inci genel kültür

--Genetik--
Genetik ya da kalıtım bilimi[1], biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve çeşitliliği inceleyen bir dalı.[2][3] Türkçeye Almancadan geçen[1] genetik sözcüğü 1831 yılında Yunanca γενετικός - genetikos ("genitif") sözcüğünden türetildi. Bu sözcüğün kökeni ise γένεσις - genesis ("köken") sözcüğüne dayanır.[4]
Canlıların özelliklerinin kalıtsal olduğunun bilinci ile, tarih öncesi çağlardan beri bitki ve hayvanlar ıslah edilmiştir. Bununla birlikte, kalıtımsal aktarım mekanizmalarını anlamaya çalışan modern genetik bilimi ancak 19. yüzyılın ortalarında, Gregor Mendel’in çalışmasıyla başlamıştır.[5] Mendel, kalıtımın fiziksel temelini bilemediyse de, bu özelliklerin ayrık (kegibli) bir tarzda aktarıldığını gözlemlemiştir; günümüzde bu kalıtım birimlerine "gen" adı verilmektedir.
Genler DNA'da belli bölgelere karşılık gelir. DNA dört tip nükleotitten oluşan bir zincir moleküldür. Bu zincir üzerinde nükleotitlerin dizisi, organizmaların kalıt aldığı genetik bilgidir (enformasyon). Doğada DNA, iki zincirli bir yapıya sahiptir. DNA'daki her "iplikçik"teki nükleotitler birbirini tamamlar, yani her iplikçik, kendine eş yeni bir iplikçik oluşturmak için bir kalıp olabilme özelliğine sahiptir. Bu, genetik bilginin kopyalanması ve kalıtımı için işleyen fiziksel mekanizmadır.
Nükleotitlerin DNA’daki dizilişi, hücre tarafından aminoasit zincirleri üretmek için kullanılır. Bunlardan protein oluşur. Bir proteindeki amino asitlerin sırası, gendeki nükleotitlerin sırasına karşılık gelir. Aradaki bu ilişkiye genetik kod denir. Aminoasitlerin bir proteindeki dizilişi, proteinin nasıl bir üç boyutlu şekil alacağını belirler. Bu yapının şekli de proteinin fonksiyonundan sorumludur. Hücrelerin yaşamaları ve üremeleri için gerekli hemen hemen tüm fonksiyonları proteinler icra ederler. DNA dizisindeki bir değişim, bir proteinin amino asit dizisini ve dolayısıyla onun şekli ve fonksiyonunu değiştirir: bu, hücrede ve onun bağlı bulunduğu canlıda önemli sonuçlara yol açabilir.
Genetik, organizmaların görünüşünün ve davranışının belirlenmesinde önemli bir rol oynuyorsa da, sonucun oluşmasında, organizmanın çevre ile etkileşimi ve genetik birlikte etki eder. Örneğin genler kişinin boyunun uzunluğunda bir rol oynuyorsa da, kişinin çocukluk çağındaki beslenmesinin ve sağlığının da büyük bir etkisi vardır.

--Türk Hava Kuvvetleri--
Türk Hava Kuvvetler (komutanlığın adı: Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı, kısaltması: T.Hv.K.K), 1911 yılında kurulan[1] ve 2012 sayımlarına göre envanterinde 1.944 hava aracı barındıran, barışta Türk Hava Sahası'nı savunan, savaşta kara ve deniz kuvvetlerine destek veren kuvvettir. Bu USAF arkasındaki filo büyüklüğü açısından NATO'da 2. sıradadır. Komutanı Orgeneral Mehmet Erten'dır.

Tarihçe

1940'da, II. Dünya Savaşı yıllarında Türk hava tugaylarının Balkanlar'ın ve Orta Doğu'nın en büyük hava kuvvetleri olmak üzere kendi envanterinde 500'den fazla savaş uçağı vardı. Lojistik işler için Milli Savunma Bakanlığı ve eğitim işlerinden Genelkurmay Bakanlığı bünyesinde Hava Müsteşarlığı 1944 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığını oluşturmak için birleştirilmiştir. Böylece, Hava Kuvvetleri Türk Silahlı Kuvvetleri'nden ayrı bir dal haline geldi. Türk Hava Kuvvetleri'nin ilk komutanı General Zeki Doğan oldu.

Türkiye, Şubat 1945 yılına kadar Müttefiklerin tarafında II. Dünya Savaşı'na girmedi. Bununla birlikte, Türk Silahlı Kuvvetleri tam alarma gitti ve komşu Bulgaristan Mihver Devletleri arasındaki askeri ittifak sonrasında Yunanistan'ın Nisan 1941'de işgalinden sonra savaşa hazırlandı. Bir yıl içinde Türkiye'nin kuzeybatı ve batı sınırları Alman kuvvetleri ve güneybatısında italyan güçleri tarafından kuşatıldı.

Teşkilat

221. Filo'ya bağlı bir C-160 Transall

2016 yılında, elde bulunan F-4'lerin yerini alması planlanan F-35A

Türk Hava Kuvvetleri bünyesindeki bir F-16 Fighting Falcon savaş uçağı.

