müslümanlara bir sorum var küfürsüz cevaplar

bölüm-1
Sonsuz Cehennem ve Rahmetli Yaratıcı

Edip Yüksel
© 2003 yuksel.org

ingilizce orijinalinden çeviren:
Ensar Üzümcü

Bir monoteist olarak Kuran’a inanmak için beni zorlayan bilimsel, felsefi ve manevi nedenlere sahibim. Kuran’ı hem Türkçe hem ingilizce dillerine çevirmiş bulunuyorum. Buna karşın Kuran’ın tüm ayetlerini henüz özümsemiş olmadığımı da itiraf etmeliyim. Bazı ayetler kültürel-normlarıma yani yerleşik ideolojiler ile çelişiyorlar ve birkaç ayet de kitabın ap-açık olan hükümleriyle ve/veya doğanın yasalarıyla bir çelişki içerisinde görünüyor. Kültürümün ve yerleşik ideolojilerin göreceli olduğunu bildiğimden bu ilk grup ile rahatça başa çıkabiliyorum, fakat Tanrı’nın kitabında yer alan yahut O’nun doğadaki işaretleri (ayetler) ile çelişki içerisinde görünen ayetler zihnimi kemiren ve inancıma bulaşan birer virüs gibiler. Kuran’ın hiçbir ayeti ile entelektüel bir problem yaşamadığını iddia eden kişiler gördüğüm kadarıyla, ya inançlarını çevre baskısı, coğrafi konum, akrabalık veya dışarıdan gelen herhangi bir ikincil neden ile almış/edinmiş insanlar olmuşlardır veya yaşadıkları entelektüel problemlerini başkalarından gizliyorlar, hatta kendi idraklerinden bile. Her iki çeşit de, her nasılsa, iyi bir örnek teşkil edememektir.

Benim taşımakta olduğum şüpheler ise Kuran’ın doğruluğuna değil, fakat anlayışımın güvenilirliğine yöneliktir. Ortodoks âlimlerinin ve din adamlarının düşüncelerini körü-körüne takip etmeyi gerektiren Sünni kaideleri reddettiğim ve dinime tek kaynak olarak sadece Kuran’ı kabul ettiğim için, her ne zaman bir ayeti anlayış biçimim 4:82 ayeti ile bir problem oluştursa, bilgimin artması için ilahı mesajın öğüdünü izler ve sabır ile hareket ederim (20:114), uzmanlara, körü körüne taklit etmeksizin (17:36) danışırım (21:7), kişisel çıkarlarımı, keyfi arzularımı ve asılsız iddiaları uzak tutarım (53:28), ve Allah’ın eninde sonunda açıklama sağlayabilen biricik kaynak olduğunu bilirim (75:16-19). Bazen, tutarlı bir anlayışa ulaşabilmek birkaç ay alır, fakat kimi zaman ise bu yıllar ve hatta onlarca-yıl isteyebilir. Zihinsel ve manevi deneyimlerimin her biri aşağıdaki hakikatlere tanıklık etmektedir:

“Bilgiyle detaylandırdığımız, inanan bir toplum için yol gösterici ve rahmet olan bir kitabı onlara getirdik.” (7:52)

“Rahman, Kuran’ı öğretti.” (55:1-2)

Cehennemin süresi ile ilgili gözlemlerimi sizlerle paylaşmadan önce, zihinsel mücadelerimi ve onların oluşturduğu sonuçlarla ilgili birkaç örneği paylaşmak isterim (Eğer uzun bir giriş mahiyetindeki bu kısmı okuyabilecek sabra sahip değilseniz, lütfen “Cehennem Sonsuz mudur?” ile başlayan bölümden okumaya devam ediniz).

Örneğin, 5:38 üzerinde yapmış olduğum ve on beş yıldır gelişmekte olan sorgulamalarım üç farklı anlayış ile sonuçlandı: (a) toplum içinde utandırma ve kimlik teşhisi sebebi ile bir hırsızın elini kesmek veya işaretlemek, (b) fiziksel olarak hırsızın elini kesmek, veya (c) hırsızın çalması ve bir haneye girmesinin engellenmesi için, kullandığı araçlar ile ilişkisinin kesilmesi (muhtemelen rehabilitasyon veya hapis yolu ile). Ekonomik ve sosyal şartlara bağlı olarak, işlenen hırsızlığın sıklığı, sosyal yapı için oluşturduğu risk miktarı, ekonomik, sosyal ve pgibolojik maliyetler de göz önünde bulundurularak, önerilen bu cezalardan herhangi birisini toplum seçebilmelidir. Diğer bir değişle, kasıtlı olarak burada farklı manalara gelebilen bir fiilin, toplumlara zaman, tavır, kültür ve dönemin şartlarına uygun seçim yapabilmesi için özellikle kullanıldığına ikna olmuş durumdayım. Kuran’ın mesajını ilk neslin anlayışı ve pratiği ile sınırlandırmak (muhafazid Peygamber ve onların yoldaşları dâhil) Kuran’ı tüm zamanlara hitap eden evrensel ilahi karakteri yok saymaktır.

