0
"1918 - Fransız generali Franchet d´Esperey‚ işgal orduları komutanı olarak istanbul´a girdi. Beyaz ata binen Franchet d´Esperey´e‚ bir kral gibi tören yapılması tepki çekti."
25 Kasım 1918 günü Karaköy Limanına yanaşan Fransız zırhlısından F.DEsperey adında daha sonra istanbul işgal Komutanı olarak anılacak‚ Fransız işgal Komutanı iner ve ertesi gün Mekteb-i Sultaniyi (6s lisesi) ziyaret eder.
Okul müdürü Salih Arif Bey‚ Fransız Müdür-i Sani ( Müdür Yardımcısı ) Mösyö Blanchong ve Türk Müdür-i Sani Nedim Bey‚ generali kapıda karşılarlar. Ardından öğretmen ve öğrencilerin alkışları arasında konferans salonuna gelirler Okul müdürü Salih Arif Bey‚ dEspereye ve Fransız sefirine hitaben konferans salonunda bir konuşma yapar:
Askeri meziyetleri bütün dünyaca tasdik edilmiş olan büyük bir komutanı selamlamak bizim için büyük bir bahtiyarlıktır. Vaktiyle Fransanın yardımlarıyla yapılan bu mektep memleketimize birçok önemli şahsiyetler yetiştirmiştir. Bu mektebin eski bir talebesi olmam hasebiyle müessesedeki uygulamaların izini takip etmeye çalıştık. Şu dakikada yanınızda bulunan sekiz Fransız öğretmen‚ bu müessesenin içinde kendilerini o güzel memleketinizde imiş gibi farzetmekte olduklarını müttefik olarak zat-ı lilerine beyan edeceklerdir (8 Fransız öğretmen konuda müttefiktir ama Fransa müttefik değil işgalcidir)
Salih Arif Beyin bu konuşmasından sonra öğrencilerden Hikmet Efendi de aynı mealde bir konuşma yapar. Daha sonra söz alan General d´Esperey şunları söyler:
Mektebinizin müdürü Salih Arif Bey‚ Fransız öğretmenlere gösterdiği kolaylık ile minnettarlığımızı kazanmıştır. Fransızlar tarafından kurulan Mekteb-i Sultani‚ mevcudiyetini merhum Sultan Abdülazize borçludur. Sultan Avrupadaki dengeleri kollamak suretiyle nasıl tavır alacağını pek güzel takdir edebilmiş ve Almanya ve Avusturya yerine‚ Fransa ve ingilterenin yardımını kabul etmişti. Maalesef halefleri kendisi gibi olamadılar
Siz gençler‚ yeni padişahınızı takip ediniz
Binaen-aleyh mektebin ve bilhassa müdür Salih Arif Beyin minnettar kaldığımız bu muamelesini ilelebet unutmayacağım gibi bunu memleketimde anlatmayı bir görev addedeceğim.
Sina Akşinin istanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele isimli kitabının birinci cildinde dEspereyin konuşması ile ilgili şu satırlar yer almaktadır:
işin belki şaşırtıcı yönü‚ 25 Kasımda Galatasaray Sultanisini ziyaret eden resmi bir kişinin‚ Doğu Ordusu Başkomutanı General Franchet dEspereyin öğrencilerin önünde yaptığı konuşmada ittihat ve Terakkiyi çekiştirdikten sonra Türkiyenin gördüğü padişahların en iyi ve en münevveri bulunan ve milletini seven padişahın‚ ülkesini sulh ve selamete sevk etmeye çalıştığı şu sırada‚ onların da‚ daha çok çalışarak padişaha yardım etmelerini öğütlemesiydi
Bu konuşmalardan sonra hep beraber mektep binası gezilir. Bazı yerli ve yabancı gazetecilerinde hazır bulunduğu çay ziyareti tertip edilir. Ziyafetin bitiminde Salih Arif Beyin elini sıkan d´Esperey kendisine yapılan nazik muameleyi hiçbir zaman unutmayacağını bir kez daha vurguladıktan sonra mektepten ayrılır.
(1868den 1923 e Mekteb-i Sultani‚ Galatasaraylılar Derneği‚ Prof Dr Vahdettin Engin 2003 Ofset Yapımevi)
Franchet DEsperey‚ 25 Kasımdaki girişini çok gösterişli bulmamış ve özellikle ingilizlere ve Türklere mesaj verecek olan 2. gelişi 8 Şubat 1919 yılında gerçekleşmiştir. 7 Şubatta Mısırdan kalkıp istanbula gelen ingiliz Komutan Allenbyden sonra‚ 8 Şubatta ise Fransız Komutan Franchet DEsperey şehre çok küstahça bir gösteri ile girmiştir. Fatih Sultan Mehmetin şehre girdiği kapıdan‚ surlar içerisinden beyaz bir atla‚ azınlıkların çılgın gösterileri arasında‚ Türk sancağını çiğneyerek şehre girmiştir. Fatihin istanbula girişine gönderme yaparak Türklere‚ Fatihten Peraya kadar düzenlenmiş zafer alayı ile de diğer işgal ordularına mesaj vermiştir. d´Espereyin girişi‚ o denli gürültülü ve küstahça yapılmıştır ki Süleyman Nazifin‚ Hadisatda ünlü Kara Bir Gün başlıklı yazısını yazmasına yol açar. Yazı üzerine General d´Esperey çok kızar. Süleyman Nazifi kurşuna dizdirmeye kalkar. Fakat maiyetindekiler buna engel olur. Kara Bir Gün makalesi‚ sonradan hem basın hem de istikll Savaşı tarihimizin en meşhur makalelerinden biri olacaktır
Tümünü Göster
