fenerbahçe ye şikeci diyen orospuçocukları

şanlı fenerbahçe tarihini bilmeyen ipneler lk futbol oyununun, bugünkü anlamıyla ilk kez 1823 yılında i̇ngiltere’de oynanmaya başlamasının üzerinden neredeyse yıllar ve yıllar geçmişti. nihayet tarihler 1890’lı yıllara ulaştığında, moda’da oturan i̇ngiliz’ler de bu keyifli spordan iyice etkilenmiş ve o yemyeşil arsaların bulunduğu kadıköy’ün geniş alanlarında, futbolu oynamaya başlamışlardı. seyri çok keyifli bu oyunun, çevredeki türk gençlerinde de ilgi uyandıracağı ve de bu sporu onlara sevdireceği pek tabii idi ve hatta da kaçınılmazdı. ama ne var ki, o sıralarda süren monarşi rejimi nedeniyle müslüman türkler için cemiyet kurmanın ve hatta mevcut cemiyetlere dahi üye olmanın yasak olmasından dolayı, kadıköy çayırlarında top koşturan i̇ngiliz gençlere yine ancak rum gençleri eşlik edebilmekteydi. yine de, hemen her akşamüstü bilhassa kuşdili çayırında yapılan bu futbol maçları ya da antrenmanları, kadıköy halkının büyük bir kesiminin ilgisini çekmekte, genellikle akşamüstleri zevk için de olsa oynanan bu futbol oyunu için, kalamış’tan, moda’dan, kuyubaşı’ndan, ve hatta haydarpaşa civarlarından gelecek öbek öbek halkı, gününe ve hava durumuna göre küçük ya da büyük kümeler halinde bu oyunu seyretmeye yöneltmekteydi. kadıköy halkının ekserisi ikindi sularında ayaklanır, günlerden cuma ve pazar değilse yani kurbağalıdere’nin kenarındaki salaş tiyatroda komik hasan’ın tuluat kumpanyası oynanmıyorsa kuşdili çayırı’na doğru yola koyulurlardı. yok, eğer günlerden cuma ya da pazar ise de, moda’ya doğru ya da şimdiki fenerbahçe stadyumu’nun bulunduğu papazın çayırı’na doğru yola koyulurlardı (*1). omuzdaş kılıklı, burma bıyıklı tüylü tüysüz gençler, yanlarında boy boy çocuklarla hanım nineler ve de orta yaşlı hatunlar, arap bacılar, ahretlikler, kahvede pineklemekten usanan efendi kişiler, burada çayırı çepeçevre kuşatır, kadınlar getirdikleri kilimleri yayarlar, erkeklerin kimi toprağa bağdaş kurar, kimi büyükçe bir taşa oturur, kimi ayakta dururdu. sucusu, dondurmacısı, kağıt helvacısı, simitçisi, baloncusu, eyüp oyuncakçısı velhasılı satıcıların her çeşidi burada arzı endam eyler, burayı adeta panayır yerinden farksız kılardı. ortadaki saha olacak alanda ise, kapı gibi gövdeli, başları açık, renk renk gömleklerinin kolları sıvalı, göğüsleri fora, bacaklarından dizkapaklarına kadar şortlu bir alay adam soluk soluğa koşuşurlar, birbirlerine çarpıp çarpıp, alt alta üst üste mecelleşirler, güya da top oynarlardı. oynanan bu futbollardan örnek alan bazı gençler, kadıköy’ündeki arsalarda ya da geniş çayırlarda onlar gibi top oynamaya heveslenir, karman çorman bir biçimde, bir harradır bir gürradır gider, topa en çok vuranla onu en havalara yükselten erbab sayılırdı. ne var ki bir süre sonra, bir başka deyişle 1900’lü yıllara iyice yaklaşılmasıyla birlikte, moda’da oturan i̇ngiliz gençlerinin artık modern futbolu oynamaya başlamaları ve dolayısıyla da oynadıkları futbolu daha seyredilir bir halde sunmaları, kendilerini hayran hayran seyreden kadıköy’lü gençlerin yüreklerinde birtakım kıpırdanmalara sebep oluyor, onlar gibi organize bir takım kurma isteklerini ise, vazgeçilemez ne var ki, sultan 2. abdülhamid’in padişahlığının sürdüğü o dönemde, mevcut monarşi rejiminin korunması amacıyla türk gençlerinin dernek kurmaları yasaktı. bu durum ise, yabancı ve azınlıkların top koşturdukları kendi topraklarında futbol oynamanın imkan ve zevkinden mahrum olan ve onların aralarına karışarak oynamak istedikleri bu cazip oyunu ancak gıpta ile seyretmekle yetinen kadıköylü müslüman türk gençleri arasında, sadece üzüntü değil aynı zamanda tabii ki öfke ve hırs da uyandırıyordu. i̇şte her türlü tehlikeyi göze alan bu gençlerden, deniz öğrencisi fuat hüsnü (kayacan), eski hariciyecilerden reşat danyal ve mehmet ali ile, kuşdili’nde papazın çayırı adı verilen topraklarda meşin yuvarlağa vuruşlar yapan arkadaşları bu özlemin sona ermesini amaçlıyorlar, ve 1899 yılında da, devrin hafiye ve jurnalcilerinin dikkatlerinden kaçmak ve hışımlarından korunmak amacıyla bir i̇ngiliz adı altında black stocking fc (siyah çoraplılar futbol kulübü) ’nü kuruyorlardı. ancak siyah çorap ve kırmızı üst formaları ile türk gençlerinin oluşturduğu bu ilk türk spor ve futbol topluluğu daha ilk maçlarında hafiyelerin baskınına uğruyor ve hemen dağıtılıyordu.1899; fenerbahçe’nin gerçek kuruluş yılı
