korkudan altınıza sıçacaksınız g e l i n

yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla

yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla

Çevreci Cengiz Han

Yeni bir araştırma, 13. ve 14. yüzyıllar arasında engin bir imparatorluk kuran Moğol liderin, yaklaşık 700 milyon ton karbonun atmosferden emilmesine zemin hazırladığını öne sürüyor.
ilişkili fotoğrafları göster

ntvmsnbc
Güncelleme: 12:20 TSi 26 Ocak. 2011 Çarşamba

Moğol istilası sonucu 40 milyon insanın ölümü, gözardı edilemeyecek denli geniş çapta ekili toprağın bitki örtüsüyle tekrar kaplanması anldıbına geliyor. Bu da atmosferdeki karbondioksitin geri emilimini beraberinde getiriyor. Yöntemleri insanı açıdan kabul görmese de, ekologlar bunun insan eliyle gerçekleşen ilk ‘küresel soğutma’ olduğunu söylüyorlar.

Carnegie Enstitüsü Küresel Ekoloji Bölümü’nden Julia Pongratz, endüstriyel ölçekli kömür ve petrol kullanımının, insanın iklim üzerine olan olumsuz etkisini başlattığı şeklindeki yaygın kanının yanlış olduğuna dikkat çekiyor, “aslında insanlar çevrelerini etkilemeye, tarıma geçişle birlikte ormanları kesmeleriyle ve böylece mevcut bitki örtüsünü değiştirmeleriyle birlikte başladılar.”

Pongratz’ın çalışması, Avrupa’daki Büyük Salgın, Amerika’nın keşfi ve Çin’deki Ming Hanedanı’nın çöküşü gibi çok sayıda ölüm barındıran bir grup tarihi olayın yarattığı karbon etkisine odaklanmış. Bu olayların herbiri, kitlesel ölümler nedeniyle nüfus azalmasına bağlı olarak, geniş alanlar boyunca ormanların yeniden yeşermeleriyle sonuçlanmış.
Haberin devamı ↓reklam

Fakat Dünya yüzölçümünün yüzde 22’sine yayılan bir imparatorlukla son bulan Moğol istilası, uzun ömrüyle dikkat çekiyor. Bu süre boyunca binlerce yerleşkeyi tekrar tekrar ortadan kaldıran Cengiz Han, diğer hiç bir liderin yapamadığı şekilde, atmosferdeki karbonu da bilmeden silip süpürmüş.

Pongratz, Büyük Salgın ve Ming çöküşü gibi kısa süreli olayların, ormanların geri dönüşüne belirli bir zemin hazırlamalarına karşın, yeterli büyümeyi yaratacak zamanın olmadığına dikkat çekiyor, “buna karşılık, Moğol istilası sırasında ormanların büyümesine ve önemli miktarda karbonu emmesine olanak sağlayacak süre kendiliğinden oluştu.”

Çalışmada Moğol imparatorluğu Dönemi’nde emilen karbonun yaklaşık 700 milyon ton olduğu tahmin ediliyor ki bu da, günümüzde petrol kullanımı sonucu bir yıl içinde atmosfere salınanla eşit.

Çukurova
Vikipedi, özgür angiblopedi
Git ve: kullan, ara

Başlığın diğer anlamları için Çukurova (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Çukurova, çöküntü alanlarında Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin getirdiği alüvyonların yığılması ile oluşmuş Türkiye'nin en büyük delta ovasıdır. Adana ovası da denir. Çukurova'da Ceyhan Ovası, Yüreğir Ovası, Misis Ovası ve Yumurtalık Ovası bulunmaktadır.

Bölgenin batısında bulunan Taşeli platosunun yüzeyi kireç taşlarından (kalker) oluşmuştur. Bu sebeple burada kireç taşlarının çözünmesi sonucu oluşmuş karstik şekiller bulunur. Başlıcaları; Cennet-Cehennem obrukları, Dilek kuyu mağarası, Yedi uyuyanlar mağarası.

Konu başlıkları
[gizle]

* 1 Tarihçe
* 2 Coğrafi konumu
* 3 Yeryüzü şekilleri
o 3.1 Yüksek araziler
o 3.2 Ovalık Kesim
* 4 Akarsu ve göller
o 4.1 Yapay göller
o 4.2 Doğal göller
o 4.3 Bölgenin en önemli akarsuları
* 5 Bitki örtüsü
* 6 Tarım ve hayvancılık
* 7 Yeraltı zenginlikleri

Tarihçe [değiştir]

Adana ve Çukurova bölgesi eski devirlerden beri bir yerleşim merkezi olmuştur. Tarihi belgelerde Kilikya olarak geçen Çukurova'dan, Boğazköy'den çıkarılan Hitit yazılı levhalarında, Uru Adania (Adana ülkesi) diye sözedilmektedir.

