madem bilgi yasak değil alın lan ibne modlar

salvador domingo felipe jacinto dalí y domènech, kısaca salvador dalí (d. 11 mayıs 1904 – ö. 23 ocak 1989), i̇spanyol sürrealist ressam. gerçeküstü eserlerindeki tuhaf ve çarpıcı imgelerle ünlenmiştir. en iyi bilinen eseri olan belleğin azmi,ni 1931'de bitirmiştir.
dalí, ressamlığın yanı sıra heykelcilik, fotoğrafçılık ve filmcilikle de ilgilenmiş, amerikalı animasyoncu walt disney ile beraber yaptığı destino adlı kısa çizgi film, 2003'te "en iyi kısa animasyon filmi" dalında oscar adayı olmuştur.
katalonya doğumlu olan dalí, 711 yılında i̇spanya'yı fethetmiş olan mağribiler'in soyundan geldiğini iddia etmiş, "süslü ve cafcaflı olan her şeye, lüks hayata ve doğu kıyafetlerine olan düşkünlüğünü" de "arap kökeni"ne bağlamıştır.
dalí hayatı boyunca, sanatıyla olduğu kadar eksantrik giyimi, davranışları ve sözleriyle de dikkat çekmiş, bu durum kimi zaman, onun sanatını takdir edenleri de etmeyenler kadar usandırmıştır. bu davranışların getirdiği kötü şöhret, dalí'nin geniş kesimlerce tanınmasını sağlamış ve eserlerine duyulan ilgiyi arttırmıştı.

dalí 11 mayıs 1904'te, i̇spanya'nın katalonya bölgesinde bulunan figueres kentinde, salvador dalí i cusí ve felipa domenech ferres çiftinin ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi. çiftin 1901 doğumlu ilk çocuğu, dalí'nin doğumundan tam dokuz ay on gün önce (1 ağustos 1903'te) sindirim yolu iltihabından ölmüş, onun ismi olan salvador da ikinci çocuğa geçmişti. i̇lk çocuklarının küçük yaşta ölmesini bir türlü kabullenemeyen dalí çifti, küçük dalí'nin yanında sık sık ölmüş ağabeyinden bahsediyor, ilk salvador'un bir resmini yatak odalarının duvarında tutuyor, ve dalí'yle beraber düzenli olarak ilk salvador'un mezarını ziyaret ediyorlardı. bu durum, dalí'nin küçük yaşta kendi kimliği konusunda karışıklık yaşamasına sebep oldu. sonradan, hiç tanımadığı ağabeyi hakkında "iki su damlası gibi birbirimize benziyorduk, fakat yansımalarımız farklıydı [... ] o, herhalde benim fazla mutlak olarak tasarlanmış ilk versiyonumdu." diye yazacaktı.
dalí'nin babası, sert ve otoriter karakterli bir noterdi. annesi ise tam tersine sevecen ve anlayışlıydı ve oğlunun resim konusundaki çabalarına destek veriyordu. dalí üç yaşındayken kızkardeşi ana maría doğdu. evin tek erkek çocuğu olarak, annesi, kızkardeşi, teyzesi, anneannesi ve bakıcısından sürekli ilgi gören dalí, küçük yaşlarından itibaren şımarık ve kaprisli bir karakter sergilemeye başladı.
1914'te annesinin desteğiyle özel bir resim okuluna yazılan dalí, 1919'da figueres belediye tiyatrosu'nda ilk sergisini açtı. şubat 1921'de ise çok sevdiği annesini meme kanserinden kaybetti. annesinin ölümü hakkında "hayatımda aldığım en büyük darbeydi. ona tapardım [... ] ruhumun kaçınılmaz kusurlarını görünmez kılabilmesine hep güvendiğim bir varlığın kaybını kabullenemiyordum." diye yazacaktı. dalí'nin babası, karısının ölümünden kısa süre sonra baldızıyla evlendi.

1922'de madrid'e taşınan ve buradaki san fernando güzel sanatlar okulu'na yazılan dalí, ilk eserlerinde kübizm ve dadaizm etkileri gösterdi. fransa ve i̇sviçre kökenli olan bu yeni akımlar, o sıralar madrid'de pek yaygın değildi, ve dalí'nin eserleri kısa sürede ilgi çekmeye başladı. dalí, madrid'de geçirdiği yıllarda, kendisi gibi avangart sanata meraklı olan film yapımcısı luis buñuel ve şair federico garcía lorca ile yakın arkadaş oldu. 1923'te disiplinsizlik yüzünden geçici olarak okuldan uzaklaştırılan dalí, aynı yıl girona'da anarşist gösterilere katıldığı için tutuklandı ve bir süre gözaltında tutuldu.1925'te okula geri döndü, ve barcelona'da ilk kişisel sergisini açtı. resimleri eleştirmenler tarafından ilgi ve şaşkınlıkla karşılandı

dalí 1926'da paris'e gitti ve büyük saygı duyduğu pablo picasso ile tanıştı. sonraki birkaç yıl boyunca, dalí'nin eserlerinde picasso etkisi ağır basacaktı. paris gezisinden döndükten kısa süre sonra okulundan temelli kovulan dalí, çok geçmeden askere alındı. ekim 1927'de askerlik hizmetini bitirdi ve mart 1928'de sanat eleştirmenleri lluís montanyà ve sebastià gasch ile beraber, sanatta modernizmi ve fütürizmi savunan "sanat karşıtı katalan manifesto"yu yazdı.

1929'da arkadaşı luis buñuel ile beraber çektikleri bir endülüs köpeği adlı avangart kısa film, sürrealist sanat çevrelerinde ikiliye büyük şöhret kazandırdı. aynı yıl ikinci kez paris'e giden dalí, burada ressam joan miró aracılığıyla sürrealist akımın öncüleri andré breton ve paul éluard ile tanıştı. éluard'ın karısı gala (asıl ismi helena i̇vanovna diakonova), tanıştıkları andan itibaren dalí'nin ilgisini çekti, ve 1929 yazında dalí ile gala arasında, sonradan evliliğe dönüşecek olan tutkulu bir ilişki başladı

1931 yılında dalí, en meşhur eseri olan belleğin azmi,ni yaptı. yumuşak saatler ya da eriyen saatler olarak da bilinen eserde, geniş bir kumsal manzarası önünde eriyen cep saatleri resmedilmiştir. eser genel olarak, katı ve değişmez zaman kavrdıbına karşı bir protesto olarak yorumlanır. dalí sonradan bu resmin ilhdıbını, sıcak ağustos güneşi altında erimekte olan bir camembert peynirinden aldığını yazacaktı.

1929'dan beri beraber yaşayan dalí ve gala, 1934'te bir devlet nikâhıyla evlendiler. (1958'de bir katolik düğünüyle nikâh tazeleyeceklerdi.) aynı yıl new york'ta bir sergi açan dalí, abd'de büyük sansasyon yarattı ve büyük üne kavuştu. 1936'da londra uluslararası sürrealist sergisi'nde bir konuşma yapması istenince, sahneye eski tip hantal bir dalgıç tulumu içinde çıktı. tulumun beline mücevher işlemeli bir kama takmıştı; bir elinde bir bilardo ıstakası tutuyor, diğer eliyle de bir çift kurtköpeğini çekiştiriyordu. konuşma sırasında nefes almakta zorluk çekince, dalgıç kıyafetinin başlığı çıkarıldı.