2014 yılında alınması planlanan F-35 Lightning'lere yerini devredecek F-4 Phantom
Karargâh, Ankara
Genelkurmay Başkanı: Orgeneral Necdet Özel
Türk Hava Kuvvetleri Komutanı: Orgeneral Mehmet Erten

1. Hava Kuvveti Komutanlığı, Eskişehir

1. Ana Jet Üs Komutanlığı, Eskişehir
F-4E/2020 Terminator
F-4E/TM Phantom II
RF-4E/TM Phantom II
CN-235M-100 & AS-532 Cougar Mk.1

3. Ana Jet Üs Komutanlığı, Konya
F-16C/D Fighting Falcon
F-4E 2020 Terminator
F-5 Freedom Fighter A/B 2000
B-737-700 AEW&C MESA
AS-532 Cougar Mk.1

4. Ana Jet Üs Komutanlığı, Akıncı, Ankara
F-16C/D Fighting Falcon

6. Ana Jet Üs Komutanlığı, Bandırma
F-16C/D Fighting Falcon
AS-532 Cougar Mk.1

9. Ana Jet Üs Komutanlığı, Balıkesir
F-16C/D Fighting Falcon
AS-532 Cougar Mk.1

15. Füze Üs Komutanlığı, istanbul
Diğer Hava Üsleri, Akhisar, Dalaman, Afyon, Çorlu

2. Hava Kuvveti Komutanlığı, Diyarbakır

5. Ana Jet Üs Komutanlığı, Merzifon, Amasya
F-16C/D Fighting Falcon
AS-532 Cougar Mk.1

7. Ana Jet Üs Komutanlığı, Erhaç, Malatya
F-4E 2020 Terminator
F-4E Phantom II
AS-532 Cougar Mk.1

8. Ana Jet Üs Komutanlığı, Diyarbakır
F-16C/D Fighting Falcon
CN-235M-100 & AS-532 Cougar Mk.1

insansız Hava Araçları Üs Meydan Komutanlığı, Batman
Anka
Heron
Harpy
I-GNAT ER

10. Tanker Üs Komutanlığı, Adana
KC-135R Stratotanker
Diğer Hava Üsleri, Batman, Muş, Ağrı, Sivas, Erzurum
Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na direk bağlı birimler

11. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı, Etimesgut, Ankara
CASA CN-235
Cessna Citation|Cessna Citation VII
Cessna Citation|Cessna Citation II (CE-550),
Gulfstream IV-SP
3 CASA CN-235 (T) ambulans uçak

12. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı, Erkilet, Kayseri
C-130 Hercules
C-160 Transall
CASA CN-235 (T)

Hava Eğitim Komutanlığı, Gaziemir, izmir

2. Ana Jet Üs Komutanlığı, Çiğli, izmir
T-38A Talon (Tekamül Eğitim Filosu)
KT-1, T-37B/C Tweet (Temel Eğitim Filosu-T-37B/C)
SF-260D (Başlangıç Eğitim Filosu)
CN-235M-100 & UH-1H Iroquois

Hava Harp Okulu Komutanlığı

Işıklar Askeri Hava Lisesi Komutanlığı

Hava Sınıf Okulları ve Teknik Eğitim Merkezi Komutanlığı

Hava Dil Okulu ve Havacı Eğitim Tugay Komutanlığı, Gaziemir, izmir

Hava Lojistik Komutanlığı Etimesgut, Ankara
1. Hava ikmal Bakım Merkezi Komutanlığı, Eskişehir
2. Hava ikmal Bakım Merkezi Komutanlığı, Kayseri
3. Hava ikmal Bakım Merkezi Komutanlığı, Ankara

Hava Müzesi Komutanlığı, istanbul

Komutanlıklar şu filolardan oluşur:
19 Savaş filosu
1 Keşif filosu
6 Eğitim filosu
6 Ulaştırma filosu
1 Tanker filosu
8 Uçaksavar füze (SAM) filosu

--siyahi--

Siyahî ya da zenci, antropolojide insanların ayrıldığı ırklardan biri. Bu kavram yalnızca belirli milletleri değil, derileri siyah olan tüm insanları kapsar. Batılı devletlerde yaygın olarak kullanılan Afro (Afrikalı) ve Karayipli sözcükleri de zaman zaman Türkçede kullanılır.

Etimoloji

Siyah sözcüğü Türkçeye Farsçadan,[1] zenci sözcüğü Arapçadan geçmiştir.[2] Arapça zenc sözcüğü "siyah" anldıbına, zenci sözcüğü "siyahî" anldıbına gelir.

Köle ticareti ile özdeşleştiği için Anglosakson toplumlarda hakaret kabul edilerek[3] artık kullanılmayan "Negro" sözcüğü Latince niger (siyah) sözcüğünden ispanyolca ve Portekizceye geçmiştir.[3] Negro sözcüğü Türkçeye zaman zaman zenci olarak çevirilse de aralarında birincil anlam benzerliği haricinde bir dilbilimsel ilişki yoktur ve zenci kelimesi Türkçede hiçbir zaman "köle" anlamında kullanılmadığı için hakaret anlamı taşımaz.[kaynak belirtilmeli] Bununla birlikte siyaseten doğruluk adına zaman zaman kullanımından kaçınılır.
Fiziksel özellikler

