her şey güzel olacak

dogu avrupa'nin bu soguk ulkesi, ikinci dunya savasi'nin bu en cok yara alan ulkesi, edebiyatta ve sanatta tum olumsuzluklara karsin onemli isimler yetistirmistir. parcalanmis bir ulke, nufusun onemli kismini savasta yitirmis bir millet, ve geride pgibolojik olarak yikilmis bir halk... polonya halki suphesiz ki yahudilerden daha cok aci cekmistir. yahudilere kucak acan dunya, sadece komunist rejimle yönetildiği icin bu milleti gormemezlikten gelmistir. bu polonya edebiyatina, sinemasina ve hatta polonya halkinin karakteristik ozelligine buyuk olcude yansimis; mutevazi, sessiz sakin bir millet ortaya cikmistir.

edebiyat soz konusu oldugunda ise polonyalilar mutevazi degildirler. zira dort adet nobel odulu ile onde gelen dunya ulkelerinden biridir. ancak hicbiri fazla meshur isimler degildir:

henryk sienkiewicz : ilk nobel odulu alan polonyali yazardir. ulkemizde de taninmaktadir. ozellikle quo vadis adli tarihsel romani ile meshur olan sienkiewicz'in ates ve kilic adli yapiti da dilimize cevrilmistir.

wislawa szymborska , wdeslaw reymont, czeslaw milosz diger nobel odullu isimlerdir.

isveç'in polonyayı işgalinden kaçıp istanbul'da osmanlilara siginan ve orada olen sair adam mickievicz polonyalilarin milli sairi sayilir. hemen her buyuk sehirde onemli meydanlarda heykelleri vardir. mickiewicz'in istanbul'da kaldigi yer bugun polonezkoy olarak adlandirilir ve polonya kokenli vatandaslar yasar. ayrica burada da heykeli ve muzesi vardir mickiewicz'in.

ancak nobel alamadiklari halde daha meshur olan polonyali yazarlar da vardir:

jerzy kosinski : ulkemizde de onemli yapitlari yayinlanan kosinski'nin en unlu romani boyali kus'tur.

jerzy andrejewsky : ozellikle kuller ve elmas adli romani dilimize birkac kez cevrilmistir.

witold gombrowicz : cagdas polonya ve avrupa romaninin onemli isimlerinden biridir. modern teknikte ve uslupta yazdigi ferdydurke adli basyapiti avrupa romani uzerinde onemli etkiye sahiptir. dilimize bunun disinda kosmos adli yapiti da cevrilmistir.

stanislaw lem : bilim kurgu dendiginde akla gelen ilk isimlerden biri olan lem , yalnizca avrupa'da degil tum dunya edebiyatinda alaninin en onemli birkac yazarindan biridir. dilimize de bircok yapiti cevrilmistir.

bunlarin disinda polonya kokenli oldugu halde yapitlarini ingilizce yazab ve hic tartismasiz 20. yuzyilin en onemli yazarlarindan olan joseph conradvardir.

ayrica unlu sairimiz nazim hikmet de polonya kokenlidir. dedesi polonyalidir. kendisi de zaten sonradan polonya vatandasligina gecmistir.

not: tarihi boyunca rusya ve bati avrupa arasinda gibismanin verdigi zorluklarla yasayan ve surekli savas alani olan polonya, tum bu yikimlarin etkisini edebiyata ve sanata olabildigince iyi yansitmis bir ulkedir. tebrik etmek ve maalesef imrenmemek elde degil...