arkadaşlar yazı uzun gelebilir fakat uğraştığım zamana ve bana birazcık saygı tamamen bilgilendirme amaçlı bir yazıdır

evrenin hikayesinin yayıldığı o engin süreyi nasıl kavrıya bilirki evren 13.8 milyar yaşında tüm bu zamanı anlıya bilmek için onu 1 yıla indirgiyelim şimdi buraya dikkat gençler

1 yıla indirgediğimiz 13.8 milyar yıllık kozmik takvim 1 Ocakta evrenimizin doğuşuyla başlıyor ozamandan bugüne yani oluşturduğumuz bu takvimde 31 Aralık gece yarısına kadar olmuş herşeyi içeriyor

Bu ölçekte her ay yaklaşık 1 milyar yılı temsil ediyor

Her gün 40 milyon yıl

Gidebildiğimiz kadar geri evrenin ilk doğum ağnına gidelim

1 Ocak büyük patlama şuan için gözlemliye bildiğimiz evrende görebildiğimiz ilk nokta bu tabi şimdilik evrenimiz tek bir atomdan bile küçük bir nokta da doğdu uzayın kendisi kozmik bir yangınla hunharca patladı böylece evren genişledi ve bugün o bildiğimiz enerji ve maddeyi doğurdu tamam kabul saçma sapan ve çılgınca gelicek size bunu biliyorum ama büyük patlama teorisini destekliycek gözleme dayalı sağlam deliller bulunuyor ne miş dayı bu deliller diye sorucak olursanız

evrendeki helyum miktarı ve patlamadan arda kalmış parlak radyo dalgaları mesela evren genişledikçe soğudu ve yaklaşık 200 milyon yıl boyuncada karanlık tüm evrene hüküm sürdü bu süreden sonra yer çekimi gaz kütlelerini çekip ısıtırken

10 Ocakta ilk yıldızlarında ışığı doğmuş oldu

13 Ocakta bu yılzdızlar ilk küçük galaksileri oluşturdu bu galaksiler de bir araya gelerek daha büyük galaksileri oluşturdu Samanyolu dahil

Samanyolu galaksisi 11 Milyar yıl önce yani kozmik yılımıza göre 15 martta oluştu yüz milyarlarca farklı güneş peki bu zamanda bizim ki hangisi tabiki henüz doğmadı ama merak etme diğer yıldızların kaotik yok oluşlarında ki küllerinden doğucak yıldızlar ölür ve onlara özel doğum odası gibi yerlerde yenileri doğar devasa gaz ve toz bulutlarındaki yağmur damlaları gibi yoğunlaşırlar o kadar ısınırlar ki atomun içindeki çekirdekler birbirine bağlanıp soluduğumuz oksijeni kaslarımızda ki karbonu kemiklerimizde ki kalsiyumu ve kanımızda ki demiri oluşturur hepside çoktan yok olmuş yıldızların yanıp tutuşan kalplerinden doğmuştur sizlerde bende hepimizde biraz yıldız tozu vardır bu yıldız tozu devam eden yıldız nesilleri boyunca geri dönüşür ve zenginleşir peki bizim güneşimizin doğumuna daha ne kadar var epey bir zaman daha var tabi parlamaya başlaması 6 milyar yılı bulucak kozmik takvimimize göre güneşimizin doğum günü

31 Ağustos yani 4.5 Milyar yıl önce Güneş sistemimizdeki diğer dünyalar gibi bizim dünyamız da daha yeni oluşmuş güneşin gölgesindeki bir gaz ve toz dalgasından doğdu arka arkaya çarpışmalar kalıntılardan büyüyen bir top oluşturdu

şimdi biraz hayal gücünüzü kullanın şu büyük gök taşını görüyormusunuz hayır la o değil bak tam şurdakini biraz sağa kay aynen o işte yanındakinin yani o yanlış olan gök taşının şuanki baktığın gök taşını çekim gücüyle 2.5 cm ittiği için bugün var olabiliyoruz güneş sistemi ölçeğinde 2.5 cm ne fark yaratır hayal etmeye devam edin ve bekleyin birazdan görüceksiniz dünya ilk 1 milyar yıl boyunca çok hırpalandı yörüngedeki kalıntılar birbiriyle çarpışıp kaynaşarak çığ etkisiyle ayı oluşturdular bugün gördüğümüz gökyüzündeki inci tanesi gibi parıldıyan ay o şiddet dolu dönemden bize kalan hatıradır ozamanki dünyanın yüzeyinde dursanız ay her birimize 100 kat daha parlak görünürdü ozamanlar bize 10 kat daha yakındı çekim kuveti samimiyetimizi baya ilerletmişti dünya soğudukça denizler oluşmaya başladı dalgalar 1000 kat daha yükekti ve zaman ilerledikçe kıyılarla aralarındaki sürtünme ayı daha da uzağa itti küçük gezegenimizde yaşam şuanda deniz kıyısın da bulunanlara diyorum sizin civarlarınızda tam

21 Eylülde 3.5 milyar yıl kadar önce başladı tabi nasıl başladığını hala tam olarak bilen bir bilim kuruluşu da yok saman yolunun başka bir kısmından gelmiş olabilir yaşamın kaynağı bilimin çözülmemiş en büyük gizemlerinden biridir ve 21 eylülde yaşam gelişmeye başlıyor son derece karışık faaliyetleri için biyokimyasal içerik oluşuyor