Siyahi ırkın en belirgin ortak özelliği, derinin, iris ve tüylerin bol miktarda melamin boya maddesi içermesi nedeniyle koyu renkli oluşudur. Renk sarı-kahverengi ya da kırmızıdan, abanoz siyahına dek değişir. Bu koyu renkler Güneş ışınlarını soğurarak deri altındaki dokuları korurular. Öte yandan vücuttaki çok sayıdaki ter bezleri ısının dağılmasını sağlar. Deride çok az kıl bulunur. Saçlar genellikle kıvırcık, bazen de biber tanesi biçiminde örgülüdür. Ağız bölümleri oldukça etli, dişleri ise çok kuvvetlidir; çene kemikleri çok sağlam olup, uzun ve dışarı çıkıktır. Dudakları kalın ve sarkık; kulaklar küçüktür. Burnun aşırı geniş oluşu da sıcak ve özellikle nemli-nemli sıcak ortama uyma özelliğine bağlanır.
Coğrafya

Siyahiler, ekvator ortamı ve bu ortamın orman, savan, çöl gibi çeşitli değişikliklerine uyma bakımından kendi içinde derin farklılıklar gösterir. Afrika, Asya ve Avustralya’ya yayılmış olan zeciler birbirinden farklıdır. Beyaz ırkta ve sarı (doğu Asyalı) ırklarda olduğu gibi, siyahilerde de melezler görülür. Buna karşın siyahiler, dünyada en az karışan, büyük göçlerle ana karakterini yitirmeyen ırklardan biridir.[kaynak belirtilmeli] Siyahilerin ana yurdu Afrika anakarası olmakla birlikte, tarih öncesi zamanlardaki göçlerle birçok kol, Güney Asya ve Avustralya ile Büyük Okyanus’taki adalara geçti. Siyahilerin ayrıldığı başlıca soy dalları şunlardır:
Afrika Siyahileri

Batı kıyılarında yaşayan siyahilerin derileri koyu kahverengi ile siyah arasında değişir. Bunların kafası küçük ve uzunca, yüzleri basık, boyları ve kolları uzuna yakın, bacakları kısadır. Liberya’daki Kru, Nijerya’daki ibo ve Lvaj’lar bu soyun tipik örnekleridir. Aşağı Nil bölgesindeki siyahiler, Batı Afrikalı siyahilere benzer. Bir bölümü, beyaz ırktan olan hami soyuyla karışıktır. Nile çevresinde yaşayan bu siyahilere Nilotik adı verilir. Nil boylarında byaz ırkla karışan siyahilerin bir kolu da Mısır Halkının bir bölümünü oluşturan Fellahlardır. Kuzeydoğu Afrika’da, özellikle Kenya’da yaşayan siyahiler de Nilotikler’e benzer. Bunlardan Masai, Nandi ve Suk boyları Hami soyuna ait özellikler gösterir. Bu arada Kuzeydoğu Afrika ile, Kuzeybatı Afrika’da Sudan ve Senegal boyları, siyahi ırkının tipik örnekleridir. Bunların boyları daha uzun, vücutları biçimli, derileri koyu kahverengidir.
Asyadaki Siyahiler

Genellikle başka ırklara karışmıştır. Hindistan’daki Toda, Tamil ve Vedalar Beyaz ırk ile siyahi ırkın karışmasından ortaya çıkmadır. ince çizgili, ince dudaklı ve düz saçlıdırlar. Malay Yarımadası’ndaki Semanglar ile Filipinler'deki Aetalar, kısa boylu ufak yapılıdırlar. Bunlara Asya Pigmeleri adı verilir. Bu arada Yeni Gine ile Borneo’da yaşayanlar da siyahi ırkındandırlar.
Okyanusyadaki Siyahiler

Burada yaşayan siyahiler her iki ırkla da karışıktırlar. Yeni Gine ve Borneo’da olduğu gibi bunlar da Küçük siyahi koluna Bağlıdırlar. Negrito adı verilen bu siyahilerden Samoa, Solmon ve Havai Adaları’nda yaşayanlar Sarı ırk(Çin ve benzeri) ve Beyaz ırkla karışmıştır. Renkleri açık kahverengi, boyları uzun ve düzgündür. Avustralya yerlileri de Zenci-Beyaz karışımıdır.
Amerikadaki Siyahiler

Siyahiler Güney ve Kuzey Amerika’da da önemli topluluklar oluştururlar. Bunlar anakaranın yerlisi değil, köle ticareti yoluyla Avrupalılar tarafından Yeni Dünya'ya zütürülen siyahilerdir.

