızı belirtip, koğuş içerisindeki arkadaşlardan temin edilerek, banyomuzu yapmış bulunduk. Bir haftadan bu yana banyo yapmamıştım. Sıcak suya hasret kalmıştık. Banyomu yapınca hafiflemiştim. Bu ara merak ettiğim odaya çağrıldım. Ya mümessil ya da koğuş ağası denilen vatandaşla tanışacağımı biliyordum.
Odaya girdiğimde, içerideki kişiye hayırlı akşamlar, geçmiş olsun temennisinde bulundum. Sandalyeye oturmamı istedi. Adımı, ne işle meşgul olduğumu, cezaevine düşüşümün sebebini, cezaevi içinde koğuş içi bazı kurallara riayet edileceğini, herkesin burada bir kader mahkumu olduğunu, bir arada bulunduğumuz süreler içerisinde, hepimizin birbirimize karşılıklı saygıyı ve sevgiyi esirgemeyeceğini, sırası ile iş bölümü yapıldığını, yeni mahkûmlar geldikçe görevden düşürüleceğimi, kişisel, koğuş içi ve cezaevi sorunlarımız olduğunda kendisine gidebileceğimizi, karavana yenilmediğini, yemekleri aşçının yaptığını, her hafta cuma akşamları toplantı yapıldığını ve olanlardan belli miktarda para toplanıp çeşitli ihtiyaçlarımızın karşılanacağını, parası olmayanın hakir ve hor görülmeyeceğini, dışarıda nasıl bir aile yaşantınız var ise bunu da burada imkanlarımız kısıtlı da olsa uygulanacağını karşılıklı oturup konuştuk. Bir nev-i akit imzalamış oluyordum. Konuşması bittiğinde, beş milyon mutfak, erzak parasını takdim edip, sıkıntımın olduğunda yanınıza gelebileceğimi belirtip, iyi akşamlar diyerek yanından ayrılıp öbür odaya geçtim.
Sohbet ettiğimizde bir taraftan da gözlerimle koğuşun içini süzüyordum. Yerler halıfleks kaplı, küçük buz dolabı üstünde kurulu televizyon, yerden elli - altmış santim yükseklikte yemek masası, çay bahçelerinde bulunan yuvarlak beyaz masa ve dört sandalyesi, altlı - üstlü ikişerli ranzalardan beş tane olup, bu ranzalarda da nevresim ve çarşafların tertemiz, rengarenk olması içeriyi çok temiz gösteriyordu. Genelde hepsinde alt - üst ranza arasındaki boşluklara perde yapılması, alt ranzaların da divan örtüsü biçiminde süslenmesi, her nevresimin üstünde süt beyaz gibi havluların bulunması, içeriye ayrı bir güzellik katıyordu.
Gece saat on bir sıraları meyve ikram edildi. Diğer arkadaşlarla da sohbet edilerek gece on ikiyi yapmıştık. Koğuşta toplam on dört ranza bulunuyordu. Mevcudumuz on yedi kişi olduğundan üç kişi yer yatağında yatıyorduk. ilk gecemi derin bir uykuyla geçirdim. Zira altı gün tahtanın üstünde yatmak, yatakta yatmaya benzemiyordu.
Sabah yedide kalktık. Sekizi on geçe sayım yapıldı. Kahvaltımız yapıldıktan sonra, herkes görev listesindeki görevini öğrenip, görevinin başına intikal etti. Koğuş içi görev; bulaşık, çay - kahve, su doldurma, su taşıma, küllükleri temizleme, yerleri süpürme, çöp taşıma, kantini takip ve ekmek taşıma ve gazete almadan ibaretti. Görevliler kesinlikle uyumuyordu. Koğuşun eski mahkûmları, yatıp kalkmakla, bahçeye belirli saatlerde çıkıp temiz hava almakla, gazete okumak ve bulmaca çözmekle meşguldü.