burada dikkati çeken en önemli nokta; fenerbahçe spor kulübü’nün black stocking fc ismi altında 1899 yılındaki bu ilk girişimindeki öncülük yapan gençler ile, ilerideki yıllarda kurulacak olan kadıköy futbol kulübü (1902) ve fenerbahçe futbol kulübü (1907) ismi altında toplanan gençlerin genelde aynı kişiler olacağıydı. dolayısıyla fenerbahçe kulübü kuruluşunu gayri resmi olarak 1899 yılında gerçekleştirmiş, ne var ki iki kez kapatılmaları nedeni ile faaliyetlerine, ancak resmi kuruluş yılları olan 1907 yılında geçebilmişti. görülen odur ki; black stocking f.c. ya da kadıköy futbol kulübü isimleri, amaç karşısında birer araçtırlar (*4). ayrıca i̇stanbul’da kurulan futbol kulüplerinin listeleri incelendiğinde de; moda futbol kulübü (1896), cadi-keuy football club (1899) ve imogen (1900) takımlarının i̇ngiliz uyruklular tarafından, elpis (1900) takımının rumlar tarafından, black stocking (1899), beşiktaş, galatasaray ve fenerbahçe kulüplerinin ise osmanlı uyruklular tarafından kurulmuş oldukları da zaten görülmekt ama yine de, aradan geçen birkaç yıl içinde aynı gençlerin bir bölümü, aralarına yeni katılanlarla beraber kurbağalıdere köprüsü’nün hemen yakınındaki (şimdiki stadyumun karsısında) hurşit ağa’nın kahvehanesinde muntazaman toplanıyor ve 1901 yılında da, bu kez isim de değiştirerek kadıköy futbol kulübü ismindeki bir yeni takımı daha kurabilmenin çalışmalarını yapıyorlardı. konu ile ilgili ayrıntılı bilgiye, yaşadığı yakın tarihi, yazılarında bütün ayrıntıları ile canlandıran üstad sermet muhtar alus’un, 1951 senesinde tarih hazinesi mecmuası’na yazdığı "kadıköyü’nde i̇lk futbol" isimli makalesinde rastlıyoruz ;

(aslı gibidir) : " zamanın mugibi üstadı sine kemani nuri bey’in anlatışına bakılırsa, futbola meraklı ilk türk gençleri bir kulüp kurmağa, daha bir derli toplu birleşmeye karar vermişler. çok geçmeden arzularını yerine getirmiş, elbiseyi de seçmişler; gömleğin göksü, yakası, kol kapakları beyaz, öbür tarafları kırmızı, pantolon keza beyaz. kuşdili papazın çayırlarında kendi aralarında maçlara girişmişler. moda’daki i̇ngilizlerden, rumlardan mürekkep (oluşan) takımın derecesine erişmek, onları yenmek baş emelleri(en büyük arzuları). eski cimnastikçi ve idmancılardan sine kemani bay nuri’nin rivayetine göre, ilk oynayanları sayalım: kendisi(nuri bey), emced bey, mehmet ali ve kardeşi neşet beyler, reşat danyal bey, hafız mustafa, topçu zabiti cevdet bey, eşref bey, hüsnü paşa zade bahriyeli fuat bey, mekteb-i sultani’li daniş, tahsin (şair tahsin nahit) bey, sarı şevki.
haftalık malumat mecmuası sahibi baba tahir’in yevmi (günlük) fransızca servet gazetesi, bu maçlara dair teşvik yollu bir yazı neşretmiş. fırsatı kaçırmayan namlı hafiyyelerden (gizli görevli polis) biri, sultan hamid’e hemen jurnali(haberi) uçurmuş: " kadıköy gençleri, veliahd- i saltanat reşat efendi (sultan reşat)’nin himayesinde (korumasında) bir cemiyet teşkil eylemişlerdir (oluşturmuşlardır). beray-i ubudiyet (kulunuz olarak), nazar-ı dikkat-i hümayunlarınızı celp ederim (padişahımın dikkatlerini çekerim). ferman."
ve tabii ki, yine rejim ve futbolun haram sayılması nedeniyle dini baskılı, ancak daha sıkı hafiye baskısı sonucunda da zaptiye teşkilatının baskınıyla bu girişimler de yine engelleniyor ve kadıköy’lü gençler bir kez daha dağıtılıyordu. ne hazin bir kaderdir ki, olimpiyatların atina’daki açılış gününe rastlayan 6 nisan 1896 tarihinde tatavla (kurtuluş)’da bir gurup rum vatandaşımızın teşebbüsüyle "tatavla - heraklis jimnastik kulübü" şaşalı bir biçimde tabii ki de kurulurken(*6), ondan iki yıl sonra tamamen türk gençlerinden oluşarak kurulmaya çalışılan "kadıköy futbol kulübü" mevcut rejim nedeniyle hemen kapatılıyor, kurucuları ise sürgün edilmekten zor kurtuluyordu. bu durum türk sporunun kulüpler yolundaki gelişimini en az 5 yıl geciktirecek ve yurdumuzda futbol ağırlıklı sporun temeli de, yabancı egemenliği ve anlayışı ile atılacaktı (* 7).
i̇şte i̇stanbul’da, hem pera yakasında hem de kadıköy yakasında oturan ecnebi (levanten) ve gayrimüslim vatandaşlarımızın, törenlerle kurdukları ilk kulüplerinin yaşama hakkını elde etmelerine karşın, yine kalpleri spor aşkı ile çarpan kadıköy’lü türk gençlerimiz tarafından girişilen her iki cesurane teşebbüsün gerçekleşememesi, onların içindeki bu ateşi söndürmüyor, aksine, kadıköy’de bir futbol kulübü kurmalarına hiçbir kuvvetin engel olamayacağı gerçeği ile, daha henüz ismi bile belli olmayan ve fakat ki kadıköy’ün bağrından çıkacak ve gelecekte milyonlarca taraftara sahip olacak bir kulübü kurmaları için, sadece sayılı yılların kaldığını da sanki artık iyiden iyiye hissediyorlardı.

