Bu Türk devletimizin tarihini olabildiğince toparladım beyler. Özellikle celaleddin ve cengiz arasındaki çekişmelerle bilinir. Tarihe meraklı arkadaşlar okuyabilirler. Partlar hazır seri atıcam. Toplam sekiz part var. Merakınız varsa sıkılmayacağınızı düşünüyorum. iyi okumalar.

Devletimizin tarihi 11. yy sonlarında Harezmli bir genç olan Anuş Tigin ile başlar. Harezm, Hazar Denizi'nin doğusunda ve Aral Gölü'nün güneyinde kalan, kuzeydoğu iran'ı kapsayan bölgenin adıdır. O zamanlar Büyük Selçuklu Devleti himayesi altındaydı. Selçuklu sarayına esir olarak çocuk yaşta giren Anuş Tigin, devlet adamı olarak yetiştirilmek üzere sarayda eğitime tabi tutuldu. Kısa zamanda yükseldi ve devletin önemli kademelerinde görev almaya başladı. 1092 yılında Harezm'e vali olarak atandı. Bu tarihler aynı zamanda Büyük Selçuklunun zayıfladığı dönemlere tekabül eder. Anuş Tigin devlete son derece sadık kaldı ve kısa sürede bölge halkının saygısını ve güvenini kazandı. Böylece Harzemşahlar Devleti'nin temelleri atılmış oldu. 1097'de Anuş Tigin ölünce; Sultan Sencer, onun yerine Anuş Tigin'in oğlu Kutbeddin muhafazid'i vali olarak atadı. Kutbeddin muhafazid de Sencer'e bağlı kalmayı sürdürdü. Harezm bölgesi refah içinde yaşıyordu. Selçuklu da zayıfladığı için bu bölgeyi ancak uzaktan valileri aracılığıyla yönetebiliyordu. Bu sebeplerden dolayı Harezm bölgesi halkı Kutbeddin muhafazid'i tartışmasız lider olarak görmeye başladı.

1127'de Kutbeddin muhafazid ölünce yerine Atsız geçti. Atsız, Selçukluların zayıflığından istifade ederek 1138'de kendini sultan ilan etti. Bu, Harzemşahlar Devleti'nin fiilen kurulması anldıbına geliyordu. Ancak Sultan Sencer'in başında olduğu Selçuklu ordusuna yenildi. Böylece ilk bağımsızlık denemesi başarısızlıkla sonuçlanmış oldu. Atsız, Sencer'e tekrar bağlılığını bildirdi. Daha sonraları her fırsatta bağımsızlık kazanmak için savaştı. Atsız 1156 yılında ölene kadar tam bir bağımsızlık elde edemedi, fakat fiili olarak hüküm sürmeye devam etti. Atsız ölünce yerine oğlu ilarslan Harzemşah geçti. Bir yıl sonra, yani 1157 yılında Sultan Sencer ölünce Selçuklu'da taht kavgası başladı ve yıkıldı. Artık Harzemşahlar bağımsız bir devlet olmuştu. Bu yeni imparatorluğun merkezi Gürgenç idi. ilarslan kendini Selçuklu'nun varisi ilan etti ve kısa sürede onlardan kalan bölgeleri ele geçirmeye başladı. Doğuda Karahıtaylarla da savaştı. 1172'de vefat etti.

Yazmaya başla panpa ben biliyorum da eksiğim varsa senden gideririm bir de panpalarım bilgilensinler bilen bilmeyen herkes için gerekli bir devlet harzemşahlar