Gezgin coğrafyacı Strabon, antik çağlarda Kilikya olarak bilinen bölgeden, "Coracesion'dan (Alanya), Kilikya-Suriye kapısına kadar uzanan Küçük Asya'nın güneydoğu kıyıları." diye sözeder. Herodot, bölgenin Hypachoea diye adlandırıldığını, Fenikeli Age-nor'un oğullarından Cilix'in buraya gelip yerleştiğini ve onun adından dolayı bölgenin Kilikya adını aldığını nakleder. Fakat Kilikya adı ilk kez, Asur yazıtlarında Chilakka olarak görülmüştür. Bu nedenle bugün Kilikya adının Asur kaynaklarında özellikle Dağlık Kilikya için kullanılan Chilakka kelimesinden kaynaklandığı kabul edilmektedir. Aynı Asur kaynaklarında Ovalık Kilikya ise Que olarak adlandırılmaktadır.

Anadolu ile Suriye ve Mezopotamya arasında ulaşımı sağlayan Gülek ve Sertavul (Kilikya kapıları) ile Belen (Suriye kapısı) gibi önemli geçitler nedeniyle stratejik önem taşıyan bölgenin doğu ve batı kesimleri yeryüzü şekilleri bakımından farklı özellikler gösterir. Bu nedenledir ki Hellenler, batı kesimini Cilicia Tracheia (Dağlık Kilikya), doğu kesimini Cilicia Pedias (Ovalık Kilikya) olarak anmışlardır. Romalılar ise Dağlık Kilikya'ya Cilicia Aspera, Ovalık Kilikya'ya Cilicia Campestris adını vermişlerdir. Dağlık Kilikya kabaca, Alanya ile Mersin arasında kalan, Ovalık Kilikya ise Mersin'den iskenderun Körfezi'ne kadar uzanan kesimlerdir. iki Kilikya'yı ise Lamas (Limonlu) çayının birbirinden ayırdığı kabul edilir. Günümüzde Dağlık Kilikya Taşeli yarımadası, Ovalık Kilikya ise Çukurova olarak adlandırılır.

Kalın metin

Nüfus ve sosyal yasam

Nüfus sayımına göre, bölgede 7 milyon insan bulunmaktadır.

Nüfus yoğunluğu km²'ye 66 kişidir.

Zengin bir tarım alanı olan Çukurova, varlığını;

* Tarım ürünleri işleyen sanayi kuruluşlarının fazlalığına,
* Yollarla Doğu, Güneydoğu ve iç Anadolu'ya bağlanmasına borçludur.

Adana, Mersin, Tarsus, Kozan, Kadirli, Ceyhan, Osmaniye gibi büyük il ve ilçelerde sanayi, tarım ve ticaretin aktif olması da nüfusun artmasına neden olmuştur.

pekçok milli kahraman ortaya çıkmıştır: Cemal Efe, Adil Efe, Kasım Hoca, Şehid Molla Kerim, Kara Fatma (Adile Nasuh, Şehit Hacınlı Saim Bey ile Tufan Bey, Mehmet Sincer, Fuat Mart, Zekeriya Karayaylalı, Tahir Çiloğulları...
Coğrafi konumu [değiştir]

Bölgenin kuzeybatı, kuzey ve kuzeydoğu bölümleri Orta Toros adı verilen dağ sistemi ile çevrelenmiştir.

Toros Dağları, ovanın kuzey, kuzey-batı, kuzey-doğu ve doğu kısımlarda duvar gibi yükselir. iç Anadolu'dan gelen soğuk rüzgârları önler. Adana Ovası, ortasında bulunan Misis Tepeleri(Davudi dağı-Cebelnur dağı) ile ikiye ayrılır. Çukurova 16 bölgeden oluşur. Yüregir, Misis, Ceyhan ve Yumurtalık, Adana il sınırları içindedir. Düziçi ovası, yer fıstığı üretiminde Türkiye'nin en önde gelen bölgesidir.
Yeryüzü şekilleri [değiştir]

