kalender çelebi ve william wallace benzerliği

alın size wikipedia dan, yaşananları anlatan ve günümüz türkiyesinin durumuna (akp bdp ittifakı, sivas katliamı , maraş katliamı , çorum katliamı , yobazlık ) dair fikirler veren bir özet:

kalender Çelebi isyanı ya da kalender Şah isyanı, 1527'de kalender Çelebi adında birinin isyanı ile başlayan ayaklanmadır. Kalender Çelebi isyanı 1527 yılında Osmanlı Devleti'ne karşı Anadolu'da çıkan dînî içerikli büyük bir isyandır. isyanın lideri Hacı Bektaş-ı Veli'nin soyundan geldiğine inanılan, Bektaşî tarikâtının postnişinliğini yapan kalender Çelebi'dir.

başlangıcı

Şah unvanı bulunan kalender Çelebi maraş ve civar bölgesinin alevî kanaat önderidir.
vergi sisteminde yapılan haksızlıklar, türkmen hareketlerine destek sağlama gibi nedenlerle kendini destekleyen alevi türkmen kitleleriyle birlikte maraş'ta ayaklandı.
ilk önce diyarbekir Beyi hüsrev paşa komutasındaki birliklere pasinli ovasında yenildi. Ancak kendisini destekleyen türkmen kitlelerinin artmasıyla ve güçlenen kuvvetleriyle birlikte yeniden hüsrev paşa'nın üzerine yürümüş ve paşayı Adıyaman yakınlarında Kuruçayır'da yenilgiye uğratmış böylece intikdıbını almıştır. Hareket daha sonraki dönemlerde Osmanlı ile arası açık olan Sünni Dulkadirli beylerinin de katılımıyla güneydoğuya yayılmıştır. ileriki dönemler de tımarları elinden alınmış sipahilerin ve onlara bağlı askerlerin de katılımıyla orta anadolu'ya yayılmıştır. Kısa zamanda büyük bir ayaklanmaya dönüşmüştür.
isyanın vurucu gücü haline gelen tecrübeli sipahiler Kalender'e bağlılıklarını bildirmiş, isyanın yayılmasında önemli rol oynamışlardır.

Bastırılması

isyanı bastırma görevi Anadolu Beylerbeyi Behram Paşa'ya verilmiştir. Behram Paşa da saruhan, karaman, bursa, alaiye, halep beylerinin de katılımıyla ordusuyla kalender'in üzerine yürümüş önce Adana taraflarında yapılan savaşta Halep beyi isyancılara yenilmiştir!!! Sonra Behram Paşa Tokat'a yürümüş bu seferde Tokat yakınlarında Cincife'de Kalender'in kuvvetlerine yenilmiştir. Cincife'de yapılan savaşta Saruhan, Bursa ve Karaman beyleri ile çok sayıda devlet adamı şehit olmuş ayrıca Osmanlı kuvvetleri 10.000'e yakın kayıp vermiştir!!!

Cincife yenilgisi Kalender in gücünü iyice arttırmış, kendisi hakkında mehdi olduğu iddiası yayılmıştır. Bu sırada Kalender bazı Dulkadir beylerini de yanına alarak Kayseri'ye hareket etmiştir. Behram Paşayı Sarız da beklemiş, Sarız da yapılan savaşta Osmanlı ordusu gene yenilmiş burada ise 9.000 dolayında kayıp verilmiştir.

isyanın büyümesi ve büyük zararlara yol açması Kanuni'yi harekete geçirmiştir. isyanı bastırma görevi Vezriazam Pargalı ibrahim Paşa ya verilmiştir.

ibrahim paşa 5.000 dolayında askeriyle yola çıkmış 12 gün sonra Maraş'a ulaşmıştır. ilk başlarda yenilgilerden yorgun ve bozuk çıkmış Osmanlı askerleriyle kendi askerlerini temas ettirmemiştir.

Buradaki esas amacı Kalender in bektaşi tarikat lideri olduğunu bektaşi tarikatı tarafından yetişen yeniçerilerin öğrenmemesini ve kendi askerlerinin de Kalender den korkmasını engellemek istememesidir.

ibrahim paşa daha fazla müslüman kanı dökülmemesi ve isyanı bastırmak için uygun ortamı hazırlamak için isyana destek veren Dulkadir aşiretleri ve sipahileri isyandan desteklerini çektirmeleri için görüşmeye çağırmıştır.

