fahişe

Fahişelik veya fuhuş gevşek anlamıyla, para karşılığı ciks hizmetleri vermek ediminin ismidir. Fahişeliğin yasal statüsü devlete göre değişir; bazılarında fahişelik idam cezası ile cezalandırır, bazılarında da tamamen yasaldır. Fahişelik, ciks işçiliği kapsdıbına girer.

ferre oyuncuları v.s., para karşılığı ciks etmelerine rağmen genellikle fahişe olarak tanımlanmazlar, ancak ferre oyunculuğu da ciks işçiliği kapsdıbına girer.

Türk Dil Kurumu sözlüğü, Dil Derneği sözlüğü ve Sevan Nişanyan Etimolojik Sözlüğü'ne göre "fahişe" kelimesi, Arapça'da "azgın" ya da "utanmaz" anldıbına gelen فاحشه (faḥişa) kelimesinden türetmiştir. Türkçe'de ilk olarak Enderunlu Vasıf'ın divan edebiyatında kullanılmıştır.[1] Türk Dil Kurumu'nun verdiği tanımında fahişe "hayat kadını" anldıbına gelir.[2] Dil Derneği'nin verdiği fahişe tanımı ise: "hayat kadını, huur".[3] Aslında fahişelere karşı Farsça روسپی (rospī)'den türeten "huur" sözcüğü gibi kaba olarak sayılan kelimeler kullanılır.[4][5]

Fuhuş kelimesi bir meslek ya da alışkanlık olarak, para ya da başka değerli şeyler karşılığında veya ücretsiz, genellikle eş ya da arkadaş dışındaki kişilerle ve hemen hemen hiç ayrım gözetmeksizin cinsel ilişkide bulunma anldıbına gelmektedir. Türk Dil Kurumu'na göre ikinci anlamı taşkınlık ve aşırı davranış anldıbına gelmektedir.[6]

Fuhuş Almanya[7], Avusturya[8], Bangladeş[9], Bolivya[10], Ekvador[11], Hollanda[12], isviçre[13], Kolombiya[14], Letonya[15], Lübnan[16], Macaristan[17], Mekgiba[18], Panama[19], Paraguay[20], Peru[21], Senegal[22], Türkiye[23][24], Uruguay[25], Venezuela[26], Yeni Zelanda[27] ve Yunanistan'da[28] yasal ve ülkelerine özgü yasal düzenlemelere bağlıdır. Amerika Birleşik Devletleri'nde fuhuşun yasal durumu eyâlet hükûmetleri tarafından kararlaştırılır, ve mevcut durumda fuhuş bir tek Nevada eyâletinin bazı illerinde (Las Vegas gibi büyük şehirler dahil olmamak üzere) yasaldır.[29] Avustralya'da da fuhuşun yasal durumu eyâlete göre değişir: Queensland, Victoria, Yeni Güney Galler eyâletlerinde ve Avustralya Başkent Bölgesi'nde fuhuş yasal ve genelevler ruhsatlara sahip olmaları gerekiyor[30]; Batı Avustralya'da fuhuş ve geneleveler yasal bir düzeyde düzenlenmedikleri hâlde polis ve genelevler arasında gayrıresmi anlaşmalar varmış; Kuzey Bölge ve Tazmanya'da serbest bir meslek olarak fahişelik yasal fakat fuhuşa teşvik etmek yasadışı; Güney Avustralya'da fuhuşu yasallaştırmak için girişimler yapılmıştır fakat bunlar hepsi başarısızlıkla karşılandı.[31]

Birkaç ülkede (aşağıdaki haritaya bakınız) fuhuş, yani para karşılığına ciks, yasak değil, fakat genelev sahibi olmak/genelevde çalışmak ya da muhabbet tellalığı gibi fuhuşa ilişkin aktiviteler yasadışı olabilir, ve bu yasaların kapsamı ve sertliği ülkeye göre değişir. Örneğin Brezilya'da yetişkinlerin fahişe olarak çalışmaları tamamen yasal ve fahişeler devlet emekliliklere sahip olabilirler[32], fakat genelev işletmek ya da bir fahişeyi diğer bir şekilde çalıştırmak yasadışı.[33] Diğer bir yandan Kanada gibi bazı ülkelerde para karşılığına ciks yasal, fakat bahsi geçen aktiviteler ve kamu alanda müşteri aramak gibi diğer aktiviteler yasadışı[34], böylece bir yasaya karşı gelmeden fuhuş yapmak zor olabilir.

isveç yasalarına göre fuhuş, kadına karşı şiddet olarak sayılır ve 1999'da fahişe olmayı yasaklamadan ciks için para ödemeyi yasaklayan bir kanun onaylandı; bu durumda fahişe değil, müşteri suçlu olarak sayılır.[35][36] 2009'da Norveç ve izlanda'da benzeri yasalar çıkartıldı.[37][38]

Bahsi geçen ülkelerin aksine çoğu ülkede fahişelik yasadışıdır. Neredeyse her Müslüman ülke, çoğu Afrika ve Asya ülkesi ve birçok Doğu Avrupa ülkesinde fuhuş yasadışı ve cezalar para cezası (ör. Rusya[39]), hapis (ör. Afganistan[40]), kırbaçlama (ör. Suudi Arabistan[40]) ya da Sudan gibi bazı ülkelerde idam içerebilir.[41]

Fuhuşu yasak kılan yasalara rağmen fuhuşa yönelik hukuk uygulaması gevşek ya da neredeyse var olmayabilir. Örneğin Tayland'da fuhuş hukukî olarak yasakmış, fakat pratikte yetkililer tarafından hoşgörülür[40]; günümüzde Tayland ciks turizmi bakımından dünyanın en büyük varış yerlerindendir, ve Bangkok'taki Soi Cowboy gibi kırmızı fener mahalleleri dünyaca tanınır