ilkel yapılı canlılarda görülür. Tek bir ata canlının faaliyetiyle gerçekleşir. Üremenin temelinde mitoz bölünme bulunur. Oluşan yavru canlılar tamamen ana canlıya benzer canlılar arasında çeşitlilik bulunmaz.

 Bölünerek Üreme

    Tek hücreli canlılarda görülür. Mitoz bölünme şeklinde gerçekleşir. Büyüyen hücre ortadan ikiye bölünerek çoğalır. Bölünme enine veya boyuna gerçekleşebilir. Paramesyumda( terliksi hayvan) enine gerçekleşen bölünme, öglanada(kamçılı hayvan) boyuna gerçekleşir.   Bakteri, amipte de görülür.

Sporla Üreme

Ana canlı hücreleri içerisinde özel yöntemlerle çok sayıda spor oluşturulur. Sporlar çok küçük olduklarından su, rüzgar ve hayvanlar yardımıyla çevreye yayılırlar. Uygun ortam bulduklarında çimlenerek ana canlıyı oluştururlar. Bakteriler uygun olmayan koşullarda spor üreterek korunurlar.  Mantarlar, sıtma mikrobu, çiçeksiz bitkilerde görülür.

Tomurcuklanarak Üreme

Ata canlıda oluşan çıkıntılardan yeni canlılar meydana gelir. Oluşan yeni canlı atadan ayrılabilir veya ayrılmayarak kolonide oluşturabilir. Bira mayası, sünger, hidra,polip mercanlarda görülür.

Rejenerasyonla Üreme

Bazı omurgasız ayvanlarda, vücutlarından kopan parçadan yeni canlı oluşmasıdır. Halkalı ve toprak solucanlar eğer hayatsal organlarının bulunduğu yerden bölünürse, bölünen parçalardan yeni canlılar meydana gelir.  Kertenkelenin kopan kuyruğunun tamamlanması, yarısı alınan karaciğerin kendini tamamlaması rejenerasyonla olur. Fakat bu olay üreme değildir.

Çelikle Üreme

Kavak, çilek, söğüt, gül, üzüm vb. bitkilerinden alınan parçadan (kök, gövde, yaprak) kök oluşarak yeni bitkinin oluşması olayıdır.

Yumru ile Üreme

Patates, yer elması gibi bitkilerde görülen üreme şeklidir. Patates gibi bitkiler yumru gövdenin göz bulunan kısımları dikilerek çoğaltılır. Patatesler çok ender olarak tohumlada üretilir.

EŞEYLi ÜREME      :

            Çok hücreli gelişmiş canlılarda iki ataya ait farklı üreme hücrelerinin (gametlerin) birleşmesi yani döllenmesi sonucu yeni canlıların (bireylerin) oluşmasına eşeyli üreme denir. (Eşey yani üreme hücreleri ile gerçekleşen üremedir).

 

a)         Eşeyli Üremenin Özellikleri :

 

1-         Erkek ve dişi birey vardır.

2-         Erkek ve dişi üreme hücreleri (sperm, yumurta, polen) vardır.

3-         Eşeyli üremenin temelini mayoz bölünme ve döllenme olayları oluşturur.

4-         Çok hücreli gelişmiş bitki ve hayvanlarda görülür.

5-         Eşeyli üreme sonucu az sayıda canlı oluşur.

6-         Eşeyli üreme sonucu oluşan canlılar çevre şartlarına uyum sağladıkları için dayanıklıdır.

7-         Eşeyli üreme sonucu oluşan canlılar (yavrular) (kalıtsal özelliklerini belirleyen genleri taşıyan) kromozomlarının yarısını anneden yarısını babadan aldıkları halde krossing-over olayı (yani mutasyonlar) nedeniyle anne ya da babalarına tıpa tıp benzemezler.

8-         Eşeyli üreme hem genetik çeşitliliğe yol açar hem de canlı sayısını arttırır.

9-         Normalde eşeysiz üreyen tek hücreli canlılar ile çiçeksiz bitkilerde kalıtsal özelliklerin gen transferi şeklinde aktarılması sonucu eşeyli üreme görülebilir.

10-       Eşeyli üreme çeşitleri şunlardır:
1-         Tohumla Üreme.
2-         Yumurta ile Üreme.
3-        Doğurarak Üreme.

b)         Eşeyli Üreme Çeşitleri         :

            1-         Tohumla Üreme         :

Çiçekli bitkilerde görülür. Tohumun uygun şartlarda (su, sıcaklık, oksijen), çimlenerek yeni bir bitkiyi oluşturmasıdır. Tohum, bitkinin çiçeğindeki dişi organda döllenme olayı sonucu oluşur. (Tohum = Embriyo + Çenek-Besin Deposu-Endosperm + Koruyucu Kabuk).

            2-         Yumurta ile Üreme   :

Kuşlar, balıklar, sürüngenler, kurbağalar ve böceklerde görülür. Döllenme sonucu oluşan zigot sürekli bölünerek embriyo denilen canlı taslağını oluşturur. Yumurta ile üreyen canlılarda embriyo gelişimini vücut

Not liseliler içindir