ibretlik tespit lan bakın

Şeytanın Hz. Âdem ve Hz. Havva’yı kandırmak için cennete girip girmediği hususunda görüş ayrılıkları vardır.
Fahreddin-i Razi, tefsirinde; tefsircilerin farklı görüşlerini şöyle sıralar:
Birinci görüş kıssacıların görüşüdür:
“Vehb b. Münebbih el-Yemani ve Süddi'den, onlarında ibn Abbas (ra) ve onun dışında başkalarından kıssacıların rivayet ettiği şu haberdir. iblis cennete girmek istediği zaman cennetin bekçileri ona mani oldular. Derken yılana geldi. O, dört ayağı olan bir hayvan idi, bir Horasan devesine benzerdi. O adeta hayvanların en güzeli idi. Şeytan bütün diğer hayvanlara başvurdu, fakat kimse onu kabul etmedi, ama yılan onu kabul etti ve yuttu.
Cennet bekçilerine göstermeden onu cennete soktu. Yılan cennete girince, iblis onun ağzından çıkıp vesveseye başladı.
işte böylece yılan lanetlendi, ayakları yok oldu ve karnının üstünde sürünmeye başladı. Onun rızkı toprakta kılındı ve bundan dolayı da insanoğluna düşman oldu.”
Diğer görüş ise:
iblis, cennetten çıkartıldıktan sonra Âdem’in (as) yanına cennete girebilmiş değildir. O şeytanlığı ile bu konuda kendisine verilen imkân ile yüce Allah'ın kendisine verdiği vesvese gücü ile bunu yapmıştır. Nitekim Peygamber Efendimiz (asm) de şöyle buyurmaktadır:
"Şüphesiz şeytan kanın akması gibi insanın içinde akar." (Kurtubi Tefsiri, Camiu li-Ahkamil Kuran)
Ayrıca Elmalı tefsirinde: “Şeytan cennetten kovulup çıkarılmış olduğu halde cennetteki Âdem ve Havva'ya nasıl vesvese verebilmiştir sorusuna karşı, bir yılan aracılığıyla girdi diye bir kıssa nakli şöhret bulmuş ise de, bunu büyük tefsirciler uygun görmemişlerdir” diyerek bu kıssayı uygun bulmamıştır.(Hak Dini Kur’an Dili)
iblis’in cennete girmeden Hz. Havva ve Hz. Âdem’e vesvese verdiğini teyit eden diğer görüşler şunlardır;
Usulcü bazı âlimler:
“Hz. Âdem ve Havva belki de cennetin kapısına kadar gelmişler, iblis de kapıya dıştan yaklaşmış ve onlara vesvesesini vermiştir.” demiştir.
Hasan Basri’ye göre de “iblis yeryüzünde olduğu halde, vesvesesini cennetteki Hz. Âdem ile Havva'ya ulaştırmıştır.”
Fahreddini Razi’de iblisin Hz. Âdem ve Havva’ya vesvese vererek kandırdığı görüşünü benimsemiştir. Bu vesvesenin nasıl olduğunu şöyle açıklar:
“Bu vesvese nasıl olmuştur? Buna cevabımız şudur; Bu Cenab-ı Hakk'ın, şu ayette bahsettiği durumdur:
"Rabbiniz bu ağaçtan sizi ancak iki melek olacağınız için veya iki ebedi kimse olacağınız için nehyetmiştir." (Araf, 20)
Onlarsa bunu kabul etmemişlerdir. Şeytan bundan ümidini kesince, Hak Teala'nın:
"Onlara yeminle, "Muhakkak ki ben sizin iyiliğinizi isteyenlerdenim." dedi. (A'raf, 21) buyurduğuna göre, yemin etmeye yöneldi. Ama onlar iblisi yine tasdik etmediler.
Ortaya çıkan durum şudur: iblis bundan sonra diğer bir şeye başvurmuştur ki bu da onun onları, helal olan leziz şeylerden istifade etmekle oyalamasıdır. Öyle ki onlar bu şeylere iyice dalmışlar ve bu dalışları sebebiyle nehyi unutmuşlar, o zaman da olan olmuş... işlerin gerçekte nasıl olduğunu en iyi Allah bilir.” (Fahreddin-i Razi, Tefsir-i Kebir)
ilk görüşe (yani şeytanın yılanın ağzında cennete girmesi meselesi) tefsir kitaplarında yer verilse de âlimlerin çok üzerlerinde durdukları bir mesele değildir. Fahreddini Razi ve Hasan Basri gibi zatlar ise şeytanın cennetin kapısının dışından vesvese vererek Hz. Âdem ve Hz. Havva’yı kandırdığı görüşünü benimsemişlerdir.