--inci Sözlük--
inci Sözlük, katılımcı sözlük tarzındaki ağ sayfasıdır. Bu ağ sayfasının içerdiği kullanıcı yazıları müstehcen de olabilir. Sözlük yazarları çeşitli basın ve yayın kuruluşlarına, bazı ağ sayfalarına ziyaret adını verdikleri çeşitli saldırılarda bulunmuştur.[5] Yeni kullanıcı kaydı nadiren yapılmaktadır. 15 Aralık 2011 tarihinde Türkiye'den siteye erişim engellenmiştir.
Kurallar ve yapı [değiştir]

inci Sözlük, Aralık 2009 tarihinde kurulan katılımcı sözlük şeklinde bir sitedir. Kullanıcılar ücretsiz olarak kayıt olup, kavramlar hakkında yorum yapabilirler. Telifsiz içeriğe sahiptir ve Sözlükspot isimli internet sitesinin alt alan adında yayın yapmaktadır. Sözlüğe üye alımı 2010 yılında kapatılmıştır. Yeni üye alımları nadiren yapılmaktadır ve alımlar gece yarısı 1 veya 2 saat yapılmaktadır. Şu anda üye alımlarını kapalı olan sözlüğün 256.100 kayıtlı kullanıcısı bulunmaktadır.[4]
Sözlük dili erkeksidir ve ferregrafiye varan argo bir dil kullanılır.[6] Sitenin yalnızca 3 temel kuralı vardır. Bunlar dini, siyasi tartışmalara girmemek ve 3. kişilere hakaret edilmemesidir.[7] Kurallarının Türkiye'deki birçok internet sitesine göre çok daha az kısıtlayıcı olmasından ötürü 4chan'e benzetilmektedir.[8]
Medyada inci Sözlük [değiştir]

inci Sözlük yazarları ziyaret adını verdikleri eylemlerle yazılı basın, internet siteleri ve televizyonda adlarından söz ettirmektedir. Yazarlar Twitter'daki bir açığı kullanıp, ünlü kişilerin kendilerini takip etmesini sağlamış, bu olay ulusal ve uluslararası basında büyük yankı uyandırmıştır.[9][10] Ayrıca, Facebook'a yaptıkları saldırı da medyada yer almıştır.[11] iki kişinin sözlük adına Disko Kralı progrdıbına telefonla bağlanması ve bunlardan birinin inci Sözlük'ün tanıtımını yaparak programda küfretmesi Okan Bayülgen'in tepkisine yol açmıştır.[12] Sözlük yazarları, Ekşi Sözlük'te uygunsuz başlıklar açmış, Uludağ Sözlük'e saldırılar yapmış ve iHL Sözlük'teki bazı hesapları ele geçirmişlerdir.[13] Büyük çapta ses getiren bu eylemler için yöneticiler sözlüğün üst bölümüne birer yıldız koymuşlardır. Ayrıca, Tarihin Arka Odası[14], x y'ın televizyon programı[15] ve Okay Karacan'ın[16][17] programlarına e-posta ya da telefonla ulaşıp sunuculara şaka yapmışlardır.
Otosansür ve erişim engeli [değiştir]

Ağır bir argo dilin hakim olduğu sözlük kullanıcıları kurallara aykırı olmasına rağmen zaman zaman 3. kişilere hakaret edebilmektedirler. Bu durum da sözlüğün Türk mahkemeleri tarafından erişime engellenmesine neden olmaktadır. Sözlükteki kendisiyle ilgili başlıklarda yer alan hakaretler üzerine Nisan 2011'de x y sözlüğü mahkemeye vermiştir. Bunun üzerine sözlük tarafından bir özür mesajı yayınlanmış, x y başlıklarının tümü sözlükten silinmiş ve kapatılmış böylece bir otosansür uygulanmıştır.[18] Sonuç olarak ise siteye ve yazarlara bir yaptırım olmadan davanın geri çekilmesi sağlanmıştır.
15 Aralık 2011 tarihinde ise mahkeme kararı ile siteye Türkiye'den erişim engellenmiştir.[19] Sözlüğün resmî Twitter hesabından erişim engelinin sebebinin bilinmediği ve mahkeme tarafından bir bilgilendirme yapılmadığı açıklanmıştır.[20] Erişim engeli sitenin IP adresine değil alan adına uygulanmıştır.[21] Engelin çözümü olarak ise http://ccc.incisozluk.cc şeklinde bir adres alınmış ve siteye erişimler bu URL üzerinden sağlanmaya başlanmıştır. Kullanıcılar erişim engeline tepkilerini Twitter üzerinden #incisozlukedokunma hashtag'ini kullanarak göstermişler[22] ve hashtag'i trending topic listesine sokmuşlardır.[23] Engelin ertesi günü sözlük yönetimince yapılan açıklamada mahkeme kararının nedeni ve şikayetçinin kim olduğu açıklanmıştır. Açıklamaya göre şikayetçi Digiturk, şikayet sebebi ise sözlük üzerinden illegal Süper Lig yayın sitelerinin paylaşılmasıdır.[24][25] Bu açıklamanın ardından sözlük içerisinde Digiturk üyeliklerinin iptal edilmesi kampanyası başlatılmış[26], Twitter üzerinden ise #digiturkboykot hashtag'i ile şirkete tepki gösterilmiştir. Ayrıca Anonymous adlı uluslararası siber aktivist grup da Digiturk'e karşı bir bildiri yayımlamıştır.[27] Siteye erişim halen engellidir.[28]
2011 Türkiye genel seçimleri