Buna bağlı olarak topraklarından sürgün edilen türkmen aşiretler yurtlarına geri dönecek,vergi borçları affolucak, kellesi vurulan Şehsuvaroğlu ali bey ve oğullarının özrü olarak bölgenin yönetiminin yeniden dulkadirli beylerine verilecekti. Sipahiler e ise tımarları ve dirlikleri geri verilecek, askere geri dönmelerine izin verilecek, önceki hataları affolucaktı.
ibrahim Paşa nın bu hamlesi ve teklifleri çok işe yaradı.

sipahiler ve türkmen aşiretleri teker teker desteklerini çekmeye başladılar. Tokat, Amasya,Sivas bölgesi ile bağlantısı kesilen kuvvetler zayıfladılar. Maraş dışındaki bölgelerde asayiş sağlanınca Kalender in üstüne yüründü. ibrahim Paşa komutasındaki birlikler önce Elbistan a yürüdü. Bu sırada Kalender in yanında kendisine inananlar ve müritleri kalmıştı. Birde tüm tekliflere, rüşvetlere rağmen Kalender in daima yanında duran ve isyandan desteğini çekmeyen Dulkadirli bey Veli Dündar. Kalender daha sonra kuvvetleriyle birlikte Nurhak dağlarına çekildi. ibrahim Paşa nın ani baskını sonucu Elbistana hareket eden Kalender'in önü ibrahim Paşa tarafından kesilmiştir. Elbistan da yapılan savaşta asiler tümüyle(müritler, isyancılar ve diğerleri) öldürülmüştür. Savaşta yaralananlar dahil sağ kurtulanlar savaş meydanında öldürülmüştür. Kalender Şah ve kendisini destekleyen Veli Dündar'ın kelleleri istanbul a getirilmiştir.

Sonuçları
kalender Şah Çelebi isyanı Anadolu da Alevilik-Bektaşilik üzerine kurulu çıkan son büyük isyandır. Bu isyandan sonra birdaha büyük bir ayaklanma çıkmayacak, çıkan bazı büyük Celali isyanları(Kalenderoğlu, Karayazıcı isyanları gibi) da Alevi nitelikli olsa da temeli Dini amaçlara dayanmayacaktı.

Kalender Şah'ın öldürülmesi üzerine Bektaşi tarikatının Anadolu da ki faliyetlerine son verilmiş ve tarikattaki çok sayıda dedebaba öldürülmüştür. Bu ayaklanmayla birlikte Hacı Bektaş postu 35 yıl postinişinsiz kalmış, 1551 yılında Dedebaba unvanıyla Sersem Ali Dedebaba Hacı Bektaş postuna oturmuştur. Bu tarihten sonra Dedebabalar Hacı Bektaş postunun sahipleri olmuştur. Bektaşilik; Babagan ve Dedegan koluyla ikiye ayrılıp yıllarca karşılıklı olarak hak iddiasında bulunmuşlardır

Bu isyanın etkileri devam ederken Sivas'ta Pir Sultan Abdal çeşitli nedenlerden ötürü 72 müridiyle birlikte başkaldırmış, bu olayda Sivas Valisi Hızır Paşa tarafından bastırılmış, halk ozanı Pir Sultan asılmıştır.

anadolu da sünni alevi türkmen ittifakı yaşanmıştır. Fakat bu ittifak erken bozulmuştur.
Bu bölgede Şafii kürt beyleri büyük güç kazanmıştır !!!

Şeyhülislam ebu suud efendi'nin Kızılbaş katli vaciptir fetvası çıkmıştır.
Bölgede Türkmen yönetimi uygulanmamış(!), Dulkadirli Türkmenler kandırılmıştır !!!

Dağınık sipahiler orduya geri alınınca orduda düzen bozulmuş, Tımar sistemi büyük oranda yıpranmış ve ileriki dönemlerde de sorun arz etmeye devam etmiştir.