korkudan altınıza sıçacaksınız g e l i n

yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla

the world economic forum (wef) is a swiss non-profit foundation, based in cologny, geneva, best known for its annual meeting in davos, a mountain resort in graubünden, in the the eastern alps region of switzerland.
the meeting brings together top business leaders, international political leaders, selected intellectuals and journalists to discuss the most pressing issues facing the world, including health and the environment.
beside meetings, the foundation produces a series of research reports and engages its members in sector specific initiatives.[1]
it also organizes the "annual meeting of the new champions" in china and a series of regional meetings throughout the year. in 2008, those regional meetings included meetings on europe and central asia, east asia, the russia ceo roundtable, africa, the middle east, and the world economic forum on latin america. in 2008, the foundation also launched the "summit on the global agenda" in dubai.
the 2011 annual meeting in davos has been held from 26 january to 30 january.
contents [hide]
1 history
2 organization
2.1 membership
3 activities
3.1 annual meeting in davos
3.1.1 participants
3.2 annual meeting of the new champions
3.3 regional meetings
3.4 young global leaders
3.5 social entrepreneurs
3.6 research reports
3.7 initiatives
3.8 deals
3.8.1 rosneft-exxonmobil and rosneft-bp
3.9 awards
3.9.1 technology pioneers programme
4 criticism
5 see also
6 references
7 reference books
8 external links
[edit]history

the foundation was founded in 1971 by klaus schwab, a german-born business professor at the university of geneva.[2] originally named the european management forum, it changed its name to the world economic forum in 1987 and sought to broaden its vision further to include providing a platform for resolving international conflicts.
in the summer of 1971 schwab invited 444 executives from western european firms to the first european management symposium held in the davos congress centre under the patronage of the european commission and european industrial associations, where schwab sought to introduce european firms to american management practices. he then founded the wef as a non-profit organization based in geneva and drew european business leaders to davos for the annual meetings each january.[3]
schwab developed the "stakeholder" management approach which based corporate success on managers taking account of all interests: not merely shareholders, clients and customers, but also employees and the communities within which the firm is situated, including governments.[4] events in 1973, including the collapse of the bretton woods fixed-exchange rate mechanism and the arab-israeli war, saw the annual meeting expand its focus from management to economic and social issues, and political leaders were invited for the first time to the annual meeting in january 1974.[5]

frederik de klerk and nelson mandela shake hands at the annual meeting of the world economic forum held in davos in january 1992.

japanese prime minister taro aso at the world economic forum in january 2009

klaus schwab, founder and executive chairman, world economic forum.
as the years went by, political leaders began to use the annual meeting as a neutral platform to resolve their differences. the davos declaration was signed in 1988 by greece and turkey, helping them turn back from the brink of war. in 1992, south african president f. w. de klerk met with nelson mandela and chief mangosuthu buthelezi at the annual meeting, their first joint appearance outside south africa. at the 1994 annual meeting, israeli foreign minister shimon peres and plo chairman yasser arafat reached a draft agreement on gaza and jericho.[6] in 2008, bill gates gave a keynote speech on creative capitalism, a form of capitalism that works both to generate profits and solve the world's inequities, using market forces to better address the needs of the poor.[7][8]
[edit]organization

