gelin lan adnan menderes dönemini anlatıyorum

@37 haklısın panpa. işte asıl mesele de burada zaten. düşünün, koskoca memleketin siyasi karmaşasının, anlaşmazlığının, uzlaşmaz muhalefetin, gücü bulan iktidarın sapıtmasının, zırt pırt darbeler yapılmasının temelini atıyor demokrat parti dönemi. ve biz halen bu konuda tenezzül edip de araştırmıyoruz. benim yazdıklarımın doğruluğunu garanti etmiyorum. en iyisi açıp kitap okumak. dönemin gazetelerine bakmak, anıları okumak vs. ama bu yazdıklarım belki araştırmaya yönlendirir bazılarını. veya bilgilerimizi burada tartışırız falan. ama öyle veya böyle, astınız, zehirlediniz, yedirmeyiz diyorsan neden asılmış, neden darbe yapılmış onu bileceksin arkadaş. 54 seçiminden 57 seçimlerine kadar dp neden o kadar oy kaybetmiş bunu bilmekle yükümlüsün. ve tabi biz de demokrat parti dönemini neden eleştirdiğimizi açıklamakla mesulüz.

ama her şeyden önemlisi, dediğim gibi pek çok sorunumuzun temelleri o dönemde atılıyor. yarın bu başlıkta ona da değineceğim biraz. vakti olan okur, okuyamazsanız da canınız sağolsun.

reserved

@39 adam haklı. demokrasinin ne olduğu bile bilinmiyor o dönemde. dp seçimleri kazandığı zaman bazı vatandaşlar trafik cezalarını falan ödemeyi reddediyorlar mesela. sebep: demokrasinin gelmiş olması. insanlar demokrasiyi bir sınırsız özgürlük olarak görüyorlar. düşünün şu dönemde bile demokrasinin ne olduğunu tam olarak bilemiyor bazı insanlar. bakın biraz iddialı olacak ama bence 20 yıl sonra gençler başbakanın "demokrasi sandıktır" sözüyle dalga geçecekler. çünkü o tarz demokrasi anlayışı çok geride kaldı aslında ama bunu kime nasıl anlatacaksın? bunu anlamak için okumak, araştırmak lazım. maalesef ben kendimde de şunu görüyorum, mecbur kalmadığım müddetçe araştırmıyorum bazı şeyleri.

edit: yapmak istediğim bir ekleme de şu; ezanın arapçaya çevirilmesinde chp de lehte oy kullanmıştır. yani o karar chp-dp ortak kararıdır.

benimle bilgin vardsa tartış aşağıda yazdığım şeylere yalan diye iftira atma okey.
cumhuriyet kurdum deyip siyasal yaşamda tek parti anlayışını geliştirmeye çalışmak. parti ile devleti bütünleştirmek. parti il başkanlarını vali yapmak chp zihniyetinde olabilecek şeyler sadece. basında dahil bütün muhalifleri tasfiye etmek 20 30 arası ve 30ların başlarında yaşanmış hastalıklı zihniyeti gösteriyor. yumuşak muhalefet yapması için atatürk tarafından ali şükrü bey e kurdurulan serbest fırkanın bile iktidara geleceği farkedilince kapatılması çok demokratik değil mi.
yapılan cumhuriyet kurmak değildi. laik bir ülke oluşturmak için dizayn edilmiş parti padişahlığıydı sadece.

@44 panpa yazdıklarının bir kısmına katılıyorum, bir kısmına katılmıyorum. katılmadıklarımı yazayım önce:

cumhuriyet= demokrasi değildir. atatürk cumhuriyeti kurdu. bu bence önemli bir gelişmedir. ayrıca atatürkün izlediği politikalara bakarsak, kesinlikle kafasında daha batılı ve modern bir devlet vardı diyebiliriz. neden? çünkü atatürk iktidara gelince halkın desteğini almaya çalışmak yerine halkı biçimlendirmeye çalışıyor. açık konuşayım, bence bu yanlış bir tutum olmuş. zaten o dönemde bile atatürkü ve chpyi bu konuda eleştirenler olmuş. ama atatürkün kafasındaki şey şu: biz eğer batılı gibi giyinmezsek, yiyip içmezsek, kısaca onlar gibi yaşamaya alışmazsak asla gerçek bir batılı olamayız.

batılı olmak neden bu kadar önemli? çünkü batı dediğimiz devletler dünyanın geri kalanına karşı mağlup olmuyorlar. yani apaçık bir şekilde üstün durumdalar. ve japonların çarlık rusyasını yenmesiyle de anlaşılıyor ki, batılı bir sisteme adapte olunursa tıpkı onlar gibi güçlü olmak da mümkün. ama burda atatürkün ayrıldığı nokta şu, o diyor ki biz her şeyimizle batılı olacağız. kültürel devrimi de gerçekleştireceğiz.

