neden bir şeyler var varlık neden var

Peki başka evrenler konusunun yanlışlanabilir olan kısmı nedir?

Yanlışlanabilirlik için “prediction” (yani önceden söyleme, tahmin, öndeyi) gerekir. Bu konudaki “öndeyi”ler nelerdir?

Yazarın değindiği pek çok şey var bu konuda ama biz burada bize en çarpıcı gelen, en temel noktaya değinmek istiyoruz, ki o da evrendeki maddenin dağılımıyla ilgili gözlemler. Yukarıda da dile getirdiğimiz gibi, evrendeki madde dağılımının (galaksilerin) bir haritası çıkarılmış ve evrenin sınırlarına yaklaştıkça madde dağılımında bir seyrelme gözlenmesi beklenirken hiç de öyle bir gözlemle karşılaşılmamış. Evrenin bilinen sınırlarına kadar galaksilerin dağılımı benzer bir yoğunlukta devam ediyor. Hatta evren öyle büyük ki, bazı bölgelerde yer yer birbirini tekrar eden, ya da başka bölümleri anımsatan tekrarlar gözleniyor. Ayrıca da evrenin gözlenebilir kısmı her yıl büyüyor bildiğiniz gibi. (Evrenin bizim gözleyebildiğimiz kısmı bir küreyse, bu kürenin yarıçapı her yıl 1 ışık yılı büyüyor). Dolayısıyla, eğer evren sonsuzsa (veya yeterince büyükse) bu üniform dağılımın önümüzdeki yıllarda yapılan gözlemlerde de, yeni görünür hale gelen kısımlar için benzer şekilde devam etmesi gerekiyor.

işte bu bir “öndeyi” ve sınanabilir bir teori. Önümüzdeki yıllarda yapılacak gözlemlerin nasıl olması gerektiğiyle ilgili bir beklenti sunuyor ve bu beklenti sınanabilir. Ve bu gözlemler bir süredir devam ediyor, ve de henüz gözlem bölgemize önceki yıllarda yeni katılan bölümlerde beklenene aykırı bir gözlem yapılmamış. Bu bir teorinin yaptığı bir “öndeyi”nin başarıyla sınanması demek.

Peki bu ne demektir? Buna dayanarak, evrenin bildiğimiz sınırına kadarki kısmı böyleyse, gerisi de böyle olmalıdır sonucuna güvenilir olarak ulaşılabilir mi? Tümevarım denen prensip, böyle bir sonuç çıkarmak için yeterli mi?

https://www.youtube.com/watch?v=D6XAkVA7RmY

al cevabı

Teorik olarak düşünüldüğünde elbette değil. Bu daha önce bilim felsefesi tartışmalarında da değindiğim, tümevarım yönteminin ispat konusundaki teorik yetersizliği ile ilgili bir sorun. Şimdiye kadar gördüğümüz bütün kuğular beyaz diye, tümevarım prensibi gereği “Tüm kuğular beyazdır” sonucuna ulaşabilir miyiz? Milyon tane kuğu gördüysek ve hepsi beyazsa, bu yine de tüm kuğular beyazdır genellemesi yapmaya yetmez. Fakat bu bilimde yine de yapılır bilindiği gibi.

Bilimde tümevarım da tümdengelim de yerine göre kullanılır. Fakat sadece tümdengelimin %100 kesinlikle bir kanıtlama sağladığı bilinen bir gerçektir. Tümevarım malesef bunu sağlayamaz. Fakat bu yine de bilimde tümevarımın yöntem olarak değerini azaltmaz. Bilimde pek çok konuda tümevarımsal düşünce biçimi kullanılır ve teoriler de genel olarak bir miktar kanıtla desteklendikten sonra, aksine kanıt ortaya çıkana kadar doğru kabul edilir.

işte bu konuya da bu bağlamda bakmak gerekmektedir. Şu anda yazarın bahsettiği gözlemsel verilere bakıldığında evrenin sonsuz (veya en azından yeterince büyük) olmadığını düşünmek için bir sebep yok. Bu fikrin gözlem verileriyle bir miktar desteklenmiş bir teori kabul edilmesi garip değildir.