headquartered in cologny, the foundation opened, in 2006, regional offices in beijing, china; and new york city, new york, united states. it strives to be impartial, and is not tied to any political, partisan or national interests. the foundation is "committed to improving the state of the world",[9] and has observer status with the united nations economic and social council, and is under the supervision of the swiss federal council. the foundation's highest governance body is the foundation board consisting of 22 members, including former british prime minister tony blair and queen rania of jordan.[citation needed]
during the five-day annual meeting in 2009, over 2,500 participants from 91 countries gathered in davos. around 75 percent (1,170) were business leaders, drawn principally from its members, 1,000 of the world's top companies. besides these, participants included 219 public figures, including 40 heads of state or government, 64 cabinet ministers, 30 heads or senior officials of international organizations and 10 ambassadors. more than 432 participants were from civil society, including 32 heads or representatives of non-governmental organizations, 225 media leaders, 149 leaders from academic institutions and think tanks, 15 religious leaders of different faiths and 11 union leaders.[10]
[edit]membership
the foundation is funded by its 1,000-member companies, the typical company being a global enterprise with more than five billion dollars in turnover, although the latter can vary by industry and region. in addition, these enterprises rank among the top companies within their industry and/or country and play a leading role in shaping the future of their industry and/or region. as of 2005, each member company pays a basic annual membership fee of chf 42,500 and a chf 18,000 annual-meeting fee which covers the participation of its chief executive officer at the annual meeting. industry partners and strategic partners pay chf 250,000 and chf 500,000, respectively, allowing them to play a greater role in the foundation's initiatives.[11][12]
in addition, these enterprises rank among the top companies within their industry and/or country (generally based on turnover in millions of u.s. dollars; for financial institutions, the criteria is based on assets) and play a leading role in shaping the future of their industry and/or region, as judged by the foundation's selection committee.
industry partners come from a broad range of business sectors, including construction; aviation; technology; tourism; food and beverage; engineering; and financial services. these companies are alert to the global issues that most affect their specific industry sector.
[edit]activities

[edit]annual meeting in davos

gordon brown, then-prime minister of the united kingdom, and queen rania of jordan at the 2008 annual meeting.

mohammad khatami, president of iran (1997–2005) captured during the workspace session 'rules for a global neighbourhood in a multicultural world' at the annual meeting 2007 of the world economic forum in davos, switzerland, 25 january 2007.
the flagship event of the foundation is the invitation-only annual meeting held every year at the end of january in davos, bringing together chief executive officers from its 1,000-member companies as well as selected politicians, representatives from academia, ngos, religious leaders and the media in an alpine enviroment. the town is small enough to enforce participants to meet anywhere off the sessions and allows them to attend the most possible receptions organized by companies and countries. [13] informal meetings may have led to as many ideas and solutions as the official sessions.[14] around 2,200 participants gather for the five-day event and attend some of the 220 sessions in the official programme. the discussions focus around key issues of global concern (such as international conflicts, poverty and environmental problems) and possible solutions.[1] in all, about 500 journalists from online, print, radio and television take part, and are furnished with access to all of the sessions in the official program, some of which are also webcast.[15]
all plenary debates from the annual meeting are also available on youtube,[16] pictures are available for free at flickr[17] and key quotes are available on twitter.[18] in 2007, the foundation opened pages on social-media platforms such as myspace[19] and facebook.[20] at the 2009 annual meeting, the foundation invited the general public to participate in the davos debates on youtube[21][22] allowing one user to attend the annual meeting in person. in 2008, the davos question on youtube[23] allowed youtube users to interact with the world leaders gathered in davos who were encouraged to reply from a youtube video corner at the congress centre.[24] in 2008 press conferences are live streamed on qik[25] and mogulus[26] allowing anyone to put questions to the speakers. in 2006 and 2007, selected participants were interviewed in, and the closing session was streamed into reuters' auditorium in second life.[27]
[edit]participants

yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla

yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla

albert einstein
vikipedi, özgür angiblopedi

albert einstein

doğum 14 mart 1879
ulm, württemberg krallığı, alman i̇mparatorluğu
ölüm 18 nisan 1955
princeton, new jersey, abd
milliyeti almanya (1879-96, 1914-33)
i̇sviçre (1901-55)
abd (1940-55)
branşı fizik
çalıştığı yerler i̇sviçre patent ofisi (bern)
zürih üniversitesi
karlova üniversitesi (prag)
prusya bilim akademisi (berlin)
kaiser wilhelm enstitüsü (berlin)
leiden üniversitesi
princeton üniversitesi
öğrenim eth zürih
aldığı ödüller 1921 nobel fizik ödülü
copley madalyası
max planck madalyası
i̇mza