Ahmet Yılmaz "sansüre karşı yürüyüş" sırasında, 15 Mayıs 2011.
Ana madde: 2011 Türkiye genel seçimleri
inci Sözlük yazarları kendi aralarında topladıkları bağışlarla Eskişehir'de yapılacak seçimlerde destekleyecekleri bir bağımsız aday çıkarmışlardır.[29][30] 4 Nisan 2011 tarihinde sözlük üzerinden yapılan açıklamada[31] adayın sosyal medyada Ahmet Abi olarak tanınan[32] Ahmet Yılmaz olduğu duyurulmuştur. 8 Nisan 2011 akşamı ise Adalar'da bulunan Migros binasının önünde miting yapılmış[33], hedef kitlenin gençler olduğu belirtilmiş[34] ve bağış toplanmaya başlanmıştır.[35] Ayrıca YSK tarafından açıklanan 7.734 TL adaylık ücretinin[36] ödenmesi için sözlük üzerinde duyurulan banka hesaplarıyla da bağış toplanmıştır.[37]
11 Nisan 2011 akşamı sözlük üzerinden yapılan açıklamaya göreyse "inci seçer" sloganıyla sürdürdükleri[38] adaylık başvuru sürecinin sonunda Ahmet Yılmaz'ın bağımsız adaylığı onaylanmıştır.[39] Propaganda faaliyetlerine ise "Önemli olan oyu değil işlevi" sloganıyla devam edilmiştir. Seçimler sonucunda ise toplam 641 oy alan Yılmaz meclise girememiştir.[40]
BozBaykuşlar [değiştir]

inci Sözlük üyeleri, istanbul Büyükşehir Belediyespor'u desteklemek için BozBaykuşlar isimli bir taraftar grubu kurmuşlardır.[41] Taraftar grubu sözlükten bağımsız olup, sözlükle olan tek bağı grup üyelerinin aynı zamanda sözlüğe üye olmalarıdır.
Basılı yayımlar

insanlığa Lanet
Umut Kullar ve sözlüğün kurucusu Serkan inci'nin ortak bir çalışma sonucunda hazırladığı bir kitap olan inci Sözlük: insanlığa Lanet, 8 Haziran 2011 günü piyasaya çıkmıştır.[42] Altıkırkbeş Yayınları'ndan çıkan[43] kitap 11.50 TL fiyat ile satışa sürülmüştür. Türkiye'nin her ilindeki kitapçılarda ve internet kitapçılarında satışa çıkan[44] kitap, ayrıca resmî internet sitesi üzerinden de satılmıştır.[45]
Kahpe [değiştir]
insanlığa Lanet'in yazarları Serkan inci ve Umut Kullar yeniden bir kitap yazmaya başlamışlardır.[46] insanlığa Lanet'in aksine roman tarzında olan Kahpe Temmuz 2012'de satışa çıkmıştır.[47] Yine Altıkırkbeş Yayınları'ndan çıkan kitap 9.90 TL fiyat ile satışa sürülmüştür.[48]
Panpa [değiştir]
Panpa, inci Sözlük serisi kitaplarının yazarları Serkan inci ve Umut Kullar ile Yusuf Ünal'ın girişimleriyle şekillenen aylık bir sanat, fikir ve aksiyon dergisidir.[49] Sözlük üslubuna uygun yazı, illüstürasyon ve genel kültür yazılarının bulunacağı dergi ayrıca internette bir fenomen olmuş "caps" (ekran görüntüsü) kültüründen de beslenecektir. Altıkırkbeş Yayınları tarafından basılacak olan dergi yayım hayatına Eylül 2012'nin ilk haftası başlayacaktır.

Marilyn Monroe, 1957
Genel bilgiler
Doğum adı Norma Jeane Mortenson
Diğer ad(ları) Norma Jeane Baker
Norma Jeane Dougherty
Norma Jeane DiMaggio
Marilyn Monroe Miller
Doğum 1 Haziran 1926(1926-06-01)
Los Angeles, Kaliforniya ABD
Ölüm 5 Ağustos 1962 (36 yaşında)
Los Angeles, Kaliforniya ABD
Evlilik(ler)i James Dougherty
(1942-1946)
Joe DiMaggio (1954)
Arthur Miller (1956-1961)
Meslek(ler) Aktris, model, şarkıcı, film yapımcısı
Etkin yıllar 1947-1962
Altın Küre Ödülleri
En iyi Kadın Oyuncu
1960-Some Like It Hot



Marilyn Monroe[1] (1 Haziran 1926 - 5 Ağustos 1962; asıl adı Norma Jeane Mortenson), ABD'li sinema oyuncusu, şarkıcı ve model. 20. yüzyılın en ünlü sinema yıldızlarından, ciks sembollerinden ve pop ikonlarından biriydi.

Yıllarca küçük rollerde kendini gösterdikten sonra Gentlemen Prefer Blondes, How to Marry a Millionaire, Some Like It Hot ve The Seven Year Itch gibi filmlerde gösterdiği komedi yeteneği, ciksî cazibesi ve ekrandaki görünüşü 1950'lerde ve 1960'lı yılların başında en popüler film yıldızlarından biri olmasını sağladı. Kariyerinin sonlarına doğru başarısının ölçüsüyle Bus Stop ve The Misfits gibi filmlerde dramatik rollerde de oyunculuğunu gösterdi ve eşi görülmemiş popüler bir ilgi nesnesi haline gelip, kazandığı bu şöhret ile zamanının diğer yıldızlarını geride bıraktı. Oysa ki, halkın gözündeki mutlu imajının aksine, özel hayatında yaşadığı hayal kırıklıkları ve güvensizlikleri zaten var olan problemlerini daha da derinleştirdi. Özellikle 1950'li yılların sonuyla 1960'lı yılların başından itibaren yaşadığı çeşitli sağlık sorunları ve kişisel problemleri kariyerine de yansımış ve Monroe'nun çalışması zor ve dengesiz biri olarak kötü ün yapmasına sebep olmuştur. Yine de ölümününden itibaren ünü gitgide artarak tüm zamanların en önemli kültürel figürü ve ikonlarından biri olmuş, sık sık diğer ünlüler tarafından taklit edilmiştir. Ölümü resmi olarak aşırı dozda uyku hapından kaynaklanan muhtemel intihar olarak geçse de ölüm sebebi üzerine pek çok spekülasyon yapılmış, komplo teorileri oluşturulmuştur.