şanlı fenerbahçe tarihini bilmeyen ipneler lk futbol oyununun, bugünkü anlamıyla ilk kez 1823 yılında i̇ngiltere’de oynanmaya başlamasının üzerinden neredeyse yıllar ve yıllar geçmişti. nihayet tarihler 1890’lı yıllara ulaştığında, moda’da oturan i̇ngiliz’ler de bu keyifli spordan iyice etkilenmiş ve o yemyeşil arsaların bulunduğu kadıköy’ün geniş alanlarında, futbolu oynamaya başlamışlardı. seyri çok keyifli bu oyunun, çevredeki türk gençlerinde de ilgi uyandıracağı ve de bu sporu onlara sevdireceği pek tabii idi ve hatta da kaçınılmazdı. ama ne var ki, o sıralarda süren monarşi rejimi nedeniyle müslüman türkler için cemiyet kurmanın ve hatta mevcut cemiyetlere dahi üye olmanın yasak olmasından dolayı, kadıköy çayırlarında top koşturan i̇ngiliz gençlere yine ancak rum gençleri eşlik edebilmekteydi. yine de, hemen her akşamüstü bilhassa kuşdili çayırında yapılan bu futbol maçları ya da antrenmanları, kadıköy halkının büyük bir kesiminin ilgisini çekmekte, genellikle akşamüstleri zevk için de olsa oynanan bu futbol oyunu için, kalamış’tan, moda’dan, kuyubaşı’ndan, ve hatta haydarpaşa civarlarından gelecek öbek öbek halkı, gününe ve hava durumuna göre küçük ya da büyük kümeler halinde bu oyunu seyretmeye yöneltmekteydi. kadıköy halkının ekserisi ikindi sularında ayaklanır, günlerden cuma ve pazar değilse yani kurbağalıdere’nin kenarındaki salaş tiyatroda komik hasan’ın tuluat kumpanyası oynanmıyorsa kuşdili çayırı’na doğru yola koyulurlardı. yok, eğer günlerden cuma ya da pazar ise de, moda’ya doğru ya da şimdiki fenerbahçe stadyumu’nun bulunduğu papazın çayırı’na doğru yola koyulurlardı (*1). omuzdaş kılıklı, burma bıyıklı tüylü tüysüz gençler, yanlarında boy boy çocuklarla hanım nineler ve de orta yaşlı hatunlar, arap bacılar, ahretlikler, kahvede pineklemekten usanan efendi kişiler, burada çayırı çepeçevre kuşatır, kadınlar getirdikleri kilimleri yayarlar, erkeklerin kimi toprağa bağdaş kurar, kimi büyükçe bir taşa oturur, kimi ayakta dururdu. sucusu, dondurmacısı, kağıt helvacısı, simitçisi, baloncusu, eyüp oyuncakçısı velhasılı satıcıların her çeşidi burada arzı endam eyler, burayı adeta panayır yerinden farksız kılardı. ortadaki saha olacak alanda ise, kapı gibi gövdeli, başları açık, renk renk gömleklerinin kolları sıvalı, göğüsleri fora, bacaklarından dizkapaklarına kadar şortlu bir alay adam soluk soluğa koşuşurlar, birbirlerine çarpıp çarpıp, alt alta üst üste mecelleşirler, güya da top oynarlardı. oynanan bu futbollardan örnek alan bazı gençler, kadıköy’ündeki arsalarda ya da geniş çayırlarda onlar gibi top oynamaya heveslenir, karman çorman bir biçimde, bir harradır bir gürradır gider, topa en çok vuranla onu en havalara yükselten erbab sayılırdı. ne var ki bir süre sonra, bir başka deyişle 1900’lü yıllara iyice yaklaşılmasıyla birlikte, moda’da oturan i̇ngiliz gençlerinin artık modern futbolu oynamaya başlamaları ve dolayısıyla da oynadıkları futbolu daha seyredilir bir halde sunmaları, kendilerini hayran hayran seyreden kadıköy’lü gençlerin yüreklerinde birtakım kıpırdanmalara sebep oluyor, onlar gibi organize bir takım kurma isteklerini ise, vazgeçilemez ne var ki, sultan 2. abdülhamid’in padişahlığının sürdüğü o dönemde, mevcut monarşi rejiminin korunması amacıyla türk gençlerinin dernek kurmaları yasaktı. bu durum ise, yabancı ve azınlıkların top koşturdukları kendi topraklarında futbol oynamanın imkan ve zevkinden mahrum olan ve onların aralarına karışarak oynamak istedikleri bu cazip oyunu ancak gıpta ile seyretmekle yetinen kadıköylü müslüman türk gençleri arasında, sadece üzüntü değil aynı zamanda tabii ki öfke ve hırs da uyandırıyordu. i̇şte her türlü tehlikeyi göze alan bu gençlerden, deniz öğrencisi fuat hüsnü (kayacan), eski hariciyecilerden reşat danyal ve mehmet ali ile, kuşdili’nde papazın çayırı adı verilen topraklarda meşin yuvarlağa vuruşlar yapan arkadaşları bu özlemin sona ermesini amaçlıyorlar, ve 1899 yılında da, devrin hafiye ve jurnalcilerinin dikkatlerinden kaçmak ve hışımlarından korunmak amacıyla bir i̇ngiliz adı altında black stocking fc (siyah çoraplılar futbol kulübü) ’nü kuruyorlardı. ancak siyah çorap ve kırmızı üst formaları ile türk gençlerinin oluşturduğu bu ilk türk spor ve futbol topluluğu daha ilk maçlarında hafiyelerin baskınına uğruyor ve hemen dağıtılıyordu.1899; fenerbahçe’nin gerçek kuruluş yılı
