oğuz kağan
Aslında bir destan olsa da, Türk soyunun en önemli atası olan Oğuz Kağan, destanını baz alırsak dindar, vatanına bağlı ve zeki bir lider profili çiziyor. Koyduğu yasalar ilerleyen süreçte töre olacak ve 16 büyük Türk imparatorluğunun temel hukunu oluşturacaktır.
Büyük Hun Devleti'ni kuran Oğuz Han, destana göre tüm dünya hükümranlarına bir mektup yollar ve kendisini Türk kağanı olarak tanıtıp biatlarını ister. Kabul etmeyenleri mağlup eden Oğuz Kağan Çin Denizi'nden Hazar'a ulaşan büyük bir imparatoruk kurar. Daha sonra Gün, Ay, Yıldız, Gök, Dağ ve Deniz ismini verdiği, ilerleyen zamanlarda Türk soylarına isimlerini verecekleri 6 çocuğu arasında imparatorluğunu paylaştırır. Destana göre 116 yaşında dünyaya gözlerini yuman Oğuz Han, 75 yıllık savaşlarının ardından ilk teşkilatçıl Türk devletini kurmuş bir şekilde dünyadan ayrılmıştır.
Kuran-ı Kerim'de geçen Zülkarneyn isimli kutlu insan olduğu iddiaları vardır. Destanı baz alırsak bu iddiaların doğruluk payı oldukça fazladır.
attila
Hristiyan Avrupa'yı yerle bir eden, Doğu Roma'nın yıkılmasında baş rolü oynayan Attila, hâlen bile Avrupa'da korkuyla anılmakta. Sosyal hayatı ve ailesi hakkında çok az bilgiye sahip olduğumuz Attila, Uldız'ın "Güneşin battığı yerden doğduğu kadar heryeri fethederim!" ülküsü ile hareket etmiş, Roma'ya birkaç kilometre kalıncaya kadar ordusuyla sokulmuş ve Avrupa'nın bilinçaltında yatan "barbar" kavrdıbının oluşmasında büyük etki yapmıştır...
islam öncesi Türk liderleri arasında en ünlülerden olan Attila'ya doğuda ise sempati ile yaklaşılır.
Çağrı bey
ilk büyük ve emperyal Türk devletini kuran Çağrı Bey, Gazneli Devleti'ne başkaldırmış ve Merv'i alarak Dandanakan Savaşı ile Selçuklu'yu kurmuştur. Oğuz soyunun Kınık boyundan olan Çağrı Bey, Selçuklu sınırlarını Kafkaslara dek genişleterek Anadolu'ya akınlar düzenlemiş, Bizans için ilk büyük Türk akınlarını başlatmıştır.
Türk tarihinde zaman zaman sahne alan ve Türk milletinin gelişimini hızlandıran liderlerden birisidir Çağrı Bey...
alparslan
Az önce bahsettiğim Çağrı Bey'in oğlu olan Alp Arslan'ı Osmanlı'nın Fatih'i gibi düşünebiliriz. Selçuklu'yu Orta Doğu'da büyük bir güç hâline getirmiş, Türklere Anadolu kapılarını açarak Küçük Asya'ya Türk ve islam sancaklarını dikmişti. islam dünyasının koruyuculuğunu üstlenen Alp Arslan, Malazgirt'te devasa Bizans ordusunu mağlup ederek Türk tarihinin kırılma noktalarından birini gerçekleştirmişti.
Alp Arslan, Selçuklu'nun altın çağını yaşayacağı oğlu Melik Şah'ın saltanatı için de alt yapı hazırlamış, Türk devlet bürokrasisinde önemli atılımlar gerçekleştirmişti.
i alaaddin keykubat
Büyük Selçuklu'nun parçalanmasının ardından ortaya çıkan kollardan bir olan Anadolu Selçuklu'ya altın çağını yaşatan Keykubat, Harzemşahları mağlup etmiş, Moğol akınlarını bir süreliğine de olsa geciktirmiş ve Kırım'a hükmetmişti. Hem ekonomik hem de askeri olarak Orta Doğu'nun en güçlü devletinin Anadolu Selçuklu olduğu Alaaddin Keykubat dönemi, diplomatik çerçevede de önemli gelişmelere sahne olmuştur. Eyyubilerle Moğollara karşı ittifak yapılması, Avrupa'da gittikçe artan Haçlı seferi çığırtkanlığına karşı askeri birlik anlaşmaları yapılması gibi önemli diplomatik girişimler grçekleştirildi.
selahaddin eyyubi
Aslında Selahaddin Eyyubi'yi listeleme konusunda çok düşündüm; ama Arap, Kürt ya da Türk olduğu konusundaki tartışmalar devam ettiği için Türk olarak kabul edeceğim.