Monroe, 1999 yılında Amerikan Film Enstitüsü'nün tüm zamanların en büyük kadın film yıldızı sıralamasında altıncı sıraya yerleşti.



Çocukluk [değiştir]
Marilyn Monroe'nun doğum belgesi(1926)Marilyn, Norma Jeane Mortenson ismi ile Los Angeles Devlet Hastanesi'nde doğmuştur. Biyografisini yazan birçok kişiye göre biyolojik babası annesinin RKO stüdyolarında film editörü olarak birlikte çalıştığı Charles Stanley Gifford ismindeki satış elemanıdır. Bazıları ise annesi Gladys Pearl Baker'ın ikinci kocası olan Martin Edward Mortenson'nın babası olduğunu iddia eder. Gladys'in ayrıca daha önceki evliliğinden de Robert Kermit Baker ve Berniece Baker (Miracle) isimlerinde iki çocuğu da vardı. Gladys'in şizofreni hastalığı yüzünden hastaneye kaldırılması üzerine Monroe bundan sonraki hayatını bir yetimhanede ve çeşitli bakıcı ailelerin yanında geçirmek zorunda kaldı. Monroe'nun aynı şekilde dayısı Marion da akıl hastanesine yatırılmış ve hastaneden çıktıktan sonra kendini asmış, anneannesi Della ve dedesi Otis de manik depresyon hastalığından çekmişlerdi. Norma Jeane yedi yaşına kadar aşırı dindar bir aile olan Albert ve Ida Bolender çifti ile yaşamıştır. Daha sonra annesi Gladys'in bir ev satın almasıyla tekrar onunla yaşamaya başlamasına rağmen annesinin akıl hastalığının kötüleşmesi üzerine annesinin en yakın arkadaşı Grace McKee'nin bakımı altına girmiştir. ancak Grace McKee'nin 1935 yılında Ervin Silliman Goddard'ın evlenmesi üzerine Los Angeles yetimhanesine gönderilmiştir. iki yıl sonra Grace onu geri almasına rağmen kocası Ervin Silliman Goddard'ın küçük kıza cinsel tacizde bulunması üzerine dokuz yaşındaki Monroe, bu sefer de büyük halası Olive Brunings ile yaşamaya gönderilmiştir. Ancak orada da Olive'in oğulları tarafından saldırıya uğrayınca Grace'in yaşlı halası Ana Lower'a gönderilmesi gerekmiştir. Ana Lower'ın sağlığı bir süre sonra bozulmaya başlayınca Norma Jean, Grace ve Ervin Goddard'ın yanına geri dönmüştür. Bu dönemde Norma Jeane, henüz 16 yaşındayken komşusunun 21 yaşındaki oğlu James Doughtery tanışıp bir süre flört ettikten sonra onunla evlenmiştir. Dört yıl süren evlilik ardından boşanmış ve The Blue Book mankenlik ajansına girerek modellik yapmaya başlamıştır. Yine bu dönemde oyunculuk ve şarkıcılık kurslarına katılıp ve saçını kestirip, platin sarısına boyatmıştır.

Kariyer [değiştir]Kısa sürede The Blue Book mankenlik ajansının en başarılı modellerinden biri olan Monroe, düzinelerce magazin dergisinde gözüktü. Bu dönemde 20th Century Fox'un yöneticisi Ben Lyon'un dikatini çekti ve onun için bir deneme çekimi ayarladı. Aynı zamanda ona altı aylık bir kontrat yaptı. Lyon'un önerisiyle adını Marilyn Monroe olarak değiştiren Norma Jean, "Scudda Hoo! Scudda Hay!" ve "Dangerous Years" isimli iki film çevirdi. Ancak iki filmin başarısız olması, O'nun bir süre sinemadan uzak kalmasına neden oldu. Fox şirketinin Monroe ile yeni bir kontrat imzalamaması yüzünden bir süre boşta kaldı. Modelliğe devam ederken aynı zamanda da oyunculuk derslerine devam etti. "Ladies of the Chorus" adındaki kısa filmde, ilk kez şarkı söyleme şansını yakaladı. Daha sonra "The Asphalt Jungle" ve "All About Eve" filmlerinde iki kısa rolde oynadı. Bu filmlerdeki kısa ama dikkat çekici rolleriyle eleştirmenlerin çok dikkatini çekmişti. Sonraki iki yıl boyunca "We're Not Married!", "Love Nest", Let's Make It Legal ve As Young as You Feel gibi filmlerde önemsiz küçük rollerde gözüktü. Ardından RKO yöneticileri Monroe'nun box office potansiyelini Fritz Lang'ın "Clash of Night" isimli filminde kullandılar. Filmin başarı kazanması üzerine Fox aynı taktiği kullanarak "Monkey Business" isimli komedi filminde oynattı. Bu iki filmin başarısı üzerine eleştirmenler artık Monroe'yu görmezden gelemediler ve iki filmin başarısını onun artan ününe bağladılar.


