0
MÖ 1100 yıllarında Fenikeliler, ispanya topraklarında ilk yerleşim merkezlerini kurmaya başladılar. Onları Keltler ve Yunanlar takip etti. ispanya daha sonra Kartacalıların egemenliğine girdi. MÖ 202 yılında Romalılar Kartacalıları iberik Yarımadası'ndan attılar. Roma imparatorluğu bu tarihten itibaren ispanya'da birliği sağladı ve zamanla Hıristiyanlığı burada kabul ettirdi.
Milattan Sonra 5. yüzyılda ispanya, Germen kabilelerinin saldırılarına hedef oldu. Sırayla Alanlar, Suevler ve Vandalların ardından Vizigotlar ispanya'ya hâkim oldu. Vizigotların hâkimiyeti uzun sürdü ve Hıristiyanlığı kabul eden Vizigotlar, ispanya'da Hıristiyanlığın yayılmasını sağladı.
Endülüs dönemi [değiştir]
Ana madde: Endülüs Emevi Devleti
711'de Afrika'dan gelen Müslümanlar, 8. asırdan 10. asra kadar kuzeydeki birkaç bölge dışında ispanya'ya hâkim oldular ve burada Endülüs medeniyetini kurdular.
On birinci yüzyılda bu ülkenin iç karışıklıklarından faydalanan Hıristiyanlar kuzeyden başlayarak yarımadayı tekrar ele geçirmeye başladı. 1276 yılında Müslümanların elinde yalnızca güneydeki Granada kalmıştı. 1469'da Aragon ve Kastilya Krallıkları tek bir krallık altında birleşerek güçlü bir devlet kurdular.
Aydınlanma Çağı dönemi [değiştir]
1492'de Müslümanların son kalesi Granada Krallığı yıkıldı. Aynı yıl Kristof Kolomb ispanyol hükümdarının maddi desteğiyle Amerika'yı keşfettiği ünlü gezisine çıktı. Bu yolculuk, ispanya'nın dünyanın en büyük sömürge imparatorluklarından birini kurmasına yol açtı. ispanyol askerler, onları hediyelerle karşılayan yerlilere (Kızılderililer) köleleştirme, işkence, soykırım yaşattılar. Kristof Kolomb'un yakın bir arkadaşının çocuğu olan ve yerlilere yapılan zulümlere tanık olan Bartolome de Las Casas, 1542 tarihli Kızılderililer Nasıl Yokedildi? isimli kitabında şunları yazmaktadır : "Amerika yerlilerinin Hıristiyanlara karşı giriştikleri savaşta haklı olduklarına yüzde yüz eminim.Öte yandan Hıristiyanlar onlarla tek bir haklı savaş yapmadı.Tam tersine savaşları dünyadaki hiçbir zorbanın olamadığı kadar şeytansı ve haksızdı."
1588 yılında ispanyol Armada'nın ingiliz donanmasına yenilmesini takip eden taht ve din kavgaları sonunda ispanya zayıflayarak çökmeye başladı. 1640'ta Portekiz'i, 1714'te ise Avrupa'daki bazı topraklarını ve Cebelitarık'ı kaybetti. On dokuzuncu yüzyılın başlarında ispanyolların Amerika'daki bütün sömürgeleri bağımsızlıklarını kazandı.
I. Dünya Savaşı ve Cumhuriyet Dönemi [değiştir]
I. Dünya Savaşı'nda ispanya bütün davetlere ramen tarafsız olarak kaldı, fakat savaştan büyük ölçüde etkilendi. Fransa, ispanya'nın bazı topraklarına saldırıp işgal etti. General Primoderivera, çıkan ayaklanmaları bastırarak ülkede diktatörlük kurdu. 1930 yılında iktidardan düştü. Bir yıl sonra yapılan seçimleri cumhuriyetçilerin kazanması sonucu Kral VIII. Alfonso ülkeyi terk etti. 1936'da yapılan seçimlerde solcuların başarılı olması üzerine ülkede iç savaş baş gösterdi.