albert einstein (14 mart 1879 - 18 nisan 1955) , yahudi asıllı alman teorik fizikçi.
20. yüzyılın en önemli kuramsal fizikçisi olarak nitelenen albert einstein, görelilik kurdıbını (diğer adları ile i̇zafiyet teorisi ya da rölativite kuramı) geliştirmiş, kuantum mekaniği, istatistiksel mekanik ve kozmoloji dallarına önemli katkılar sağlamıştır. kuramsal fiziğine katkılarından ve fotoelektrik etki olayına getirdiği açıklamadan dolayı 1921 nobel fizik ödülü'ne layık görülmüştür. (nobel ödülü'nün ve nobel komitesi'nin o zamanki ilkeleri doğrultusunda, bugün en önemli katkısı olarak nitelendirilen görelilik kuramı fazla kuramsal bulunmuş ve ödülde açıkça söz konusu edilmemiştir.)

konu başlıkları [gizle]
1 hayatı
2 buluşları
3 dış bağlantılar
4 kaynakça
hayatı

einstein 1879 yılında güney almanya ’nın ulm kentinde dünyaya geldi. babası küçük bir elektrokimya fabrikasının sahibi; annesi ise, klagib müziğe meraklı, eğitimli bir ev hanımıydı. konuşmaya geç başlaması ve içine kapanık bir çocuk olması, ailesini tedirginliğe düşürmüşse de, sonraki yıllarda bu korkularının gereksizliği anlaşılacaktı. giderek meraklı, hayal gücü zengin bir çocuk olarak büyüyordu.

einstein 14 yaşında, 1893
okulu hiçbir zaman sevemedi. gerçekten de, genç einstein’ın ileride ortaya çıkacak dehasının temelleri, kendisinin de sonradan belirttiği gibi, okulda değil başka yerlerde atılmıştı: “çocukluğumda yaşadığım iki önemli olayı unutamam. biri, beş yaşında iken amcamın armağanı pusulada bulduğum gizem; diğeri on iki yaşındayken tanıştığım öklid geometrisi. gençliğinde bu geometrinin büyüsüne kapılmayan bir kimsenin, ileride kuramsal bilimde parlak bir atılım yapabileceği hiç beklenmemelidir!”
lise öğrenimini 1894′te i̇sviçre’de tamamladı ve 1896′da zürih politeknik enstitüsü’ne (eth) girdi.
einstein, sırp asıllı mileva maric adlı bir fizik öğrencisi ile evlendi. mileva, einstein’nın 1905′te çıkardığı araştırmanın matematik hesaplarında yardımcı olmuştur.
1955′te hayata gözlerini yumana kadar bilim dünyasına çok şey kattı. 1916′da yayımladığı “genel görelilik kuramı“, 1921′de “fotoelektrik etki ve kuramsal fizik" alanında çalışmalarıyla aldığı nobel fizik ödülü, dahinin en önemli başarılarından sadece ikisi ya bilinmeyen dünyası… bern’de federal patent dairesinde görev aldı. bu görevden arta kalan zamanlarda çağdaş fizikte ortaya atılmaya başlanan problemler üzerinde düşünme fırsatı buldu. önce atomun yapısı ve max planck’ın kuantum teorisi ile ilgilendi. brown hareketine ihtimaller hesabını uygulayarak bunun teorisini kurdu vedeğerini hesaplayarak teorisini test etti. kuantum teorisinin önemini ilk anlayan fizikçilerden birisi oldu ve bunu ışıma enerj avogadro sayısının isine uyguladı. bu da onun, ışık tanecikleri veya fotonlar hipotezini kurmasını ve fotoelektrik olayını açıklayabilmesini sağladı.
1905 yılında “annalen der phygib” dergisinde bu çalışmalarını açıklayan iki yazısından başka, üçüncü bir yazısı daha çıktı ve bu yazıda görecelik teorisinin temelini attı. teorileri sert tartışmalara yol açtı. 1909′da zürih üniversitesi’nde öğretim görevlisi oldu. prag’da bir yıl kaldıktan sonra, zürih politeknik enstitüsü’nde profesör oldu. 1913′de berlin kaiser-wilhelm enstitüsü’nde ders verdi ve prusya bilimler akademisine üye seçildi. bir bilim adamı olarak 1. dünya savaşı’nda tarafsız kaldı. i̇lk eşinden hans ve eduard isminde iki erkek çocuk sahibi olan bilim addıbını 1914 yılında eşi terk etti. 1. dünya savaşı nedeniyle yiyecek kıtlığı sırasında mide ağrıları çeken bilim addıbına kuzeni elsa bakmış ve ikinci defa kuzeni elsa ile evlenmiştir.