hacı anlattıkların nasıl ın cevabı ve bunlar açıkçası artık midemi bulandırıyor, yani tüm bu anlattıkların şundan fazlası değil ki:kapı çalınıyor, açıyorum ve kapıda birisi var bu kadar... yani bilimin tüm verilerini arka arkaya yazsanda bundan fazla birşey yok, nasılın cevabı veriliyor, neden sorusunun cevabı yok, en önemli cevapta bu, ben ölümlü bir varlığım ve nasıl sorusunun cevabı hiçbir işime yaramıyor, hatta yeryüzünde nasıl sorusunun cevabını hiç bilmeden yaşayan ve ölen milyarlarca insan var, nasılın hiçbir anlamı yok, dolayısıyla aslında bilim diyerek kutsallaştırdıkları ve tabu haline getirdikleri bu ilah bana mutluluk veremiyor, en derin soruma/sorunuma hiçbir cevap veremiyor, neden sorusu en önemli soru, cevabı çok belli, ayrıca diğer tüm anlatılanlar neden sorusundan kaçabilmek için uydurulan içi boş yaldızlı sözlerden başka birşey değil.

https://www.youtube.com/watch?v=QT2_PcjvOt0

@44 kardeşim haklı olabilirsin. örneklediğin şeyi burdaki kimsenin serkan inciye neden yaptın veya nasıl yaptın gibisinden sormadığı gibi öylesine basit ilişkiler ve kuramlar var. neden sorusunun cevabı çokça var araştırmalarına devam etmeni dilerim bu arada dostlar allah a inanan herkese saygım sonsuzdur ben bunu kendim için yapıyorum. burayı not defteri kullanıyorum. isteyende okuyabilir sevebilir belkide insanları araştırma duygusuna yöneltebilir.

not:seviyorum sizi

inançlı kesim, Tanrı’nın varlığının mantıksal göstergesi olarak genellikle evrenin belli bir biçimde olmasını görür. Yani söylenenlerin çoğunu şununla özetlemek mümkün: “Evren başka türlü de olabilirdi, ama değil. Sanki özel olarak böyle olsun diye yapılmış gibi. Canlılık ve bilincin ortaya çıkışı, fiziksel sabitler, doğa kanunları, vs. Hepsi rastgele olsa sonsuz sayıda olasilığı olacak şeylerin özel bir biçimi. Neden başka türlü değil de bu özel biçimde? Tüm bunlar sanki bu özel biçimde olması için ayar yapıldığını gösteriyor” deniyor.

Rastladığımız Tanrı kanıtları arasında insanlara en ikna edici gözüken, herkesin “Tanrı neden vardır?” sorusuna cevap olarak verdiği ilk açıklama bu. (Ya da bu genel açıklamanın bir özel biçimi). Aslında biraz daha derinine girildiğinde, başka geçerli Tanrı kanıtı yoktur bile denebilir belki de. Diğerlerinin hepsi öne sürenlerin bile zayıf olduğunu itiraf ettiği kanıtlardır. (Ahlaki kanıtlar, ödül-ceza, ilk neden, vs.).

Peki evrenin bu özel biçimde olmasına ne sebep oluyor?

Bugün biliyoruz ki evrenin bu şekilde olmasına yol açan temel faktörler şunlar:

1) Evren’in big bang’den sonraki ilk koşulları

2) Evrensel sabitlerin değerleri

3) Doğa kanunları

Bu üç kısıtlama, evreni sonsuz olasılıklı seçenekler arasından alıp özel olarak bugün bildiğimiz şekle sokuyor.

Yukarıda, tüm sayıları ifade etmenin, tek bir rakamı ifade etmekten daha kolay, daha basit olduğunu söylemiştik. Çünkü tüm sayılar arasından tek sayıyı çıkartmak için, özel olarak o sayıyı seçecek pek çok kısıtlama gerekir. Tüm olası evrenler arasından bugün bildiğimiz evreni ortaya çıkartmak için de benzer türde pek çok kısıtlama gerekir. Tüm sayıları ifade etmenin daha basit bir açıklama olması gibi, tüm evrenleri ifade eden açıklama da daha basit bir evren açıklamasıdır.