1939'da iç savaşın sona ermesiyle Franco devlet Başkanı oldu. II. Dünya Savaşı'na da katılmayan ispanya'da ordunun desteğiyle Franco savaştan sonra da yerini korudu. 1975 yılında Franco'nun ölmesiyle yerine I. Juan Carlos geçti. 1976'da Başbakan Navarro'nun istifası ile Carlos kral oldu ve Alfonso Sourez'i başbakanlığa atadı.
15 Haziran 1977'de, 41 yıl sonra ispanya'da ilk defa genel seçimler yapıldı. Sourez'in başkanı olduğu Demokratik Merkez Birliği çoğunluğu elde etti. 1981'de sağcı Albay Tejero Cortes'in meclisi basarak yaptığı darbe girişimi sonuçsuz kaldı. 1982 seçimlerinde ise Sosyalist Parti seçimi büyük çoğunluğu elde ederek kazandı ve 46 yıl sonra ispanya'da yeniden bir sol iktidarın doğmasını sağladı.
Politika [değiştir]
ispanya kralı I. Juan Carlos
Anayasa [değiştir]
ispanya anayasası 1978'de kabul edilen anayasadır.
ispanya'nın anayasası 1812'de kabul edilen anayasaya dayanır. 1975'te Francisco Franco'nun ölümünden sonra 1977'de yapılan seçimlerle Constituent Cortes adında anayasal bir kurum olarak görev yapan meclis, anayasayı değiştirmek üzere toplandı ve 1978 anayasasını çıkarttı. Sonucunda da ispanya 17 özerk devlet ve 2 özerk şehre ayrıldı.
Dış ilişkiler [değiştir]
1975'te Francisco Franco'nun ölümünden sonra, Franco rejiminin dış ilişkileri engellediği ispanya, dış ilişkilerini geliştirmeye karar verdi. 1982'de NATO, 1986'da ise Avrupa Birliği üyesi oldu. 2001'de Kuzey Kore ile ilişkilerin normalleştirilmesi ile de ispanya tüm dünya ile ilişkilerini düzeltmiş oldu.
Sorunlar [değiştir]
Birleşik Krallık: ispanya ile Birleşik Krallık arasında 6 km² alan kaplayan Cebelitarık sorunu bulunmaktadır. iber Yarımadası'nın en güneyinde bulunan Cebelitarık 1704'te ingilizler tarafından ispanya Veraset Savaşları sırasında fethedilmişti. Sorun yasal olarak Utrecht Barışı ile çözüme kavuşmuştu. Bu barışa göre ingiltere, Cebelitarık'ı sonsuza kadar alıyordu. Sorun şu anda Birleşmiş Milletler ile çözümlenmeye çalışılmaktadır.
Fas: Fas, ispanya'dan Afrika kıyılarında bulunan Ceuta ve Melilla şehirlerini istemektedir.
Portekiz: Portekiz ise ispanya'nın Olivenza bölgesindeki egemenliğini tanımamaktadır.
[değiştir]ispanya yönetim birimleri
Ana maddeler: ispanya'daki özerk topluluklar, ispanya'nın illeri, ve ispanya'nın ilçeleri
ispanya 17 özerk bölgeye (comunidades autónomas) ve 2 özerk şehre (ciudades autónomas) ayrılmıştır. Ayrıca ispanya'da elli il bulunmaktadır. Yedi özerk bölgenin her biri (Asturias, Balearic Adaları, Cantabria, La Rioja, Madrid, Murcia, ve Navarre) aynı zamanda bir ildir.
Tarihi sebeplerden ötürü, bazı iller ayrıca comarcas denilen ilçelere ayrılmıştır. ispanya'daki en küçük yönetim birimi belediyelerdir (municipio).
Galiçya
Navarra
Madrid
La Rioja
Aragon
Katalunya
Valensiya
Kastilya
La Mancha
Ekstremadura
Portekiz
Kastilya
ve Leon
Asturyas
Kantabria
Bask Ülkesi
Murcia
Endülüs
Ceuta
Melilla
Fransa
Balear
Adaları
Kanarya
Adaları
Akdeniz
Biscay Körfezi
Atlas
Okyanusu
Andorra
Atlas
Okyanusu
ispanya özerk yönetim birimleri.
Tümünü Göster
