0
kalıtım bilimi[1] ya da genetik (yunancadan γενετικός - genetikos ("genitif"), o da γένεσις - genesis ("köken")'den), biyolojinin bir dalı olup, canlı organizmalardaki kalıtım ve çeşitliliğin bilimidir.[2][3]
canlıların özelliklerinin kalıtsal olduğunun bilinci ile, tarih öncesi çağlardan beri bitki ve hayvanlar ıslah edilmiştir. bununla birlikte, kalıtımsal aktarım mekanizmalarını anlamaya çalışan modern genetik bilimi ancak 19. yüzyılın ortalarında, gregor mendel’in çalışmasıyla başlamıştır.[4] mendel, kalıtımın fiziksel temelini bilemediyse de, bu özelliklerin ayrık (kegibli) bir tarzda aktarıldığını gözlemlemiştir; günümüzde bu kalıtım birimlerine "gen" adı verilmektedir.
genler dna'da belli bölgelere karşılık gelir. dna dört tip nükleotitten oluşan bir zincir moleküldür. bu zincir üzerinde nükleotitlerin dizisi, organizmaların kalıt aldığı genetik bilgidir (enformasyon). doğada dna, iki zincirli bir yapıya sahiptir. dna'daki her "iplikçik"teki nükleotitler birbirini tamamlar, yani her iplikçik, kendine eş yeni bir iplikçik oluşturmak için bir kalıp olabilme özelliğine sahiptir. bu, genetik bilginin kopyalanması ve kalıtımı için işleyen fiziksel mekanizmadır.
nükleotitlerin dna’daki dizilişi, hücre tarafından aminoasit zincirleri üretmek için kullanılır. bunlardan protein oluşur. bir proteindeki amino asitlerin sırası, gendeki nükleotitlerin sırasına karşılık gelir. aradaki bu ilişkiye genetik kod denir. aminoasitlerin bir proteindeki dizilişi, proteinin nasıl bir üç boyutlu şekil alacağını belirler. bu yapının şekli de proteinin fonksiyonundan sorumludur. hücrelerin yaşamaları ve üremeleri için gerekli hemen hemen tüm fonksiyonları proteinler icra ederler. dna dizisindeki bir değişim, bir proteinin amino asit dizisini ve dolayısıyla onun şekli ve fonksiyonunu değiştirir: bu, hücrede ve onun bağlı bulunduğu canlıda önemli sonuçlara yol açabilir.
genetik, organizmaların görünüşünün ve davranışının belirlenmesinde önemli bir rol oynuyorsa da, sonucun oluşmasında, organizmanın çevre ile etkileşimi ve genetik birlikte etki eder. örneğin genler kişinin boyunun uzunluğunda bir rol oynuyorsa da, kişinin çocukluk çağındaki beslenmesinin ve sağlığının da büyük bir etkisi vardır.