Çukurova Bölgesi'nin jeolojik yapısı iki ana grupta incelenebilir.
Yüksek araziler [değiştir]

Yaşlı kireçtaşları, konglomera, marn ve benzer materyallerden oluşmaktadır.
Ovalık Kesim [değiştir]

Alüvyonal materyallerden oluşmaktadır. Çukurova Bölgesinde kireçtaşı oluşumları ile dördüncü zaman alüvyonları yayılım gösterir ve ildeki ovaları oluşturur. Ayrıca çukurova bölgesinde Adana ve Mersin gibi önemli iller bulunur.
Akarsu ve göller [değiştir]
Yapay göller [değiştir]

Kozan Barajı, Seyhan Barajı, Mehmetli Barajı, Çatalan Barajı
Doğal göller [değiştir]

Akyatan, Akyayan, Tuz gölü ve Aladağlar üzerinde bulunan Yedi göller, Karaisalı yakınlarındaki Karstik Dipsiz göl.
Bölgenin en önemli akarsuları [değiştir]

Seyhan, Ceyhan, Göksu nehirleri. çaylı nehri 280 kilometre

Ceyhan Nehri, Aksu ve Hurman çaylarının birleşmesi ile meydana gelir. Kadirli'de Adana ovasına girer, Hürmüz Boğazı'nda iskenderun körfezine dökülür. Üzerinde Aslantaş Barajı mevcuttur. Uzunluğu 509 km'dir. Deliburun'da Akdeniz'e dökülmeden önce Akyayan, Akyatan ve Kakarat göllerini meydana getirir.

Seyhan Nehri, Kayseri'den doğan Göksu ve Samantı çaylarının birleşmesi ile meydana gelir. Mersin Körfezi'ne dökülür. 560 km. uzunluktadır.

iklim, coğrafi yapıya uygun olarak dağlık ve ovalık kesimde değişiklik gösterir. Ovalık alanın iklim yapısı akdeniz iklimidir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. En soğuk ay Ocak, en sıcak ay ise Ağustostur. Ocak ayı sıcaklık ortalaması 9 °C, ağustos ayı ortalaması 28 °C'dir. Dağlık alanlarda ise kara iklimi hâkimdir ve kışın yağışlar kar şeklindedir. Yıllık yağış miktarı ortalama 647 mm'dir, ortalama yağışlı gün 76’dır.En yüksek sıcaklık ortalaması ise Mersin ve cevresinde görülür. Ocak ayı ortalaması 15 °C iken en sıcak ay olan temmuzda ortalama sıcaklık 28°c dir. Mersin ve çevresinin yıllık yağış ortamalası ise Adana ve çevresinden daha fazladır yıllık yağış miktarı 1096 mm'dir, ortalama yağışlı gün sayısı ise 85 gündür.
Bitki örtüsü [değiştir]

Denize dönük yamaçların etekleri bol yağış alır. Batıda Antalya çevresi, ortada Mersin çevresi doğuda Hatay, Dörtyol, Osmaniye, Kadirli ve Bahçe çevresi 1000 / 1500 mm civarında yağış alır. Adana çevresi ise 600-700 mm yağış almaktadır.

Çukurova bölgesinde yumrulu bitkilerden kardelen (Galanthus plicus), yabani giblamen (Cyclamen mirabille hidebr), ada soğanı, nergis (narissus), sümbül (ylacinthus) ve benzeri bitkilere bahar aylarında sıkça rastlanir.
Tarım ve hayvancılık [değiştir]

Bölge, soya fasulyesi, yer fıstığı ve mısır üretiminde de Türkiye'de ilk sıradadır. Ayrıca pamuk yetiştirerek ülkedeki tekstil sanayiine katkıda bulunur. Ayrıca Türkiye turp ihtiyacının yüzde yetmişi bu bölgeden yetiştirilir. Narenciye ihracatının yarısı (portakal, mandalina, limon), muz üretiminin çoğu, yaş sebze ve meyve üretiminin önemli bir kısmı bu bölgeden karşılanır. Ülkemizde sulak ve verimli Çukurova için bir deyim geliştirilmiştir; 'adam eksen biter'Bu bölgede çay ve fındık hariç tüm tarım ürünleri üretilebilmektedir.Bu yüzden Dünya üzerinde bitki faunasının en zengin olduğu 2. bölgedir. Arıcılık gelişmiştir ve ülkenin 2. büyük bal üretimi yapılır. Aynı zamanda Karataş, Ceyhan,Yumurtalık ve Mersin liman kentlerinde balıkçılık çok yaygındır. Çipura, barbun, lagos, kefal, levrek, kalamar gibi balıklar avlanır ve iç anadolu ve güneydoğu anadolu balık hallerinin ihtiyacının büyük kısmı bu bölgeden karşılanır. Aynı zamanda Akyatan, Akyayan ve Yumurtalık dalyanlarıyla, Seyhan gölünde kültür balıkçılığı yapılır.