einstein viyana'da ders verirken.(1921)
birçok özlü inceleme yazısı yayımladı ve bunlarda teorilerini geliştirdi. 1921′de nobel fizik ödülü’nü kazandı.
yabancı ülkelere birçok gezi yapmakla birlikte 1933′e kadar berlin’de yaşadı. almanya’da yönetime gelen nasyonal sosyalist (nazi) rejimin ırkçı tutumu dolayısıyla, pek çok musevi asıllı bilim adamı gibi o da almanya’dan ayrıldı.

einstein, i̇srail'li diplomat ve politikacı abba eban'la birlikte.
paris’te college de france’ta ders verdi; burdan belçika’ya oradan da i̇ngiltere’ye geçti. son olarak amerika birleşik devletleri’ne giderek princeton üniversitesi kampüsünde etkinlik gösteren institute for advanced study’de (i̇leri araştırma enstitüsü) profesör oldu. 1940 yılında amerikan yurttaşlığına geçti.
küçük oğlu eduard akıl hastalığı nedeni ile zürih yakınlarında bir bakım evinde hayatını geçirmiş; büyük oğlu hans, babası ve annesinin karşılaştığı zürih polytecnic’te mühendislik okumuş ve daha sonra university of california, berkley’de profesörlük yapmıştır. 1955′de princeton’da ölmüştür; oğlu hans yanında bulunmuştur.
üvey kızı margot einstein, bilim addıbının kişisel mektuplarını özenle herkesten saklamış ve kendisinin ölümunden 20 yıl sonra daha saklı kalmasını vasiyet etmisti. günümüzde princeton üniversitesi tarafından basılan bu mektuplar bilim addıbının gizli kalmış özel yaşamı hakkında ilginç bilgiler sunmaktaydı.
buluşları

einstein'ın gazetecilere dil çıkarması
einstein'ın fizik alanındaki çalışmaları modern bilimi büyük ölçüde etkiledi.
bu teori üç bölüme ayrılır:
newton mekaniğinin uygulanabildiği alanı kısıtlayan ve kütle ile enerjinin eşdeğerli olduğunu öne süren özel görelilik (1905);
eğrisel ve sonlu olarak düşünülen dört boyutlu bir evrene ait çekim teorisini veren genel görelilik (1916);
elektro-manyetizma ve yerçekimini aynı alanda birleştiren daha geniş kapsamlı teori denemeleri.
i̇lk iki teorinin geçerliliği atom fiziği ve astronomi alanında yapılan deneylerle çok başarılı bir biçimde sınanmıştır; çağdaş fiziğin temel taşları arasında yer alırlar. einstein atom ile ilgili olarak: "ben atomu iyi bir şey için keşfettim,ama insanlar atomla birbirlerini öldürüyorlar." demiştir. ayrıca birçok kişinin ilgisini çeken "neden sosyalizm?" adlı yazısı monthly review adlı aylık dergisinin, ilk sayısının, ilk