ikinci bir örnek daha vereyim. 2:233 ve 46:15 arasında görülen çelişki üzerine yaptığım sorgulamalarım, birkaç ay içerisinde beni hiç varmak istemeyeceğim bir noktaya ulaştırdı: hamileliğin normal süresini 266 gün (veya 38 hafta) olarak kabul edersek 86 günlük hamilelik sürecinde yapılan kürtajın bir cinayet olmadığını gösterirdi. ilk üç aylık dönemde, anne karnında oluşan fetüs bir ‘kişi’ olarak kabul edilmiyordu Kuran’da. Kişilik (nefs), bilincin ortaya çıkması ile oluşan bir şeydi. (Yunan filozofu Eflatun’un kendisinden sonraki dönemde yaşayan Müslüman âlimler üzerindeki etkisi nedeniyle Nefs kelimesi genellikle Ruh olarak yanlış bir şekilde çevrilir.) Kişi “yeni bir yaratılış” evresi olarak tanımlanır ve bu süreç, sperm olma, embriyo, kemikleri ve eti oluşturan fetüs gibi farklı aşamaları izleyerek nihayetinde yeni bir yaratığı oluşturur (23:14; 22:5). Benim 4:34 üzerinde sergilenen geleneksel anlayış ile yaşadığım problemim ve bunu 30:21 ile uzlaştırma sürecim ise, araştırma ve “tesadüfi” bazı olaylar sonucunda bir yıl içerisinde gerçekleşti. Erkekler kadınların üzerinde bir yönetici değildiler, fakat onların geçiminden sorumluydular; kadınlar kocalarının düşkünü olarak tanımlanmamışlardı, fakat Yaratıcılarına düşkünlerdi; asıl mevzu kocaya bir başkaldırma değil fakat evlilik akdine sadakatsizlikti; ve kocalara eşlerini dövmek için nasihat verilmemişti, fakat boşanma kararından önce onlardan uzaklaşmaları söylenmişti.

Benzer bir şekilde, 4:3 ve 4:129 için gösterilen geleneksel anlayışla uzlaşamıyor olmam, onlarca yıl sonra 4:127’de kullanılan bir ifadenin tüm dünyada hatalı olarak çevrildiğini fark etmemle çözülmüş oldu. Kuran çok eşliliğe izin vermesine rağmen (4:3) bunun gerçekteki pratiğini bazı önemli durumlar ve ön koşullar belirterek kısıtlar ve heves kırar: erkekler birden fazla eşliliği sadece, geride kalan kadınlar dul ve yetim bir çocuğa sahip olmaları şartı ile gerçekleştirebilir. Bu durumda her iki eşine de eşit ve adil bir şekilde cömert davranmalıdır. (Bkz 4:19-20, 127-129.) Ne yazık ki, 4:127 ayeti de hadisçi ve mezhepçi önyargılar ve şablonlarla yanlış tercüme edilmiş ve yanlış bir çeviri ile, henüz olgunlaşmamış kız çocuklarıyla evlenilmesi gerektiğini öneren bir hale getirilmiştir. Asıl mevzu net bir şekilde bununla alakasızdır.

Sizlere son bir örnek daha sunayım. Sadece Kuran mesajını kabul ettiğim 1986 yılında, 2:106’nın uydurma hadisler ve mezhep kitaplarıyla yapılan yanlış çevirisindeki anahtar bir kelime ile sorun yaşamış idim, çünkü bu kelime Kuran ile çeliştiğini ima ediyordu ve diğer tüm ayetlerin fesih edilmesine yol açabilecek kadar hassas bir yapıdaydı. “Ayaat” kelimesi, “ayeh” kelimesinin çoğuludur. Kuran içerisinde hem işaretler/mucizeler hem de Kuran’ın ayetleri/vahiyleri anlamlarında kullanılır. Kuran’ın kendi ayetleri işaret/mucize olduğu için bu kelimenin çoğul hali, genellikle her iki anlamı da eş-zamanlı olarak barındırır. Kuran’ın tek-bir ayeti delil/mucize olarak görülmez, çünkü Kuran’ın bazı kısa ayetleri (örneğin, 55:3; 69:1; 74:4; 75:8; 80:28; 81:26) benzersiz değillerdir ve Arapça konuşan insanların günlük iletişimlerinde de görülürler. işin aslı, Kuran, en küçük birim olarak sadece sureleri mucize kapsdıbına alır (10:38), ve en kısa sure 3 ayettir (103; 108;110). Bundan ötürü, Kuran’ın cümleleri/vahyi için sadece ‘ayeh’ kelimesinin çoğulu, yani ‘ayaat’ kullanılır. Bununla beraber, bu kelimenin tekil formu, AYEH, Kuranda geçtiği 84 noktanın hepsinde işaret veya mucize anlamlarında kullanılmıştır. Böylece, ‘ayeh’ kelimesinin 2:106 deki tekil formunu çevirirken “işaret” veya “mucize” olarak tercüme etmeyi tercih ediyorum.

Makalelerim ve kitaplarımda bu konuları ve Ortodoks geleneklerine uymayan başka bir çok tezi ayrıntılarıyla tartıştım. Allah nasip ederse, bu konuyu ve başka birçok ayeti ingilizce Kuran çevirimizde ayrıca tartışacağız. (Bu makalenin ingilizce orijinalini yazdıktan 4 dört yıl sonra Quran: a Reformist Translation olarak yayımlandı). Şimdi, en yakındaki araştırmama geri dönelim…