burada dikkati çeken en önemli nokta; fenerbahçe spor kulübü’nün black stocking fc ismi altında 1899 yılındaki bu ilk girişimindeki öncülük yapan gençler ile, ilerideki yıllarda kurulacak olan kadıköy futbol kulübü (1902) ve fenerbahçe futbol kulübü (1907) ismi altında toplanan gençlerin genelde aynı kişiler olacağıydı. dolayısıyla fenerbahçe kulübü kuruluşunu gayri resmi olarak 1899 yılında gerçekleştirmiş, ne var ki iki kez kapatılmaları nedeni ile faaliyetlerine, ancak resmi kuruluş yılları olan 1907 yılında geçebilmişti. görülen odur ki; black stocking f.c. ya da kadıköy futbol kulübü isimleri, amaç karşısında birer araçtırlar (*4). ayrıca i̇stanbul’da kurulan futbol kulüplerinin listeleri incelendiğinde de; moda futbol kulübü (1896), cadi-keuy football club (1899) ve imogen (1900) takımlarının i̇ngiliz uyruklular tarafından, elpis (1900) takımının rumlar tarafından, black stocking (1899), beşiktaş, galatasaray ve fenerbahçe kulüplerinin ise osmanlı uyruklular tarafından kurulmuş oldukları da zaten görülmekt ama yine de, aradan geçen birkaç yıl içinde aynı gençlerin bir bölümü, aralarına yeni katılanlarla beraber kurbağalıdere köprüsü’nün hemen yakınındaki (şimdiki stadyumun karsısında) hurşit ağa’nın kahvehanesinde muntazaman toplanıyor ve 1901 yılında da, bu kez isim de değiştirerek kadıköy futbol kulübü ismindeki bir yeni takımı daha kurabilmenin çalışmalarını yapıyorlardı. konu ile ilgili ayrıntılı bilgiye, yaşadığı yakın tarihi, yazılarında bütün ayrıntıları ile canlandıran üstad sermet muhtar alus’un, 1951 senesinde tarih hazinesi mecmuası’na yazdığı "kadıköyü’nde i̇lk futbol" isimli makalesinde rastlıyoruz ;

(aslı gibidir) : " zamanın mugibi üstadı sine kemani nuri bey’in anlatışına bakılırsa, futbola meraklı ilk türk gençleri bir kulüp kurmağa, daha bir derli toplu birleşmeye karar vermişler. çok geçmeden arzularını yerine getirmiş, elbiseyi de seçmişler; gömleğin göksü, yakası, kol kapakları beyaz, öbür tarafları kırmızı, pantolon keza beyaz. kuşdili papazın çayırlarında kendi aralarında maçlara girişmişler. moda’daki i̇ngilizlerden, rumlardan mürekkep (oluşan) takımın derecesine erişmek, onları yenmek baş emelleri(en büyük arzuları). eski cimnastikçi ve idmancılardan sine kemani bay nuri’nin rivayetine göre, ilk oynayanları sayalım: kendisi(nuri bey), emced bey, mehmet ali ve kardeşi neşet beyler, reşat danyal bey, hafız mustafa, topçu zabiti cevdet bey, eşref bey, hüsnü paşa zade bahriyeli fuat bey, mekteb-i sultani’li daniş, tahsin (şair tahsin nahit) bey, sarı şevki.
haftalık malumat mecmuası sahibi baba tahir’in yevmi (günlük) fransızca servet gazetesi, bu maçlara dair teşvik yollu bir yazı neşretmiş. fırsatı kaçırmayan namlı hafiyyelerden (gizli görevli polis) biri, sultan hamid’e hemen jurnali(haberi) uçurmuş: " kadıköy gençleri, veliahd- i saltanat reşat efendi (sultan reşat)’nin himayesinde (korumasında) bir cemiyet teşkil eylemişlerdir (oluşturmuşlardır). beray-i ubudiyet (kulunuz olarak), nazar-ı dikkat-i hümayunlarınızı celp ederim (padişahımın dikkatlerini çekerim). ferman."
ve tabii ki, yine rejim ve futbolun haram sayılması nedeniyle dini baskılı, ancak daha sıkı hafiye baskısı sonucunda da zaptiye teşkilatının baskınıyla bu girişimler de yine engelleniyor ve kadıköy’lü gençler bir kez daha dağıtılıyordu. ne hazin bir kaderdir ki, olimpiyatların atina’daki açılış gününe rastlayan 6 nisan 1896 tarihinde tatavla (kurtuluş)’da bir gurup rum vatandaşımızın teşebbüsüyle "tatavla - heraklis jimnastik kulübü" şaşalı bir biçimde tabii ki de kurulurken(*6), ondan iki yıl sonra tamamen türk gençlerinden oluşarak kurulmaya çalışılan "kadıköy futbol kulübü" mevcut rejim nedeniyle hemen kapatılıyor, kurucuları ise sürgün edilmekten zor kurtuluyordu. bu durum türk sporunun kulüpler yolundaki gelişimini en az 5 yıl geciktirecek ve yurdumuzda futbol ağırlıklı sporun temeli de, yabancı egemenliği ve anlayışı ile atılacaktı (* 7).
i̇şte i̇stanbul’da, hem pera yakasında hem de kadıköy yakasında oturan ecnebi (levanten) ve gayrimüslim vatandaşlarımızın, törenlerle kurdukları ilk kulüplerinin yaşama hakkını elde etmelerine karşın, yine kalpleri spor aşkı ile çarpan kadıköy’lü türk gençlerimiz tarafından girişilen her iki cesurane teşebbüsün gerçekleşememesi, onların içindeki bu ateşi söndürmüyor, aksine, kadıköy’de bir futbol kulübü kurmalarına hiçbir kuvvetin engel olamayacağı gerçeği ile, daha henüz ismi bile belli olmayan ve fakat ki kadıköy’ün bağrından çıkacak ve gelecekte milyonlarca taraftara sahip olacak bir kulübü kurmaları için, sadece sayılı yılların kaldığını da sanki artık iyiden iyiye hissediyorlardı.

