Merhaba arkadaşlar bugün sizlere kara delikler hakkında hiç bilinmeyen bilgiler vereceğim ve bu konu hakkında bütün sorularınıza yanıt alacaksanız. Hala takıldığınız yer olursa mesajla cevaplar verebilirim.

Öncelikle bu tuhaf nesnelere doğru bakmanın vakti geldi. Bunlardan insanların neden korkabildiklerini anlıyorum youtubede 3-5 video izlerseniz bunlar hakkında oldukça yanlış bilgilere sahip olursunuz.

Çoğu videoda “yıldızların ölümü” ya da “yıldız yiyiciler” kategorisinde. Popüler hayal gücüne göre kara delikler, doymak bilmeyen midesine her şeyi indiren süper güçlü kozmik bir şeydir.(bir şeydir çünkü ne oldukları konusunda bulgular oldukça az)
Fakar süperkütleli karadeliklerin çevrelerindeki her şeyi çekip yuttukları iddiası tam bir safsatadır. Başta yıldızlar olmak üzere son derece kararlı bir kara delikle karşılaşırsa etrafında dönecektir. Aksi halde samanyolumuzun(paralel değil ha ) merkezindeki 4 milyon güneş kütleli dev karadeliğin içinde kaybolup giderdi.

Peki her şey eyvallah bu yaratıklar hakkında ne biliyoruz amk dediğinizi duyar gibiyim.
Kara delikte bir yüzey yerine, gökbilimcilerin olay ufku dedikleri şey vardır. Bu sınırda kara deliğin kütle çekim gücü o kadar büyüktür ki, elektromanyetik ışımalar bile kütleçekim alanından kaçamaz. Bu şuan size anlamlı gelmemiş olabilir hatta öyledir bile.

Şimdi sizden hayal etmenizi isteyeceğim kara deliği lastik bir tabaka(esnek bir tabaka) ortasında duran ağır bir top gibi hayal edin. Bir çukur oluşturacağını her zekaya sahip panpam bulabilir sanıyorum olurda anlamayan olur diye bir örnek daha verelim elinize bir çorap alın ya da külotlu çorap(burada boşalan panpalarım vardır:D)

Çorabın içine orta büyüklükte bir taş atın ve bakın taşın çorapta bir uzama ve çukur yarattığını fark edeceksiniz. işte, 4 boyutlu uzay-zamanda meydana gelen şeyi 3 boyutlu uzayda meydana getirdiniz. Fizikçiler bu çöküntüye(çukura) kütleçekim kuyusu der, çünkü bu çöküntü kütleçekimin uzay-zaman üzerindeki etkisinin bir taklitidir. Değerli panpalarım eğer taşın yerine büyük bir taş hatta kaya koyarsanız oluşacak çukuru buyurun siz hayal edin. Yani olay kütle arttıkça uzay-zaman daha çok eğilim bükülüyor. Bize kütleçekimi böyle düşünmemizi öğreten kişi modern fiziğin babası Einstein’dır. Kütleçekim dalgalarıda daha birkaç gün önce kanıtlandı fark ederseniz yani teorileri tek tek çıkmaya başladı neyse..

Şimdi biraz bakış açımızı değiştirip farklı noktalara değinmek istiyorum izin verirseniz.
Karl schwarzschild adında bir fizikçi Einstein in genel görelilik denklemlerini çözmeyi başardı. Bu fizikçimiz Beli bir kütleye sahip bir kürenin, hiçbir şeyin kaçamayacağı derinlikte bir karadelik yaratması için ne büyüklükte bir yarıçapa sahip olması gerektiğini hesapladı. Bu, olay ufku (genel görelilikte olay ufku ışık ve maddeninartık kaçamadığı bölgeyi sınırlayan kuşağa denir) dediğimiz şeyin yarıçapıdır. Örnek vermek gerekirse 10 güneş kütlesine denk olan bir kara deliğin büyüklüğü yaklaşık 30km dir.işte asıl bomba şimdi geliyor dünyanın kütlesindeki bir kara deliğin olay ufkunun yarı çapı 1cm den biraz daha azdır. Fakat böyle bir kara deliğin kanıtı henüz yoktur. Bu yüzden Bizim referans büyüklüğümüz güneşin kütlesidir çoğunlukla.