bunu yapmanın yolunun demokrasi olmadığı çok açık. halk henüz bırak demokrasiyi, meşrutiyeti bile tam kavrayamamış. sindirememiş. ve her an bir karşı devrim korkusu var. hilafet yanlıları az değil. osmanlıdaki ulema sistemi, henüz tam anlamıyla çözülmüş değil. bugün bile cemaatler tıpkı osmanlı dönemi ulemaları gibi siyasete karışıyorlar ona göre yap kıyaslamanı. bu yüzden atatürkün kafasındaki şeyleri gerçekleştirebilmesi için despot bir yönetim getirmesi şarttı.

devdıbını birazdan yazarım.

katıldığım kısım da şu: evet haklısın demokrasi o dönemde yoktu. zaten o dönemi çalışan akademisyenler de demokratik bir dönem olarak bahsetmez o dönemden. ama demokrasiye geçiş süreciydi bu.

şunu unutmamak lazım. atatürk ve chp dönemi, iki dünya savaşı arası dönemdir. dünyada faşizmin hızla yükseldiği, batılı medeniyetlerin bize fark attığı bir dönem. cumhuriyet kurulmuş ama memleket perişan halde. öncelik kesinlikle demokrasi değil, devletin ayakta kalması. bunun için de gerekirse dayatmalarda bulunarak memleketi hizaya sokmak şarttı chp elitlerine göre.

ama demokrat parti döneminde işler nispeten daha rahattı. zaten ilk dönemlerde demokrasi gelmişti de ülkeye. işler tıkırındaydı. ama demokrat parti güçlendikçe, senin chp için söylediğin her şeyi demokrat parti de yaptı. medyayı susturdu. parti ile devleti bütünleştirdi. muhalefeti susturmaya kalkıştı. tahkikat komisyonu demokrasi açısından tam bir fecaattir. yargılama yetkileri vardı. tam bir dikta rejimine dönüştüler kısa sayılabilecek bir sürede. işte asıl mesele de buradan kaynaklanıyor. tamam chp döneminde demokrasi yoktu. peki demokrat partinin son döneminde demokrasi var mıydı?

reserved

rezervuar

en kötü demokrasi darbeden iyidir. sunni kaos yaratarak siyasal yaşama müdahaleye fırsat yaratan ordu üniversiteler basın.ve tabiki ordunun onursal lideri inönüdür.
demokrat partinin darbeye maruz kalmasının sebebi muhafazakar yapısıdır.ilk iş ezanı aslına çevirmesidir. millet sandıki şeriat gelecek. geçen biri diyor ki amerika yanlısıymış menderes. marshall yardımıyla bağımlılığı başlatmışmış. ulan marshall yardımları 47 de başladı be denyo. bunu diyen gazeteci bide amk.
buz dağının görünen kısmına değil çocuklara masallar tadındaki hikayelere değilde biraz arka plana bakmayı hiç düşünmedinmi. tarihte hangi darbe nerede sadece görünen sebeple iç karışıklık yüzünden olmuş. hangi darbe dış güçlerin tetiklemesiyle oluşmamış.ben böle bi darbe bilmiyorum.
acaba menderesin müdahale yemesinin sebebi 12 adalar konusu ile ilgili çok önemli diplomatik gelişmler kaydetmesi olabiliri mi?bir düşün bence.

@49 panpa ezanın aslına çevrilmesine chp de onay verdi. yani dp ve chp o konuda mutabık kaldılar. ayrıca ismet inönü orduya önderlik falan edemedi maalesef. eğer edebilseydi, onu başbakanlık koltuğuna, cemal gürseli de cumhurbaşkanlığına oturtan ordu tekrar darbe yapmaya kalkışmazdı. o dönem ordunun içi fokur fokurdu. kafasına esen darbe yapıyordu.

marshall yardımları konusunda çok haklısın. marshall yardımları son kuruşuna kadar bu milletin hakkıydı. bize yaptıkları yardımdan daha fazlası yunanistana yapıldı. ayrıca nato ülkeleri arasında sovyetlere sınırı olan tek ülke bizdik. buna rağmen batıdan yeterli desteği alamadık ve bu durum adnan menderesi de, celal bayarı da kızdırdı. o dönemde yapılan kritik bir hata da türkiyeye nükleer silahların konuşlandırılması oldu. sovyetler de misilleme olarak kübaya nükleer silah yerleştirmeye çalışınca o meşhur kriz çıktı. eğer bir savaş patlak verse, biz de belki japonya ile aynı kaderi paylaşabilirdik. buna rağmen abd bize yeterince maddi destekte bulunmadı.

adnan menderes amerika yanlısıdır diyen halt eder. bence asıl abd yanlılarını ordunun içinde aramak lazım o dönemde. malum abdde eğitim alanlar da onlar sonuçta.

tekrar söylüyorum, menderes dönemini iyi anlamak çok önemli bence. o dönem hakkında yapılan akademik çalışmalar da yetersiz.

edit: marshall yardımlarıyla kim ne kadar almış şuradan bakabilirsiniz http://tr.wikipedia.org/wiki/Marshall_Plan%C4%B1