9 Kasımda canlılar nefes almaya hareket etmeye beslenmeye çevresine tepki vermeye başlıyor o öncü mikroplara çok şey borçluyuz ha tabi birşey daha var Sex ide onlar buldu

17 Aralık epey hareketli bir gündü denizdeki yaşam geliştikçe gelişti daha büyük bitki ve hayvanlarla doldu ormanlar dinazorlar kuşlar böcekler hepsi aralık ayının son haftasında evrimleşti ilk çiçek

28 Aralık da açtı 28 aralık da ki eski ormanlar büyüyüp öldükten ve battıktan sonra kalıntıları kömüre dönüştü 300 milyon yıl sonra biz insanlar medeniyetimiz için hem güç kaynağı hemde tehdit unsuru olan o kömürü yakıyoruz güneş sistemi oluşurken gördüğümüz o diğer gök taşını 2.5 cm iten gök taşını hatırladınızmı birazcık sola itilen hani bak işte geliyor dünyaya geliyor kozmik takvimde

30 Aralık günü sabah saat 06:24 100 milyon yıldan uzun süre boyunca bizim atalarımız olan küçük memeli hayvanlar korku içinde ayak altında dolaşırken dinazorlar dünyanın hakimiydi o gök taşı herşeyi değiştirdi gök taşının hiç kıpırdamamış olduğunu varsayalım dünyaya çarpmıycaktı ve belki dinazorlar hala var olucaktı bizse hiç olmuycaktık varaloşun tesadüfe ve şansa dayalı olmasına çok iyi bir örnektir bu evren şuan 13.5 milyar yaşında bizdense hala iz yok bu takvimin temsil ettiği uzun zaman zarfında biz insanlar ancak kozmik yılın son gününün son saati dahilinde evrimleşe bildik

23 Saat 59. dakika 46. saniye kayda geçmiş tüm tarihi veriler son 14 saniyeye işaret ediyor adını duyduğunuz her bir insan da bu zaman diliminde yaşadı tüm o krallar ve muharebeler göçler ve icatlar savaşlar ve aşklar tarih kitapların da ki herşey kozmik takvimin son saniyelerinde gerçekleşti ama kozmik zamanda böyle bir kısa ağna bakıcaksan ölçek değiştirmemiz gerekir biz evrende yeniyiz hikayemiz kozmik yılın son gecesinde başlıyor

Yılbaşı gecesi saat 21:45 3.5 milyon yıl önce atalarımız bizlere izler bırakıyor biz ayağa kalkıyor ve yolumuzu ayırıyoruz iki ayak üstünde durmamızla beraber sabit şekilde yere bakmayı da bırakıyoruz artık büyülenmiş vaziyette gök yüzüne bakabiliriz insan varlığının yaklaşık 40 bin nesillik bir dönemini gezerek küçük avcı ve toplayıcı guruplarıyla yaşıyarak alet yaparak ateşi kullanarak nesnelere isim verekek geçiriyoruz hepsi kozmik takvimin son 1 saatinde sonrasında olanları öğrenmek için kozmik yılın son gecesinin son dakikasına bakıcak şekilde tekrar ölçek değiştiriyoruz

23:59 evrenin zaman çizelgesinde o kadar yeniyiz ki resim çizmeye kozmik yılın ancak son 60 saniyesinde başlamışız yani alt tarafı 30 bin yıl önce astronomiyi de bu noktada icat etmişiz aslında herbirimiz gök bilimci soyundan geliyoruz hayatımız kışın gelişini ve yabani sürülerin göçüşünü ön görebilmek için yıldızları okuya bilmeyi becerebilmemize bağlıydı ama sonra 10 bin yıl kadar önce yaşam biçimimizde bir devrim başladı atalarımız çevrelerini şekillendirmeyi yabani bitki ve hayvanları ehlileştirmeyi toprağı işlemyi ve yerleşimi öğrendiler bu herşeyi değiştirdi tarihimizde ilk defa taşıya biliceğiimizden fazla eşyamız oldu takibini yapmak için bir yöntem gerekti gece yarısına 14 saniye kala yani 6 bin yıl kadar önce yazıyı icat ettik tahıl ölçümlerinden fazlasının kaydını tutmamızda uzun sürmedi yazarak düşüncelerimizi kaydedebildik ve uzay zamanda çok daha ileriye gönderebildik kilden bir tabletteki minik işaretler bizi ölümsüz kılmanın yöntemi oldu dünyayı sarstı bu

Hz Musa 7 saniye önce doğdu

Buda 6 saniye önce

Hz isa 5 saniye önce

Hz muhafazid 3 saniye önce

2 saniyeden kısa süre önce dünyanın iki yarısı biribirini keşfetti ve kozmik takvimin ancak son saniyesinde doğanın sırlarını ve kanunlarını incelemek için bilimi kullanmaya başladık bilimsel yöntemin gücü öyle büyüktür ki sadece 400 yılda bizi Gallileo onun ilk kez telskopla bakmasından ayda ayak izimizi bırakmamıza kadar zütürmüştür evrendeki yerimizi ve zamanımızı görebilmek için uzay zamana bakabilmemizi sağlıyan da adına bilim dediğimiz şeydir biz evrenin kendini tanımasında bir aracıyız ilgi gelirse daha fazla araştırma konusu yazabilirim pampalar