şanlı fenerbahçe tarihini bilmeyen ipneler lk futbol oyununun, bugünkü anlamıyla ilk kez 1823 yılında i̇ngiltere’de oynanmaya başlamasının üzerinden neredeyse yıllar ve yıllar geçmişti. nihayet tarihler 1890’lı yıllara ulaştığında, moda’da oturan i̇ngiliz’ler de bu keyifli spordan iyice etkilenmiş ve o yemyeşil arsaların bulunduğu kadıköy’ün geniş alanlarında, futbolu oynamaya başlamışlardı. seyri çok keyifli bu oyunun, çevredeki türk gençlerinde de ilgi uyandıracağı ve de bu sporu onlara sevdireceği pek tabii idi ve hatta da kaçınılmazdı. ama ne var ki, o sıralarda süren monarşi rejimi nedeniyle müslüman türkler için cemiyet kurmanın ve hatta mevcut cemiyetlere dahi üye olmanın yasak olmasından dolayı, kadıköy çayırlarında top koşturan i̇ngiliz gençlere yine ancak rum gençleri eşlik edebilmekteydi. yine de, hemen her akşamüstü bilhassa kuşdili çayırında yapılan bu futbol maçları ya da antrenmanları, kadıköy halkının büyük bir kesiminin ilgisini çekmekte, genellikle akşamüstleri zevk için de olsa oynanan bu futbol oyunu için, kalamış’tan, moda’dan, kuyubaşı’ndan, ve hatta haydarpaşa civarlarından gelecek öbek öbek halkı, gününe ve hava durumuna göre küçük ya da büyük kümeler halinde bu oyunu seyretmeye yöneltmekteydi. kadıköy halkının ekserisi ikindi sularında ayaklanır, günlerden cuma ve pazar değilse yani kurbağalıdere’nin kenarındaki salaş tiyatroda komik hasan’ın tuluat kumpanyası oynanmıyorsa kuşdili çayırı’na doğru yola koyulurlardı. yok, eğer günlerden cuma ya da pazar ise de, moda’ya doğru ya da şimdiki fenerbahçe stadyumu’nun bulunduğu papazın çayırı’na doğru yola koyulurlardı (*1). omuzdaş kılıklı, burma bıyıklı tüylü tüysüz gençler, yanlarında boy boy çocuklarla hanım nineler ve de orta yaşlı hatunlar, arap bacılar, ahretlikler, kahvede pineklemekten usanan efendi kişiler, burada çayırı çepeçevre kuşatır, kadınlar getirdikleri kilimleri yayarlar, erkeklerin kimi toprağa bağdaş kurar, kimi büyükçe bir taşa oturur, kimi ayakta dururdu. sucusu, dondurmacısı, kağıt helvacısı, simitçisi, baloncusu, eyüp oyuncakçısı velhasılı satıcıların her çeşidi burada arzı endam eyler, burayı adeta panayır yerinden farksız kılardı. ortadaki saha olacak alanda ise, kapı gibi gövdeli, başları açık, renk renk gömleklerinin kolları sıvalı, göğüsleri fora, bacaklarından dizkapaklarına kadar şortlu bir alay adam soluk soluğa koşuşurlar, birbirlerine çarpıp çarpıp, alt alta üst üste mecelleşirler, güya da top oynarlardı. oynanan bu futbollardan örnek alan bazı gençler, kadıköy’ündeki arsalarda ya da geniş çayırlarda onlar gibi top oynamaya heveslenir, karman çorman bir biçimde, bir harradır bir gürradır gider, topa en çok vuranla onu en havalara yükselten erbab sayılırdı. ne var ki bir süre sonra, bir başka deyişle 1900’lü yıllara iyice yaklaşılmasıyla birlikte, moda’da oturan i̇ngiliz gençlerinin artık modern futbolu oynamaya başlamaları ve dolayısıyla da oynadıkları futbolu daha seyredilir bir halde sunmaları, kendilerini hayran hayran seyreden kadıköy’lü gençlerin yüreklerinde birtakım kıpırdanmalara sebep oluyor, onlar gibi organize bir takım kurma isteklerini ise, vazgeçilemez ne var ki, sultan 2. abdülhamid’in padişahlığının sürdüğü o dönemde, mevcut monarşi rejiminin korunması amacıyla türk gençlerinin dernek kurmaları yasaktı. bu durum ise, yabancı ve azınlıkların top koşturdukları kendi topraklarında futbol oynamanın imkan ve zevkinden mahrum olan ve onların aralarına karışarak oynamak istedikleri bu cazip oyunu ancak gıpta ile seyretmekle yetinen kadıköylü müslüman türk gençleri arasında, sadece üzüntü değil aynı zamanda tabii ki öfke ve hırs da uyandırıyordu. i̇şte her türlü tehlikeyi göze alan bu gençlerden, deniz öğrencisi fuat hüsnü (kayacan), eski hariciyecilerden reşat danyal ve mehmet ali ile, kuşdili’nde papazın çayırı adı verilen topraklarda meşin yuvarlağa vuruşlar yapan arkadaşları bu özlemin sona ermesini amaçlıyorlar, ve 1899 yılında da, devrin hafiye ve jurnalcilerinin dikkatlerinden kaçmak ve hışımlarından korunmak amacıyla bir i̇ngiliz adı altında black stocking fc (siyah çoraplılar futbol kulübü) ’nü kuruyorlardı. ancak siyah çorap ve kırmızı üst formaları ile türk gençlerinin oluşturduğu bu ilk türk spor ve futbol topluluğu daha ilk maçlarında hafiyelerin baskınına uğruyor ve hemen dağıtılıyordu.1899; fenerbahçe’nin gerçek kuruluş yılı