Bir zarın 6 yüzeyi var ve her yüzeyde bir rakam var. Eğer elimde öyle bir zar olsaydı ki, tüm rakamlar silinmiş olsa, sadece yüzeylerden birinin üzerindeki rakam, örneğin 5 varolsaydı (diğer yüzeyler boş olsaydı), bu zarı attığımızda boş bir yüzey değil de “5″ sayısının gelmesini şaşkınlıkla karşılardınız. Çünkü bu çok küçük bir olasılık olurdu. Bu zarın hileli olduğuna kanaat getirirdiniz. Yani derdiniz ki bir “zeka” bu işin içine girmiş, özel olarak 5 gelecek şekilde bu zarla oynamış olmalı.

iste yukarıda sözü edilen Tanrı kanıtı buna benziyor. Eğer zar normal bir zar olsa, tüm yüzeylerinde bildiğimiz rakamlar olsa, atıldığında 5, ya da başka bir rakam gelmesini garipsemezdiniz.

yıllardır felsefe okurum. yanı o sorunun yanıtını zaten nietszhce ' iyinin kötünün ötesinde ' adlı kıtabında vermıstır. oku ıstersen.

@27 entrylerimi okuman iyi aslına bakarsan çok fazla uzun yazdığın için gecenin bu saati kim okur lan gibisinden bi tepkiydi de zaten kendin de demişsin copy-paste yaptım diye nedense copypaste yazılarınla bana hava atıyorsun anlam veeremedim neyse nesilcilik yapan sıradan üst modellemelerden birisin ben çok 1. nesil tanıyorum onlarda yok lan sizin kafanız amk. Adamlar asilce muhabbetler yapabiliyor siz kalkmış nesilcilik sözünüzün ve düşüncenizin bittiği yerde nesilcilik şeysine sarılıyorsunuz komik çünkü nesil sadece siteye katılma sırası insan olma adam olma sırası değil eğer olsa yine tanıdığım 1. nesiller alır ilk sırayı da şu nesilcilik yapanların kalacak yerleri olmazdı.

iki dakika kafa açtırmadınız hiç mi bahsedecek şeyiniz yok lan
ne amaçsız insanlar oldunuz amcık herifler

lan fermionlar veya bosonlardan bahsedicek bir tane adam bile yok mu ?

ananı varlık içinde gibtim

seninki yokluktada gidiyodu valla

@6 güzel yaklaşım şukuladım

am züt meme

Peki neden birşeyler vardır? Çünkü Stenger’e göre, birşeylerin varolması, daha doğal, daha kararlı bir durumdur ve daha olasıdır da onun için. Hatta bir hesaplamaya göre hiçbirşey durumuna göre birşey durumunun olasılığı iki kattan daha fazladır. Doğada bu durumun, yani, basit durumların kararsız oldukları için daha karmaşık durumlara dönüşme eğiliminin pek çok başka yerde de gözlendiğinden söz etmektedir Stenger. Örneğin kar taneleri örneğini vermektedir. Bildiğimiz kar kristalleri, kolay bozulan şeylerdir elbette ama bu daha çok bu kristallere evrenin geneline göre çok daha yüksek olan sıcaklıklarda tanık olduğumuz içindir. Ortam sıcaklığının buzun erime sıcaklığının çok daha altında olduğu durumlarda kar kristalleri bozulmadan kalacaklar ve yapılarını bozmak için enerji gerekecektir.

canını seven kaçsın kurtulsun bu başlıktan

Bizimkine eşdeğer olan en yakın kopya evren yaklaşık 10 üzeri 10E28 m uzaklıkta ve baslangıçtan beri olayların bizimkiyle aynı geliştiği en yakın kopya evren yaklaşık 10 üzeri 10E92 m uzakta. Yaklaşık 10 üzeri 10E118 m uzakta ise bizimkine her açıdan tamamen eşdeğer bir Hubble evreni bulunuyor olması gerekiyor.

Bu hesaplar 10E8 kelvin’den daha sıcak olmayan bir Hubble hacminde mümkün olan tüm kuantum durumlarının hesaplanmasına dayanıyor ve yazara göre çok muhafazakar hesaplar bunlar. Hesabı yapmanın bir yolu verilen Hubble hacmi içine sözkonusu sıcaklığı aşmayacak şekilde kaç tane protonun yerleştirilebileceğinin hesaplanması. Bunun cevabı 10E118. Bu parçacıkların her biri varolabilir veya olmayabilir. Bu ise protonların 2x10E118 olası yerleşimi anldıbına geliyor. Bu kadar sayıda Hubble hacmi mümkün olan tüm olasılıkları kapsamış oluyor. Dolayısıyle yaklaşık 10 üzeri 10E118 m’lik bir hacim içinde mümkün olan tüm olası yerleşimler, dolayısıyla da evrenin tüm olası durumları gerçekleşmiş oluyor.