Büyük ve küçükbaş hayvancılık diğer alanlar kadar yaygın olmamakla birlikte bölgede et ve süt entegre tesisleri yaygındır ve ülke çapına dağıtım yapılmaktadır.
Yeraltı zenginlikleri [değiştir]

* Kurşun-Çinko: En önemlisi olan Kozan-Horzum yatağı büyük ölçüde tüketilmiştir. Diğer yataklar ise önemli bir ekonomik rezerv oluşturmamaktadır.
* Krom: Aladağlar çevresinde çıkarılır.
* Barit: Mersin ve Adana çevresinde çıkarılır.
* taksit (alüminyum):
* Demir: Adana (Feke ve Saimbeyli) çevresinde çıkarılır.
* Asbest: Doğu Akdeniz'de Hatay çevresinde çıkarılır.
* Kireçtaşı: Rezerv olarak oldukça zengindir. Dört kireç fabrikası bulunmaktadır.
* Ponza: En zengin kaynaklardan biridir. Ülke rezervinin % 14’ünü oluşturmaktadır.

yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla

yezidilik
vikipedi, özgür angiblopedi
êzidîtî / yezidi

sincar dağlarında
yezidi topluluğu (1920'li yıllar)
toplam nüfus
yaklaşık 800.000–1.000.000[1][2]

önemli bölgeler
irak 500.000 [3]
almanya 60.000
ermenistan 39.000 [4]
rusya 31.273 [5]
suriye 25.000
dil(ler)
kürtçe
din(ler)
yezidilik
kitapları: meshafa reş, kitab el celve

melek-i tavus
yezidilik (arapça: يزيدية, farsça:یزیدیان), ortadoğu kökenli bir dindir. şeyh adi tarafından kurumlaştırılmış olan bu dinde inananların çoğunluğu kürt olup, ağırlıklı olarak irak'ın musul kentinde yaşamaktadırlar. suriye, türkiye, i̇ran, gürcistan ve ermenistan'da da cemaatleri bulunan yezidiler'in bugünkü toplam sayısının 1,000,000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. bazı bilimsel araştırmlar ise yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. ayrıca başta almanya ve i̇sveç olmak üzere avrupa ülkelerinde de birçok göçmen yezidi yaşamaktadır.
1970'li yıllara kadar özellikle urfa-viranşehir'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan türkiye yezidileri, 1980'lerle beraber yurtdışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar (urfa'da 243, batman'da 72, mardin'de 51, diyarbakır'da 11 kişi) gerilemiştir. türkiye yezidilerinin büyük bir kısmı bugün almanya'da yaşamaktadır, avrupa parlamentosu üyesi feleknas uca bunlardan biridir.
konu başlıkları [gizle]
1 mezhep
2 yezidilerde yaradılış
3 yezidilikte i̇nanışlar
4 yezidiler'in kutsal kitapları
5 kaynakça
6 not
7 dış bağlantılar
mezhep [değiştir]

"yezidi" kelimesi bu dinin tanrısı olan azda kelimesinden türetilmiştir.

laliş (kuzey irak)
yezidilik'in önceki ilahi dinlerde anlatılan, düşmüş meleğin, yaratıcının buyruğuna rağmen insan karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, onun aslında ne kadar asil olduğunun tüm evrene ispatıdır ve yaratıcı tarafından sınanmıştır. i̇şte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmıştır diye düşünülür.
ancak burada düşmüş meleğin sahip olduğu özellikler diğer dinlerden farklıdır. yezidilikte tanrı dünyanın sadece yaratıcısıdır, ancak sürdürücüsü değildir. tanrısal iradenin vücut bulması için düşmüş melek bir nevi aracılık rolü üstlenmiştir. düşmüş melek olan melek tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. tanrı özünde iyilikle dolu olduğundan ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekmez. aksine ibadetin ona değil içi kötülüklerle dolu olana, tavus'a yapılması ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. bu anlamda iyilik ve kötülüğün kaynağı aslında melek tavus'tur. ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin varlığı söz konusu değildir. i̇nsanın inanışına ve yaşayışına göre dünya cennete de cehenneme de dönüşebilir. melek tavus bütün bu işlerin denetleyicisi ve tanrının bu dünyadaki gölgesidir.
ayrıca yezidilik'teki melek tavus incancı ile eski zerdüştlük ve mitraizm'den etkilenmiştir. günümüzde, yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler.
yezidilerde yaradılış [değiştir]