░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░▓▓░░░░░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░▓▓░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░▓▓░░░░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░▓▓░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░░▓▓▓░░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░░░░░
░░░░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓░░░░▓░░░░▓▓▓▓▓░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓░░░░░░░░▓░░░▓░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░▓░░░░░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓░░░░▓░░░░▓░▓▓▓░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░░░░░░░░░░░░
░░░░░░▓░░░░▓░░░▓░░░░▓░▓░░░░░▓░░░░▓░░░▓░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓░░░░▓░░░▓░░░░▓░░▓░░░░▓░░░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓▓░░░▓▓▓▓▓░░░░░░░░░░░
░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░░░░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░▓▓░░░░░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░▓▓░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░▓▓░░░░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓░░░▓▓░░░░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░░▓▓▓░░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░░▓▓░░░░░░▓▓░░░░▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░░░░░
░░░░░░░▓▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓░░░░▓░░░░▓▓▓▓▓░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓░░░░░░░░▓░░░▓░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░▓░░░░░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓░░░░▓░░░░▓░▓▓▓░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░░░░░░░░░░░░
░░░░░░▓░░░░▓░░░▓░░░░▓░▓░░░░░▓░░░░▓░░░▓░░░░▓░░░▓░░░▓░░░░░░░░░░░░░░░
░░▓▓▓▓▓░░░░▓░░░▓░░░░▓░░▓░░░░▓░░░░▓▓▓▓▓░░░░▓▓▓▓▓░░░▓▓▓▓▓░░░░░░░░░░░
░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░
░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░

yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla

albert einstein
vikipedi, özgür angiblopedi

albert einstein

doğum 14 mart 1879
ulm, württemberg krallığı, alman i̇mparatorluğu
ölüm 18 nisan 1955
princeton, new jersey, abd
milliyeti almanya (1879-96, 1914-33)
i̇sviçre (1901-55)
abd (1940-55)
branşı fizik
çalıştığı yerler i̇sviçre patent ofisi (bern)
zürih üniversitesi
karlova üniversitesi (prag)
prusya bilim akademisi (berlin)
kaiser wilhelm enstitüsü (berlin)
leiden üniversitesi
princeton üniversitesi
öğrenim eth zürih
aldığı ödüller 1921 nobel fizik ödülü
copley madalyası
max planck madalyası
i̇mza

albert einstein (14 mart 1879 - 18 nisan 1955) , yahudi asıllı alman teorik fizikçi.
20. yüzyılın en önemli kuramsal fizikçisi olarak nitelenen albert einstein, görelilik kurdıbını (diğer adları ile i̇zafiyet teorisi ya da rölativite kuramı) geliştirmiş, kuantum mekaniği, istatistiksel mekanik ve kozmoloji dallarına önemli katkılar sağlamıştır. kuramsal fiziğine katkılarından ve fotoelektrik etki olayına getirdiği açıklamadan dolayı 1921 nobel fizik ödülü'ne layık görülmüştür. (nobel ödülü'nün ve nobel komitesi'nin o zamanki ilkeleri doğrultusunda, bugün en önemli katkısı olarak nitelendirilen görelilik kuramı fazla kuramsal bulunmuş ve ödülde açıkça söz konusu edilmemiştir.)

konu başlıkları [gizle]
1 hayatı
2 buluşları
3 dış bağlantılar
4 kaynakça
hayatı

einstein 1879 yılında güney almanya ’nın ulm kentinde dünyaya geldi. babası küçük bir elektrokimya fabrikasının sahibi; annesi ise, klagib müziğe meraklı, eğitimli bir ev hanımıydı. konuşmaya geç başlaması ve içine kapanık bir çocuk olması, ailesini tedirginliğe düşürmüşse de, sonraki yıllarda bu korkularının gereksizliği anlaşılacaktı. giderek meraklı, hayal gücü zengin bir çocuk olarak büyüyordu.