burada dikkati çeken en önemli nokta; fenerbahçe spor kulübü’nün black stocking fc ismi altında 1899 yılındaki bu ilk girişimindeki öncülük yapan gençler ile, ilerideki yıllarda kurulacak olan kadıköy futbol kulübü (1902) ve fenerbahçe futbol kulübü (1907) ismi altında toplanan gençlerin genelde aynı kişiler olacağıydı. dolayısıyla fenerbahçe kulübü kuruluşunu gayri resmi olarak 1899 yılında gerçekleştirmiş, ne var ki iki kez kapatılmaları nedeni ile faaliyetlerine, ancak resmi kuruluş yılları olan 1907 yılında geçebilmişti. görülen odur ki; black stocking f.c. ya da kadıköy futbol kulübü isimleri, amaç karşısında birer araçtırlar (*4). ayrıca i̇stanbul’da kurulan futbol kulüplerinin listeleri incelendiğinde de; moda futbol kulübü (1896), cadi-keuy football club (1899) ve imogen (1900) takımlarının i̇ngiliz uyruklular tarafından, elpis (1900) takımının rumlar tarafından, black stocking (1899), beşiktaş, galatasaray ve fenerbahçe kulüplerinin ise osmanlı uyruklular tarafından kurulmuş oldukları da zaten görülmekt ama yine de, aradan geçen birkaç yıl içinde aynı gençlerin bir bölümü, aralarına yeni katılanlarla beraber kurbağalıdere köprüsü’nün hemen yakınındaki (şimdiki stadyumun karsısında) hurşit ağa’nın kahvehanesinde muntazaman toplanıyor ve 1901 yılında da, bu kez isim de değiştirerek kadıköy futbol kulübü ismindeki bir yeni takımı daha kurabilmenin çalışmalarını yapıyorlardı. konu ile ilgili ayrıntılı bilgiye, yaşadığı yakın tarihi, yazılarında bütün ayrıntıları ile canlandıran üstad sermet muhtar alus’un, 1951 senesinde tarih hazinesi mecmuası’na yazdığı "kadıköyü’nde i̇lk futbol" isimli makalesinde rastlıyoruz ;

(aslı gibidir) : " zamanın mugibi üstadı sine kemani nuri bey’in anlatışına bakılırsa, futbola meraklı ilk türk gençleri bir kulüp kurmağa, daha bir derli toplu birleşmeye karar vermişler. çok geçmeden arzularını yerine getirmiş, elbiseyi de seçmişler; gömleğin göksü, yakası, kol kapakları beyaz, öbür tarafları kırmızı, pantolon keza beyaz. kuşdili papazın çayırlarında kendi aralarında maçlara girişmişler. moda’daki i̇ngilizlerden, rumlardan mürekkep (oluşan) takımın derecesine erişmek, onları yenmek baş emelleri(en büyük arzuları). eski cimnastikçi ve idmancılardan sine kemani bay nuri’nin rivayetine göre, ilk oynayanları sayalım: kendisi(nuri bey), emced bey, mehmet ali ve kardeşi neşet beyler, reşat danyal bey, hafız mustafa, topçu zabiti cevdet bey, eşref bey, hüsnü paşa zade bahriyeli fuat bey, mekteb-i sultani’li daniş, tahsin (şair tahsin nahit) bey, sarı şevki.
haftalık malumat mecmuası sahibi baba tahir’in yevmi (günlük) fransızca servet gazetesi, bu maçlara dair teşvik yollu bir yazı neşretmiş. fırsatı kaçırmayan namlı hafiyyelerden (gizli görevli polis) biri, sultan hamid’e hemen jurnali(haberi) uçurmuş: " kadıköy gençleri, veliahd- i saltanat reşat efendi (sultan reşat)’nin himayesinde (korumasında) bir cemiyet teşkil eylemişlerdir (oluşturmuşlardır). beray-i ubudiyet (kulunuz olarak), nazar-ı dikkat-i hümayunlarınızı celp ederim (padişahımın dikkatlerini çekerim). ferman."
ve tabii ki, yine rejim ve futbolun haram sayılması nedeniyle dini baskılı, ancak daha sıkı hafiye baskısı sonucunda da zaptiye teşkilatının baskınıyla bu girişimler de yine engelleniyor ve kadıköy’lü gençler bir kez daha dağıtılıyordu. ne hazin bir kaderdir ki, olimpiyatların atina’daki açılış gününe rastlayan 6 nisan 1896 tarihinde tatavla (kurtuluş)’da bir gurup rum vatandaşımızın teşebbüsüyle "tatavla - heraklis jimnastik kulübü" şaşalı bir biçimde tabii ki de kurulurken(*6), ondan iki yıl sonra tamamen türk gençlerinden oluşarak kurulmaya çalışılan "kadıköy futbol kulübü" mevcut rejim nedeniyle hemen kapatılıyor, kurucuları ise sürgün edilmekten zor kurtuluyordu. bu durum türk sporunun kulüpler yolundaki gelişimini en az 5 yıl geciktirecek ve yurdumuzda futbol ağırlıklı sporun temeli de, yabancı egemenliği ve anlayışı ile atılacaktı (* 7).
i̇şte i̇stanbul’da, hem pera yakasında hem de kadıköy yakasında oturan ecnebi (levanten) ve gayrimüslim vatandaşlarımızın, törenlerle kurdukları ilk kulüplerinin yaşama hakkını elde etmelerine karşın, yine kalpleri spor aşkı ile çarpan kadıköy’lü türk gençlerimiz tarafından girişilen her iki cesurane teşebbüsün gerçekleşememesi, onların içindeki bu ateşi söndürmüyor, aksine, kadıköy’de bir futbol kulübü kurmalarına hiçbir kuvvetin engel olamayacağı gerçeği ile, daha henüz ismi bile belli olmayan ve fakat ki kadıköy’ün bağrından çıkacak ve gelecekte milyonlarca taraftara sahip olacak bir kulübü kurmaları için, sadece sayılı yılların kaldığını da sanki artık iyiden iyiye hissediyorlardı.

