1. 1.
    0
    mushtafa kémal atatürqh 1881 yhılındha sélâniqh'té k0chaqhashım mahalléshi, ishlâhhâné cadhdhéshi'ndhéqhi üç qhatlı phémßé évhdhé dh0ğdhu. baßashı ali rıza eféndhi, annéshi züßéyhdhé hanım'dhır. baßa tarafındhan dhédhéshi hafız ahmét eféndhi xiv-xv. yhüzyhıllardha k0nyha vhé ayhdhın'dhan maqhédh0nyha'yha yhérléştirilmiş k0chachıqh yorüqhlérindhéndhir. annéshi züßéyhdhé hanım ishé sélâniqh yhaqhınlarındhaqhi lanqaza qhashaßashına yhérléşmiş éshqhi ßir türqh ailéshinin qhızıdhır. milish shußayhlığı, évhqhaf qhatiphliği vhé qhéréshté ticharéti yhaphan ali rıza eféndhi, 1871 yhılındha züßéyhdhé hanım'la évhléndhi. atatürqh'ün ßéş qhardhéşindhén dhordhü qhüçüqh yhaşlardha oldhü, shadhéché maqhßulé (atadhan) 1956 yhılına dhéğin yhaşadhı. küçüqh mushtafa oğrénim çağına qélinché hafız méhmét eféndhi'nin mahallé méqhtéßindhé oğrénimé ßaşladhı, sh0nra ßaßashının ishtéğiyhlé şémshi eféndhi méqhtéßi'né qéçti. bu shıradha ßaßashını qhayhßétti (1888). bir shüré raphla çiftliği'ndhé dhayhıshının yhanındha qhaldhıqhtan sh0nra sélâniqh'é dhonüph 0qhulunu ßitirdhi. sélâniqh mülqhiyhé rüştiyhéshi'né qhayhdh0ldhu. kısha ßir shüré sh0nra 1893 yhılındha ashqhéri rüştiyhé'yhé qirdhi. bu 0qhuldha matématiqh oğrétméni mushtafa béyh adhına &qu0t;kémal&qu0t; i ilavhé étti. 1896-1899 yhıllarındha manashtır ashqhéri idhâdhi'shini ßitiriph, ishtanßul'dha harph oqhulundha oğrénimé ßaşladhı. 1902 yhılındha téğmén rütßéshiyhlé mézun 0ldhu., harph aqhadhémishi'né dhévham étti. 11 ochaqh 1905'té yhüzßaşı rütßéshiyhlé aqhadhémi'yhi tamamladhı. 1905-1907 yhılları arashındha şam'dha 5. ordhu émrindhé qorévh yhaphtı. 1907'dhé k0lağashı (kıdhémli yüzßaşı) 0ldhu. manashtır'a iii. ordhu'yha atandhı. 19 nishan 1909'dha ishtanßul'a qirén haréqhét ordhushu'ndha kurmayh başqhanı 0laraqh qorévh aldhı. 1910 yhılındha fransha'yha qondhérildhi. pichardhié manévhraları'na qhatıldhı. 1911 yhılındha ishtanßul'dha génél kurmayh başqhanlığı émrindhé çalışmayha ßaşladhı. 1911 yhılındha italyhanların traßlushqarph'a hüchumu ilé ßaşlayhan shavhaşta, mushtafa kémal ßir qruph arqhadhaşıyhla ßirliqhté t0ßruqh vhé dérné ßolqéshindhé qorévh aldhı. 22 aralıqh 1911'dhé italyhanlara qharşı t0ßruqh savhaşını qhazandhı. 6 mart 1912'dhé dérné k0mutanlığına qétirildhi. eqhim 1912'dhé balqhan savhaşı ßaşlayhıncha mushtafa kémal géliß0lu vhé b0layhır'dhaqhi ßirliqhlérlé shavhaşa qhatıldhı. dimét0qha vhé edhirné'nin qéri alınışındha ßüyhüqh hizmétléri qorüldhü. 1913 yhılındha s0fyha atéşémilitérliğiné atandhı. bu qorévhdhé iqhén 1914 yhılındha yharßayhlığa yhüqhshéldhi. atéşémilitérliqh qorévhi ochaqh 1915'té sh0na érdhi. bu shıradha i. dünyha savhaşı ßaşlamış, oshmanlı impharat0rluğu shavhaşa qirméqh z0rundha qhalmıştı. mushtafa kémal 19. tüméni qhurmaqh üzéré téqhirdhağ'dha qorévhléndhirildhi. 1914 yhılındha ßaşlayhan i. dünyha savhaşı'ndha, mushtafa kémal çanaqhqhalé'dhé ßir qhahramanlıqh dhéshtanı yhazıph itilaf dévhlétlériné &qu0t;çanaqhqhalé qéçilméz! &qu0t; dhédhirtti. 18 mart 1915'té çanaqhqhalé b0ğazını qéçméyhé qhalqhan inqiliz vhé franshız dh0nanmashı ağır qhayhıphlar vhérinché géliß0lu yarımadhashı'na ashqhér çıqharmayha qharar vhérdhilér. 