lan gelin ders anlatiyorum burada vol 1

gelin lan burada size makro anlatayim, el emegidir saygi duyun ve gibtirin gidin.

mevzu su, absolute advantage mi daha gereklidir, comparative advantage mi?

yani adam smith mi hakli, david ricardo mu?

tabi ki size gore Adam (smith) hakli, atlamayin hemen, ama isin asli farkli amk.

1.absolute advantage ( mutlak avantaj) theory

simdi bu teoriye gore iki ulke eger farkli iki urun uzerinde mutlak avantaj sahibiyse, her iki ulke de birini secip onun uzerine yogunlasmali ve diger urunu diger ulkeden ithal etmelidir. burada onemli olan ustunlikler direct maliyet uzerine gore belirleniyor. eger ben bir mali birim zamanda daha fazla uretiyorsam, mutlak ustunluk sahibiyyim..ve o mali daha az maliyetle uretirim. burada bir ornek verdim, a ulkesi haftada 500 kg elma veya 100 kg uzum uretsin. b ulkesi ise haftada 400 kg elma veya 200 kg uzum uretsin.. burada a elmada mutlak ustunluk sahibi oluyor, b ise uzumde.. teori diyor ki bu durumda, a elma uretmeli, b uzum uretmeli ve birbirinin elma ve uzum uretimini ticaret ile karsilamalilar. eger boyle olursa, normal ticaret yapmadan ki kapasitelerinin uzerine cikarlar ve bu ulkelerin weath( zenginligi) artar.
diyelim ki ticaret yok ve iki ulke de uretim gucunun yarini iki farkli meyve icin ayirirsa toplam meyve uretimi 350 + 300= 650 oluyor, ama her ulke kendi urunune yogunlasirsa toplam uretim 500+200=700 kg meyve oluyor. teori diyor ki, aradaki fark, specialization( uzmanlasma) ve ticaretin bu ekonomilere katkisidir. yani bi ulkelerin zenginli 50 kg meyve olarak artmistir.
introduction da verdigim ticaret rakamlari da bunun icindir, ulkeler, ticaret yoluyla zenginligi arttirmaya calisiyor.

ama diyelim ki bir ulke her iki urunde de mutlak ustunluk ele gecirdi, her iki urunu de daha ucuza uretiyor, sonucu ne olur?
absolute advantage diyor ki, tamam ticarete gerek yok. ama comparative advantage farkli bir sey oneriyor.

2.comparative advantage theory

diyelim ki a ulkesi artik daha verimli uretim yapmaya basladi ve uzumde 400 kg’a cikti.
a: 500 kg elma, ya da 400 kg uzum
b: 400 kg elma ve 200 kg uzum uretiyor.

ilk verdigim teori ( absolute advantage) diyor ki burada ticarete gerek yok cunku her iki urunde de a mutlak ustunluge sahip, ama comparative advantage olayi biraz daha farkli kiliyor. opportunity cost ( firsat maliyeti) kavramini isin icine sokuyor.

comperative advantage teorisine gore, bir ulke her iki urunde mutlak ustunluge sahip olsa da hala ticaret yapmak icin bir sebep vardir. boyle durumda ulkeler, relative efficiency (verim)’lerinin en yuksek oldugu urune yonelmeliler.
elma icin firsat maliyeti dusuk olan ulke b’dir, bu durumda, elma icin comparative advantage sahibi olan ulke b oluyor, , bu da demek oluyor ki b elma uretmeye yogunlasmalidir.
ayni sekilde, uzum icin firsat maliyeti dusuk olan ulke a’dir, bu durumda, uzum icin comparative advantage sahibi olan ulke a oluyor, buda demek oluyor ki a uzum uretmeye yogunlasmalidir.

conclusion

burada artik tartismayi sonlandirmaya ugrasiyoruz, a ulkesi uzumde verimliligini arttirinca her iki urunde de mutlak avatj sahibi oldu ve absolute advantage teorisine gore burada ticarete gerek yok. ama comperative advantage teorisine gore, elma icin mutlak ustunluk a’da olsa da, comparative advantage ( karsilastirmali ustunluk) b’dedir. ve ticaret hala ulkelerin zenginlesmesine katki saglar. tekrar rakamlarla bu savlari karsilastirdim:
• absolute adtantage’a gore toplam uretim:
uretim gucunun yarisi bir meyveye diger yarisini obrune ayirdigini varsayarsak:
a: 500*0.5 + 400* 0.5 = 450 kg meyve (250 elma, 200uzum)
b: 400*0.5 + 200*0.5 = 300 kg meyve (200 elma, 100 uzum)
toplam: 750 kg meyve

• comperative advantage’a gore, her ulke kendi karsilastirmali avantaj sahibi oldugu urune yogunlasinca,
a: 400 kg uzum uretecek,
b: 400 kg elma uretecek
toplam: 800 kg meyve..

simdi burada son olarak sole bir durum var: iki durum arasinda 50 kg fark var evet ama, bu direk ulkelerin zenginlesecegi anlamina gelmez cunku, uzum 100 artmis ama elma 50 azalmis filan, birbiriyle karsilastirilamaz denilebilir, o yuzden ikinci durumda, eger a 50 kg elma uretmek isterse 40 kg uzumden vazgecmesi gerekiyor ( opportunity cost meselesi yine), simdi bu durumda ikinci teoriye gore son uretim rakamlari su sekilde oluyor:

a: 360 kg uzum + 50 kg elma uretecek,
b: 400 kg elma uretecek..

son halini simdi karsilastirabiliriz:
• absolute adtantage’a gore toplam uretim: 450 kg elma + 300 kg uzum
• comperative advantage’a gore: 450 kg elma + 360 kg uzum….

fark: 60 kg uzum.

evet bu durumda aradaki fark, 60 kg uzum olarak netlesiyor. yani comperative advantage teorisi uygulanirsa, daha verimli calisilacagindan dolayi, bu 60 kg uzum her ulkenin zenginlesmesine katki saglayacaktir.
buradan asil soruya cok net bir cevap vermis olduk ornekle, kisacasi comperative advantage, absolute advantage’a gore cok daha gereklidir, ve gercekcidir, ulkeler arasi ticaret acisindan…