şanlı fenerbahçe tarihini bilmeyen ipneler lk futbol oyununun, bugünkü anlamıyla ilk kez 1823 yılında i̇ngiltere’de oynanmaya başlamasının üzerinden neredeyse yıllar ve yıllar geçmişti. nihayet tarihler 1890’lı yıllara ulaştığında, moda’da oturan i̇ngiliz’ler de bu keyifli spordan iyice etkilenmiş ve o yemyeşil arsaların bulunduğu kadıköy’ün geniş alanlarında, futbolu oynamaya başlamışlardı. seyri çok keyifli bu oyunun, çevredeki türk gençlerinde de ilgi uyandıracağı ve de bu sporu onlara sevdireceği pek tabii idi ve hatta da kaçınılmazdı. ama ne var ki, o sıralarda süren monarşi rejimi nedeniyle müslüman türkler için cemiyet kurmanın ve hatta mevcut cemiyetlere dahi üye olmanın yasak olmasından dolayı, kadıköy çayırlarında top koşturan i̇ngiliz gençlere yine ancak rum gençleri eşlik edebilmekteydi. yine de, hemen her akşamüstü bilhassa kuşdili çayırında yapılan bu futbol maçları ya da antrenmanları, kadıköy halkının büyük bir kesiminin ilgisini çekmekte, genellikle akşamüstleri zevk için de olsa oynanan bu futbol oyunu için, kalamış’tan, moda’dan, kuyubaşı’ndan, ve hatta haydarpaşa civarlarından gelecek öbek öbek halkı, gününe ve hava durumuna göre küçük ya da büyük kümeler halinde bu oyunu seyretmeye yöneltmekteydi. kadıköy halkının ekserisi ikindi sularında ayaklanır, günlerden cuma ve pazar değilse yani kurbağalıdere’nin kenarındaki salaş tiyatroda komik hasan’ın tuluat kumpanyası oynanmıyorsa kuşdili çayırı’na doğru yola koyulurlardı. yok, eğer günlerden cuma ya da pazar ise de, moda’ya doğru ya da şimdiki fenerbahçe stadyumu’nun bulunduğu papazın çayırı’na doğru yola koyulurlardı (*1). omuzdaş kılıklı, burma bıyıklı tüylü tüysüz gençler, yanlarında boy boy çocuklarla hanım nineler ve de orta yaşlı hatunlar, arap bacılar, ahretlikler, kahvede pineklemekten usanan efendi kişiler, burada çayırı çepeçevre kuşatır, kadınlar getirdikleri kilimleri yayarlar, erkeklerin kimi toprağa bağdaş kurar, kimi büyükçe bir taşa oturur, kimi ayakta dururdu. sucusu, dondurmacısı, kağıt helvacısı, simitçisi, baloncusu, eyüp oyuncakçısı velhasılı satıcıların her çeşidi burada arzı endam eyler, burayı adeta panayır yerinden farksız kılardı. ortadaki saha olacak alanda ise, kapı gibi gövdeli, başları açık, renk renk gömleklerinin kolları sıvalı, göğüsleri fora, bacaklarından dizkapaklarına kadar şortlu bir alay adam soluk soluğa koşuşurlar, birbirlerine çarpıp çarpıp, alt alta üst üste mecelleşirler, güya da top oynarlardı. oynanan bu futbollardan örnek alan bazı gençler, kadıköy’ündeki arsalarda ya da geniş çayırlarda onlar gibi top oynamaya heveslenir, karman çorman bir biçimde, bir harradır bir gürradır gider, topa en çok vuranla onu en havalara yükselten erbab sayılırdı. ne var ki bir süre sonra, bir başka deyişle 1900’lü yıllara iyice yaklaşılmasıyla birlikte, moda’da oturan i̇ngiliz gençlerinin artık modern futbolu oynamaya başlamaları ve dolayısıyla da oynadıkları futbolu daha seyredilir bir halde sunmaları, kendilerini hayran hayran seyreden kadıköy’lü gençlerin yüreklerinde birtakım kıpırdanmalara sebep oluyor, onlar gibi organize bir takım kurma isteklerini ise, vazgeçilemez ne var ki, sultan 2. abdülhamid’in padişahlığının sürdüğü o dönemde, mevcut monarşi rejiminin korunması amacıyla türk gençlerinin dernek kurmaları yasaktı. bu durum ise, yabancı ve azınlıkların top koşturdukları kendi topraklarında futbol oynamanın imkan ve zevkinden mahrum olan ve onların aralarına karışarak oynamak istedikleri bu cazip oyunu ancak gıpta ile seyretmekle yetinen kadıköylü müslüman türk gençleri arasında, sadece üzüntü değil aynı zamanda tabii ki öfke ve hırs da uyandırıyordu. i̇şte her türlü tehlikeyi göze alan bu gençlerden, deniz öğrencisi fuat hüsnü (kayacan), eski hariciyecilerden reşat danyal ve mehmet ali ile, kuşdili’nde papazın çayırı adı verilen topraklarda meşin yuvarlağa vuruşlar yapan arkadaşları bu özlemin sona ermesini amaçlıyorlar, ve 1899 yılında da, devrin hafiye ve jurnalcilerinin dikkatlerinden kaçmak ve hışımlarından korunmak amacıyla bir i̇ngiliz adı altında black stocking fc (siyah çoraplılar futbol kulübü) ’nü kuruyorlardı. ancak siyah çorap ve kırmızı üst formaları ile türk gençlerinin oluşturduğu bu ilk türk spor ve futbol topluluğu daha ilk maçlarında hafiyelerin baskınına uğruyor ve hemen dağıtılıyordu.1899; fenerbahçe’nin gerçek kuruluş yılı