Marilyn Monroe Gentlemen Prefer Blondes filminde (1953)1952 yılında Monroe "Don't Bother to Knock" isimli filmde pgibolojik sorunları olan bir çocuk bakıcısını rolüyle en sonunda başrolde oynama şansı yakaladı. Düşük bütçeyle yapılmış B tipi bir film olmasına ve karışık eleştiriler almasına rağmen, eleştirmenler Monroe'nun daha büyük rollerde de oynayabileceğine ikna oldular.

Şöhret [değiştir]Monroe, 1953 yılında oynadığı "Niagara" filmiyle en sonunda ünlü olabildi. Eleştirmenler filmin karanlık senaryosu kadar, Monroe'nun kamerayla olan uyumuna da odaklandılar. Monroe, bu filmde kocasını öldürmeye çalışan bir kadını canlandırdı.

Bu dönemde bir zamanlar verdiği ciksî pozlar ortaya çıktı. Monroe, daha sonra basına çıplak pozlar verdiğini, bunu parasız ve aç kaldığı için yaptığını söyleyerek kariyerini bitirecek olası bir skandaldan kurtulmayı başardı. Bu pozlar, daha sonra Playboy'un ilk sayısında yayınlandı.

Monroe sonraki aylarda çevirdiği "Gentlemen Prefer Blondes" ve "How to Marry a Millionaire" isimli filmlerinin büyük başarı kazanmasıyla A sınıfı aktristler arasına girdi. Bu filmlerden sonra çevirdiği "River of No Return" ve "There's No Business Like Show Business" isimli filmler ise başarılı olamadı. Yine bu dönemde uzun zamandır birlikte olduğu beyzbol yıldızı Joe Dimaggio ile evlendi. Ancak çift, dokuz ay sonra anlaşmazlık nedeniyle boşandı. Stüdyo başkanı Zanuck'un kendisine ayarladığı aptal sarışın rollerinden sıkılan Monroe, 1955 yılında "The Seven Year Itch" isimli filmini tamamladıktan sonra kontratını iptal ederek New York'daki "Actor's Studio"'ya oyunculuk okumaya gitti. Bu arada kendisine önerilen "The Girl in Pink Tights", "The Girl in the Red Velvet Swing" ve How to Be Very, Very Popular" gibi filmlerde oynamayı ise reddetti. Actors Studio'daki eğitimi sırasında üçüncü eşi yazar Arthur Miller ile tanışan Monroe, daha sonra onunla evlendi.


The Asphalt Jungle filminde (1950)New York'tayken arkadaşı fotoğrafçı Milton H. Greene ile kendi prodüksiyon şirketi Marilyn Monroe Productions'ı kurdu. Bu arada Monroe'nun yokluğu sırasında stüdyo tarafından seyirciye sunulan Jayne Mansfield ve Sheree North gibi alternatiflerinin başarısız olması ve "The Seven Year Itch" filminin gişedeki başarısı üzerine Zanuck onu geri çağırıp istediği şartları yerine getirerek yeni bir sözleşme yaptı. Monroe, bundan sonra sadece onayladığı senaryolar ve kendi belirlediği yönetmenlerle çalışacak ve Fox dışındaki diğer stüdyolar ile filmler çevirebilecekti. 1955 yılında stüdyo ile yaptığı bu yeni sözleşmeye ve prodüksiyon şirketine bağlı olarak Joshua Logan tarafından yönetilen ilk filmi "Bus Stop"'ı çevirdi. Bu filmdeki salon şarkıcısı Cherie rolüyle kariyerindeki en iyi dramatik performasını göstererek eleştirmenlerden büyük övgü aldı ve Altın Küre Ödülü'ne aday oldu. Bu filmin ardından eşi Arthur Miller'la Londra'ya giderek Laurence Olivier ile birlikte The Prince and the Showgirl isimli filmi çevirdi. Bu filmi eleştirmenlerden karışık eleştiriler almasına ve fazla hasılat yapmamasına rağmen, özellikle Avrupa'da Monroe yine oyunculuğu ile büyük övgü kazandı ve Oscar Ödülü'ne denk ödüller olarak görülen italyan David di Donatello ve Fransız Crystal Star Ödülleri'ni kazandı. Aynı zamanda da ingiliz BAFTA ödülüne aday oldu. Filmin tamamlanmasının ardından Londra'dan dönen Monroe hamile olduğunun öğrendi. Ancak bir dış gebelik geçirdiği tespit edilince çocuğunu aldırmak zorunda kaldı.