einstein 14 yaşında, 1893
okulu hiçbir zaman sevemedi. gerçekten de, genç einstein’ın ileride ortaya çıkacak dehasının temelleri, kendisinin de sonradan belirttiği gibi, okulda değil başka yerlerde atılmıştı: “çocukluğumda yaşadığım iki önemli olayı unutamam. biri, beş yaşında iken amcamın armağanı pusulada bulduğum gizem; diğeri on iki yaşındayken tanıştığım öklid geometrisi. gençliğinde bu geometrinin büyüsüne kapılmayan bir kimsenin, ileride kuramsal bilimde parlak bir atılım yapabileceği hiç beklenmemelidir!”
lise öğrenimini 1894′te i̇sviçre’de tamamladı ve 1896′da zürih politeknik enstitüsü’ne (eth) girdi.
einstein, sırp asıllı mileva maric adlı bir fizik öğrencisi ile evlendi. mileva, einstein’nın 1905′te çıkardığı araştırmanın matematik hesaplarında yardımcı olmuştur.
1955′te hayata gözlerini yumana kadar bilim dünyasına çok şey kattı. 1916′da yayımladığı “genel görelilik kuramı“, 1921′de “fotoelektrik etki ve kuramsal fizik" alanında çalışmalarıyla aldığı nobel fizik ödülü, dahinin en önemli başarılarından sadece ikisi ya bilinmeyen dünyası… bern’de federal patent dairesinde görev aldı. bu görevden arta kalan zamanlarda çağdaş fizikte ortaya atılmaya başlanan problemler üzerinde düşünme fırsatı buldu. önce atomun yapısı ve max planck’ın kuantum teorisi ile ilgilendi. brown hareketine ihtimaller hesabını uygulayarak bunun teorisini kurdu vedeğerini hesaplayarak teorisini test etti. kuantum teorisinin önemini ilk anlayan fizikçilerden birisi oldu ve bunu ışıma enerj avogadro sayısının isine uyguladı. bu da onun, ışık tanecikleri veya fotonlar hipotezini kurmasını ve fotoelektrik olayını açıklayabilmesini sağladı.
1905 yılında “annalen der phygib” dergisinde bu çalışmalarını açıklayan iki yazısından başka, üçüncü bir yazısı daha çıktı ve bu yazıda görecelik teorisinin temelini attı. teorileri sert tartışmalara yol açtı. 1909′da zürih üniversitesi’nde öğretim görevlisi oldu. prag’da bir yıl kaldıktan sonra, zürih politeknik enstitüsü’nde profesör oldu. 1913′de berlin kaiser-wilhelm enstitüsü’nde ders verdi ve prusya bilimler akademisine üye seçildi. bir bilim adamı olarak 1. dünya savaşı’nda tarafsız kaldı. i̇lk eşinden hans ve eduard isminde iki erkek çocuk sahibi olan bilim addıbını 1914 yılında eşi terk etti. 1. dünya savaşı nedeniyle yiyecek kıtlığı sırasında mide ağrıları çeken bilim addıbına kuzeni elsa bakmış ve ikinci defa kuzeni elsa ile evlenmiştir.

einstein viyana'da ders verirken.(1921)
birçok özlü inceleme yazısı yayımladı ve bunlarda teorilerini geliştirdi. 1921′de nobel fizik ödülü’nü kazandı.
yabancı ülkelere birçok gezi yapmakla birlikte 1933′e kadar berlin’de yaşadı. almanya’da yönetime gelen nasyonal sosyalist (nazi) rejimin ırkçı tutumu dolayısıyla, pek çok musevi asıllı bilim adamı gibi o da almanya’dan ayrıldı.

