mevlana yunus e ateistmiydi yoksa deistmiydi

Mevlânâ’nın öğrencileri arasında Süryanos adında bir de Rum delikanlısı var. Çetrefil lakırdı etmesini beceremeyen, açık sözlü bir genç olacak ki , uluorta konuşmalarından ötürü yakalayıp kadı’nın önüne zütürüyorlar. Kadı soruyor: Sen Mevlânâ’ya tanrı diyormuşsun, doğru mu?... Süryanos hep o açık sözlülükle: Yalan, diyor ben Mevlânâ’ya tanrı demedim, tanrıyı yaratandır dedim. Tanrı benim, ama bunu yıllardır bilmiyordum, bana tanrı olduğumu Mevlânâ öğretti…Süryanos’u iyice çıldırmış sanarak bırakıyorlar. O da gelip olup bitenleri Mevlânâ’ya anlatıyor. Mevlânâ: Kadı’ya deseydin ki, diyor, yazıklar olsun sana , eğer sen de tanrı olamadıysan.

— (Hançerlioğlu, 2008:151,152)

"Ey tanrım, ben kendime acı çektirdim, tatlı canımı sıkıntılara soktum, bunlardan sana ne, neden bana bir de sen ceza vereceksin, beni acılara atacaksın? Sen, bana iyi adam olamadın, benim karşıma suçlardan sıyrılmış. pırıl pırıl bir kimse olarak gelmedin. diye beni suçlarsın. Oysa beni suçlu yaratan, alınyazımı daha önceden belirleyen, beni sana karşı koyucu bir nitelikle var eden gene sen değil misin, senin yarattığın insanın sence suçlu olması nedendir? Benim yaptığım işler içinde utanılacaklar varsa, beni onları yapacak nitelikte yaratan gene sen değil misin? Gözümü kapkaranlık, içinde şeytanlıklar, uygunsuzluklar, kötülükler dolu bir dünyaya açtığımda, kendimi günahları biçilmiş kaftan olarak buldum, bunları da yaratan sensin de beni niçin suçlu tutuyorsun kendi yarattığın eylemlerden dolayı? Sen, kıyamet günü bütün kötülükleri ortaya koyup tartacaksın, onlara göre suçlar vereceksin. Kötülükleri ortaya koymak senin büyüklüğüne yakışmaz, bunları bırakman gerekir. Ben, senin varlıklarından ne aldım, neni eksilttim, egemenliğini mi elinden aldım, sözünü mü geçtim sözümle? Seni aç mı, susuz mu bıraktım? Kıldan ince köprü yapar da dersin ki: Ey kullarım gelin geçin. Oysa kıl gibi köprüden insan geçemez. Uçması, ya da düşmesi gerekir. Sonra köprü başkalarının kötülüğü için değil, iyiliği için yapılır. Senin köprün iyi bir köprü olmasa gerek. Bir de kötülükleri tartmak için ölçeğin varmış. Bunu ancak bakkallar, bir de alış-verişle uğraşanlar yapar, sana yaraşmaz bunlar. Senin büyüklüğüne bütün suçları bağışlamak, görmemek yaraşır. Ben, bu yaptıklarının bir tekini bile, senin bir tanrı olarak, yüceliğine yakıştıramıyorum doğrusu."

— Yunus Emre

mevlana bence teist değil bu kesin olarak belli...

ateist mi panteistmi deistmi ?belli olmayan bu ...

"insan bir hamur teknesi boyundadır, ama, gökten de üstündür.
en güzel şekil olan insan şekli,
aslandan da yücedir, üstündür. düşünceye sığmaz.
bu paha biçilmez şeyin değerini söylesem, bende yanarım, duyanda yanar (mes.c.vi)".

(??? yakilma korkusu olmasa ne dıyecekdi... allah zallah yok )... .

"ben hacetler kıblesiyim,
gönlün kıblesiyim ben.
ben cuma mescidi değilim,
insanlık mescidiyim ben."

"bir canım ama yüz bin bedenim var.
canım, canına karışmıştır. birleşmiştir.
seni incilten herşey beni de inciltir,"

"gel, gel yine gel. her kim olursan yine gel.
kafir ya mecusi, puta tapan yine gel.
yoktur kapımızda hiç ümitsizlik bil.
yüz kere tövbeni bozsan da yine gel."

...

alemin bal şerbetinden bana ne,
işte önümde benim ayran tasım.
ne malım, mülküm var ne azığım.
ben gene de senin azığın olsun diye çalışırım.
senin başını sokacak bir yerin,
olsun diye bir dikili ağacın.
ama hürriyeti kulluğa taş çatlasa satmam."
( kul değilim dior )
...

"can bilgiyle, akılla dosttur. onun arapçayla, türkçe ile işi ne."

...

"her sırrı bilen o ihtiyar alimden,
hiç bir şeyi gizlemesin isterdim ben...
sessizce dün akşam gelerek "sorma" dedi,
"söylenmeyecek şeyleri hisset, öğren... "
söylenmeyecek şey ne dir
...

bir damla suyu denize döksen
ikilik denizde kaybolur.
deniz denizdir, damlada damla
deniz coşsa, dalgalansa
burada irade denizin olur
damlanın değil...

...
(karakacan ?, 15.08.2011 16:00)
teizm tanrının yarattığı, tanrıdan daha alt kademe olarak ele alır varlığı. mesnevi ise varlığı tanrıdan bir parça olarak varsayar. bu teizmde büyük bir sapkınlık olan "şirk" tir.
(asil adamm ?, 15.08.2011 16:00)
bu gün ahmet benim

bugün ahmet benim,
ama dünkü ahmet değil.
bugün anka benim,
ama yemle beslenen kuşcağız değil.

ene l hak kadehiyle
bir yudum içen sızdı
tanrılık şarabından.
şişelerle, küplerle içtim ben, sızmadım,

ben, sultanların aradığı sultan.

ben hâcetler kıblesiyim.
gönlün kıblesiyim ben.
ben cuma mescidi değilim,
insanlık mescidiyim ben.

ben saf aynayım,
sırım dökülmemiş, paslanmamışım.
ben kin dolu bir gönül değilim,
sinâ dağı'nın gönlüyüm ben.

üzüm sarhoşluğu değil benim sarhoşluğum,
benim sarhoşluğumun sonu yok.
tarhana çorbası içmem ben,
can yemeği yerim,
içerim can şerbeti.

işte sararttı seni
bir gümüş bedenlinin özlemi.
altın haline geldin artık.
sen altına aşıksın,
altın benim rengime aşık.

gönlü saf sufiyim ben,
benim tekkem alem,
medresem dünya benim.
değilim abalı sufilerden.

ister yakarış eri ol sen,
meyhane eri istersen,
bundan sanki ne çıkar?
yok cumartesiymiş, yok cumaymış,
bence ne farkı var?

gerçeğin tadını alan er
ne altına aldırış eder,
ne kalender tacına bakar.
ne tasası vardır, ne kini.

ey tebriz'li hak şems!
yüzünü göstermediysen sen,
yoksul çaresiz kalırdı kulun;
ne gönlü olurdu, ne dini.