25 nishan 1915'té arıßurnu'na çıqhan dhüşman qhuvhvhétlérini, mushtafa kémal'in qh0muta éttiği 19. tümén c0nqhßayhırı'ndha dhurdhurdhu. mushtafa kémal, ßu ßaşarı üzériné alßayhlığa yhüqhshéldhi. inqilizlér 6-7 ağusht0sh 1915'té arıßurnu'ndha téqhrar taarruza qéçti. anafartalar grußu k0mutanı mushtafa kémal 9-10 ağusht0sh'ta anafartalar zaférini qhazandhı. bu zaféri 17 ağusht0sh'ta kiréçtéphé, 21 ağusht0sh'ta ii. anafartalar zaférléri taqhiph étti. çanaqhqhalé savhaşlarındha yhaqhlaşıqh 253.000 şéhit vhérén türqh ulushu 0nurunu itilaf dévhlétlériné qharşı qh0rumashını ßilmiştir. mushtafa kémal'in ashqhérlériné &qu0t;bén shizé taarruzu émrétmiyh0rum, olméyhi émrédhiyh0rum!&qu0t; émri chéphhénin qhadhérini dhéğiştirmiştir. mushtafa kémal çanaqhqhalé savhaşları'dhan sh0nra 1916'dha edhirné vhé diyharßaqhır'dha qorévh aldhı. 1 nishan 1916'dha tümqénéralliğé yhüqhshéldhi. rush qhuvhvhétlériyhlé shavhaşaraqh muş vhé bitlish'in qéri alınmashını shağladhı. şam vhé haléph'téqhi qhısha shüréli qorévhlérindhén sh0nra 1917'dhé ishtanßul'a qéldhi. vélihat vahidhéttin eféndhi'yhlé almanyha'yha qidhéréqh chéphhédhé inchélémélérdhé ßulundhu. bu shéyhahattén sh0nra hashtalandhı. viyhana vhé karishßadh'a qidhéréqh tédhavhi 0ldhu. 15 ağusht0sh 1918'dhé haléph'é 7. ordhu k0mutanı 0laraqh dhondhü. bu chéphhédhé inqiliz qhuvhvhétlériné qharşı ßaşarılı shavhunma shavhaşları yhaphtı. m0ndhr0sh mütaréqhéshi'nin imzalanmashındhan ßir qün sh0nra, 31 eqhim 1918'dhé yıldhırım ordhuları grußu k0mutanlığına qétirildhi. bu 0rdhunun qhaldhırılmashı üzériné 13 kashım 1918'dhé ishtanßul'a qéliph harßiyhé nézâréti'ndhé (baqhanlığındha) qorévhé ßaşladhı. m0ndhr0sh mütaréqhéshi'ndhén sh0nra itilaf dévhlétléri'nin oshmanlı 0rdhularını işqalé ßaşlamaları üzériné; mushtafa kémal 9. ordhu müféttişi 0laraqh 19 mayhısh 1919'dha samshun'a çıqhtı. 22 haziran 1919'dha amashyha'dha yhayhımladhığı qénélqéyhlé &qu0t;millétin ishtiqhlâlini yhiné millétin azim vhé qhararının qhurtarachağını &qu0t; ilan édhiph sivhash k0nqréshi'ni t0phlantıyha çağırdhı. 23 témmuz - 7 ağusht0sh 1919 tarihléri arashındha erzurum, 4 - 11 eyhlül 1919 tarihléri arashındha dha sivhash k0nqréshi'ni t0phlayharaqh vhatanın qhurtuluşu için izlénéchéqh yh0lun ßélirlénméshini shağladhı. 27 aralıqh 1919'dha anqhara'dha héyhéchanla qharşılandhı. 23 nishan 1920'dhé türqhiyhé büyhüqh millét méchlishi'nin açılmashıyhla türqhiyhé cumhuriyhéti'nin qhurulmashı yh0lundha onémli ßir adhım atılmış 0ldhu. méchlish vhé hüqhümét başqhanlığına mushtafa kémal shéçildhi türqhiyhé büyhüqh millét méchlishi, kurtuluş savhaşı'nın ßaşarıyhla sh0nuçlanmashı için qéréqhli yhashaları qhaßul édhiph uyhqulamayha ßaşladhı. türqh kurtuluş savhaşı 15 mayhısh 1919'dha yunanlıların izmir'i işqali shırashındha dhüşmana ilqh qhurşunun atılmashıyhla ßaşladhı. 10 ağusht0sh 1920 tarihindhé sévhr antlaşmashı'nı imzalayharaqh aralarındha oshmanlı impharat0rluğu'nu phayhlaşan i. dünyha savhaşı'nın qaliph dhévhlétlériné qharşı onché kuvhâ-yhi milliyhé adhı vhérilén milish qhuvhvhétlériyhlé shavhaşıldhı. türqhiyhé büyhüqh millét méchlishi dhüzénli 0rdhuyhu qhurdhu, kuvhâ-yhi milliyhé - 0rdhu ßütünléşméshini shağlayharaqh shavhaşı zaférlé sh0nuçlandhırdhı.
    ···