http://www.youtube.com/watch?v=ADOQQiwgU0Y

SEVK YOLCULUĞU 24.07.1998 17:30

Yukarıdaki tarih ve saat itibariyle Metris Cezaevi’nden ayrıldık. Arabanın içi çok sıcaktı. Hepimiz ter döküyorduk. Ellerimizin kelepçeli olması rahat hareket etmemizi engelliyordu. ikinci Boğaz Köprüsünün çıkışında durduk. On-on beş dakika hareket etmemiştik. Hepimiz merakla arabanın küçük camlarından dışarıyı gözleyip komutan ve askerlerin konuşmalarını dinlemeye çalışıyorduk. Sıcaktan patlamıştık. içimizden Tuncay arkadaşımız camdan komutana seslenerek yanımıza gelmesini istedi. Komutan yanımıza kadar gelip, sorun nedir diye sorduğunda, Tuncay: Komutanım, kapıyı biraz açık tutar mısınız? Sıcaktan patladık, az hava alalım. Kelepçeler de çok sıkı, biraz gevşetebilir misiniz dedi. Komutan da askere emir vererek, Abdullah, arkadaşların kelepçelerini bir diş gevşet, kapıyı da beş dakika açık tut dedi. Bizler hep bir ağızdan, Sağol komutanım, Allah razı olsun komutanımn diyerek memnuniyetimizi belirtmiştik. Abdullaha neden bekliyoruz diye sorduk. O da Sinop ve Ünye mahkumlarını taşıyan ringi bekliyoruz, üç araç konvoy şeklinde gideceğiz dedi. Saat yedibuçukta üç araç yanyana gelip, araç komutanları kendi aralarında konuşarak yola koyulduk. Arabımızın sağında ve solunda üçer pencere bulunuyordu. Pencerelerde göz kararı ölçtüğümde nem, yükseklikte yaklaşık otuz santim uzunluğundaydı. iki pencerenin camı kırıktı. Araba yol aldıkça esen hafif rüzgar bizleri serinletmeye yetmiyordu. Kelepçelerin gevşek olmasıyla hepimiz kelepçelerden boşandık. Birbirimizin bileğine çift, diğerimizin bileğine tek dolanan zincirlerden kurtulmak hepimizin hoşuna gitmişti. Altı kişinin bileğinde çift sarılan kelepçelerkilitli olduğundan bileklerinde asılı kalmıştı. Askerlerden birisinin de bölmenin deliklerinden bizi gözetlediğinin farkındaydık. Kapının arkasından seslenerek, Arkadaşlar, hepinizin kelepçelerden kurtulduğunu gördüm. iyi niyetimizi suistimal etmeyin. Araba durduğunda kelepçeleri takın. Komutan görürse ellerinizi çok kötü bağlarız dedi. Bizler de, tamam asker, senin için rahat olsun, sana laf getirtmeyiz dedik. Birkaçımız camdan dışarıyı seyrediyorduk. Bir aydır otomobil, ev, yeşillik, ağaç, hayvan ve çeşitli insanları görmemiştik. Dışarıyı seyrederken öf anam, manitaya bak, şu arabayı ben kullanacaktım, şu ağacın altında ne güzel rakı içilir gibi hasretlerini dile getiriyordu. Ben de bir müddet ayakta kalarak dışarıyı seyrettim. insanları, evleri, yeşillikleri ve Sapanca Gölünü, yol boyunca seyretmek çok hoşuma gitmişti. içimden de Allahım ne olursun bizi buralardan kurtar diye yalvarıyordum. içimizden birisi defalarca hapse girip çıktığından, ringleri yaşadığından arkadaşlar ben bu konularda tecrübeliyim, yanıma kola ve bol miktarda yiyecek aldım. Yanında katığı olmayan, acıkan varsa ikram edeyim dedi. Bizler de kola içeriz, yemeği molada yeriz dedik. Hepimiz kola içerek serinlemeye çalıştık. Arabanın içinde on iki kişiydik. Sanki sözleşmiş gibi hepimiz birden sigara yakıyorduk. Dumandan gözlerim yanıyor, diğer taraftan su gibi ter çıkartıyordum. Havanın kararmasıyla rahatlamıştık. Tatlı tatlı esen rüzgar içeriyi serinletiyordu. Saat dokuz kırkta Kaynaşlı’ya, istasyona girdik. Asker, kelepçelerinizi takın, komutanım görmesin diye uyardı. Bileklerimizden çıkarttığımız kelepçeleri tekrar taktık. Kendi kendimizi kelepçeliyorduk. Komutan kapıyı açarak, arkadaşlar, mola yerimiz burası. Yemek olarak sadece ekmek arası köfte yiyebilirsiniz. Tuvalete de ikişer ikişer gideceksiniz dedi. Hepimizin karnı aç olduğundan gelen garsona yarım ekmek arası sipariş verdik. Fiyatı da altı yüz bin lira deyince dudaklarımız uçukladı. Yarım ekmek ve sekiz-on köfte için altı yüz bin lira vermek hepimizin zoruna gidiyordu ama karnımız da açtı. Tamam kardeşim, sen köfteleri hazırla, gelirken de on iki tane kutu kola getir dedik. Bu arada köfteler hazırlanadursun, bizler de tuvalete gitmeye başladık. ikişer ikişer gidiyorduk. Askerler; Beyler kelepçeleri çıkartmak yasak olduğundan büyük tuvalette yasak, ancak çişinizi yapabilirsiniz diyordu. iki kişi kelepçeli olduğundan birimiz arkamızı dönüp, diğerimiz kelepçesiz olan eliyle çişini yapmaya çalışıyordu. Tek elle de çiş yapmak ve yüz yıkamak hayli zor oluyordu. Tuvalet molası bittiğinde ekmeklerimiz gelmişti. Kolalar nerede diye sorduğumda yasak dendi. Hepimizin şalteri atmıştı. Öyle ya, köfte ekmek kuru kuruya yenmez dedik. Askere komutanını çağır dedik. Komutan gelip mesele nedir dedi. Tuncay arkadaşımız, komutana mahkumsak insana bu kadar eziyet verilmez. Havalar zaten sıcak, bu köfte ve ekmekler kuru kuruya gitmez. Yanına ayran, kola, fanta gibi bir şeyler gerekir. Boğazlarımız susuzluktan kurudu diye hiddetli hiddetli konuşurken, bizler de tasdikliyorduk. Hararetli hararetli konuşulurken, karşımıza teğmen çıktı. O da ne oluyor burada, bir durum mu var diye seslendi. Aynı şekilde isteğimizi ona da söyledik. Teğmen Beyler de, sizler birer mahkumsunuz. Bazı yasaklar vardır. Buna da uymalısınız diye hararetli şekilde söylenip, bizleri azarladı. Tuncay da hiçbirimiz köfte ekmek yemiyoruz. Geri alın dedi. Teğmen de böyle bir şey beklemiyordu herhalde. Tuncayın lafı üzerine, köfte ekmekleri geri alın. Bunlara su bile yok. Kapıyı üstlerine kapayın diye askerine sert dille emir verdi. Bizler de yanında kim ne aldıysa ekmek, zeytin, peynir, domates, salatalık, bisküvi gibi şeyleri ortaya çıkartıp, kelepçeli ellerimizle karnımızı doyurmaya çalıştık.