19.yüzyılın sonlarında mardin'li yezidiler
başlangıçta tanrı azda kendi ateşinden melek tavus'u yaratır ve ona evreni ve insanı yaratma görevini verir. bununla birlikte yaradılış işinde tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. bunun üzerine melek tavus, azda'nın verdiği buyruk doğrultusunda ve yine azda'dan aldığı bir toz ile erkek ile kadın'ı, ve evreni yaratır. ayrıca ayak işlerini görmesi için de dört tane de cin.
daha sonra melek tavus yarattığı bu iki insanı takdim etmek üzere azda'nın yanına gider ve azda melek tavus'a "bundan sonra bu iki insana tabi olacaksın" der. bunun üzerine melek tavus "bu iki insanı yaratan yoktan vareden benim niçin onlara tabi olayım ben sadece beni yaratan sana tabi olur, sana ibadet ederim" der.
bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk dünyaya gelir. daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konuda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verilir. her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra erkek olanın küpünden şahid bin car adında güzel bir genç çıkar. kadınınkinden ise sürüngenler, akrepler, çıyanlar.
adam şahid bin car'ı o kadar sever ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. karar verirler şahid bin car öldürülecektir. kadın bir parola belirler ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. ancak her şeyi bilen ve duyan melek tavus'u hesaba katmamıştır melek tavus, yarattığı dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 çocuğun ağızlarına üflerler. uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar şahid bin car böylelikle melek tavus'un sayesinde kurtulur.
daha sonra şahid bin car'a dişi bir melek gönderilir ve bundan olan çocuklar yezidilerin atalarını oluşturur, diğer 80çocuktan dünyaya gelenlerse diğer insanları oluştururlar.
yezidilikte i̇nanışlar [değiştir]

yezidiler kendilerine "azday halkı" adını verirler. i̇nançları arasında.
dünya sonsuzdur, dünyayı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
doğanın korunması ve doğaya saygıyı benimserler.
günde üç defa güneşe dönerek ibadet edilir.
çarşamba gününü dinlenme günü olarak kabul ederler çünkü, melek tavus'un yaratıldığı gün, i̇lk iki insanın yaratıldığı gün ve şahid bin car'ın meydana geldiği gündür çarşamba.
sonradan yezidi olmaya izin verilmez.
şeytan'ın adını telaffuz etmek haramdır
şeytan'ın adını anımsatan kelimeleri anmak (kitan, şar, şat, mel'un, na'l) haramdır.
yezidiler'in kutsal kitapları [değiştir]

vikikaynak'ta bu konuyla ilgili metin bulabilirsiniz.
yezidilik_metinleri
yezidiler'in iki kutsal kitabı olduğu ortaya atılmış;
1. meshaf reş :
15. yy da yazıldığı ortaya atılmış olan ve yezidiler'in mitolojisini anlatan bir eser. ayrıca kitabın sonunda yezidiler'in yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. kitab el celve :
daha geniş bir zaman diliminde yazılmış, yezidiler'i bilgilendiren bir kitaptır. bu kitabın içide bu kitabın sadece yezidiler tarafından okunması gerektiği ve yabancıların eline geçmemesi gerektiği söylenir. beş bölümden oluşur.
birinci bölüm: melek tavus'un ezeli oluşu, ve sıfatları. diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini yitirmiş olduğu.
i̇kinci bölüm: ödül ve ceza, reenkarnasyon.
üçüncü bölüm: herşeyin melek tavus'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
dördüncü bölüm: mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerektiğine dair uyarılar.
beşinci bölüm: kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölüm.
bugün çağdaş dilbilimciler bu eserlerin aslında yezidilerin kutsal kitabı olmadığını kabul ederler ve yukarıda geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. bunun en büyük sebebi yezidiliğin büyük ölçüde sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır; bu sebeple büyük i̇brahimî dinlerdeki gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. bununla birlikte son zamanlarda yezidiler ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başla