ilarslan'ın ölümünden sonra tahta Tekiş Han geçti. Tekiş, devlet nizamı, teşkilatlanmasında çok önemli adımlar atarak Harzemşahlar'ı tam bir imparatorluk haline getirdi. Karahıtaylarla yaptıkları savaşı kazanarak bu tehlikeyi bertaraf etti. 1194 yılında Irak Selçuklu Sultanı 2. Tuğrul Han ile karşı karşıya geldi. 2. Tuğrul savaş meydanında öldü. Böylece Irak Selçukluları yıkıldı. Tekiş döneminde Harzemşahlar Irak, iran, Horasan bölgelerini kapsayan geniş bir bölgede hakimiyet kazandılar. Tekiş, aynı zamanda Abbasi Halifesinin koruyuculuğunu üstlendi. Tekiş 1200 yılında ölünce yerine Alaaddin muhafazid geçti. Alaaddin muhafazid de Gurları ortadan kaldırdı, Karahıtaylara karşı zaferler elde etti. O dönem doğuda büyük bir Moğol tehdidi baş gösterdi. Cengiz Han Çin'i ele geçirmiş, büyük bir hızla batıya ilerliyordu. Harezm'in doğusundaki Karahıtayları yıktı. Böylece Harzemşahlar ve Moğollar sınır komşusu oldular. Alaaddin muhafazid bu dönemde Gazne'yi de ele geçirdi.

Emek var suku

EyvALLAH saolasın

Okuduğunuz için teşekkürler arkadaşlar. Görüş ve önerilerinizi yazabilirsiniz. iyi akşamlar.

Harzemşahların Oğuzların Beğdili boyuna mensup olduğu kabul edilir. Türk-islam medeniyetine çok önemli katkıları oldu. Gürgenç, Buhara, Semerkant dönemin önemli sanat ve ilim merkezleriydi. Birçok kütüphane, medrese inşa ettiler. Devlet yıkıldığında göze çarpan bir gerileme belirtisi yoktu. Devlet Moğollar tarafından tüm görkemiyle birlikte yerle bir edildi. Alaaddin muhafazid gücüne güvenerek Cengiz'i hafife almıştı. Kumarı büyük oynamış, fazla kazanmak için fazla riske girmişti. Sonunda her şeyini kaybeden taraf kendisi oldu. Celaleddin Harzemşah ne kadar toparlamaya çalışsa da başarılı olamadı. Celaleddin iyi bir komutandı. Ancak elinde dağılmış bir devlet varken iyi olmak yetmiyordu. Karşısında tarihin görüp göreceği en iyi komutan Cengiz vardı. Yine de Cengiz'in ölümüne kadar, çekindiği ve kafasını meşgul eden isimlerin başında geldi.

Tüm bu olaylar esnasında Harezm bölgesinden batıya doğru büyük göçler gerçekleşti. Birçok göçer ve sağ kalmayı başaran hanedan üyeleri binlerce çadırla Anadolu'ya geldi. işte bu Harezm'den gelenler kendilerine Horzum dediler, öyle bilindiler. Anadolu'da birçok yere kondular, gittikleri yerlere adlarını verdiler. Günümüzde Horzum yörükleri adı altında varlıklarını sürdürürler.

Moğolların rotayı Rusya ve Doğu Avrupa'ya çevirmesi üzerine Celaleddin yeniden Azerbaycan'a döndü ve kısa sürede bölgeyi itaat altına almayı başardı. 1226 da Gürcistan'a sefer düzenledi ve Tiflis'i ele geçirdi. Böylece Anadolu Selçuklu Devleti ile komşu oldu. Celaleddin, Selçuklu himayesindeki Doğu Anadolu'ya da akınlar yapınca Selçuklu Sultanı 1. Alaaddin Keykubat ile araları bozuldu. Bu meselenin üzerine bir de Ahlat meselesi eklenince Harzem Selçuklu savaşı kaçınılmaz oldu. Harzemşahların ele geçirdiği Ahlat'ı geri almak isteyen Hacip Ali kaleyi kuşattı. Sultan Alaaddin, Hacip Ali'nin tarafında yer aldı. Celaleddin ile aralarında sert mektuplaşmalar oldu. Alaaddin 1230 yılında Erzincan üzerine doğru yürüdü. Yassı Çemen ovasında karşı karşıya gelen iki ordudan kazanan taraf Sultan Alaaddin'in ordusu oldu. Celaleddin büyük bir hezimete uğradı ve Harzemşahlar tarih sahnesinden bir daha dönmemek üzere silindi. Bu savaştan sonra Anadolu'da sığınacak yer arayan Celaleddin Harzemşah kimi kaynaklara göre Palu'da, kimi kaynaklara göre Dersim'de bir grup hırsız tarafından öldürüldü.