Bir başka karadelik olayına değinecek olursak buda tekilliktir(singularity) Küresel olay ufkunun merkezinde, fizikçilerin tekillik dediği şey yatar, sıfır hacimli ve sonsuz yoğunlukta bir nokta, sadece denklemlerde sonucu gösteren ama kavraması mümkün olmayan garip bir şeydir. Haydi hayal edelim diyerek örnek vermek isterdim panpalar ama bu tekilliği anlatacak ne hayal gücü ne de fizik vardır.

Şuan kafanızda karadelikler hakkında ufak tefek bilgiler bıraktığımı düşünüyorum bundan sonra karadeliklerin evrenin yaşdıbını tehlike edip etmediği hakkında konuşmak istiyorum.
internette her yerde kara deliklerin animasyon görüntülerini görmüşsünüzdür.Çoğu hem çok güzel hem de korku salıyor, fakat hemen hemen hepsi inanılmaz ölçüde bir yok oluşu ima ediyor.

O yüzden bazı algı operasyonu yapan insanlar dünyanın en büyük hızlandırıcısı olan büyük hadron çarpıştırıcısı’nın bir kara delik yaratma ihtimalini yazmaya başlayınca, bilimle uğraşmayan insanlar arasında, bu fizikçiler gezegenin geleceğiyle kumar oynuyor diye epey bir endişeye sebep oluyorlar.
Peki düşünmemiz gereken gerçektende öylemi.
Diyelim ki kazara bir kara delik yarattılar dünyamızı yiyip bitirmeye başlarmıydı? Bunu oldukça kolay hesabını yapabiliriz.
14TeV’luk (teraelektron volt) çarpışmanın bütün enerjisinin(CERN’de yapılan en büyük ölçekteki çarpıştırma sonucu çıkan enerji) bir kara delik yaratmaya gittiğini varsayarsak, bir protonun kütlesinin 14.000 katı bir kütleye, yani yaklaşık 2x10üzeri-20 grama sahip olurdu. Dünya kadar fizikçi hiçbir sorun olmayacağını söylemelerine rağmen hala insanlar inanmıyor nedenlerini aşağıda yazmaya çalıştım.

Birincisi, cernde oluşturabilecek bir mikro kara delik hakkında spekülasyon yapılması ki zaten mikron büyüklüğünde kara delik yapılması olanaksızdır.
Burada yanlış algılanan olay kara deliklerin etrafındaki her şeyi içine çekip büyüyen bir şeymiş gibi halka empoze edilmesi sonucudur bu sava göre hapur hupur etraftaki her şeyi yiyen kara delik sonunda dünyamızı yutacaktır tabi inanırsan siz değerli panpalarım böyle haberlere itibar etmeyiniz.
Öte yandan olaya biraz daha mesleki olarak yaklaşırsam 2x10üzeri-5 gramdan(Planck kütlesi) daha küçük kara deliklerin yaratılması bile mümkün değildir. Yani bu kadar küçük kütleli kara deliklere ele alacak fizik ne yazıkki bulunmamakta.

Başka bir ünlü fizikçi stephen Hawking kara deliklerin buharlaşabileceğini göstermiştir. Bir kara deliğin kütlesi azaldıkça, buharlaşma hızı artar. 30 güneş kütleli bir kara delik yaklaşık 10üzeri71 yılda buharlaşırdı. 1 milyar güneş kütleli bir karadelik ise 10üzeri93 yılda buharlaşırdı şimdi buradan yola çıkacak olursak 2x10üzeri-5 gram kütleli bir mikro kara deliğin buharlaşması 10üzeri-39 saniye sürmektedir. O halde, gördüğünüz gibi onları meydana getirmek için gereken süreden daha hızlı buharlaşıyorlar.
Oluşturulmaları imkansızdır işin özü.
son olarak size bu linki atacağım burada kara deliklerin ışığı nasıl içine çektiğini ve olay ufku gibi kavramların simülasyonu yapılmış.
http://jila.colorado.edu/~ajsh/insidebh/schw.html
Bilgilendirmem burada bitmektedir sanırım baya uzun yazı oldu okuyacak az kişi vardır ama bu bilginin sözlükte olması bile benim için gurur verici bir şeydir.

KAYNAKÇA
BEN VE :D
WiKiPEDi
PROF. WALTER LEWiN
PROF. STEPHEN HAWKiNG

Not: çalıntı diyecek olanlar olur diye şimdiden söyleyeyim yazımı daha önce incide paylaşmıştım tekrar paylaşıyorum. Tüm hakları bana aittir.
Önceki başlığım (bkz: kara delikler nedir gelin içeri)