Son yılları [değiştir]Marilyn, 1959 yılında Billy Wilder'ın yönetmenliğinde çevirdiği "Some Like It Hot", kariyerindeki en başarılı ve en popüler filmi oldu. Monroe bu filmdeki oyunculuğuyla bir Altın Küre Ödülü kazandı. Ancak filmin ve Monroe'nun büyük başarısı kadar perde arkasında yaşanan olaylar da yine bu dönemde su yüzüne çıkmaya başladı. Özellikle Monroe'nun sete sürekli geç gelmesi, repliklerini hatırlayamaması, zaman zaman odasından çıkmayarak çekimlere katılmayı reddetmesi yönetmen Billy Wilder ile arasında büyük çatışmalara yol açtı. Bunların dışında çekimler sırasında hamile olduğunu keşfeden Monroe, filmin tamamlanmasının ardından düşük yaptı. Bu filmden sonra çevirdiği "Let's Make Love" filmi ise kritik ve ticari açıdan başarısız oldu. Yine de film de söylediği "My Heart Belongs to Daddy" şarkısı büyük hit oldu. Ayrıca bu filmdeki rol arkadaşı Yves Montand ile kısa bir yasak ilişki yaşadı.


Marilyn Monroe ve Jane Russell 'ın el ve ayak izleriMarilyn, daha sonra senaryosunu kocası "Arthur Miller"'ın yazdığı 1961 yapımı "The Misfits" filminde çocukluk idolü Clark Gable ile birlikte başrolde oynadı. Film boyunca Monroe'nun pgibolojik ve fiziksel sorunları, alkol ve reçeteli hap bağımlılığı, iki sefer yorgunluk ve sinir bozukluğu sebebiyle hastaneye yatırılması ve sete sürekli geç gelmesi nedeniyle çekimlerde çok fazla sorun ve gecikmeler yaşanmasına rağmen, Monroe ve diğer oyuncular gösterdikleri performanslarla eleştirmenlerin ve seyircilerin ilgisini çekti. Ancak film yüksek beklentilere rağmen gişede fazla hasılat yapamadı. The Misfits, aynı zamanda Monroe'nun ve Clark Gable'ın tamamladıkları son film olacaktı. Bu filmden sonra Monroe, kocası Arthur Miller'dan boşandı. Boşanmadan sonra depresyon sebebiyle Payne Whitney Pgibiyatri Kliniği'ne yatarak bir süre tedavi gördü. 1962 yılında "Something’s Got to Give" adlı komedi filminde oynamaya karar verdi. Bu film, onun aynı zamanda ilk çıplak sahnesini de içeriyordu. Ancak film boyunca hasta olduğunu öne sürerek sete az gelmesi ve onun yerine hakkında aşk söylentilerinin çıktığı J.F. Kennedy'nin doğum günü için şarkı söylemeye gitmesi üzerine Fox şirketi tarafından filmden kovuldu, sözleşmesi iptal edildi ve film şirketi tarafından kendisine tazminat davası açıldı. Fox şirketi filmi tamamlamak için aktrist Lee Remick ile anlaşmasına rağmen Monroe'nun filmdeki rol arkadaşı Dean Martin'nin başka bir aktristle çalışmak istememesi üzerine işe geri alındı ve kendisiyle yeni bir sözleşme yapıldı. Ancak filmin çekimleri tekrar başlamadan önce yüksek dozda sakinleştirici ilaç alarak 5 Ağustos 1962'de Brentwood, Los Angeles'daki evinin yatak odasında henüz 36 yaşındayken hayata veda etti. Ölümünün ardından yapılan otopsi sonucunda ölüm sebebi yüksek dozda Barbitürat alımı sonucu muhtemel intihar olarak ilan edilmesine karşın, olay yerindeki delil yetersizliği, otopside alınan dokuların daha sonradan kaybolması ve başta kahyası Eunice Murray olmak üzere görgü tanıklarının çelişkili ifadeleri sonucu ölüm sebebinin cinayet olduğuna ve politik sebeplerden Cia, Mafya ve Kennedy ailesinin buna sebep olduklarına dair tam olarak kanıtlanamamış birçok komplo teorisi ortaya atıldı. Monroe'nun bedeni daha sonra eski kocası Joe Dimaggio'ya teslim edildi ve onun aranje ettiği bir cenaze töreni ile 8 Ağustos 1962 yılında ise Westwood Village Memorial Park Mezarlığı'nda defnedildi.

Ödüller ve adaylıklar [değiştir]1953 Altın Küre Henrietta Ödülü: Dünyanın Favori Kadın Film Sanatçısı.
1953 Photoplay Ödülü: En Popüler Kadın Yıldız
1956 BAFTA Film Ödülü Adaylığı: En iyi Yabancı Aktrist (The Seven Year Itch)
1956 Altın Küre Adaylığı: Komedi Veya Müzikalde En iyi Kadın Oyuncu (Bus Stop)
1958 BAFTA Film Ödülü Adaylığı: En iyi Yabancı Aktrist (The Prince and the Showgirl)
1958 David di Donatello Ödülü (Italyan): En iyi Yabancı Aktrist (The Prince and the Showgirl)
1959 Crystal Star Ödülü (Fransız): En iyi Yabancı Aktrist (The Prince and the Showgirl)
1960 Altın Küre, Komedi Veya Müzikalde En iyi Kadın Oyuncu (Some Like It Hot)
1962 Altın Küre, Henrietta Ödülü: Dünyanın Favori Kadın Film Sanatçısı.
Hollywood Ünlüler Kaldırımı Yıldızı 6104 Hollywood Blvd.