Bu yenilgiler üzerine Cengiz, bizzat kendisi ordunun başına geçti ve Gazne'ye doğru hareket etti. Celaleddin güneye, Hindistan'a doğru çekilmeye başladı. Sind Nehri kenarında Moğollar Celaleddin'in ordusuna yetişti. Çok şiddetli bir savaş oldu. Cengiz, Celaleddin'i burada mağlup etti. Celaleddin, küçük bir birlikle nehrin karşısına geçmeyi başardı ve Delhi Sultanı iltutmuş'a sığındı. Aradığı desteği burada da bulamadı. Hindistan'da Hoharlar ile anlaşarak civardaki çeşitli şehirleri ele geçirdi ve yağmaladı. Hindistan'da 3 yıl kaldı. 1224 yılında tekrar Harezm'e döndü. Ancak Harezm artık yerle bir olmuştu. Daha sonra Kuzey iran'da Sad bin Zengi'nin kızıyla evlendi. Akrabalık ilişkisini kullanarak Azerbaycan bölgesini idaresine aldı. Irak'a giden kardeşi Uzluğşah etkili olamadığı için onun saltanatı bitmişti. Böylece Azerbaycan'da Harzemşah Devleti'ni yeniden toparladı. Ancak Moğol tehlikesi yeniden baş gösterdi. Hazar Denizi'nin kuzeyinden geçip Kafkaslar üzerinden saldıran Moğolları geri püskürtmeyi başardıysa da kuvvet toplayıp tekrar akın eden Moğollar karşısında direnemedi ve güneye çekildi.

Doğuda yükselen Cengiz Han ile baş edemeyeceğini anlayan Alaaddin muhafazid, Moğollarla iyi ilişkiler kurdu, ticaret anlaşmaları yaptı. Ta ki tarihe Otrar Faciası olarak geçen olaya kadar... O zamanki Harezm valisi inalcık, Otrar'da bir Moğol ticaret kervanını yağmaladı ve herkesi öldürdü. Kurtulmayı başaran birkaç kişi olayı Cengiz Han'a iletti. Bu olay Türk tarihinde çok önemli bir dönüm noktasıdır. Harzemşahlar için sonun başlangıcı olarak kabul edilmesinin yanı sıra, Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasına kadar geçen bir dizi olayların da başlangıcıdır. Doğal olarak Alaaddin muhafazid'in Cengiz Han'la arası bozuldu. Cengiz, zararın tazminini ve inalcık'ın kendisine teslim edilmesini istedi. Ancak Alaaddin muhafazid gelen elçilerin birinin kafasını kestirdi, diğer ikisinin sakallarını kestirip kegib başı bunlarla birlikte geri gönderdi ve Cengiz Han'ı savaşa kışkırttı.

Alaaddin muhafazid yanlış politikaların bedelini çok ağır ödedi. 1219 yılında Cengiz Han devasa ordularla Harezm'e hareket etti. Kısa sürede Harzemşahların topraklarının büyük bir kısmını istila etti. Buhara, Semerkant, Hocend, Nişabur, Gürgenç ve birçok şehir teker teker düştü ve yerle bir oldu. Alaaddin muhafazid birkaç kez savaşsa da pek başarı elde edemedi. Sonraki bir yılı Cengiz Han'dan kaçmakla geçti ve 1120 yılında Hazar Denizi'nde bir adada öldü. Ölümünden sonra Alaaddin muhafazid'in oğulları Uzluğşah ve Celaleddin Harzemşah devleti toparlamaya çalıştı. Babaları veliaht olarak Uzluğşah'ı göstermişti. Bu yüzden devlet ricali ve komutanlar Uzluğşah'ın tarafında yer aldı. Celaleddin tahtı devralmak için kendi hakimiyet alanı olan Gazne'den Gürgenç'e geçti. Fakat Cengiz'in oğulları Çağatay ve Ögeday Gürgenç'i kuşatınca tekrar Gazne'ye döndü. 30 bin kişilik ordu toplayarak Gazne'de ve Herat'ta Moğol ordularını yenmeyi başardı.

sanki cengiz kervan yollamıştı sonra harzemşahlar ordaki adamların kellesini falan yolladılar öyle bi hikaye vardı knk