einstein, i̇srail'li diplomat ve politikacı abba eban'la birlikte.
paris’te college de france’ta ders verdi; burdan belçika’ya oradan da i̇ngiltere’ye geçti. son olarak amerika birleşik devletleri’ne giderek princeton üniversitesi kampüsünde etkinlik gösteren institute for advanced study’de (i̇leri araştırma enstitüsü) profesör oldu. 1940 yılında amerikan yurttaşlığına geçti.
küçük oğlu eduard akıl hastalığı nedeni ile zürih yakınlarında bir bakım evinde hayatını geçirmiş; büyük oğlu hans, babası ve annesinin karşılaştığı zürih polytecnic’te mühendislik okumuş ve daha sonra university of california, berkley’de profesörlük yapmıştır. 1955′de princeton’da ölmüştür; oğlu hans yanında bulunmuştur.
üvey kızı margot einstein, bilim addıbının kişisel mektuplarını özenle herkesten saklamış ve kendisinin ölümunden 20 yıl sonra daha saklı kalmasını vasiyet etmisti. günümüzde princeton üniversitesi tarafından basılan bu mektuplar bilim addıbının gizli kalmış özel yaşamı hakkında ilginç bilgiler sunmaktaydı.
buluşları

einstein'ın gazetecilere dil çıkarması
einstein'ın fizik alanındaki çalışmaları modern bilimi büyük ölçüde etkiledi.
bu teori üç bölüme ayrılır:
newton mekaniğinin uygulanabildiği alanı kısıtlayan ve kütle ile enerjinin eşdeğerli olduğunu öne süren özel görelilik (1905);
eğrisel ve sonlu olarak düşünülen dört boyutlu bir evrene ait çekim teorisini veren genel görelilik (1916);
elektro-manyetizma ve yerçekimini aynı alanda birleştiren daha geniş kapsamlı teori denemeleri.
i̇lk iki teorinin geçerliliği atom fiziği ve astronomi alanında yapılan deneylerle çok başarılı bir biçimde sınanmıştır; çağdaş fiziğin temel taşları arasında yer alırlar. einstein atom ile ilgili olarak: "ben atomu iyi bir şey için keşfettim,ama insanlar atomla birbirlerini öldürüyorlar." demiştir. ayrıca birçok kişinin ilgisini çeken "neden sosyalizm?" adlı yazısı monthly review adlı aylık dergisinin, ilk sayısının, ilk

araklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyespor

yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla

araklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyespor

bana bu liseliligi yaptırdıgı için baslıgı acana tesekkür ederim
yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla

araklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyespor

Dünyanın en derin noktasına yolculuk

Bilimciler, Büyük Okyanus'un batısındaki dünyanın en derin noktası olan Mariana Çukurluğu'nu keşfediyor.
ilişkili fotoğrafları göster

Dünyanın en derin noktası keşfediliyor
Bilimciler, Büyük Okyanus'un batısındaki dünyanın en derin noktası olan Mariana Çukurluğu'nu keşfediyor.
BBC Türkçe
Güncelleme: 10:22 TSi 20 Ocak. 2011 Perşembe

LONDRA - Uluslararası ekip, yüksek basınca dayanıklı özel cihazlar kullanarak yüzeyden 10,9 kilometre derinlikteki bir sualtı kanyonunu inceledi. Elde ettikleri ilk veriler, okyanus tabanındaki çukurların birer karbon havuzu konumunda olduğunu ve okyanus tabanındaki havzaların dünyanın kimyasal yapısı ve iklimini düşünüldüğünden çok daha fazla etkilediğini gösteriyor.

Jacques Piccard ve Don Walsh adlı iki araştırmacı, 1960'ta Mariana Çukurluğu'nun en derin noktasına ulaşmış olmalarına rağmen, o zamandan bu yana bölgeye inilmemiş ve yapılan az sayıdaki keşif yolculuğu hep insansız araçlarla gerçekleşmişti.

Araştırma ekibinin başkanlığını yapan Güney Danimarka Üniversitesi'nden Profesör Ronnie Glud, 1000 atmosferlik basınç altında çalışmanın oldukça güç olduğunu, ancak teknolojideki ilerlemenin kendilerine yardımcı olduğunu söylüyor. Glud, "ilk kez ne kadar karbon bulunduğunu ölçmek için bu kadar derine cihazlar gönderebildik" şeklinde konuştu. Ekip içinde Japonya, ingiltere ve Almanya'dan da uzmanlar bulunuyor.
Haberin devamı ↓reklam

Deniz tabanına indirilen araç bir gemiden suya atılmış ve serbestçe düşmesine rağmen dibe vurması yaklaşık üç saat sürmüş. Programlanan deneyleri gerçekleştiren cihaz daha sonra yeniden yüzeye ulaşmış.