burada dikkati çeken en önemli nokta; fenerbahçe spor kulübü’nün black stocking fc ismi altında 1899 yılındaki bu ilk girişimindeki öncülük yapan gençler ile, ilerideki yıllarda kurulacak olan kadıköy futbol kulübü (1902) ve fenerbahçe futbol kulübü (1907) ismi altında toplanan gençlerin genelde aynı kişiler olacağıydı. dolayısıyla fenerbahçe kulübü kuruluşunu gayri resmi olarak 1899 yılında gerçekleştirmiş, ne var ki iki kez kapatılmaları nedeni ile faaliyetlerine, ancak resmi kuruluş yılları olan 1907 yılında geçebilmişti. görülen odur ki; black stocking f.c. ya da kadıköy futbol kulübü isimleri, amaç karşısında birer araçtırlar (*4). ayrıca i̇stanbul’da kurulan futbol kulüplerinin listeleri incelendiğinde de; moda futbol kulübü (1896), cadi-keuy football club (1899) ve imogen (1900) takımlarının i̇ngiliz uyruklular tarafından, elpis (1900) takımının rumlar tarafından, black stocking (1899), beşiktaş, galatasaray ve fenerbahçe kulüplerinin ise osmanlı uyruklular tarafından kurulmuş oldukları da zaten görülmekt ama yine de, aradan geçen birkaç yıl içinde aynı gençlerin bir bölümü, aralarına yeni katılanlarla beraber kurbağalıdere köprüsü’nün hemen yakınındaki (şimdiki stadyumun karsısında) hurşit ağa’nın kahvehanesinde muntazaman toplanıyor ve 1901 yılında da, bu kez isim de değiştirerek kadıköy futbol kulübü ismindeki bir yeni takımı daha kurabilmenin çalışmalarını yapıyorlardı. konu ile ilgili ayrıntılı bilgiye, yaşadığı yakın tarihi, yazılarında bütün ayrıntıları ile canlandıran üstad sermet muhtar alus’un, 1951 senesinde tarih hazinesi mecmuası’na yazdığı "kadıköyü’nde i̇lk futbol" isimli makalesinde rastlıyoruz ;

(aslı gibidir) : " zamanın mugibi üstadı sine kemani nuri bey’in anlatışına bakılırsa, futbola meraklı ilk türk gençleri bir kulüp kurmağa, daha bir derli toplu birleşmeye karar vermişler. çok geçmeden arzularını yerine getirmiş, elbiseyi de seçmişler; gömleğin göksü, yakası, kol kapakları beyaz, öbür tarafları kırmızı, pantolon keza beyaz. kuşdili papazın çayırlarında kendi aralarında maçlara girişmişler. moda’daki i̇ngilizlerden, rumlardan mürekkep (oluşan) takımın derecesine erişmek, onları yenmek baş emelleri(en büyük arzuları). eski cimnastikçi ve idmancılardan sine kemani bay nuri’nin rivayetine göre, ilk oynayanları sayalım: kendisi(nuri bey), emced bey, mehmet ali ve kardeşi neşet beyler, reşat danyal bey, hafız mustafa, topçu zabiti cevdet bey, eşref bey, hüsnü paşa zade bahriyeli fuat bey, mekteb-i sultani’li daniş, tahsin (şair tahsin nahit) bey, sarı şevki.
haftalık malumat mecmuası sahibi baba tahir’in yevmi (günlük) fransızca servet gazetesi, bu maçlara dair teşvik yollu bir yazı neşretmiş. fırsatı kaçırmayan namlı hafiyyelerden (gizli görevli polis) biri, sultan hamid’e hemen jurnali(haberi) uçurmuş: " kadıköy gençleri, veliahd- i saltanat reşat efendi (sultan reşat)’nin himayesinde (korumasında) bir cemiyet teşkil eylemişlerdir (oluşturmuşlardır). beray-i ubudiyet (kulunuz olarak), nazar-ı dikkat-i hümayunlarınızı celp ederim (padişahımın dikkatlerini çekerim). ferman."
ve tabii ki, yine rejim ve futbolun haram sayılması nedeniyle dini baskılı, ancak daha sıkı hafiye baskısı sonucunda da zaptiye teşkilatının baskınıyla bu girişimler de yine engelleniyor ve kadıköy’lü gençler bir kez daha dağıtılıyordu. ne hazin bir kaderdir ki, olimpiyatların atina’daki açılış gününe rastlayan 6 nisan 1896 tarihinde tatavla (kurtuluş)’da bir gurup rum vatandaşımızın teşebbüsüyle "tatavla - heraklis jimnastik kulübü" şaşalı bir biçimde tabii ki de kurulurken(*6), ondan iki yıl sonra tamamen türk gençlerinden oluşarak kurulmaya çalışılan "kadıköy futbol kulübü" mevcut rejim nedeniyle hemen kapatılıyor, kurucuları ise sürgün edilmekten zor kurtuluyordu. bu durum türk sporunun kulüpler yolundaki gelişimini en az 5 yıl geciktirecek ve yurdumuzda futbol ağırlıklı sporun temeli de, yabancı egemenliği ve anlayışı ile atılacaktı (* 7).
i̇şte i̇stanbul’da, hem pera yakasında hem de kadıköy yakasında oturan ecnebi (levanten) ve gayrimüslim vatandaşlarımızın, törenlerle kurdukları ilk kulüplerinin yaşama hakkını elde etmelerine karşın, yine kalpleri spor aşkı ile çarpan kadıköy’lü türk gençlerimiz tarafından girişilen her iki cesurane teşebbüsün gerçekleşememesi, onların içindeki bu ateşi söndürmüyor, aksine, kadıköy’de bir futbol kulübü kurmalarına hiçbir kuvvetin engel olamayacağı gerçeği ile, daha henüz ismi bile belli olmayan ve fakat ki kadıköy’ün bağrından çıkacak ve gelecekte milyonlarca taraftara sahip olacak bir kulübü kurmaları için, sadece sayılı yılların kaldığını da sanki artık iyiden iyiye hissediyorlardı.