Ortadoğu'nun efsanevi lideri Selahaddin Eyyubi, sıradan bir islam lideri iken, devasa haçlı ordusunu Hıttin'de mağlup edip Kudüs'ü haçlı egemenliğinden kurtarması ile ün saldı. 2. dalga haçlıların Anadolu'dan çıkmak için Türk ordusundan bilet alamaması sonucu yola çıkan, ünlü ingiliz Arslan Yürekli Richard komutasındaki 3. büyük haçlı ordusunu da kurnaz bir strateji ile Filistin'in çorak toprağına gömen Eyyubi, sadece Doğu'da değil Batı'da da sıkça konuşulur. Richard ile yaptığı diplomatik ilişkilerde gönderdiği sayısız hediye, bize islam'ın hoşgörüsünü ve Selahaddin Eyyubi'nin karakteri hakkında çok önemli deliller sunuyor.
fatih sultan mehmed
Türk tarihinde hem Doğu'ya hem de Batı'ya bu denli etki etmiş lider pek yoktur. Bin yıllık Bizans'ı tarihin tozlu sayfalarına katmış, 15. yüzyıla dek süren feodal rejimi yerle bir etmiş, Osmanlı bürokrasisinde de "gaza" ülküsünün etkisini Çandarlıyı astırarak artırmıştı.
istanbul'u fethederek Avrupa'nın denizlere açılmasını sağlayan Fatih, hem Osmanlı için altın çağı hazırlarken, Avrupanın gelişmesi yolundaki en önemli basamağın geçilmesine de yol açıyordu. istanbul gibi deniz ticaretinin koordine noktalarından birini ele geçiren Fatih, Avrupa'nın keşif hareketlerine çıkmasına sebeb olmuştu. Ümit Burnu ve Amerika'nın keşfedilmesi ile refah seviyesi artan Avrupa halkları, kısa süre sonra gerçekleştirmeye başlayacakları reform hareketleri ile de bilim ve teknikte gelişmeye başlayacaklardı.
Osmanlı sarayındaki yerli-devşirme paşa rekabetini de sona erdiren Fatih, yerli paşaların lideri konumundaki Çandarlı Mehmet Paşa'yı astırarak devşirme paşaların yönetimde yükselmesini sağlamıştır.
yavuz sultan selim
Osmanlı hanedanında tartışmaya en açık sultanların başında gelen Yavuz, 8 yıllık kısa saltanatı boyunca Doğu ve Güney topraklarını Osmanoğulları'nın mührü ile damgalamış, Osmanlı tarihinde son kez olarak hazineyi tamamen doldurmuştu. Çaldıran seferi sırasında iran işbirlikçisi Kızılbaşları idam ettirmesi, bazı çevrelerde "alevi soykırımı" olarak tanımlansa da, bunun bir iftira olduğu artık netlik kazanmıştır. Ayrıca Yavuz Sultan Selim'in karakteri de, Türk tarihinin en büyük 10 lideri arasına girmesine fazlasıyla yetiyor.
kanuni sultan süleyman
Osmanlı sancaklarını Avrupa'nın kalbinde dalgalandıran, Fas'tan Kırım'a devasa bir coğrafyaya hükmeden Kanuni, tüm şark hükümranları arasında dahi özel bir yere sahiptir. Bir Doğu hükümdarının Batı hükümdarlarına Kanuni derecesinde posta koyduğu çok nadirdir. Batı'da Avusturya'yı darmadağın eden Kanuni, Doğu'da ise babası Yavuz Sultan Selim'in ağır darbe vurduğu iran ile Kafkaslarda adeta köşe kapmaca oynamıştır. Cebelitarık'tan Çanakkale'ye, Hazar'dan Yemen'e uzanan büyük Türk toprakları, Osmanlı'nın denizde süper güç olduğunu kanıtlıyor, Türk'ün altın çağını da tescilliyordu.
mustafa kemal atatürk
18. yüzyıldan sonra konjonktürel olarak düşüşe geçen monarşik devlet düzeninden Türk toplumunu kurtaran Atatürk, Türk bürokrasisinde "devrim" olarak nitelendirebileceğimiz önemli yenilikler yapmıştı. Türk Kurtuluş Savaşı'nda stratejik zekasını konuşturan Mustafa Kemal, asıl işini savaştan sonra yapacaktı. Yeni dünya düzeninde yer almak için gerekli değişiklikleri önceden tahmin edebilen Atatürk, "muasır medeniyet" ülküsünü benimseyerek "cihanda sulh" mottosu ile hedefine yürümüştü. Hem iç hem dış politikada Türkiye için önemli hamleler yapan Mustafa Kemal Atatürk, özellikle son yıllarında Türk milleti üzerine akademik çalışmalara yoğunlaşmıştı...