Okyanusun derinliklerindeki havzalarda tutulmuş durumdaki karbon son yıllarda uzmanların giderek daha çok ilgisini çekiyor. Profesör Glud, bu gibi çukurların okyanusun sadece yüzde ikisini kapladığını ancak çok daha büyük oranda önem taşıdığını düşündüklerini belirtiyor, "çünkü bir tuzak rolü oynayıp daha fazla organik maddenin dibe çökmesi sonucu, sanılandan çok daha yoğun karbon içeriğine sahip olmaları mümkün."

Glud, ilk verilerin de bu varsayımları desteklediğini belirtiyor. Ulaşılan sonuçlara göre buralardaki bakterilerin dönüştürdüğü karbon, altıbin metre derinliktekine göre çok daha fazla. Ekip şimdi bu gibi çukurlarda, denizlerin geri kalanına göre ne kadar karbon bulunduğunu incelemeyi planlıyor. Böylece, Mariana Çukurluğu gibi derinliklerin sırlarının çözülmesi ve özellikle iklim dengesindeki rollerinin daha iyi anlaşılması umuluyor.

araklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyesporaraklispor
0 - 0
gaziosmanpasa
(0 - 0)
13:30 bitti
batman belediyespor
1 - 2
ankarademirspor
(0 - 1)
13:30 bitti
beykoz 1908
2 - 3
altinordu
(0 - 2)
13:30 bitti
bursa niluferspor as
0 - 2
arsinspor
(0 - 1)
13:30 bitti
darica genclerbirligi
2 - 0
yalispor
(1 - 0)
13:30 bitti
golcukspor
2 - 2
torbalıspor
(0 - 1)
13:30 bitti
gumushanespor
2 - 0
anadolu uskudar
(0 - 0)
13:30 bitti
inegolspor
6 - 0
malatyaspor
(2 - 0)
13:30 bitti
ispartaspor
0 - 1
oyak renault
(0 - 0)
13:30 bitti
istanbulspor
0 - 0
menemen bld
(0 - 0)
13:30 bitti
kahramanmaras
0 - 1
sivas dort eylul belediyespor
(0 - 1)
13:30 bitti
kastamonuspor
1 - 0
karsspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kecioren bld.
0 - 2
kirklarelispor
(0 - 2)
13:30 bitti
keciorengucu
2 - 2
denizli belediye
(1 - 0)
13:30 bitti
kirikhanspor
0 - 1
yalovaspor
(0 - 0)
13:30 bitti
kirikkalespor
3 - 1
kepez belediyespor
(0 - 0)
13:30 ertelendi
luleburgazspor
-
hatayspor

13:30 bitti
nazillispor
2 - 4
bingol bld.
(1 - 2)
13:30 bitti
orhangazispor
1 - 1
afyonkarahisarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
sancaktepe belediye spor
0 - 1
beylerbeyi
(0 - 0)
13:30 bitti
siirtspor
1 - 0
pazarspor
(0 - 0)
13:30 bitti
tepecik
1 - 3
unyespor
(1 - 2)
13:30 bitti
yimpas yozgatspor
2 - 0
batman petrolspor
(0 - 0)
13:30 bitti
zeytinburnuspor
0 - 3
diyarbakir bld. diski
(0 - 2)
13:45 bitti
kirsehirspor
2 - 0
tekirova belediyespor

¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤¶▅c●▄███████||▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅▅||█* :~ :► :► :► :► :►
▄██ ▲  █ █ ██▅▄▃▂
███▲ ▲ █ █ ███████
███████████████████████►
◥☼▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙▲⊙☼◤

kusura bakmayın ama ben böyle baslıgı giberim
yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla